SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

**Bisernica** · 10-12-2011 08:07

10. decembar

Na današnji dan umro je Alfred Nobel švedski industrijalac, Nikola Pašić političar i državnik, predsednik srpske Vlade. Ivi Andriću uručena Nobelova nagrada za književnost.

Švedski industrijalac i filantrop, Alfred Nobel, umro je na današnji dan 1896. godine. Od rane mladosti, pokazivao je sklonost ka istraživanjima. Postao je slavan po otkriću dinamita, a manje je poznato da je registrovao više od 150 pronalazaka, među kojima su tablete nitroglicerina za srčane bolesnike, bicikl sa menjačem brzina i drugo. Od kada je, eksperimentišući sa nitroglicerinom stvorio dinamit, 1866. godine, i njegovom fabričkom proizvodnjom stekao ogromno bogatstvo, Nobel je bio u stalnom sukobu sa svojom savešću - podstičući rat, maštao je o miru: "Onoga dana kada vojske i vlade shvate da se za kratko vreme mogu međusobno uništiti, okrenuće leđa ratovanjima". Testamentom napisanim 1895. godine, Nobel je svoju imovinu zaveštao za dodelu nagrada najuspešnijim svetskim naučnicima i stvaraocima u oblasti hemije, fizike, medicine, književnosti, a kasnije su ustanovljene nagrade za ekonomiju i doprinos svetskom miru. Tako je švedski naučnik stekao svoje mesto među besmrtnicima, kao što slavni i besmrtni postaju i svi oni koji od 1901. godine do danas dobijaju najuglednije svetsko priznanje, Nobelovu nagradu.

1926 - Umro Nikola Pašić, političar i državnik, predsednik srpske Vlade. Gimnaziju je završio u 21. godini, a kasnije ga je srpska Vlada, kao odličnog studenta 1868, uputila na školovanje u Cirih. Studije u Cirihu završio je 1872. godine i posle jednogodišnje prakse vratio se u Srbiju. Političku karijeru otpočeo je 1878. godine kao narodni poslanik, a 1881. godine, kada je zvanično oformljena Radikalna stranka, Pašić je bio prvi predsednik glavnog odbora. Bio je predsednik srpske Vlade u dva navrata od 1891. do1892. godine i od 1904. do 1918. godine. Posle toga predsednik Vlade SHS do 1926. godine. Vodio zemlju za vreme carinskog rata sa Austrougarskom, dva balkanska i Prvog svetskog rata. U ideološkom smislu, prošao je kroz nekoliko faza: u mladosti bio je socijalista i revolucionar, u zrelim godinama borac za parlamentarnu demokratiju, dok je u kasnim godinama postao konzervativac.

1603 - Umro Viljem Gilbert, fizičar, istraživač elektriciteta i magnetizma
(Kolčester, 24. 05. 1544 - Kolčester, 10. 12. 1603)

1821 - Rođen Nikolaj Aleksejevič Njekrasov, ruski književnik
(Nemirov, 10. 12. 1821 - Petrograd, 08. 01. 1878)

1845 - Engleski inženjer Robert Tompson patentirao prve pneumatske gume

1851 - Rođen Melvil Djui, američki knjižar, autor prve decimalne klasifikacije knjiga u bibliotekarstvu
(Njujork, 10. 12. 1851 - Lejk Plesid, 26. 12. 1931)

1871 - Počeo sa radom prvi bordel u Beogradu

1891 - Rođena Neli Zaks, književnica, nobelovac
(Berlin, 10. 12. 1891- Stokholm, 12. 05. 1970)

1895 - Osnovano društvo za unapređenje i ulepšavanje Sokobanje, smatra se začetkom turizma u Srbiji

1898 - Rođen Ivan Tabaković, slikar
(Arad, 10. 12. 1898 - Beograd, 28. 06. 1977)

1901 - Prvi put dodeljene "Nobelove nagrade"

1909 - Izašao poslednji broj Šabačke čivije, lista za šalu, zabavu i satiru
(10. 09. 1906 - 10. 12. 1909)

1919 - Rođen Vukašin Mićunović, političar, književnik i publicista, direktor Borbe i TANJUG-a
(Velestovo, 10.12. 1919 - Beograd, 15.12. 2005)

1924 - Rođen Mladen Jagušt, dirigent, direktor Opere i Baleta Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu, šef Simfonijskog orkestra i Hora RTB-a, profesor Akademije umetnosti u Novom Sadu i Fakultteta muzičke umetnosti u Beogradu
(Sunja, 10. 12. 1924)

1936 - Umro Luiđi Pirandelo, italijanski književnik, nobelovac
(Agriđento, 28. 06. 1867- Rim, 10. 12. 1936)

1936 - Rođen Radomir Damnjanović-Damnjan, slikar
(Mostar, 10. 12. 1936)

1947 - Rođen Dragomir Brajković, književnik, novinar i urednik Radio Beograda
(Pisana Jela, 10. 12. 1947 - Beograd, 28. 11. 2009)

1948 - Generalna skupština Organizacije Ujedinjenih nacija usvojila Univerzalnu deklaraciju o pravima čoveka, ovaj datum se u svetu obeležava kao Dan ljudskih prava

1948 - Rođen Dušan Bajević, fudbaler i trener
(Mostar, 10. 12. 1948)

1950 - Rođen Miroslav Ilić, pevač narodne muzike
(Mrčajevci, 10. 12. 1950)

1960 - Rođen Kenet Brana, britanski filmski glumac i reditelj
(Belfast, 10. 12. 1960)

1961 - Ivi Andriću uručena Nobelova nagrada za književnost

1980 - Umro Milan Bajšanski, kompozitor i dirigent
(Beograd, 05. 01. 1903 - Beograd, 10. 12. 1980)

1982 - Potpisana međunarodna Konvencija o pravu mora

1989 - Umro Hans Hartung, nemački slikar
(Lajpcig, 21. 09. 1904 - Antib, 10. 12. 1989)

1999 - Umro Franjo Tuđman, političar i državnik, predsednik Hrvatske
(Veliko Trgovište, 14. 05. 1922 - Zagreb, 10. 12. 1999)

2002 - Umro Augustin Papić, političar, diplomata, generalni direktor Narodne banke FNRJ
(Livno, 16. 11. 1917 - 10. 12. 2002)

2003 - Iranski advokat Širin Ebadi postala prva Muslimanka- dobitnica "Nobelove nagrade"

2006 - Umro Augusto Pinoče, čileanski general i državnik, diktator
(Valparaiso, 25. 11. 1915 - Santjago, 10. 12. 2006)

2007 - Umro Milan Dunđerski, književnik, direktor Radio Srbobrana, poslanik Skupštine Vojvodine
(Srbobran, 26. 02. 1952 - Srbobran, 10. 12. 2007)

2008 - Umro dr Dimitrije P. Milovanović, neuropsihijatar i sudski psihijatar, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu (Donje Crnatovo, 08. 09. 1928 - 10. 12. 2008)

**Bisernica** · 11-12-2011 12:04

11. decembar

Na današei dan rođen Aleksandar Solženjicin ruski književnik i nobelovac 1918. godine. U Srbiji uveden parlamentarizam 1888. godine. Na ovaj dan je osnovana Akademija dramskih umetnosti u Beogradu 1948. godine.

Na današnji dan 1918. godine rođen je Aleksandar Solženjicin ruski književnik i nobelovac. Diplomirao je matematiku i fiziku. Kao oficir sovjetske vojske uhapšen je 1945. godine. Osmogodišnju kaznu izdržavao je u sibirskim konclogorima, a sledeće tri godine proveo je u progonstvu u Kazahstanu. U tom periodu nastao je njegov prvi roman "Odeljenje za rak". Sledio je "Jedan dan u životu Ivana Denisoviča", koji je odmah nakon štampanja, 1962. godine zabranjen u SSSR-u. Iz Udruženja sovjetskih književnika isključen je 1969. godine. U međuvremenu, Solženjicinovi romani objavljivani su u inostranstvu. Za roman "U prvom krugu" dobio je "Nobelovu nagradu" 1970. godine. Odbio je da otputuje u Stokholm, bojeći se da neće moći da se vrati u domovinu. Nagradu je primio četiri godine kasnije. Njegov roman "Arhipelag Gulag" objavljen je u Parizu 1973. godine. Novi napadi i pritisci na Solženjicina rezultiraju hapšenjem, oduzimanjem državljanstva i proterivanjem iz Sovjetskog Saveza, 1974. godine. Najpoznatiji svetski disident nastanio se u SAD, gde je završio rad na "Crvenom točku", pisao drame, članke... Pošto mu je vraćeno državljanstvo, 1994. godine vratio se u Rusiju, gde je nastavio da piše i objavljuje. Dve godine kasnije osnovao je fond iz koga se dodeljuje književna nagrada koja nosi njegovo ime.

Fakultet dramskih umetnosti je osnovan, kao Akademija za pozorišnu umetnost, uredbom vlade Federativne Narodne Republike Jugoslavije decembra 1948. godine, a 1950. godine pripojena joj je Visoka filmska škola. Nastava na akademiji za pozorišnu umetnost počela je 12. februara 1949. godine. Početkom šezdesetih godina dolazi do proširenja obrazovne delatnosti i promene naziva u Akademija za pozorište, film, radio i televiziju, 1962. godine, da bi krajem 1973. ponela današnji naziv - Fakultet dramskih umetnosti (pozorišta, filma, radija i televizije). Fakultet 1974. godine dobija svoju novu zgradu na Novom Beogradu koja svojom funkcionalnošću i mogućnostima obezbeđuje najkvalitetnije uslove studiranja. Fakultet Dramskih Umetnosti je povodom svoje pedesetogodišnjice, 1998. godine, nagrađen Vukovom nagradom, najvišom jugoslovenskom nagradom u oblasti kulture.

1803. - Rođen Hektor Berlioz, francuski kompozitor
(La Kot Sent Andre, 11. 12. 1803 - Pariz, 08. 03. 1869)

1810. - Rođen Alfred de Mise, francuski književnik
(Pariz, 11. 12. 1810 - Pariz, 02. 05. 1857)

1843. - Rođen Robert Koh, nemački bakteriolog, otkrio bacil tuberkuloze, nobelovac
(Klausthal, 11. 12. 1843 - Baden-Baden, 28. 05. 1910)

1856. - Rođen Georgij Valentinovič Plehanov, ruski filozof, estetičar i revolucionar
(Gudalovka, 11. 12. 1856 - Pitkejarvi, 30. 05. 1918)

1858. - Svetoandrejska skupština zbacila Aleksandra Karađorđevića, a vratila na srpski presto Miloša Obrenovića

1888. - Uveden parlamentarizam u Srbiji

1908. - Rođen Manuel de Oliveira, portugalski filmski reditelj
(Porto, 11. 12. 1908)

1911. - Rođen Nagib Mahfuz, egipatski književnik, nobelovac
(Kairo, 11. 12. 1911- Kairo, 30. 08. 2006)

1912. - Rođen Karlo Ponti, italijanski filmski reditelj
(Mađenta,11. 12. 1912 - Ženeva, 10. 01. 2007)

1923. - Rođena Milka Ivić, lingvista, profesor Univerziteta u Beogradu, akademik
(Beograd, 11. 12. 1923)

1941. - SAD objavile rat Nemačkoj i Italiji u Drugom svetskom ratu

1941. - Umro Frenk Konrad, američki elektro-inženjer, pionir radiofonije, autor prve javne radiofonske emisije
(Pitsburg, 04. 05. 1874 - Majami, 11. 12. 1941)

1943. - Rođen Džon Keri, američki advokat, političar i državnik
(Aurora, 11. 12. 1943)

1946. - Osnovan Međunarodni fond Ujedinjenih nacija za pomoć deci (UNICEF)

1950. - Rođena Kristina Onazis, kći Aristotela Onazisa
(Njujork, 11. 12. 1950 - Buenos Aires, 19. 11. 1988)

1962. - Rođen Nenad Janković (dr Nele Karajlić), muzičar, glumac i scenarista
(Sarajevo, 11. 12. 1962)

1988. - Nastradala posada Jugoslovenskog ratnog vazduhoplovstva tokom dopremanja pomoći za zemljotresom pogođenu Jermeniju.

1989. - Obnovljena Demokratska stranka

1990. - Umro Armand Hamer, američki lekar, industrijalac, političar, humanista i kolekcionar
(Njujork, 21. 05. 1898 - Los Anđeles, 11. 12. 1990)

1991. - U Mastrihtu potpisan Sporazum o monetarnoj i političkoj uniji zemalja članica Evropske zajednice

1997. - U Kjotu potpisan Protokol o zaštiti životne sredine

1999. - Umro Petr Lebl, češki reditelj, scenograf, glumac i pedagog
(Prag, 16. 05. 1965 - Prag 11. 12. 1999)

2006. - Umro Dragan Nikolić, novinar, književnik i publicista
(Ozrinići , 1933 - Skoplje, 11. 12. 2006)

2008. - Umro dr Bogdan Đuričić, profesor i dekan Medicinskog fakulteta u Beogradu, akademik
(Ljubljana, 1950 - Beograd, 11. 12. 2008)

2008. - Umro prof. Dušan Maksimović-Dumaks, kompozitor, dirigent i muzički pedagog, član akademskog hora "Branko Krsmanović"
(1932 - Beograd, 11. 12. 2008)

**Bisernica** · 12-12-2011 21:38

12. decembar

Na današnji dan 1873. godine Narodna skupština Kraljevine Srbije donela zakon kojim je dinar uveden kao novčana jedinica. Godine 1958 umrli Milutin Milanković i Slobodan Jovanović.

Na današnji dan 1958. godine umro je Milutin Milanković, matematičar, astronom i geofizičar, akademik. Milanković je bio jedan od naših najvećih naučnika svetskog ugleda. Gimnaziju je učio u Osijeku, građevinsku tehniku je završio u Beču, gde je i doktorirao. Bio je prvi Srbin - doktor tehničkih nauka. Kratko vreme bavio se u Beču inženjerskom praksom. Po povratku u Beograd, preuzeo je katedre nebeske i racionalne mehanike i teorijske fizike na Velikoj školi. Član SANU postao je 1924. godine, a bio je i redovan član Nemačke i dopisni član mnogih evropskih akademija. Napisao je više od sto naučnih radova i veoma popularnu knjigu "Kroz vasionu i vekove". Tvorac je teorije solarnih klima planeta, matematičke teorije o klimi na Zemlji i teorije o pomeranju Zemljinih polova. Jedan krater na Mesecu i jedan objekat na Marsu nazvani su, odlukom Međunarodne astronomske unije, Milankovićevim imenom. Autor je nacrta za reformu Julijanskog kalendara, koji je prihvaćen na Svepravoslavnom kongresu crkava u Carigradu 1923. godine, ali na žalost nije ušao u zvaničnu upotrebu, iako je bio tako savršen da bi ga trebalo korigovati tek nakon 28 800 godina.

Godine 1958. godine preminuo je istoričar, pravnik, profesor Univerziteta u Beogradu, predsednik vlade Kraljevine Jugoslavije, akademik Slobodan Jovanović. Jovanović je najznačajniji srpski pravni pisac i teoretičar države u 20. veku. Njegovi istoriografski radovi takođe su neprevaziđeni. Posle Drugog svetskog rata osuđen je u odsustvu na 20 godina robije, kao "ratni zločinac" na procesu Draži Mihailoviću i do kraja života ostao je u emigraciji u Britaniji. Smatran je jednim od najvećih svetskih autoriteta u oblasti teorije ustavnog prava. Bio je veoma plodan autor. Glavna dela: "Vođi Francuske revolucije", "O suverenosti", "O državi" (Osnovi jedne pravne teorije), "Ustavobranitelji i njihova vlada", "Svetozar Marković", "Makijaveli", "Druga vlada Miloša i Mihaila", "Vlada Milana Obrenovića", "Ustavno pravo Kraljevine Srbije", "Ustavno pravo Kraljevine SHS".

1635 - Osnovana Francuska akademija nauka

1642 - Holandski moreplovac Abel Tasman otkrio Novi Zeland

1806 - Poginuo Vasa Čarapić, ustanički vojvoda (Beli Potok, 1788 - Beograd, 12. 12. 1806)

1830 - U Beogradu objavljen sultanov Hatišerif o povlasticama Srbiji (izdat 15. 08. 1830)

1873 - Narodna skupština Kraljevine Srbije donela Zakon o merama - dinar uveden kao novčana jedinica

1893 - Rođen Edvard Robinson, američki filmski glumac (Bukurešt, 12. 12. 1893 - Los Anđeles, 26. 01. 1973)

1901 - Obavljeno prvo prenošenje poruke bežičnim putem-radio signalom preko Atlantika

1915 - Rođen Frenk Sinatra (Frensis Albert), američki pevač i filmski glumac, dobitnik "Oskara" (Hoboken, 12. 12. 1915 - Los Anđeles, 14. 05. 1998)

1924 - Rođen Nandor Glid, akademski vajar, rektor Univerziteta umetnosti u Beogradu(Subotica, 12. 12. 1924 - Beograd, 31. 03. 1997)

1943 - Rođen Vasil Hadžimanov, makedonski muzičar, filmski glumac i pesnik (Kavadarci, 12. 12. 1943)

1979 - Otkriven spomenik Đorđu Petroviću Karađorđu na vračarskom platou u Beogradu

1988 - Otvoren Muzej zvuka u Beogradu

2001 - Umro Žan Rišar, francuski filmski glumac (Besen,18. 04. 1921 - Pariz, 12. 12. 2001)

2003 - Umro Vladimir Rebezov, pozorišni scenograf (Smederevo, 23. 08. 1921 - Zrenjanin, 12. 12. 2003)

2005 - Umro Vladimir Amidžić, pozorišni glumac (Vinkovci, 15. 09. 1932 - Sombor, 12. 12. 2005)

2006 - Umro Jovan Surutka, profesor Elektrotehničkog fakulteta u Beogradu, akademik (Banja Luka, 21. 03. 1921 - Beograd,12. 12. 2006)

2006 - Umro Piter Bojl, američki filmski glumac (Filadelfija, 18. 10. 1935 - Njujork, 12. 12. 2006)

2006 - Umro Oskar Klajn, austrijski kompozitor (Grac, 05. 01. 1930 - Baden-Virtenberg, 12. 12. 2006)

2008 - Umro Tasos Papadopulos, kiparski političar i državnik, predsednik Kipra (Nikozija, 07. 01. 1934 - Nikozija, 12. 12. 2008)

2010 - Umro Ivan Rastegorac, književnik i filmski kritičar, saradnik Radio Beograda(Priština 15. 07. 1940 - Beograd, 12. 12. 2010)

**Bisernica** · 14-12-2011 20:33

13. decembar

Na današnji dan ustanici u Prvom srpskom ustanku oslobodili Beograd. Na ovaj dan rođen Dijego Rivera, meksički slikar i umro Vasilij Kandinski, prvi apstraktni slikar.

Beograd je oslobođen od Turaka u Prvom srpskom ustanku na današnji dan 1806. godine. Karađorđe Petrović beogradsku varoš osvojio je 1806, a Beogradsku tvrđavu 1807. godine. Ustanici su grad zatekli u ruševinama. On postaje prestonica tek oslobođenog dela Srbije. U njemu je 1807. godine zasedao Praviteljstvujušći sovjet (srpska vlada), a od 1811. godine tu se nalaze i prva ministarstva. Iz Vojvodine i drugih krajeva dolaze viđeniji ljudi i intelektualci, među kojima Sima Milutinović i Dositej Obradović, koji je 1808. godine osnovao Veliku školu.

Na današnji dan 1886. godine rođen je Dijego Rivera, meksički slikar. Bio je veoma značajan meksički slikar muralista. Njegovi murali sa socijalnim temama se mogu videti u istorijskom centru grada Meksiko. Od 1916. naizmenično boravi u Meksiku i Španiji. Postaje član Komunističke partije Meksika od 1922. i od tada počinje da slika murale sa socijalnim temama u javnim zgradama grada Meksika, koji će izvršiti veliki uticaj na muralistički pokret u Meksiku i Latinskoj Americi. Godine 1929. ulazi u treći brak, ovog puta sa isto tako poznatom meksičkom slikarkom Fridom Kalo. U toku sledeća četiri godine biće vrlo aktivan u SAD, gde će njegove teme izazvati velike polemike, naročito Čovek na raskršću odnosno mural sa Lenjinovim portretom na Rokfelerovom centru, koji će na kraju biti uklonjen. Godine 1934. ponovo će oslikati isti mural na Palati lepih umetnosti u Njujorku. Umro je 1957. godine.

Ruski slikar i grafičar Vasilij Kandinski umro je 1944. godine. Kandinski je rođen u Moskvi, ali je najveći deo života proveo u Nemačkoj i Francuskoj. Slikarstvom je počeo da se bavi kasno. Već je bio na putu uspešne karijere univerzitetskog nastavnika nakon završenog pravnog i ekonomskog fakulteta, kada je, sa 29 godina, odlučio da studira slikarstvo u Minhenu. Svoju ličnu estetiku definisao je već na samom početku karijere, kroz delovanje grupe "Plavi jahač", čiji je bio vođa. Kandinskom se pripisuje prva potpuno apstraktna slika, zapravo jedan akvarel urađen 1910. godine, koji je slikar nazvao "Improvizacija". On je verovao da je apstrakcija likovni jezik budućnosti, da ona ima moć da saopšti istine o ljudskom duhu koje tradicionalna figurativna umetnost nikada nije mogla. Pored slikanja, Kandinski se bavio i pisanjem pesama, drama, čak i muzike. U Rusiji je organizovao i osnovao preko dvadeset muzeja, a 1921. godine i Akademiju nauka i umetnosti.

1466 - Umro Donatelo (Donato di Nikolo di Beto Bardi), italijanski vajar
(Firenca, 1386 - Firenca, 13. 12. 1466)

1577 - Engleski moreplovac admiral Frensis Drejk krenuo na put oko sveta postavši tako prvi Englez koji je oplovio svet

1784 - Umro Semjuel Džonson, engleski književnik, publicista i leksikograf
(Ličfild, 18. 09. 1709 - London, 13. 12. 1784)

1797 - Rođen Hajnrih Hajne, nemački književnik
(Diseldorf, 13. 12. 1797 - Pariz, 17. 02. 1856)

1806 - Beograd oslobođen od Turaka u Prvom srpskom ustanku

1816 - Rođen Ernest Verner fon Simens, nemački industrijalac, pionir elektrotehnike
(Hanover, 13. 12. 1816 - Berlin, 06. 12. 1892)

1863 - Umro Fridrih Hebel, nemački književnik
(Veselburn, 18. 03. 1813 - Beč, 13. 12. 1863)

1915 - Rođen Kurt Jirgens, nemački filmski glumac
(Minhen, 13. 12. 1915 - Beč,18. 06. 1982)

1946 - Rođen Jovica Aćin, književnik i prevodilac
(Zrenjanin, 13. 12. 1946)

1949 - Rođen Aleksandar Tijanić, novinar, direktor BKTV, TV Politika, generalni direktor RTS-a
(Đakovica, 13. 12. 1949)

1973 - Osnovano Društvo za nauku i umetnost Crne Gore

1992 - Umro Aleksandar Tirnanić, fudbaler i selektor jugoslovenske reprezentacije (Krnjevo, 15. 07. 1910 - Beograd, 13. 12. 1992)

1999 - Umro Stane Dolanc, političar i državnik, član Predsedništva CK SKJ, savezni sekretar za unutrašnje poslove i član Predsedništva SFRJ
(Hrastnik, 16. 11. 1925 - Ljubljana, 13. 12. 1999)

1999. - Umro Džozef Heler, američki književnik
(Bruklin,01. 05. 1923 - Ist Hempton, 13. 12. 1999)

2001 - Umro dr Lazar Milin, protojerej-stavrofor, profesor Bogoslovskog fakulteta u Beogradu
(Pavlovci, 19. 12. 1914 - Beograd, 13. 12. 2001)

2002 - Umro Jan Zalovski, američki gitarista, član grupe "Loving Spoonful"
(Toronto, 19. 12. 1944 - Kingston, 13. 12. 2002)

2007 - Potpisan Lisabonski ugovor zemalja članica Evropske unije

2007 - Umro Ajk Tarner, američki muzičar, pionir roka
(Klarksdejl, 05. 11. 1931 - San Marko, 13. 12. 2007)

2007 - Umrla Tanja Stanković, novinar lista Danas
(Smederevo, 1950 - Beograd, 13. 12. 2007)

**Bisernica** · 14-12-2011 20:34

14. decembar

Prvi predsednik SAD Džordž Vašington umro 14. decembra 1799. godine. Na današnji dan 1919. osnovan Jugoslovenski olimpijski odbor. Udruženje bibliotekara Srbije osnovano 1947. godine, Dan bibliotekara Srbije.

Američki državnik i prvi predsednik Sjedninjenih Američkih Država Džordž Vašington, umro je u Maunt Vernonu, 14. decembra 1799. godine. Komandovao je vojskom kolonista u pobedonosnom ratu za nezavisnost od Ujedinjenog Kraljevstva, od 1775. do 1783. godine. Za predsednika SAD izabran je 1789. i na tom položaju ostao je osam godina, odnosno dva mandata. Proglasio je neutralnost SAD u ratu Britanije i drugih država protiv revolucionarne Francuske. Stav prema starom savezniku Francuskoj i unutrašnja politika stvorili su mu jaku opoziciju u zemlji. Iz političkog života povukao se razočaran 1797. godine i odbio da se treći put kandiduje za predsednika, uputivši narodu "oproštajnu besedu".

Jugoslovenski olimpijski odbor osnovan je na današnji dan 1919. godine u Zagrebu. Za predsednika je izabran dr Franjo Bučar, a Svetomir Đukić za potpredsednika. Jugoslovenski olimpijski odbor je u Međunarodnom olimpijskom komitetu pravno i faktički nasledio Srpski olimpijski odbor. Godine 1927. promenio je ime u Jugoslovenski olimpijski komitet, kada je sedište iz Zagreba premešteno u Beograd. JOK je delovao kao samostalna organizacija i njegov zadatak bio je da prati razvitak vrhunskog sporta i donosi preporuke za njegovo poboljšanje, kao i da propagira, razvija i unapređuje ideje olimpizma i štiti olimpijske oznake i donosi odluke o nastupu jugoslovenskih sportista na Olimpijskim igrama. Prestao je sa postojanjem 2006. godine, kada su formirani nacionalni olimpijski komiteti Srbije i Crne Gore.

1503 - Rođen Nostradamus, francuski fizičar i astrolog
(Provansa, 14. 12. 1503 - Salon, 02. 07. 1566)

1898 - Donet Zakon o državnoj arhivi, čime je uspostavljena arhivistička služba u Srbiji

1909 - Rođen Borivoje Stojković, književnik i pozorišni kritičar
(Valjevo, 14. 12. 1909 - Dubrovnik, 22. 01. 1984)

1911 - Prva ekspedicija na čelu sa norveškim istraživačem Raulom Amunsenom stigla na Južni pol

1921 - Rođen Miroslav Babović, slavista, akademik
(Budimlje, 14. 12. 1921 - Beograd, 05. 11. 1997)

1934 - Rođena Ružica Sokić, pozorišna, filmska i TV glumica
(Beograd, 14. 12. 1934)

1941 - Nezavisna Država Hrvatska, u Drugom svetskom ratu, objavila rat SAD i Velikoj Britaniji

1944 - Osnovano Izdavačko preduzeće "Prosveta"

1947ž - Rođena Svetlana-Ceca Bojković, pozorišna, filmska i TV glumica, predsednik Udruženja dramskih umetnika Srbije
(Zemun, 14. 12. 1947)

1947 - Osnovano Udruženje bibliotekara Srbije

1960 - Generalna skupština UN usvojila Deklaraciju o davanju nezavisnosti zemljama pod kolonijalnom upravom, Dan dekolonizacije

1970 - Rođen Vladimir-Vanja Grbić, odbojkaš, reprezentativac
(Zrenjanin, 14. 12. 1970)

1974 - Umro Volter Lipman, američki novinar i publicista, dobitnik "Pulicerove nagrade"
(Njujork, 23. 09. 1889 - Njujork, 14. 12. 1974)

1979 - Osnovana Vojvođanska akademija nauka i umetnosti

1984 - Umro Visente Aleisandro, španski književnik, nobelovac
(Sevilja, 26. 04. 1898 - Madrid, 14. 12. 1984)

1987 - Formiran HAMAS (Harakat al Mukavama al islam), militantna palestinska organizacija, osnivač Ahmed Jasin

1989 - Umro Andrej Dimitrijevič Saharov, ruski fizičar, nobelovac
(Moskva,21. 05.1921 - Moskva, 14. 12. 1989)

1995 - U Parizu potpisan Mirovni sporazum o Bosni i Hercegovini, postignut u Dejtonu

2004 - U Francuskoj pušten u saobraćaj Mijo, najviši most na svetu

2009 - Umro Miodrag-Minda Jovanović, fudbaler i trener FK Partizan, reprezentativac Jugoslavije
(Beograd, 17. 01. 1922 - Beograd,14. 12. 2009)

2009 - Umrla Milka Lukić, pozorišna, filmska i TV glumica, prvakinja Drame Narodnog pozorišta u Beogradu
(Beograd, 02. 04. 1936 - Beograd, 14. 12. 2009)

**Bisernica** · 17-12-2011 07:06

15. decembar

Književnik Borisav Mihajlović Mihiz umro na današnji dan 1997. godine. Rođen Aleksandar Gustav Ajfel, graditelj čuvene kule u Parizu 1832. godine. Objavljen prvi broj lista "Bazar".

Na današnji dan umro književnik Borisav Mihajlović Mihiz 1997. godine. Gimnaziju je završio u Sremskim Karlovcima, a Filozofski fakultet u Beogradu. Bio je asistent u Vukovom i Dositejevom muzeju, književni kritičar NIN-a, upravnik biblioteke Matice srpske u Novom Sadu, saradnik Politike, umetnički direktor "Avala filma" i umetnički savetnik Ateljea 212, sve do odlaska u penziju. Mihiz je jedan od najistaknutijih srpskih kritičara i esejista, pisac izuzetnog nadahnuća i rečitosti. U književnosti se javio knjigom poezije Pesme, 1947, a zatim su sledili: Ogledi, Od istog čitaoca, Književni razgovori, Portreti, Autobiografija o drugima 1- 2 i Kazivanja i ukazivanja. Bavio se i dramatizacijom Domanovićeve Stradije, Nušićeve Autobiografije, Lopova Leonida Leonova i romana Derviš i smrt Meše Selimovića. Na izuzetan prijem kod publike i kritike naišle su njegove drame Banović Strahinja i Komandant Sajler.

Francuski inženjer, graditelj čuvene kule u Parizu Aleksandar Gustav Ajfel rođen je na današnji dan 1832. godine. Kao inženjer posvetio se radu na metalnim konstrukcijama i to pretežno izgradnji mostova. Ajfelova kula u Parizu, po kojoj se najviše pročuo, ipak zaostaje za sjajnim rešenjima njegovih mostovnih konstrukcija. Za svetsku izložbu u Parizu 1889. godine, Ajfel je konstruisao kulu koja je postala zaštitni znak Pariza. Ajfelova kula je do 1931. godine bila najveća građevina na svetu (300,5 m; sa antenom 320,8 m).

1675 - Umro Jan van Delft Vermer, holandski slikar (Delft, 31. 10. 1632 - Delft,15. 12. 1675)

1832-1859 - Rođen Lazar Ludvig Zamenhof, poljski lekar i filolog, tvorac esperanta (Bjalistok, 15. 12. 1859 - Varšava, 14. 04. 1917)

1890 - Umro "Bik koji sedi" (Tatanka Ljotake), indijanski poglavica plemena Sijuksa (Velika Reka, 1831 - Velika Reka, 15. 12. 1890)

1895 - Rođen Vasa Pomorišac, slikar (Jaša Tomić, 15. 12. 1895 - Beograd, 09. 09. 1961)

1897 - Umro Alfons Dode, francuski književnik (Nim, 13. 05. 1840 - Pariz, 15. 12. 1897)

1904 - U Srbiji počela da radi Služba hitne pomoći

1907 - Rođen Oskar Nimajer, brazilski arhitekta (Rio de Žaneiro, 15. 12. 1907)

1908 - Umro Đorđe Stratimirović, političar i vojskovođa (Novi Sad, 07. 02. 1822 - Beč, 15. 12. 1908)

1914 - Završena Kolubarska bitka, a Beograd privremeno oslobođen u Prvom svetskom ratu

1931 - Beograd zvanično dobio grb

1944 - Rođen Ibrica Jusić, pevač (Dubrovnik, 15. 12. 1944)

1946 - Rođen Miroslav Josić-Višnjić, književnik (Stapar, 15. 12. 1946)

1947 - Rođen Mihailo-Miša Blam, džez-muzičar i kompozitor, direktor Muzičke produkcije RTS-a (Beograd, 15. 12. 1947)

1963 - Rođen Slobodan-Boban Janković, košarkaš, reprezentativac (Lučani, 15. 12. 1963 - Rodos, 28. 06. 2006)

1964 - Objavljen prvi broj lista Bazar

1966 - Umro Volt Dizni, američki filmski animator (Čikago, 05. 12. 1901 - Berbank, 15. 12. 1966)

1970 - Umro Leonid Šejka, slikar (Beograd, 27. 04. 1932 - Beograd, 15. 12. 1970)

1992 - Umro Stojan-Cole Dečermić, pozorišni, filmski i TV glumac (Dubnica, 10. 06. 1931 - Beograd, 15. 12. 1992)

1992 - Objavljen prvi broj nezavisnog dnevnog lista Vesti

1995 - Umro Miloš I. Bandić, književni kritičar (Priština, 06. 06. 1930 - Beograd, 15. 12. 1995)

2000 - Zatvorena nuklearna elektrana u Černobilju

2001 - Umro Đorđe Milojević, producent , generalni direktor "Centar filma" (Beograd, 18. 06. 1939 - Beograd, 15. 12. 2001)

2002 - Nevladina organizacija G 17 plus prerasla u političku stranku

2002 - Umro Milojko Ranković, dr poljoprivrednih nauka, direktor Centra za voćarstvo i vinogradarstvo u Čačku (Beomužević, 20. 10. 1937 - 15. 12. 2002)

2003 - Umro Ruben Gonzales, kubanski pijanista (Santa Klara, 26. 05. 1919 - Havana, 15. 12. 2003)

2005 - Umro Vukašin Mićunović, političar, književnik i publicista, direktor Borbe i TANJUG- a (Velestovo, 10. 12. 1919 - Beograd, 15. 12. 2005)

2006 - Umro Radoje Prica, advokat (Zemun, 18. 07. 1933 - Beograd, 15. 12. 2006)

2007 - Umro Matjaž Klopčić, slovenački režiser, scenarista, scenograf i publicista (Ljubljana, 04. 12. 1934 - Ljubljana, 15. 12. 2007)

2008 - Umro Dušan Marunić, organizator i producent Radio Beograda (Beograd, 22. 10. 1940 - Beograd, 15. 12. 2008)

2008 - Umro Simo Mraović, hrvatski književnik (Kutina, 1966 - Zagreb, 15. 12. 2008)

2009 - Umro Novčić M. Milovan, pozorišni reditelj (1935 - Beograd,15. 12. 2009)

2009 - Umro dr Vladimir M. Rašković, profesor Ekonomskog fakulteta u Beogradu (Pocesje, 27. 04. 1925 - 15. 12. 2009)

2010 - Umro Blejk Edvards (Vilijam Blejk Kramp), američki filmski reditelj, scenarista i producent (Talsa, 26. 07. 1922 - Santa Monika, 15. 12. 2010)

**Bisernica** · 17-12-2011 07:09

16. decembar

Na današnji dan rođeni Betoven i Liv Ulman, umro Somerset Mom, poginuo Glen Miler i počela Bitka u Ardenima y II svetskom ratu. Današnji dan se obeležava kao Dan holokausta Roma.

Na današnji dan 1770. godine rođen je nemački kompozitor Ludvig van Betoven, najuniverzalniji stvaralac u istoriji muzike. Betoven je prva muzička saznanja dobio od oca Johana, dvorskog tenora. Učio je da svira klavir i orgulje, proučavao je istoriju muzike i savremenu svetsku muziku, književnost i filozofiju. Nastupao je kao orguljaš, čembalista i violinista u bonskoj dvorskoj kapeli. U tom periodu nastale su prve njegove kompozicije, klavirske, vokalne i kamerne. Godine 1792. odlazi u Beč na studije kod Hajdna i Salijerija i tu se stalno nastanjuje radeći kao slobodan umetnik. Kao pijanistički virtouz i kompozitor u aristokratskim muzičkim salonima stekao je moćne pokrovitelje i poklonike. Betovenovo stvaralaštvo ujedinjuje poslednje etape klasičnog stila i prve klice romantizma, što se naročito ogleda u sinfonijama i klavirskim sonatama. Svojim delom Betoven je proširio i usavršio muziku novim izražajnim stredstvima i obogatio i produbio postojeće muzičke oblike. Za sobom je ostavio grandiozno umetničko nasleđe: devet simfonija, klavirske sonate, gudačke kvartete, uvertire, solo-pesme i kamerne kompozicije, koje govore o genijalnoj muzičkoj nadarenosti i izvanrednom bogatstvu njegovih zvučnih imaginacija.

1687 - Umro Viljem Peti, engleski ekonomista i statističar, tvorac teorije radne vrednosti
(Romsi, 26. 05. 1623 - London, 16. 12. 1687)

1773 - "Bostonska čajanka" - uvod u američki rat za nazavisnost

1775 - Rođena Džejn Ostin, engleska književnica
(Stiventon, 16. 12. 1775 - Vinčester,18. 07. 1817)

1818 - Rođen Matija Ban, književnik i političar, profesor Liceja u Beogradu, akademik (Petrovo selo, 16. 12. 1818 - Beograd, 14. 03. 1903)

1859 - Umro Vilhelm Grim, nemački književnik, filolog, izdavač i sakupljač narodnih umotvorina
(Hanau, 24. 02. 1786 - Berlin,16. 12. 1859)

1882 - Rođen Zoltan Kodaj, mađarski kompozitor i muzikolog
(Kečkemet, 16. 12. 1882 - Budimpešta, 06. 03. 1967)

1902 - Rođen Rafael Alberti, španski književnik
(Puerto de Santa Marija, 16. 12. 1902 - Puerto de Santa Marija, 28. 10. 1999)

1905 - Umro Miloš Cvetić, pozorišni glumac i dramski pisac
(Čurug, 26. 06. 1845 - Beograd, 16. 12. 1905)

1910 - Rođen Stanojlo Rajičić, kompozitor, profesor Muzičke akademije u Beogradu, direktor Muzikološkog institutra SANU, akademik
(Beograd, 16. 12. 1910 - Beograd, 21. 07. 2000)

1914 - Umro Ivan Zajc, kompozitor i dirigent
(Rijeka, 03. 08. 1832 - Zagreb, 16. 12. 1914)

1917 - Rođen Artur Čarls Klark, britanski književnik, pisac naučne fantastike, magistar matematike i fizike, scenarista
(Majnhed, 16. 12. 1917 - Kolombo, 18. 03. 2008)

1921 - Umro Šarl Kamij Sen-Sans, francuski kompozitor, pijanista i dirigent
(Pariz, 09. 10. 1835 - Alžir, 16. 12. 1921)

1931 - Umro Dimitrije Ruvarac, istoričar i sveštenik
(Stari Banovci, 25. 10. 1842 - Sremski Karlovci, 16. 12. 1931)

1934 - Svečano pušten u saobraćaj Most kralja Aleksandra u Beogradu, srušen aprila 1941. godine, na njegovim stubovima izgrađen je Brankov most.

1936 - Rođen Nikola Kovač, romanista, profesor Filozofskog fakulteta u Sarajevu, predsednik Srpskog kulturnog društva "Prosvjeta", akademik
(Dubrovnik, 16. 12. 1936 - Sarajevo, 23. 09. 2007)

1938 - Rođena Liv Ulman, norveška filmska glumica i reditelj, ambasador dobre volje UNICEF-a
(Tokio, 16. 12. 1938)

1939 - Rođena Vera Čukić, pozorišna, filmska i TV glumica
(Beograd, 16. 12. 1939)

1942 - Nemački general Hajnrih Himler izdao naredbu o deportaciji Roma u koncentracioni logor Aušvic-Birkenau, u spomen na ovaj događaj 16. decembar se od 1995. godine obeležava kao Dan holokausta Roma

1944 - Počela Ardenska bitka u Drugom svetskom ratu

1944 - Poginuo Glen Miler, američki kompozitor i džez-trombonista
(Klarinda, 01. 03. 1904 - Lamanš, 16. 12. 1944)

1946 - Rođen Ola Brunkert, švedski muzičar, bubnjar grupe "ABBA"
(Stokholm, 16. 12. 1946 - Majorka, 16. 03. 2008)

1949 - Rođen Bili Gibons, američki gitarista, član grupe "ZZ Top"
(Hjuston,16. 12. 1949)

1955 - Umro Milan Vujaklija, leksikograf i prevodilac
(Buhača, 28. 11. 1891 - Beograd, 16. 12. 1955)

1965 - Umro Viljem Somerset Mom, britanski književnik
(Pariz, 25. 01. 1874 - Nica, 16. 12. 1965)

2001 - Umro Vili Sorensen, danski književnik i filozof
(Frederiksberg, 13. 01. 1929 - Kopenhagen, 16. 12. 2001)

2004 - Umro Đorđe Đurđević, operski pevač, direktor Opere i Baleta Narodnog pozorišta u Beogradu
(Šimanovci, 15. 03. 1926 - Beograd, 16. 12. 2004)

2007 - Umro Ivan Nemet, šahovski velemajstor, reprezentativac Jugoslavije
(Sombor, 14. 04. 1943 - Bazel, 16. 12. 2007)

2008 - Umro Nikola Karaklajić, novinar, publicista, šahovski internacionalni majstor, urednik Radio Beograda, prvi jugoslovenski disk-džokej
(Beograd, 26. 02. 1926 - Beograd,16. 12. 2008)

2008 - Umro dr Vojislav Mićović, publicista i novinar, glavni i odgovorni urednik lista Komunist, v.d. direktora Radio Beograda
(Berkovići, 1930 - Beograd, 16. 12. 2008)

2009 - Umro Jegor Gajdar, ruski ekonomista i političar, premijer Rusije
(Moskva, 19. 03. 1956 - Odincovo, 16. 12. 2009)

**Bisernica** · 21-12-2011 18:51

17. decembar

Braća Rajt, na današnji dan 1903, izveli prvi uspešan let avionom. Kralj Aleksandar Prvi Karađorđević rođen 1888. godine. Skupština SRJ ratifikovala Dejtonski sporazum o Bosni i Hercegovini.

Na današnji dan 1903. godine braća Orvil i Vilbur Rajt obavili su prvi uspešan let u istoriji vazduhoplovstva. U decembru 1903, braća Rajt su odneli delove svoje letelice u Kiti Hok, plažu u Severnoj Karolini i tamo sklopili letelicu. Bio je to dvokrilac, sa dva prednja elevatora, dva zadnja kormila i dve elise lančanicima povezane sa motorom, pri čemu je pilot ležao na donjem krilu i konopcima kontrolisao komande. Avion nije imao točkove, kao stajni trap koristio je jednu vrstu skija postavljenih na šine koje su se mogle okrenuti u pravcu vetra prilikom poletanja. Posle jednog neuspešnog pokušaja od 14. decembra, koji je završen sa manjim oštećenjima letelice, istorijski let obavljen je 17. decembra u 10.35, po jakom vetru. Prvi uspešan let je bio dugačak 37 metara i trajao je 12 sekundi. Tog dana su izveli još tri leta. Najduži let je iznosio 260 metara i trajao je 59 sekundi.

Kralj Aleksandar Prvi Karađorđević (Cetinje 16. decembar 1888. - Marselj 9. oktobar 1934.), nazivan i kralj Aleksandar Ujedinitelj, je bio prvi kralj Kraljevine Jugoslavije (1929-1934), a pre toga je bio kralj Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Kralj Aleksandar je bio drugi sin kralja Petra I i kneginje Zorke. U Prvom balkanskom ratu 1912, prestolonaslednik je kao zapovednik Prve armije vodio pobedonosne bitke na Kumanovu i Bitolju, a potom 1913. u Drugom balkanskom ratu bitku na Bregalnici. U Prvom svetskom ratu bio je vrhovni zapovednik srpske vojske u bitkama na Ceru i Kolubari 1914, kad je srpska vojska potpuno razbila vojsku Austrougarske monarhije. Prilikom posete Francuskoj, u koju je otputovao da bi učvrstio odbrambeni savez protiv nacističke Nemačke, Kralj Aleksandar I ubijen je u Marseju, 9. oktobra 1934 od strane hrvatskih ustaša i makedonske VMRO, a pod zaštitom Italije, Nemačke i Mađarske.

1778. - Rođen Hemfri Dejvi, engleski hemičar i fizičar, osnivač elektrohemije (Pinzens, 17. 12. 1778 - Ženeva, 29. 05. 1829)

1819. - Rođen Danilo Medaković, istoričar i publicista (Zrmanja, 17. 12. 1819 - Zagreb, 05. 11. 1891)

1830. - Rođen Žil Gonkur, francuski književnik (Pariz, 17. 12. 1830 - Otej, 20. 06. 1870)

1830. - Umro Simon Bolivar, južnoamerički revolucionar, vojskovođa i državnik (Karakas, 24. 07. 1783 - San Pedro Alehandrino, 17. 12. 1830)

1894. - Doneta prva lovačka pravila u Srbiji

1903. - Rođen Erskin Koldvel, američki književnik (Merilend, 17. 12. 1903 - Perdajz veli, 11. 04. 1987)

1903. - Braća Vilbur i Orvil Rajt obavili prvi uspešan let u istoriji vazduhoplovstva

1907. - Rođen Nikola Drenovac, sveštenik, književnik i prevodilac, urednik "Slobodne reči", "Prosvete" i Literarne redakcije Radio Beograda (Ruma, 17. 12. 1907 - Beograd, 12. 06. 1996)

1916. - Rođen Esad Mekuli, književnik (Plav, 17. 12. 1916 - Priština, 06. 08. 1993)

1919. - Umro Pjer Ogist Renoar, francuski slikar, grafičar i vajar (Limož, 25. 02. 1841 - Kanje, 17. 12. 1919)

1922. - Rođen Aleksandar Acković, novinar, glavni i odgovorni urednik Trećeg programa Radio Beograda (Zaječar, 17. 12. 1922 - Beograd, 18. 06. 1974)

1946. - Rođen Aljoša Vučković, pozorišni, filmski i TV glumac (Buzet, 17. 12. 1946)

1954. - Osnovano Akademsko kulturno-umetničko društvo "Španac"

1965. Rođena Jasna Šekarić, sportski strelac, reprezentativac, evropski i svetski šampion (Beograd, 17. 12. 1965)

1974. - Rođen Lajko Feliks, violinista (Bačka Topola, 17. 12. 1974)

1975. - Rođena Mila Nataša Jovović, foto- model, filmska glumica i pevačica (Kijev, 17. 12. 1975)

1988. - Počelo prikazivanje američke TV serije "Simpsonovi"

2002. - Skupština SRJ ratifikovala Dejtonski sporazum o Bosni i Hercegovini

2007. - Umro dr Aleksa Piščević, profesor i dekan Stomatološkog fakulteta u Beogradu (Čačak, 30. 06. 1930 - Beograd, 17. 12. 2007)

2007. - Umro dr Stanoje Stanojević, profesor Fakulteta za sport i fizičko vaspitanje u Beogradu, lekar Atletske reprezentacije i Atletskog kluba "Crvena zvezda" (Beograd, 23. 02. 1936 - Beograd, 17. 12. 2007)

2007. - Umro Ivan Nemet, hrvatski šahovski velemajstor, reprezentativac Jugoslavije (Sombor, 14. 04. 1943 - Bazel, 17. 12. 2007)

2009. - Umro Ronald Ron Holovej, američki filmski istoričar i kritičar (1933 - Berlin,17. 12. 2009)

2009. - Umro Miljenko Mihić, trener fudbalskog kluba "Crvena zvezda" (1934 - Beograd,17. 12. 2009)

2009. - Umro Jovan Sekulić, istoričar, osnivač i direktor Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda,direktor Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture, osnivač Udruženja za zaštitu graditeljske i prirodne baštine "Naša Srbija" (Beograd, 05. 02. 1921 - Beograd,17. 12. 2009)

2010. - Umrla Mira Sanjina Šiljegović, primabalerina, koreograf i pedagog
(Zagreb, 16. 01.1924 - Beograd, 17. 12. 2010)

**Bisernica** · 21-12-2011 18:53

18. decembar

Najpoznatiji svetski graditelj gudačkih instrumenata Antonio Stradivari umro na današnji dan 1737. godine. Glumac i pevač Dušan Jakšić preminuo 18. decembra 2009. Prva pešačka zona u Beogradu otvorena 1975. godine.

Italijanski majstor Antonio Stradivari, najpoznatiji svetski graditelj violina i drugih gudačkih instrumenata, preminuo je na današnji dan 1737. godine. Stradivari je napravio oko 1.100 violina, viola i gitara. Sa njegovim potpisom sačuvano je oko 500 violina, 12 viola i 50 violončela. Stručnjaci nisu pronikli u tajnu savršenstva rezonance njegovih violina. Zna se da je drvo kupovao u Dalmaciji, uglavnom jelovo i vrbovo, ali se ne zna hemijski sastav laka - od svetlo crvene do tamno crvene - kojim je premazivao instrumente.

Pozorišni, filmski, televizijski glumac i pevač Dušan Jakšić umro je 18. decembra 2009. godine. Odrastao je u Beogradu, gde je prvo studirao pevanje na Muzičkoj akademiji, a zatim je prešao na Pozorišnu akademiju, današnji FDU, gde je i diplomirao u klasi profesora Bojana Stupice. Umetnički život Dušana Jakšića, koji je nedavno slavio 60 godina umetničkog rada, imao je više pravaca delovanja. Tokom šest decenija u svojoj karijeri posvetio se dvema osnovnim oblastima: pozorištu i muzici. Delovao je kao dramski umetnik, recitator, scensko-muzički izvođač, pevač i kompozitor. Kao glumac, učestvovao je u zabavnim emisijama Radio Beograda „Veselo veče". Prof. Higins, Bob, Ejlif, Pop Spira, Štolc, Dr Miler, Vodonoša Vang, Absalom su izvanredna glumačka ostvarenja ovog umetnika. U kulturnoj baštini ostaće i njegov Bokan iz kultne domaće serije „Pozorište u kući" Radivoja-Lole Đukića.

1803. - Umro Johan Gotfrid Herder, nemački književnik i filozof (Moringen, 25. 08. 1744 - Vajmar, 18. 12. 1803)

1865. - Ukinuto ropstvo u SAD stupanjem na snagu 13. amandmana na američki Ustav

1879. - Rođen Pol Kle, švajcarski slikar i grafičar (Bern, 18. 12. 1879 - Muralto, 29. 06. 1940)

1899. - Osnovan Fudbalski klub "Milan"

1901. - Narodna skupština Srbije donela Zakon o štampi

1913. - Rođen Vili Brant (Herbert Karl Fram), nemački političar i državnik, kancelar SRN, nobelovac (Libek, 18. 12. 1913 - Berlin, 08. 10. 1992)

1921. - Objavljen prvi broj lista "Vreme"

1940. - Izdata Hitlerova direktiva o napadu na SSSR - "Operacija Barbarosa"

1944. - Objavljen prvi broj francuskog lista Mond

1947. - Rođen Stiven Spilberg, američki filmski režiser, producent i pisac, dobitnik "Oskara"-a (Sinsinati, 18. 12. 1947)

1975. - Otvorena prva pešačka zona u Beogradu

1978. - Osnovana Jedinica milicije za specijalna dejstva MUP-a Srbije, 1994. godine dobila današnji naziv Specijalna atiteroristička jedinica - SAJ

1980. - Umro Dobriša Cesarić, književnik (Slavonska Požega, 10. 01. 1902 - Zagreb, 18. 12. 1980)

1987. - Umrla Margerit Jursenar (Margaret de Krajenkur), francuska književnica, akademik (Brisel, 08. 06. 1903 - Maunt Dezert, 18. 12. 1987)

1997. - Umro Vladan Stojaković, sportski novinar TV Beograd (Beograd, 08. 02. 1927 - Beograd, 18. 12. 1997)

2001. - Umro Žilber Beko (Fransoa Žilber Sili), francuski šansonjer (Tulon, 29. 10. 1927 - Pariz, 18. 12. 2001)

2006. - Umro Džozef Barbera, američki animator (Njujork, 24. 03. 1911 - Los Anđeles, 18. 12. 2006)

2006. - Umro Srđan Knežević, sportski novinar TV Beograd (Novi Sad, 18. 11. 1955 - Beograd, 18. 12. 2006)

2008. - Umro Vilijam Mark Felt, obaveštajac FBI, poznat kao "Duboko grlo", izvor informacija novinarima u aferi "Votergejt" (Tvin Fols, 17. 08. 1913 - Santa Roza,18. 12. 2008)

2009. - Umro Oskar Danon, dirigent i kompozitor, direktor Opere i Baleta Narodnog pozorišta u Beogradu, profesor Muzičke akademije u Beogradu, akademik (Sarajevo,07. 02. 1913 - Beograd, 18. 12. 2009)

2010. - Umro Tomazo Padoa Skjopa, italijanski bankar i ekonomista, ministar ekonomije, idejni kreator evra (Beluno, 23. 07. 1940 - Rim,18. 12. 2010)

**Bisernica** · 21-12-2011 18:56

19. decembar

Srpska pravoslavna crkva i vernici slave Svetog Nikolu.
Svima koji slave neka je SRETNA SLAVA !

Na ovaj dan umro je slavni italijanski glumac Marčelo Mastrojani.

Na Sv. Nikolu 1882. godine, na tadašnjem Pozorišnom trgu u Beogradu okupilo se mnoštvo sveta. Na svečanoj tribini bili su: kralj Milan Obrenović i kraljica Natalija, predsednik vlade Milan Piroćanac, ministar prosvete Stojan Novaković, ministri, poslanici, članovi Srpskog učenog društva...Okupljene je pozdravio ministar Novaković govoreći o delu pok. Kralja, a spomenik je otkrio Milan Kujundžić-Aberdar, političar i književnik.Autor spomenika je skulptor Enriko Paci, "dušom Italijan, a srcem i oduševljenjem Srbin". Izgradnja je koštala ondašnjih 300 hiljada dinara. Bronzani deo spomenika izliven je u poznatoj fabrici "Miler" u Minhenu. Za ovaj umetnički rad kralj Milan je arhitektu Pacija odlikovao Ordenom Takovskog krsta drugog reda.

1996. -Umro Marčelo Mastrojani, italijanski filmski glumac
(Fontana Liri, 28. 09. 1924 - Pariz, 19. 12. 1996)

Prve glumačke korake Mastrojani je napravio za vreme studija arhitekture, kada se pridružio jednoj amaterskoj pozorišnoj trupi sa kojom je povremeno nastupala čuvena glumica Đulijeta Masina. Jedan impresario, koji je došao da vidi slavnu glumicu u komediji "Anđelika", zapazio je mladog Marčela. Ubrzo se Mastrojani pridružio pozorišnom ansamblu kojim je rukovodio Lukino Viskonti. Nastupao je u komadima Šekspira, Čehova, Tenesi Vilijamsa, Artura Milera, a kasnije, kada je postao zvezda filmskog platna, svake tri-četiri godine se vraćao pozorištu. Filmsku slavu doneo mu je film Federika Felinija "Sladak život", a zatim su sledili: "Grad žena", "Osam i po", "Noć", "Juče, danas , sutra", "Miris žene", "Razvod na italijanski način". Tokom bogate karijere snimio je preko 150 filmova sa najpoznatijim svetskim rediteljima: Antonionijem, Malom, Altmanom, Skolom, Vendersom... Epitet latinskog ljubavnika dobio je i pre no što je snimio film "Kazanova". Igrao je sa mnogim filmskim lepoticama, kao što su Sofija Loren, Fej Danavej i Katrin Denev. Njegov poslednji nastup u javnosti bio je na Kanskom festivalu, maja 1996. godine, povodom projekcije filma "Tri života i samo jedna smrt", u kome je igrao čak tri uloge.

1741. - Umro Jonasen Vitus Bering, danski moreplovac i istraživač
(Horsens, 1681- Beringovo ostrvo, 19. 12. 1741)

343. - Umro Nikola Čudotvorac, arhiepiskop mir-likijski, zaštitnik putnika, svetac (Patara, - Mir,19. 12. 343)

1815. - Usvojen prvi srpski državni budžet

1843. - Umro Vlaho Stulić (Stulli), dramski pisac
(Dubrovnik, 08. 10. 1768 - Dubrovnik, 19. 12. 1843)

1845. - Rođen Nikola Pašić, državnik i političar, predsednik srpske vlade (Zaječar, 19. 12. 1845 - Beograd, 10. 12. 1926)

1848. - Umrla Emili Bronte, engleska književnica
(Tornton,30. 07. 1818 - Hejvort, 19. 12. 1848)

1863. - Rođen Svetolik Ranković, književnik i teolog, profesor Bogoslovije u Beogradu (Moštanica, 19. 12. 1863 - Beograd, 30. 03. 1899)

1863. - Rođena Milka Trnina, operska pevačica
(Vežišće, 19. 12. 1863 - Zagreb, 18. 05. 1941)

1875. - Rođena Mileva Marić, matematičar i fizičar, supruga Alberta Ajnštajna (Titel, 19. 12. 1875 - Cirih, 04. 08. 1948)

1882. - Otkriven spomenik knezu Mihailu ispred zgrade Narodnog muzeja u Beogradu

1895. - Osnovan Prirodnjački (Jestastvenički) muzej u Beogradu

1905. - Usvojen "Nikoljdanski ustav" - prvi ustav Crne Gore

1906. - Rođen Leonid Brežnjev, sovjetski političar i državnik, generalni sekretar KPSS i predsednik Prezidijuma Vrhovnog sovjeta SSSR (Dnjeprođeržinski-Kamensko, 19. 12. 1906 - Moskva, 10. 11.1982)

1907. - Rođen Vasja Pirc, šahovski velemajstor
(Idrija, 19. 12. 1907 - Ljubljana, 03. 06. 1980)

1914. - Rođen dr Lazar Milin, protojerej-stavrofor, profesor Bogoslovskog fakulteta u Beogradu (Pavlovci, 19. 12. 1914 - Beograd, 13. 12. 2001)

1915. - Rođena Edit Pjaf (Edit Đovana Gasion), francuska pevačica
(Pariz, 19. 12. 1915 - Pariz, 11. 10. 1963)

1921. - Rođen Blaže Koneski, književnik
(Nebregovo, 19. 12. 1921 - Skoplje, 07. 12. 1993)

1926. - Rođen prof. dr Nikola Dekleva, hirurg, direktor Zavoda za hiperbaričnu medicinu u Beogradu (Leskovac, 19. 12. 1926 - Dobrota, 31. 12. 2003)

1938. - Rođen Vasilije Tapušković, publicista, novinar i urednik TV Beograd, pomoćnik ministra za kulturu Srbije, predsednik AKUD "Krsmanović" (Prilep,19. 12. 1938 - Beograd, 21. 03. 2007)

1944. - Podgorica oslobođena u Drugom svetskom ratu, tim povodom,19. decembar proglašen je za Dan Podgorice

1946. - Počeo ustanak vijetnamskog naroda protiv francuskih kolonijalnih trupa

1966. - Rođen Alberto Tomba, italijanski skijaš, olimpijski šampion (San Lazaro di Savena, 19. 12. 1966)

2000. - Umrla Vera Dedović-Miljković, pozorišna, filmska i TV glumica (Beograd, 1969 - Beograd, 19. 12. 2000)

2000. - Umro Diodor, patrijarh jerusalimski
(Grčka, 1923 - Tel Aviv, 19. 12. 2000)

2001. - Umro Slobodan Vučinić, karatista, reprezentativac Jugoslavije, internacionalni sudija i direktor Karate saveza Srbije
( - Beograd, 19. 12. 2001)

2001. - Umrla Kira Ivanova, sovjetska reprezentativka u umetničkom klizanju
(10. 01. 1963 - Moskva, 19. 12. 2001)

2002. - Umro Aleksandar Sarijevski, makedonski pevač
(Galičnik, 20. 06. 1922 - Skoplje, 19. 12. 2002)

2004. - Umrla Renata Tebaldi, italijanska operska pevačica-sopran
(Pezaro, 01. 02. 1922 - San Marino, 19. 12. 2004)

2007. - Umro dr Vladimir R. Paunović, neuropsihijatar, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu, načelnik Centra za psihoze Instituta za psihijatriju KC Srbije, predsednik Srpskog lekarskog društva
(Valjevo, 24. 05. 1942 - Beograd, 19. 12. 2007)

2009. - Umro Husein ali Montazeri , iranski teolog, advokat, književnik i borac za ljudska prava (Najafabad, 1922 - Kom, 19. 12. 2009)

2010. - Umro Božidar Jovović, akademski vajar ( - 19. 12. 2010)

2010. - Umrla Danica Čubrilović, kustos Prirodnjačkog muzeja, supruga akademika Vase Čubrilovića ( - 19. 12. 2010)

**Bisernica** · 21-12-2011 18:58

20. decembar

Prva Vlada Kraljevine SHS formirana 18. decembra 1918. godine. NIN-ova nagrada za roman godine ustanovljena na današnji dan 1953. Američki pijanista Artur Rubinštajn umro 1982. godine.

Prva Vlada Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca formirana je 18. decembra 1918. godine. Na njenom čelu bio je radikal Stojan Protić, za potpredsednika je izabran Slovenac Anton Korošec, dok je ministar unutrašnjih poslova bio Srbin iz Hrvatske Svetozar Pribićević, a ministar spoljnih poslova Ante Trumbić.

Slavni američki pijanista Artur Rubinštajn umro je na današnji dan 1982. godine u Ženeva. Tvorac modernog pijanizma, Rubinštajn je debitovao u Berlinu sa tada slavnim violinistom i dirigentom Jozefom Joakimom. Svirajući na koncertnim podijumima širom sveta dela Baha, Mocarta, Betovena, Lista, a naročito Šopena, Rubinštajn je demistifikovao pijanističku umetnost, odbacujući tvrdnje da biti pijanista znači voditi asketski život. Mekan ton, bogata interpretativna imaginacija, poštovanje notnog teksta i objektivan pristup autoru i delu, karakteristike su njegovog odnosa prema muzici koju je izvodio. Pri kraju života, iako slep, svirao je po sećanju, gotovo do poslednjeg dana, sačuvavši tako njemu svojstvenu neverovatnu životnu energiju i optimizam.

1355. - Umro Stefan Dušan Nemanjić, srpski kralj i car (oko 1308 - 20. 12. 1355)

1582. - Uveden Gregorijanski kalendar u Francuskoj

1795. - Rođen Leopold Ranke, nemački istoričar (Tiringija, 20. 12. 1795 - Berlin, 23. 05. 1886)

1851. - Na Topčideru osnovana prva kazneno - popravna ustanova u Srbiji

1904. - U Beogradu održana Osnivačka skupština Društva krematista "Oganj"

1921. - Rođen Hil Džordž Roj, američki filmski reditelj, dobitnik"Oskar"-a (Mineapolis, 20. 12. 1921 - Njujork, 27. 12. 2002)

1929. - Rođen Milan Panić, hemičar, industrijalac, političar i državnik, prvi premijer Savezne Republike Jugoslavije (Beograd, 20. 12. 1929)

1950. - Rođen Joan Flora, rumunski književnik (Banatsko Novo Selo, 20. 12. 1950 - Bukurešt, 04. 02. 2005)

1955. - Rođena Dara Džokić, pozorišna, filmska i TV glumica (Beograd, 20. 12. 1955)

1968. - Umro Džon Štajnbek, američki književnik, nobelovac (Pacifik Grouv, 27. 02. 1902 - Njujork, 20. 12. 1968)

1974. - Umro Risto Stijović, vajar (Podgorica, 20. 10. 1894 - Titograd, 20. 12. 1974)

1982. -Umro Milan Ristić, kompozitor (Beograd, 18. 08. 1908 - Beograd, 20. 12. 1982)

1997. - Umro Mirza Idrizović, filmski i TV reditelj (Sarajevo, 07. 08. 1939 - Sarajevo, 20. 12. 1997)

1997. - Umrla Bosiljka Boci, pozorišna i filmska glumica (Sremska Mitrovica, 02. 02. 1932 - Beograd, 20. 12. 1997)

2000. - Savezna Republika Jugoslavija, posle osmogodišnjih sankcija, obnovila punopravno članstvo u Unesku.

2001. - Umro Leopold Sedar Sengor, senegalski filozof, književnik i državnik, predsednik Senegala, akademik (Žoal La Portugez, 09. 10. 1906 - Dakar, 20. 12. 2001)

2005. - Umro Jovan Mišković, pozorišni glumac (Sefkerin, 1945 - Kragujevac 20. 12. 2005)

2006. - Umro Dušan Simić Kira, novinar i urednik lista Politika, glavni urednik NIN-a, direktor lista Danas (Svodna, 27. 10. 1932 - Beograd, 20. 12. 2006)

2008. - Umro Robert Maligan, američki reditelj (Njujork, 23. 08. 1925 - Lim, 20.12. 2008)

2009. - Umrla Britani Marfi, američka filmska glumica (Atlanta, 10. 11. 1977 - Los Anđeles, 20. 12. 2009)

2010. - Umrla Zlata Sesardić, primadona Beogradske i Novosadske opere (Sinj, 07. 01. 1918 - Beograd, 20. 12. 2010)

**Bisernica** · 21-12-2011 19:01

21. decembar

Na današnji dan umro je jedan od najznačajnijih pisaca humanizma Đovani Bokačo. Na ovaj dan rođen je nemački nobelovac Hajnrih Teodor Bel.

1375 - Godine 1375. preminuo je Đovani Bokačo, jedan od najznačajnijih pisaca humanizma. Rođen je kao vanbračno dete imućnog trgovca Bokačina di Kelina. Mladost je proveo u Napulju, gde se školovao i započeo svoj književni razvoj. Kada se pojavila crna kuga 1348. godine, Bokačo se nalazio u Firenci. Od kuge su umrli njegov otac i maćeha i tada je Bokačo ostao na čelu roditeljskog doma. Posle 1348. godine, književna slava i društveni položaj počeli su da mu donose različita priznanja od firentinske Komune. Pisac se tokom sledeće decenije bavio raznim zvaničnim, diplomatskim poslovima. Veoma veliki uticaj na Bokačov duhovni razvoj i književni rad imao je Petrarka, sa kojim se Bokačo upoznao 1350. godine u Firenci, i sa kojim je ostao prijatelj do kraja života. Propast zavere u decembru 1360. godine, u koju su bile umešane ličnosti veoma bliske Bokaču izmenila je političke odnose unutar firentinske Komune. U tom periodu Bokačo je udaljen od javnih obaveza. Razočaran prevarama i intrigama u gradskom političkom životu pisac se povukao u Čertaldo, gde je učio i meditirao. U novoj fazi političke napetosti, Bokačo je dobio nova javna zaduženja. Od velike važnosti bila je njegova poslanička misija, od avgusta do novembra 1365. godine, koja je papi Urbanu V donela podršku Firence za povratak papskog dvora u Rim. U proleće 1371. godine vratio se u Čertaldo sa svog poslednjeg putovanja u Napulj, i tu je živeo u oskudici, bolestan, među svojim knjigama. Godine 1373. firentinska Komuna ga je pozvala da u crkvi San Stefano di Badija javno čita i tumači Danteovu Komediju. Umro je u Čertalu 21. decembra 1375. godine. Njegova najpoznatija dela su Dijanin lov, Filostrato, Filokolo, Teseida, Ametova priča o nimfama, Ljubavna vizija, Elegija gospođe Fijamete, Fijezolanska priča o nimfama, Dekameron, Korbačo, Rime...

1917 - Rođen Hajnrih Teodor Bel, nemački književnik, nobelovac (Keln, 21. 12. 1917 - Merten, 16. 07. 1985)

Najpoznatiji i najprevođeniji nemački pisac, Bel je bio gorki hroničar ratnog vremena i svedok - kritičar svih ratnih previranja u Nemačkoj. Kao vojnik Vermahta od 1939. godine, bio je na mnogim frontovima, ali je istovremeno i žestoko kritikovao nacističko bezumlje. Ortodoksni katolik, Bel je 1979. godine istupio iz crkve, odbijajući svako crkveno dušebrižje iza koga se krije ili samo nazire sputavanje slobodne ljudske misli. Pored mnogih satiričnih dela napisao je još: Voz je stigao na vreme, Gde si bio, Adame, Bilijar u pola deset, Mišljenje jednog klovna, Grupni portret s damom, Izgubljena čast Katarine Blum... Međunarodni renome Hajnriha Bela potvrđen je njegovim izborom za predsednika međunarodnog udruženja PEN-klubova. Bio je prvi nemački pisac posle Tomasa Mana koji je dobio Nobelovu nagradu. U saopštenju Švedske akademije kaže se da je Belu nagrada dodeljena za "stvaralaštvo u kojem daje široku perspektivu svog vremena i ujedno pokazuje majstorstvo u karakterizaciji, čime je dao doprinos preporodu nemačke književnosti". Belovo delo znači "ponovo rađanje iz ništavila jedne kulture, koja je, gotovo opustela i ugašena, doživela nov prevrat i novu zrelost".

1639 - Rođen Žan Rasin, francuski književnik (La Ferte-Milon, 21. 12. 1639 - Pariz, 21. 04. 1699)

1821 - Rođen Gustav Flober, francuski književnik (Ruan, 21. 12. 1821 - Kroazet, 08. 05. 1880)

1879 - Rođen Josif Visarionovič Džugašvili Staljin, sovjetski političar i državnik, generalni sekretar KPSS i predsednik SSSR (Gori, 21. 12. 1879 - Moskva, 05. 03. 1953)

1881 - Usvojena pravila Srpskog novinarskog društva

1892 - Rođena Rebeka Vest (Sesili Izabel Ferfild), engleska književnica i novinar (London, 21. 12. 1892 - London, 15. 03. 1983)

1913 - Pojavila se prva ukrštenica - novinar Artur Vin objavio ukrštenicu u božićnom broju lista "New York World"

1918 - Rođen Kurt Valdhajm, austrijski političar i državnik, predsednik Austrije, generalni sekretar Organizacije Ujedinjenih nacija (Sent Andra-Vordern, 21. 12. 1918 - Beč, 14. 06. 2007)

1933 - Umro Knud Johan Viktor Rasmusen, danski polarni istraživač (Jakobshavn, 07. 06. 1879 - Danska, 21. 12. 1933)

1937 - Rođena Džejn Fonda, američka filmska glumica, dobitnica "Oskar"- a (Njujork, 21. 12. 1937)

1937 - Premijera prvog dugometražnog crtanog filma -"Snežana i sedam patuljaka" Volta Diznija

1940 - Umro Frensis Ficdžerald, američki književnik (Sen Pol, 24. 09. 1896 - Holivud, 21. 12. 1940)

1940 - Rođen Frenk Zapa (Frensis Vinsent Zapa), američki kompozitor (Baltimor, 21. 12. 1940 - Los Anđeles, 06. 12. 1993)

1945 - Umro Džordž Smit Paton, američki general, komandant savezničkih trupa u Drugom svetskom ratu (San Gabrijel,11. 11. 1885 - Hajdelberg, 21. 12. 1945)

1953 - Rođen Svetislav Basara, književnik i diplomata (Bajina Bašta, 21. 12. 1953)

1967 - Rođen Mihail Sakašvili, gruzijski predsednik (Tbilisi, 21. 12. 1967)

1988 - Avionska nesreća "boing-a 747" američke aviokompanije "Pan Am" iznad škotskog mesta Lokerbi (poginulo svih 259 putnika i članova posade kao i 11 osoba na zemlji)

1992 - Umro Natan Milštajn, ruski violinista (Odesa, 31. 12. 1904 - Njujork, 21. 12. 1992)

1996 - Umro Karl Sagan, američki književnik, astronom i osnivač egzobiologije (Njujork, 09. 11. 1934 - Sijetl, 21. 12. 1996)

2000 - Umro Aron Novik, američki hemičar, jedan od tvoraca atomske bombe ( -21.12.2000)

2004 - Umro Joža Vlahović, hrvatski novinar, pokretač i prvi glavni urednik zagrebačkog nedeljnika Danas (Zagreb, 04. 01. 1930 - Zagreb, 21. 12. 2004)

2006 - Umro Slobodan Jovančević Coka, organizator Drugog programa Radio Beograda (Bijelo Polje, 07. 02. 1944 - Beograd, 21. 12. 2006)

2007 - Umro Miloš Počuča, komandant 6. Ličke proleterske divizije, nosilac Spomenice 1941. (Gospić, 21. 12. 2007)

2009 - Umro Hristos Lambrakis, grčki novinar i publicista, medijski magnat (Atina, 24. 02. 1934 - Atina, 21. 12. 2009)

2009 - Umro dr Borivoje Pejkić, profesor Poljoprivrednog fakulteta u Zemunu (1922 - Beograd, 21. 12. 2009)

**Bisernica** · 22-12-2011 19:50

22. decembar

Umro poznati književnik i istoričar Jovan Rajić 1801. godine. Danas, 38 minuta posle ponoći, počinje zima za stanovnike severne Zemljine polulopte. Semjuel Beket, irski književnik i nobelovac, umro je 22. decembra 1989. godine.

Na današnji dan 1801. godine umro je istoričar i književnik Jovan Rajić, autor dela Istorija raznih slavenskih narodov, najpače Bolgar, Horvatov i Serbov, koje je objavljeno u četiri toma u toku 1794. i 1795. godine u Beču. Svrha tog dela je vaspitna i prosvetiteljska, a jedini način da se izbegnu greške iz prošlosti, po mišljenju Rajića, jeste uvođenje nauke - prosvećivanje. Po kompoziciji i načinu prikazivanja događaja Istorija je nepregledno delo, pisana slavenoserbskim jezikom, a svojom idejom uklapa se u prosvetiteljske težnje epohe u kojoj je nastala. Rajić je pesme pisao na crkvenoslovenskom i narodnom jeziku. Zamonašio se 1772. godine u manastiru Kovilju, gde je ostao do kraja života.

Semjuel Beket, irski književnik i nobelovac, umro je 22. decembra 1989. godine. Od 1938. godine živi u Parizu, a posle rata počinje i da piše na francuskom. Zaokupljen problemom ljudske egzistencije i otuđenosti modernog života, Beket u svim svojim delima daje krajnje pesimističku viziju sveta i prikazuje život kao igru viših sila u kojoj je čovek sveden na fiziološko i duhovno vegetiranje. Da bi prikazao apsurdnost takva života i čovekovu bespomoćnost, Beket napušta tradicionalnu romanesknu fabulu i uobičajeni dramski zaplet i zamenjuje ih nizom scena koje se ponavljaju sa malim varijantama. Bio je prijatelj sa Džejms Džojsom, kome je bio i lični sekretar. Dobio je Nobelovu nagradu za književnost, 1969. godine. Najznačajniji je kao pisac pozorišnih komada i jedan od glavnih predstavnika tzv. pozorišnih apsurda. Napisao je i nekoliko romana, ali svetski uspeh postigao je tek dramama.

1858 - Rođen Đakomo Pučini, italijanski kompozitor
(Luča, 22.12.1858 - Brisel, 19.11.1924)

1880 - Umrla Džordž Eliot (Meri En Evans), engleska književnica
(Vorvik, 22.11.1819 - London, 22.12.1880)

1885 - U Somboru osnovano prvo srpsko zabavište

1894 - Izrečena presuda francuskom kapetanu Alfredu Drajfusu, optuženom za navodnu špijunažu u korist Nemačke

1923 - Umro Petar Dobrinović, pozorišni glumac i reditelj
(Beograd, 10.7.1853 - Novi Sad, 22.12.1923)

1925 - Rođena Irena Kolesar, pozorišna, filmska i TV glumica
(Slavonski Brod, 22.12.1925 - Zagreb, 5.9.2002)

1935 - Rođena Semka Sokolović-Bertok, pozorišna, filmska i TV glumica i šahistkinja (Sarajevo, 22.12.1935 - Zagreb, 4.3.2008)

1960 - Rođen Zoran Živković, političar i državnik, predsednik Vlade Srbije (Niš, 22.12.1960)

1962 - Rođen Ralf Netenijal Fajns, britanski filmski glumac (Safolk, 22.12.1962)

1970 - Svečano otvoren Sportski centar "Olimp" na Zvezdari

1976 - Umro Slobodan Đurić, pozorišni, filmski i TV glumac i reditelj
(Bajina Bašta, 7.7.1944 - Beograd, 22.12.1976)

1980 - Umro Bogdan Babić, dirigent, rukovodilac Hora KUD "Branko Krsmanović" (Zagreb, 27.9.1921 - Beograd, 22.12.1980)

1989 - Svrgnut rumunski diktator Nikolae Čaušesku

1993 - Umro Oto Bihalji Merin, književnik, likovni kritičar i teoretičar umetnosti (Zemun, 3.1.1904 - Beograd, 22.12.1993)

1996 - Umro Miodrag-Mića Popović, slikar, akademik
(Loznica, 12.6.1923 - Beograd, 22.12.1996)

2001 - Umro Jan Kot, poljski književnik, književni kritičar i teatrolog
(Varšava, 1914 - Santa Monika, 22.12.2001)

2002 - Umro Džo Stramer (Džon Grejem Malor), britanski muzičar, pevač grupe "Kleš" i filmski glumac (Ankara, 21.8. 1952 - Brumfild, 22.12.2002)

2003 - Umro Maksimilijan Erenrajh (Karlo Ostojić), novinar i književnik
(Travnik, 15.3.1921 - Beograd, 22.12.2003)

2004 - Prestao da izlazi list Ekspres

2004 - Umro Rudi Kolak, slovenački političar i privrednik
(Gornji Ribnik, 4.11.1918 - 22.12.2004)

2008 - Umro Lansana Konte, predsednik Gvineje
(Dubreka, 1934 - Konakri, 22.12.2008)

**Bisernica** · 25-12-2011 20:18

23. decembar

Ruski car Aleksandar Prvi Romanov rođen 23. decembra 1777. godine. Operski pevač Nikola Cvejić rođen 1896. Beogradsko Pozorište na Terazijama osnovano 1949. godine.

Ruski car Aleksandar Prvi Pavlovič Romanov rođen je 23. decembra 1777. godine. Po stupanju na presto 1801. počeo je da sprovodi proliberalne reformi. Za vreme njegove vladavine, do smrti 1825, teritorija Rusije je proširena. Zaključio je, 1807. godine, savez sa francuskim carem Napoleonom Prvim, protiv koga je prethodno ratovao u savezu sa Austrijom, Pruskom i Engleskom. Od Švedske je preuzeo Finsku, koja je 1809. priključena Rusiji kao velika kneževina pod ruskom krunom. Pripojio je i Poljsku (osim dela koji su držale Pruska i Austrija), a posle pobede u ratu sa Osmanskim carstvom i Besarabiju. Savezništvo je raskinuto Napoleonovim pohodom na Rusiju 1812. godine, tokom kojeg je francuska armija pretrpela presudni poraz, a Aleksandar trijumfalno ušao u Pariz.

Operski pevač Nikola Cvejić rođen je u Ašanji, 23. decembra 1896. godine. Cvejić je učio violinu kod vojnog muzičara Karela Prohaske. Bio je član gimnazijskog hora i hora Saborne crkve u Zemunu, a kasnije je pevanje učio u Zagrebu i Ljubljani. U Milanu je uz pomoć italijanskog baritona i pedagoga Marija Samarka, usvojio principe savremenog belkanta. Cvijićev umetnički razvoj je dugačak i bogat: preko soliste-početnika u Operi Slovenskog narodnog gledališča u Ljubljani, tridesetih godina prošlog veka, do zrelog umetnika u beogradskoj Operi, 1940-1962. godine. Ostvario je 92 baritonske, bas-baritonske i basovske role, koje je prezentovao 1509 puta, na 27 naših i inostranih scena, u delima Pučinija, Maskanjija, Verdija, Mocarta, Musorgskog, Gunoa, Gotovca, Konjovića, Hercigonje.

1580. - Počelo osvajanje Sibira

1790. - Rođen Žan Fransoa Šampolion, francuski orijentalista, egiptolog (Figeak, 23. 12. 1790 - Pariz, 04. 03. 1832)

1804. - Rođen Šarl-Ogist Sent-Bev, francuski književnik (Bulonj sir mer, 23. 12. 1804 - Pariz, 13. 10. 1869)

1834. - Umro Tomas Robert Maltus, engleski ekonomista (Rukeri, 1766 - Hejliburi, 23. 12. 1834)

1876. - Rođen Stevan Aleksić, slikar i ikonopisac (Arad, 23. 12. 1876 - Modoš, 02. 11. 1923)

1881. - Rođen Aleksa Ivić, istoričar (Buđanovci, 23. 12. 1881 - Beograd, 23. 11. 1948)

1913. - Nikola Tesla patentirao svoj izum "fontanu"

1928. - Svečano otvoren "Paviljon Cvijeta Zuzorić" na Malom Kalemegdanu u Beogradu vidi skenirani dokument iz "Politike", 15. 12.1928.

1931. - Rođen Srba Mitrović, književnik i prevodilac (Lalinac, 23. 12. 1931 - Beograd, 01. 02. 2007)

1933. - Završen Lajpciški proces optuženima za navodno paljenje Rajhstaga

1933. - Rođen Akihito, japanski car (Tokio, 23. 12. 1933)

1936. - Donošenjem Uredbe o unapređenju turizma i pravilnika o proglašenju turističkih mesta, Beograd proglašen turističkim mestom

1949. - Osnovano humorističko pozorište u Beogradu, danas Pozorište na Terazijama

1967. - Umro Dušan Timotijević, novinar (Beograd, 11. 02. 1903 - Beograd, 23. 12. 1967)

1972. - Umro Andrej Nikolajevič Tupoljev, ruski konstruktor aviona (Pustamazovo, 11. 11. 1888 - Moskva, 23. 12. 1972)

1995. - Umrla Zlatica Baltić, spiker, rukovodilac Programskih službi Radio Beograda (Novi Bečej, 22. 04. 1911 - Beograd, 23. 12. 1995)

1996. - Umro Bratislav Stojanović, arhitekta i slikar (Beograd, 26. 06. 1912 - Beograd, 23. 12. 1996)

2000. - Umro Viktor Borge, američki pijanista (Kopenhagen, 03. 01. 1909 - Grinvič, 23. 12. 2000)

2001. - Umro Gradimir Petrović, slikar, profesor i dekan Fakulteta primenjenih umetnosti u Beogradu (Borin Do, 1935 - Beograd, 23. 12. 2001)

2004. - Umro Narasima Rao, indijski političar i državnik, premijer Indije (Karimnagar, 28. 06. 1921- Nju Delhi, 23. 12. 2004)

2007. - Umro Majkl Kid, američki koreograf (Njujork, 12. 08. 1915 - Los Anđeles, 23. 12. 2007)

2007. - Umro Oskar Piterson, kanadski džez-pijanista i kompozitor (Montreal, 15. 08. 1925 - Misisoga, 23. 12. 2007)

**Bisernica** · 25-12-2011 20:19

24. decembar

Na današnji dan rođena Ava Gardner, a osnovana Vazduhoplovna komanda srpske vojske. Sa stanice u američkoj državi Masačusets 1906. godine emitovan prvi radio program na svetu.

Na današnji dan 1912. godine naredbom Radomira Putnika, vojnog ministra , 24. decembra 1912, u Nišu, osnovana je Vazduhoplovna komanda srpske vojske. Nekoliko meseci ranije, po objavljivanju opšte mobilizacije u osvit balkanskih ratova, 6 pilota na školovanju u Francuskoj dobilo je naredbu da se odmah vrate kući. Bili su to poručnici Jovan Jugović i Miloš Ilić, potporučnik Živojin Stanković, narednik Mihajlo Petrović i podnarednici Miodrag Tomić i Vojislav Novčić. Prvu eskadrilu činilo je 12 aviona. Zajedno sa montažnim hangarima, u Francuskoj ih je kupljeno 8, a u Rusiji 2. Još 2 su zaplenjena od Turaka. Baza je bio aerodrom na Trupalskom polju kod Niša. Vatreno krštenje dogodilo se marta 1913. godine, prilikom borbi za oslobođenje Skadra od Turaka, kada je poginuo i prvi naš pilot, Mihajlo Petrović. Datum osnivanja Vazduhoplovne komande srpske vojske obeležava se kao Dan vazduhoplovstva i protivvazdušne odbrane Vojske Srbije.

Godine 1922. rođena je Ava Gardner, američka filmska glumica. Legenda Holivuda, Ava Gardner, svoj prvi ugovor potpisala je sa "Metro Goldvin Majerom" 1941. godine i debitovala u filmu Mi plešemo. Snimila je oko 60 filmova. Umetnički vrhunac i popularnost doživela je pedesetih godina 20. veka. Njen raskošni glumački talenat došao je do izražaja u filmovima Snegovi Kilimandžara, Sunce se ponovo rađa, Mogambo, Bosonoga kontesa, Noć iguane, Majerling... Poslednju veću ulogu imala je u filmu Kidnapovanje predsednika, a 1985. godine igrala je u TV seriji Anno Domini. Pred kraj života napisala je knjigu "Moja priča". Mnoge stranice posvetila je Džonu Hjustonu, reditelju sa kojim je najviše sarađivala i Ernestu Hemingveju, čiji su ekranizovani romani, zahvaljujući Avi Gardner, ušli u istoriju svetske kinematografije. U spomen na jednu od najlepših žena sveta, holivudsku boginju ljubavi, u Smitfildu, u Severnoj Karolini, 2000. godine otvoren je muzej koji nosi njeno ime.

Godine 1906. emitovan je prvi radio program u svetu. Sa svoje eksperimentalne radio-stanice u Brent Roku, u američkoj državi Masačusets, američki fizičar, inženjer i pronalazač u oblasti radio-tehnike Redžinald Obri Fesenden emitovao je program koji su pratili brodski radio- operateri u prečniku od oko 25 kilometara.

1491 - Rođen Ignjacio Lojola, španski sveštenik, osnivač Jezuitskog reda
(Baskija, 24. 12. 1491 - Rim, 31. 07. 1556)

1524 - Umro Vasko da Gama, portugalski moreplovac
(Sines, oko 1460 - Kočin, 24. 12. 1524)

1761 - Rođen Žan Luj Pons, francuski astronom
(Pejr, 24. 12. 1761 - Firenca, 14. 10. 1831)

1798 - Rođen Adam Mickijevič, poljski književnik
(Zaosje, 24. 12. 1798 - Carigrad, 26. 11. 1855)

1863 - Umro Vilijam Tekeri, engleski književnik
(Kalkuta, 18. 07. 1811 - London, 24. 12. 1863)

1863 - Rođen Ljubomir Davidović, političar i državnik, osnivač Samostalne radikalne stranke (Vlaško polje, 24. 12. 1863 - Beograd, 19. 02. 1940)

1871 - Verdijeva "Aida" prvi put izvedena u Kairu, povodom puštanja u saobraćaj Sueckog kanala

1881 - Rođen Huan Ramon Himenes, španski književnik, nobelovac
(Moger, 24. 12. 1881 - San Huan, 29. 05. 1958)

1883 - Rođen Stojan Aralica, slikar
(Skare, 24. 12. 1883 - Beograd, 05. 02. 1980)

1888 - Rođen Majkl Kertis (Mihalj Kertes), američki filmski reditelj
(Budimpešta, 24. 12. 1888 - Holivud, 10. 04. 1962)

1904 - U Londonu, na sceni Teatra Vojvode od Jorka prvi put izveden komad u kome se pojavio lik Petra Pana

1905 - Rođen Hauard Hjuz, američki filmski producent, avijatičar i konstruktor letilica (Hambl, 24. 12. 1905 - Hjuston, 05. 04. 1976)

1909 - Rođen dr Marko Anaf, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu
(Požarevac, 24. 12. 1909 - Beograd, 01. 2010)

1922 - Rođen Ljubiša Baja Bačić, pozorišni glumac i pesnik
(Sokobanja, 24. 12. 1922 - Beograd, 24. 03. 1999)

1927 - Rođena Tereza Štih-Randal, američka operska pevačica-sopran
(Nju Hartford, 24. 12. 1927 - Beč, 17. 07. 2007)

1944 - U Prištini štampan prvi broj lista "Jedinstvo"

1944 - Štampan prvi broj lista na mađarskom jeziku "Mađar So" ("Sabad Vajdašag")

1944 - Održana prva posleratna izložba u Umetničkom paviljonu "Cvijeta Zuzorić", prihod namenjen ranjenim borcima-oslobodiocima Beograda

1947 - Uredbom o zabrani privatnih akcionarskih društava u Srbiji ugašeno preduzeće "Aeroput", prva srpska aviokompanija

1951 - Libija stekla nezavisnost

1971 - Rođen Riki Martin (Enrike Hose Martin Morales), portorikanski pevač
(Hato Rej, 24. 12. 1971)

1981 - Rođen Dima Bilan (Viktor Belan), ruski pevač, pobednik takmičenja za "Pesmu Evrovizije" (Ust-Džeguta, 24. 12. 1981)

1982 - Umro Luj Aragon, francuski književnik (Pariz, 03. 10. 1897 - Pariz, 24. 12. 1982)

1992 - Umro Pejo, belgijski crtač stripova, tvorac "Štrumfova"
(Brisel, 25. 06.1928 - Brisel, 24. 12. 1982)

1994 - Umro Džon Osborn, engleski dramski pisac
(London, 12. 12. 1929 - Šropšajr, 24. 12. 1994)

1994 - Umro Milan Milićević Lango, novinar (Niš, 1939 - Beograd, 24. 12. 1994)

1996 - Umro prof. Milan-Ciga Vasojević, košarkaški trener, direktor ženske košarkaške reprezentacije Jugoslavije, sportski direktor KK "Hemofarm" ( - Beograd, 24.12.1996)

2003 - Umro Mileta Magarašević, internista, radiolog, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu (Kovilj, 02. 12. 1905 - Beograd, 24. 12. 2003)

2003 - Umro Prvoslav Ralić, filozof, književnik i publicista
(Niš,17. 04. 1937 - Beograd, 24. 12. 2003)

2006 - Umro Mirko Sandić, vaterpolista, reprezentativac, trener, predsednik Skupštine Vaterpolo saveza Srbije (Beograd, 09. 05. 1942 - Beograd, 24. 12. 2006)

2007 - Umro Dušan Draginčić, novinar, glavni i odgovorni urednik i direktor lista "Dnevnik" (1925 - Novi Sad, 24. 12. 2007)

2007 - Skupština grada Beograda stavila pod zaštitu prirodno dobro Avala kao predeo izuzetnih odlika i poverila ga na staranje Javnom preduzeću za gazdovanje šumama "Srbijašume"

2008 - Umro Harold Pinter, britanski dramski pisac, nobelovac
(London, 10. 10.1930 - London, 24. 12. 2008)

2008 - Umro Semjuel Hantington, američki politikog
(Njujork, 18. 04. 1927 - Masačusets, 24. 12. 2008)

2008 - Umrla Bogosava Nikšić Bjelić, glumica Narodnog pozorišta u Beogradu (Zagreb, 09. 01. 1929 - 24. 12. 2008)

2009 - Umro Rafael Kaldera , venecuelanski političar i državnik, predsednik Venecuele (San Felipe, 24. 01. 1916 - Karakas, 24. 12. 2009)

2009 - Umrla Mirjana Markovinović, teatrolog, upravnik Narodnog pozorišta u Somboru, upravnik i direktor Drame Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu, urednik Dokumentaciono- istraživačkog centra Sterijinog pozorja (Sombor, 1954 - Novi Sad, 24. 12. 2009).

**Bisernica** · 25-12-2011 20:23

25. decembar

Hrišćani zapadnog obreda slave rođenje Bogomladenca Isusa Hrista.
Svima koji danas slave Sretan Božić !

Engleski fizičar Isak Njutn rođen 1642. godine, a Predrag Milojević, novinar, prevodilac i književnik 1901. godine.

Na današei dan 1642. godine rođen je Isak Njutn engleski fizičar, matematičar, astronom, alhemičar i filozof prirode. Za većinu ljudi jedna je od najvećih ličnosti u istoriji nauke. Njegova studija Matematički principi filozofije prirode, objavljena 1687. godine, koja opisuje univerzalnu gravitaciju i tri zakona kretanja, postavila je temelje klasične mehanike i poslužila kao primer za nastanak i razvoj drugih modernih fizičkih teorija. Izvodeći iz ovog svog sistema Keplerove zakone kretanja planeta, Njutn je bio prvi koji je pokazao da se kretanja tela na Zemlji i kretanja nebeskih tela potčinjavaju istim fizičkim zakonima. Umro je 1727. godine

Novinar, prevodilac i književnik Predrag Milojević rođen je na današnji dan 1901. godine. Prve tekstove u Politici objavio je 1921. godine kao student Filozofskog fakulteta u Beogradu. Između dva rata i posle Drugog svetskog rata bio je dopisnik iz inostranstva, potom komentator u spoljnopolitičkoj rubrici, sve do penzije 1967. godine. Saradnju sa Politikom nastavio je do pred samu smrt, pišući kolumnu "Kažem ja sebi". Doajen srpske i svetske žurnalistike bio je osam decenija u novinarstvu. Razgovarao je sa Hitlerom, intervjuisao Musolinija, Čerčila, Čemberlena, a napisao je i nekoliko zbirki reportaža i komentara. Za svoj rad Milojević je dobio mnoga novinarska i državna priznanja. Za životno delo nagradio ga je Savez novinara Jugoslavije, kao i Udruženje novinara Srbije za 75 godina novinarskog staža. Veliki učitelj generacija novinara, svojim testamentom izrazio je želju i zaveštao sredstva za osnivanje fonda "Predrag Milojević", za dodelu nagrada i stipendija mladim novinarima. Umro je 1999. godine.

1884. - Rođen Dušan Popović, novinar, publicista, prevodilac i političar (Volujak, 25. 12. 1884 - London, 08. 11. 1918)

1899. - Rođen Hemfri Bogart, američki filmski glumac
(Njujork, 25. 12. 1899 - Holivud, 14. 01. 1957)

1901. - Rođen Mata Milošević, pozorišni glumac, reditelj i pedagog (Beograd, 25. 12. 1901 - Beograd, 19. 10. 1997)

1904. - Štampan prvi broj časopisa "Stradija", urednik Radoje Domanović
(izlazio do 29. 05. 1905)

1918. - Rođen Anvar El Sadat, egipatski političar i državnik, predsednik Egipta (Mit Abu Kum, 25. 12. 1918 - Kairo, 06. 10. 1981)

1934. - Rođen Ivan Štajnberger, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, šef Katedre za psihologiju rada (Beograd, 25. 12. 1934)

1938. - Umro Karel Čapek, češki književnik
(Male Svjatonjovice, 09. 01. 1890 - Strža, 25. 12. 1938)

1941. - Japan okupirao Hong Kong u Drugom svetskom ratu

1942. - Ubijen Vojislav Vučković, kompozitor, dirigent muzikolog i revolucionar, jedan od osnivača i prvih dirigenata Simfonijskog orkestra Radio Beograda (Pirot, 18. 10. 1910 - Beograd, 25. 12. 1942)

1963. - Umro Tristan Cara, francuski književnik, teoretičar "dadaizma"
(Moinesti, 04. 04. 1896 - Pariz, 25. 12. 1963)

1967. - Rođen Boris Novković, pevač (Sarajevo, 25. 12. 1967)

1968. - Umro Apton Sinkler, američki književnik
(Baltimor, 20. 09. 1878 - Nju Džersi, 25. 12. 1968)

1977. - Umro Čarli Čaplin (Čarls Spenser), engleski filmski glumac (London, 16. 04. 1889 - Vevej, 25. 12. 1977)

1983. - Umro Huan Miro, španski slikar i vajar
(Barselona, 20. 04. 1893 - Palma de Majorka, 25. 12. 1983)

1989. - Pogubljeni rumunski diktator Nikolaj Čaušesku i njegova supruga Elena Petresku(Skorničesti, 26. 01. 1918 - Trgovište, 25. 12. 1989) (Petrešti, 07. 01. 1916 - Trgovište, 25. 12. 1989)

1990. - Umro Mladen Leskovac, književnik, akademik
(Stari Sivac, 01. 01. 1904 - Novi Sad, 25. 12. 1990)

1995. - Umro Din Martin (Dino Pol Kročeti), američki filmski glumac i pevač (Stejbenvil, 17. 06. 1917 - Los Anđeles, 25. 12. 1995)

1997. - Osnovana Opera-teatar "Madlenianum" u Zemunu

2001. - Umro Zoran Mamula, novinar i urednik RTV "B 92"
(Beograd, 1964 - Beograd, 25. 12. 2001)

2005. - Umrla Birgit Nilson, švedska operska pevačica
(Vastra Karup, 17. 05. 1918 - Vastra Karup, 25. 12. 2005)

2005. - Umrla Gordana Katerinić, istoričar umetnosti, stručni saradnik Tonskog arhiva Radio Beograda (Petrovac na Mlavi, 07. 03. 1932 - Beograd, 25. 12. 2005)

2005. - Umrla Argentina Bruneti, američka glumica
(Buenos Aires, 31. 08.1907 - Rim, 25. 12. 2005)

2005. - Umro Lajoš Baroti, mađarski fudbalski trener
(Segedin, 19. 08. 1914 - Budimpešta, 25. 12. 2005)

2006. - Umro Predrag Vuković-Vukas ,urednik narodne muzike PGP RTS-a
(Jezdine, 18. 02. 1941- Beograd, 25. 12. 2006)

2006. - Umro Aleksandar Mišić, novinar lista "Politika"
(Aranđelovac, 31. 10. 1921 - Beograd, 25. 12. 2006)

2006. - Umro Džejms Braun, američki soul- pevač
(Barnvel, 03. 05. 1933 - Atlanta,25. 12. 2006)

2009. - Umro Knut Magne Heglan, norveški pomorac, poslednji od šest članova posade splava "Kon Tiki" koji je prešao Tihi okean
(Rjukan, 23. 09. 1917 - Oslo, 25. 12. 2009)

2010. - Umro Miloš Milovanović, fudbaler, novinar i šahovski radnik, predsednik i generalni sekretar Šahovskog saveza Jugoslavije, predsednik Šahovskog kluba BAS, direktor GSP Beograd i Luke Beograd (Aranđelovac, 23. 06. 1931 - Beograd, 25. 12. 2010)

**Bisernica** · 28-12-2011 22:29

26. decembar

Na današnji dan 1890. godine umro nemački arheolog Hajnrih Šliman. Marija i Pjer Kiri objavili otkriće radijuma 12. decembra 1898. Glumicamrla Silva Koščina umrla 1994. godine.

Nemački arheolog Hajnrih Šliman umro je Napulju 26. decembra 1890. godine. Šliman je bio jedan od najobrazovanijih i najbogatijih ljudi svoga vremena. Počao ja kao mali kalfa da bi preko finasijskih transakcija i uvoza indiga u Rusiju postao najbogatiji čovek svog doba. Celokupno svoje bogatstvo stečeno u mladosti potrošio na arheološka istraživanja. Otkrio je samo prema navodima Ilijade i Odiseje Priajamovu Troju, Mikenu u Argolidi, susedni Tirint i većinu prenatičkih lokaliteta u Grčkoj. U nauci do kraja života nije bio prizanat i tek su reviziona iskopavanja pred Drugi svetski rat u Troji i Mikeni pokazala koloko je veliki naučnik bio Šliman.

Francuski hemičari Marija i Pjer Kiri objavili otkriće radijuma, na danšnji dan 1898. godine. Tehnikama razdvajanja radioaktivnih izotopa kao i otkrićem dva nova elemanta radona i polonijuma počelo je doba radiokativnosti. Pjer i Marija Sklodovska Kiri su bili bračni par i radili su u labotarorijama Bekerala u Parizu. Za otkriće radiokativnosti Marija Kiri je dobila Nobelovu nagradu. Prvi put 1903. za fiziku a drugi put 1911. iz fizike zajedno sa mužem Pjerom i Bekerelom.

Italijanska filmska glumica Silva Koščina umrla je u Rimu 26. decembra 1994. godine. Rođena u Jugoslaviji, Koščina se kao devojčica sa porodicom preselila u Napulj. Studirala je matematiku. Izbor za najlepšu devojku univerziteta odvodi je u Rim i otvara joj vrata filmskog sveta. Debitovala je u filmu Pjetra Đermija "Železničar". Snimila je preko 100 filmova. Najbolje uloge ostvarila je u filmovima "Đulijeta i duhovi", 1965. i "Divan način da se umre", 1968. godine. Sarađivala je sa najboljim i najpoznatijim rediteljima kakvi su Felini, Latuada, Viskonti, De Sika i glumcima poput Gasmana, Mastrojanija i Tonjacija. U svojoj karijeri i životu Koščina nije zaboravila rodnu zemlju. Igrala je u našim filmovima "Mihajlo Strogov" i "Bitka na Neretvi". Godinama je popularisala jugoslovensku kuhinju i izdala je knjigu "Jugoslovenska kuvarica".

1716.- Rođen Tomas Grej, engleski književnik (London, 26. 12. 1716 - Kembridž, 30. 07. 1771)

1805.- Sklopljen Požunski mir između Francuske i Austrije

1871.- U Novom Sadu objavljen prvi broj lista "Pozorište", urednik Antonije Hadžić

1873.- Rođen Dimitrije Ginić, pozorišni glumac (Kladovo, 26. 12. 1873 - Beograd, 18. 07. 1934)

1883.- Rođen Moris Utrilo, francuski slikar (Pariz, 26. 12. 1883 - Daks, 05. 11. 1955)

1891.- Rođen Henri Miler, američki književnik (Njujork, 26. 12. 1891 - Kalifornija, 07. 07. 1980)

1893.- Rođen Mao Cedung, kineski revolucionar, teoretičar i državnik (Šao Šan, 26. 12. 1893 - Peking, 09. 09. 1976)

1914.- Rođen Ričard Vidmark, američki filmski glumac (Sanrajz, 26. 12. 1914 - Roksberi, 24. 03. 2008)

1927.Rođena Ognjenka Milićević, pozorišni, radio i TV reditelj, teatrolog i pedagog, prevodilac, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu (Banja Luka, 26. 12. 1927 - Beograd, 23. 01. 2008)

1933.- Umro Anatolij Vasiljevič Lunačarski, ruski revolucionar, državnik i književnik (Poltava,24. 11. 1875 - Manton, 26. 12. 1933)

1938.- Rođen Mirko Kovač, književnik (Petrovići, 26. 12. 1938)

1950.- Rođena Tijana Mandić, psiholog, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu (Zemun, 26. 12. 1950)

1960.- Osnovano Udruženje ekonomskih propagandista Srbije, tim povodom se 26. decembar obeležava kao Dan propagandista

1972.- Umro Hari Truman, američki političar i državnik, predsednik SAD (Lamar, 08. 05. 1884 - Kanzans Siti, 26. 12. 1972)

1977.- Umro Hauard Hoks, američki režiser (Gošin, 30. 06. 1896 - Palm Springs, 26. 12. 1977)

1992.- Umro Nikita Magalov, ruski pijanista (Sankt Peterburg, 08. 02. 1912 - Švajcarska, 26. 12. 1992)

2001.- Umro Najdžel Hotorn, engleski pozorišni, filmski i TV glumac (Koventri, 05. 04. 1929 - Hertfordšajr, 26. 12. 2001)

2004.- Katastrofalni zemljotres izazvao snažan talas cunami u Južnoj i Jugoistočnoj Aziji, poginulo oko 230.000 hiljada ljudi

2004.- Umrla Gordana Ekmedžić, pravnik, sekretar Programskih službi Radio Beograda (Beograd, 12. 07. 1936 - Beograd, 26. 12. 2004)

2006.- Umro Džerald Ford, političar i državnik, predsednik SAD (Omaha, 14. 07. 1913 - Ranč Miraž, 26. 12. 2006)

2006.- Umro Milisav Milić, novinar, dopisnik RTB-a iz Prištine, osnivač RTV "Most" u Kosovskoj Mitrovici, predsednik Saveza novinara Jugoslavije (Bukoš, 25. 03. 1939 - Beograd, 26. 12. 2006)

**Bisernica** · 28-12-2011 22:31

27. decembar

Prvi vojvoda Srpske Vojvodine Stevan Šupljikac umro na današnji dan 1848. godine. Slavna nemačka glumica Marlen Ditrih rođena 27. decembra 1901. U Vašingtonu 1945. godine osnovani Međunarodni monetarni fond i Svetska banka.

Austrijski general i prvi vojvoda Srpske Vojvodine Stevan Šupljikac umro je na današnji dan 1848. godine, u Pančevu. U austrijsku vojsku stupio je 1805, a posle stvaranja Ilirskih provincija 1809. prešao je u francusku vojsku. Godine 1812. učestvovao je sa 1. i 3. hrvatskim pukom, u sastavu Francuske armije u pohodu na Rusiju. Tokom rata protiv 1812, francuski car Napoleon Prvi odlikovao ga je za hrabrost ordenom legije časti. Ponovo je primljen u austrijsku vojsku 1814. godine. Učestvovao je u borbama protiv italijanskih revolucionarnih snaga 1848, za vreme prvog italijanskog rata za ujedinjenje. Na Majskoj skupštini Srba u Sremskim Karlovcima, 1. maja 1848, Šupljikac je proglašen za prvog vojvodu Srpske Vojvodine, u kom svojstvu je pristupio reorganizaciji jedinica za borbu protiv Mađara. Šestog oktobra postao je vrhovni vojni zapovednik srpskih narodnih odreda, ali je ubrzo umro. Sahranjen je u Krušedolu.

Slavna nemačka glumica Marlen Ditrih (Marija Magdalena fon Los) rođena je u Fridrihštatpalacu 27. decembra 1901. godine. Glumačku školu Maksa Rajnharta upisala je 1923. Kao student igrala je u nemim filmovima. Svoju slavnu filmsku karijeru započela je 1930. godine, kada je sa rediteljem fon Šternbergom snimila film Plavi anđeo. Zajedno odlaze u Holivud, gde nastaju filmovi Maroko, Ekspres za Šangaj, Plava venera, Grimizna carica. Marlen snima i sa najpoznatijim američkim rediteljima. Najbolja ostvarenja dala je u filmovima Spoljna politika, Ranč prokletih, Svedok optužbe, Suđenje u Nirnbergu. Poslednji film Žigolo snimila je 1958. godine. Ulogama u pedesetak filmova zapamćena kao fatalna zavodnica i vamp žena. Marlen Ditrih imala je i uspešnu pevačku karijeru. Njeni kabaretski nastupi bili su svetska atrakcija. "Najlepša baka na svetu" nastupala je na pozornicama Las Vegasa, Njujorka, Pariza, Rija, Sidneja. Posebno poglavlje u životu filmske dive bila je njena antinacistička aktivnost. Odbila je poziv Hitlera i Gebelsa da se 1937. godine vrati u Nemačku i postane "muza Trećeg rajha". Američko državljanstvo primila je 1939. godine i za vreme rata nastupala je za savezničke vojnike. Odlikovana je "Medaljom slobode" i francuskom "Legijom časti". Poslednje godine života Marlen je provela u Parizu. Napisala je memoare "Uzmite moj život". U toku 2002. godine u Berlinu je sa više manifestacija obeležen vek od rođenja Marlen Ditrih. Prikazana je i tehnički usavršena verzija Plavog anđela.

1571.- Rođen Johan Kepler, nemački astronom (Virtenberg, 27. 12. 1571 - Regensburg, 15. 11. 1630)

1757.- Rođen Stefan Stratimirović, mitropolit (Kulpin, 27. 12. 1757- Sremski Karlovci, 23. 09. 1836)

1801.- Dahije osvojile Beograd

1806.- Turci predali Beogradsku tvrđavu srpskim ustanicima u Prvom srpskom ustanku

1822.- Rođen Luj Paster, francuski hemičar i biolog (Dolo, 27. 12. 1822 - Sen Klod, 28. 09. 1895)

1882.- Stupili na snagu Trgovinski ugovor i Konzularna konvencija između Kraljevine Srbije i SAD

1929.- Rođen Vladimir Stejin, profesor Muzičke škole "Mokranjac" i direktor škole "Dr Vojislav Vučković" u Beogradu (Gardinovci, 27. 12. 1929 - Beograd, 29. 12. 2001)

1948.- Rođen Žerar Depardje, francuski filmski glumac (Šator, 27. 12. 1948)

1949.- Rođen Ivan Vejvoda, politikolog, izvršni direktor Balkanskog fonda za demokratiju (Beograd, 27. 12. 1949)

1957.- Štampan prvi broj lista Kekec

1958.- Održana prva predstava pozorišta Dadov - "Gradinar"

1972.- Umro Lester Pirson, kanadski političar i diplomata, nobelovac, predsednik Generalne skupštine UN (Toronto, 23. 04. 1897 - Otava, 27. 12. 1972)

1978.- Umro Huari Bumedijen, alžirski oficir, političar i državnik, predsednik Alžira (Gelma,23. 08. 1932 - Alžir, 27. 12. 1978)

1979.- Državni udar u Avganistanu, svrgnut i ubijen predsednik Hafizulah Amin

2002.- Umro Hil Džordž Roj, američki filmski reditelj, dobitnik "Oskara" (Mineapolis, 20. 12. 1921 - Njujork, 27. 12. 2002)

2003.- Umro Alan Bejts, britanski pozorišni glumac (Alistri,17. 02. 1934 - London, 27. 12. 2003)

2004.- Snažna eksplozija na Mlečnom putu izazvala pomeranje Meseca i poremetila Zemljinu atmosferu

2004.- Umrla Suzan Zontag (Rozenblat), američka književnica (Njujork,16. 01. 1933 - Njujork, 27. 12. 2004)

**Bisernica** · 28-12-2011 22:33

28. decembar

Aleksandar Gustav Ajfel, tvorac poznatog tornja u Parizu rođen je na današnji dan 1923. godine. Danas se obeležava dan grada Pirota. Pozorišni, filmski i TV glumac i reditelj Stevo Žigon umro je 2005. godine.

Francuski inženjer Aleksandar Gustav Ajfel umro je na današnji dan 1923. godine.
Ajfel je bio specijalista za čelične konstrukcije. Diplomirao je na Centralnoj školi za inženjere u Parizu i zaposlio se u preduzeću specijalizovanom za gradnju železnice. Jedan je od prvih inženjera koji su primenjivali pneumatički način temeljenja velikih mostova. Njegovi mostovi širom Evrope i danas su predmet proučavanja konstrukcijskog umeća, a čelični kostur Kipa slobode u njujorškoj luci već stotinu godina odoleva svim nasrtajima prirode. Ajfel je postao slavan i stekao trajno ime 300 metara visokim tornjem koji je izgradio za Svetsku izložbu u Parizu 1889. godine. Zbog tog slavnog dela međutim, bio je najviše napadan i osporavan. Govorili su da će ta monstruozna građevina uništiti lepotu slikovitog Pariza.

Stevo Žigon, srpski poznati glumac i reditelj, umro je 28. decembra 2005. godine. Dve godine je proveo u zloglasnom koncentracionom logoru Dahau, gde je i naučio nemački jezik. Zbog znanja jezika i poznavanja mentaliteta vrlo često je kasnije igrao uloge, ciničnih i hladnih, nemačkih oficira. Studirao je glumu u Ljubljani i Lenjingradu. Diplomirao je 1952. godine na Akademiji za pozorišnu umetnost u Beogradu. Na Fakultetu dramskih umetnosti je bio jedan od prvih asistenata, prilikom njegovog osnivanja 1949. godine. Prelomni trenuci njegove umetničke karijere u vezi su sa Bojanom Stupicom, koji je doprineo njegovom angažmanu na filmu i režiji. Na filmu debituje 1950. godine dvema malim ulogama. Kao svoje najbolje dve uloge izdvaja ulogu novinara u filmu Oksigen za koju je na festivalu u Puli nagrađen "Zlatnom arenom", kao i onu u filmu Rondo. Za vreme studentskih demonstracija u Beogradu, 1968. godine njegova pojava u dvorištu filozofskog fakulteta i glumom surovog Robespjera iz komada „Dantonova smrt" izazvala je oduševljenje studenata.

1777 - Rođen Aleksandar I Pavlovič Romanov, ruski car
(Sankt Petersburg, 28. 12. 1777 - Taganrog, 01. 12. 1825)

1856 - Rođen Vudro Vilson, američki političar i državnik, predsednik SAD, nobelovac (Staunton, 28. 12. 1856 - Vašington, 03. 02. 1924)

1877 - Pirot oslobođen od Turaka, tim povodom 28. decembar se obeležava kao Dan Pirota

1885 - Objavljen prvi broj književnog časopisa "Bosanska vila"

1895 - Prva filmska projekcija u svetu braće Limijer

1920 - Rođen dr Rudi Debijađi, pukovnik, profesor VMA u Beogradu, akademik (Mostar, 28. 12. 1920 - Beograd, 03. 03. 2006)

1925 - Umro Sergej Jesenjin, ruski književnik
(Jesenjino, 03. 10. 1895 - Lenjingrad, 28. 12. 1925)

1928 - Osnovana izdavačka kuća "Nolit"

1932 - Rođen Živorad - Žika Lazić, književnik (Lugavčina, 28. 12. 1932)

1933 - Rođen Bogdan Trifunović, političar i diplomata, predsednik SSRNj i CKSK Srbije, osnivač i predsednik SPS-a, ambasador SRJ u Francuskoj (Turija, 28. 12. 1933 - Beograd, 25. 07. 2007)

1937 - Umro Moris Ravel, francuski kompozitor
(Sibur, 07. 03. 1875 - Pariz, 28. 12. 1937)

1937 - Rođen dr Oskar Kovač, profesor Ekonomskog fakulteta i Megatrend univerziteta u Beogradu (Zrenjanin, 28. 12. 1937)

1945 - Umro Teodor Drajzer, američki književnik
(Ter Ot, 27. 08. 1871 - Holivud, 28. 12. 1945)

1958 - Rođen Zoran Gajić, odbojkaški trener (Pančevo, 28. 12. 1958)

1959 - Umro dr Ante Pavelić, hrvatski političar, ustaški poglavnik, prvi predsednik Vlade Nezavisne Države Hrvatske, ratni zločinac (Bradina, 14. 07. 1889 - Madrid, 28. 12. 1959)

1959 - Pušten u rad prvi nuklearni reaktor u Vinči

1963 - Umro Paul Hindemit, nemački kompozitor
(Hanau, 16. 11. 1895 - Frankfurt, 28. 12. 1963)

1972 - Rođen Patrik Rafter, američki teniser (Maunt Ajs, 28. 12. 1972)

1976 - Umro Zoran Mišić, književnik i književni kritičar
(Beograd, 10. 10. 1921 - Igalo, 28. 12. 1976)

1984 - Umro Sem Pekinpo, američki filmski reditelj
(Fresn, 21. 02. 1925 - Los Anđeles, 28. 12. 1984)

2000 - Umro Radivoje-Raša Milovanović, najstariji srpski olimpijac
(Gornji Milanovac, 1903 - Beograd, 28. 12. 2000)

2006 - Umrla Olivera Đurđević, pijanistkinja i čembalistkinja, profesor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu (Beograd, 07. 01. 1928 - Beograd, 28. 12. 2006)

2009 - Umro Dragoslav Milovanović Valjak, pomoćnik reditelja RTS-a, estradni umetnik (28.12. 2009)

**Bisernica** · 29-12-2011 21:07

29. decembar

Na današnji dan 1809. godine rođen engleski državnik Vilijam Gledston. Srpski guslar i pesnik Filip Višnjić umro 29. decembra 1835. "Obznana" Vlade Kraljevine SHS o zabrani legalnog delovanja KPJ objavljena 1920. godine.

Engleski državnik Vilijam Gledston rođen je na današnji dan 1809. godine. Kao vođa liberala, Gledston je, između 1868. i 1894. godine, četiri puta bio premijer Velike Britanije. Legalizovao je 1871. radničke sindikate i 1884. izvršio tzv. treću parlamentarnu reformu. Pokušao je da reši pitanje Irske dajući joj samouprave, ali su ga u tome omeli liberali-unionisti i konzervativci. Protivio se nadiranju Austro-Ugarske na Balkan i zalagao se za nacionalna prava Srba pod Osmanskim carstvom. Nastavljajući osvajačku politiku konzervativaca, proširio je britansku imperiju zauzevši, 1882. godine, Egipat.

Srpski guslar i narodni pesnik Filip Višnjić umro je 29. decembra 1835. godine. Rodom Srbin iz Bosne, slep od osme godine, krstario je srpskim zemljama od Temišvara do Skadra, od Banja Luke do Smedereva, i pevao o borbama protiv Turaka. Priključio se Prvom srpskom ustanku 1089. i postao "pesnik bune". Posle sloma ustanka 1813. prešao je u Srem i nastanio se u selu Grk (danas Višnjićevo). U Sremu je 1815. upoznao Vuka Karadžića, koji je zapisao mnoge njegove pesme, među kojima su "Početak bune na dahije", "Boj na Mišaru", i "Smrt Marka Kraljevića".

1876. - Rođen Pablo Kazals, španski violončelista (Barselona, 29. 12. 1876 - San Huan, 22. 10. 1973)

1894. - Umrla Kristina Georgina Roseti, engleska književnica (London, 05. 12. 1830 - London, 29. 12. 1894)

1920. - Objavljena "Obznana" Vlade Kraljevine SHS o zabrani legalnog delovanja KPJ

1921. - Rođen Dobrica Ćosić, književnik, političar, prvi predsednik SRJ, akademik (Velika Drenova, 29. 12. 1921)

1924. - Umro Karl Špiteler, švajcarski književnik, nobelovac (Lieštal, 24. 04. 1845 - Lucern, 29. 12. 1924)

1926. - Umro Rajner Marija Rilke, austrijski književnik (Prag, 04. 12. 1875 - Val Mon, 29. 12. 1926)

1928. - Rođena Danica Aćimac, pozorišna, filmska i TV glumica (Beograd, 29. 12. 1928 - Beograd, 11. 06. 2009)

1974. - Rođena Lena Bogdanović, filmska i TV glumica (Novi Sad, 29. 12. 1974)

1981. - Umro Miroslav Krleža, književnik, akademik (Zagreb, 07. 07. 1893 - Zagreb, 29. 12. 1981)

1984. - Umro Gvido Tartalja, književnik (Zagreb, 25. 01. 1899 - Beograd, 29. 12. 1984)

2001. - Umro Vladimir Stejin, profesor Muzičke škole "Mokranjac" i direktor škole "Dr Vojislav Vučković" u Beogradu (Gardinovci, 27. 12. 1929 - Beograd, 29. 12. 2001)

2006. - Umro Blagoje Vidinić, fudbalski golman, reprezentativac (Skoplje, 11. 06. 1934 - Strazbur, 29. 12. 2006)

2007. - Umro Jerži Kavalerovič, poljski filmski reditelj, osnivač poljske filmske škole (Gvozdec, 19. 01. 1922 - Varšava, 29. 12. 2007)

2008. - Umro Vladislav Lalicki, scenograf, kostimograf i slikar (Šabac, 01. 06. 1935 - Beograd, 29 .12. 2008)

2008. - Umro Frederik Habard, američki džez-trubač (Indijanapolis, 07. 04. 1938 - Šerman Oks, 29. 12. 2008)

2010. - Umro Vladan Batić, advokat i političar, predsednik Demohrišćanske stranke Srbije, poslanik Narodne skupštine Srbije (Obrenovac, 27. 07. 1949 - Beograd, 9.12.2010)

2010. - Umrla Atina Bojadži, "Ohridski delfin" makedonska plivačica i trener, svetski šampion u plivačkom maratonu, prva žena sa Balkana koja je preplivala Lamanš (Ohrid, 13. 03. 1944 - Skoplje, 29. 12. 2010)

Tema: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Alati teme

Oceni ovu temu

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Slične teme

YU Muzički vremeplov .....!!

Vaš današnji račun?

Koji je rok trajanja današnjih brakova?

Na današnji dan pre 13 godina ubijen je novinar Slavko Ćuruvija

Da li je današnje obrazovanje adekvatno za našu decu?

Članovi koji su pročitali ovu temu: 1

Oznake za ovu temu

Dozvole