SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

[Bisernica]

28. jul





Na današnji dan 1330. godine srpski kralj Stefan Dečanski potukao kod Velbužda vojsku bugarskog cara Mihajla Šišmana. Srpsko narodno pozorište u Novom Sadu osnovano 1861. Slavni nemački kompozitor Johan Sebastijan Bah umro 1750. godine.


Srpski kralj Stefan Uroš III Dečanski potukao je u bici kod Velbužda vojsku bugarskog cara Mihajla Šišmana, na današnji dan 1330. godine. Povod za bitku je bio Stefanov pokušaj da predupredi spajanje bugarske vojske sa vizantijskom i njihov zajednički napad na Srbiju. Bitka je okončana pogibijom Mihajla Šišmana i potpunim porazom bugarskih snaga, u kome se posebno istakao mladi kralj i prestolonaslednik Dušan. Direktne posledica bitke bila su manja teritorijalna proširenja Srbije, dobijanje Niša i postavljanje maloletnog Stefanovog sestrića Jovana Stefana (1330-1331) na bugarski presto, ali su njene dugoročne posledice bile daleko značajnije. Njome je u samom začetku uništen vizantijsko-bugarski savez uperen protiv Srbije, pošto je vizantijski car Andronik III svoju vojsku koju je trebalo da spoji sa bugarskom, nakon vesti o njenom porazu, okrenuo na drugu stranu i napao obezglavljenu Bugarsku. Srbija je nakon bitke postala najmoćnija sila na Balkanskom poluostrvu i bio joj je otvoren put ka osvajanju celokupne Makedonije.

Slavni nemački kompozitor Johan Sebastijan Bah umro je u Lajpcigu 28. jula 1750. godine. Bah je jedan od najznačajnijih stvaralaca u istoriji muzike. Za života je bio više cenjen kao orguljaš nego kao kompozitor. Tek je Feliks Mendelson izvođenjem "Pasije po Mateji" otkrio njegovu kompozitorsku vrednost. Bahov veliki opus, delom izgubljen, obuhvata više od 300 kantata, fuga, oratorijuma, preludijuma, fantazija, tokata, orkestarskih svita, dela za orgulje, klavir, čembalo, violinu, violončelo, klavikord i flautu.

1402.- U bici kod Angore Mongoli pod vođstvom Tamerlana pobedili Turke i zarobili Bajazita Prvog. Na strani Turaka učestvovala i srpska vojska pod zapovedništvom Stefana Lazarevića.

1655.- Umro Sirano de Beržerak, francuski književnik i oficir (Pariz, 06. 03. 1620 - Pariz, 28. 07. 1655)

1741.- Umro Antonio Vivaldi, italijanski kompozitor, violinista i sveštenik (Venecija,04. 03. 1678 - Beč, 28. 07. 1741)

1794.- Pogubljen Maksimilijan Robespjer, francuski revolucionar (Aras, 06. 05. 1758 - Pariz, 28. 07. 1794)

1794.- Pogubljen Luj Antoan Sen Žist, francuski revolucionar (Desize, 25. 08. 1767 - Pariz, 28. 07. 1794)

1804.- Rođen Ludvig Fojerbah, nemački filozof (Landšut, 28. 07. 1804 - Rehenberg, 13. 09. 1872)

1861.- Osnovano Srpsko narodno pozorište u Novom Sadu

1876.- Crnogorska vojska pobedila Turke na Vučjem Dolu

1899.- Rođen Velibor Gligorić, književnik, pozorišni kritičar, profesor Beogradskog univerziteta, akademik (Beograd, 28. 07. 1899 - Beograd, 03. 10. 1977)

1914.- Austrougarskom objavom rata Srbiji počeo Prvi svetski rat (28. 07. 1914 - 11. 11. 1918)

1924- Rođen Aleksandar Đorđević, pozorišni, filmski i TV reditelj (Subotica, 28. 07. 1924 - Beograd, 27. 04. 2005)

1926.- Rođen Vlastimir-Vlasta Velisavljević, pozorišni, filmski i TV glumac (Beograd, 28. 07. 1926)

1929.- Rođena Žaklina Kenedi Onazis, supruga američkog predsednika Džona Kenedija i grčkog brodovlasnika Aristotela Onazisa (Sautempton, 28. 07. 1929 - Njujork, 19. 05. 1994)

1938.- Rođen Arsen Dedić, muzičar i književnik (Šibenik, 28. 07. 1938)

1941.- Rođen Rikardo Muti, italijanski dirigent (Napulj, 28. 07. 1941)

1954.- Rođen Ugo Čavez, venecuelanski političar i državnik, predsednik Venecuele (Sabaneta, 28. 07. 1954)

1960.- Rođen Ljubivoje Tadić, pozorišni glumac, reditelj i dramaturg, upravnik Narodnog pozorišta u Beogradu (Novi Sad, 28. 07. 1960)

1968.- Umro Oto Han, nemački hemičar i atomski fizičar, nobelovac (Frankfurt, 08. 03. 1879 - Getingen, 28. 07. 1968)

1980.- Umro Vjekoslav Afrić, pozorišni i filmski glumac i reditelj, profesor Akademije za pozorište, film, radio i televiziju (Hvar, 26. 08. 1906 - Split, 28. 07. 1980)

1992.- Umro dr Jovan Rašković, psihijatar, osnivač i prvi predsednik Srpske demokratske stranke u Hrvatskoj, akademik (Knin, 05. 07. 1929 - Beograd, 28. 07. 1992)

1996.- Umro Ivan V. Lalić, književnik i prevodilac (Beograd, 08. 06. 1931 - Beograd, 28. 07. 1996)

2004.- Umro Frensis Krik, britanski fizičar, otkrio ustrojstvo DNK, nobelovac (Northempton, 08. 06. 1916 - San Dijego, 28. 07. 2004)

2007.- Umro Dušan Prelević Prele, muzičar, publicista, pisac i scenarista (Beograd,11. 11. 1948 - Beograd, 28. 07. 2007)

2008.- Umro Vlajko Potežica, novinar i publicista, član Komisije Udruženja novinara Srbije za istoriju štampe, radija i televizije (Beograd, 28. 07. 2008)

[Bisernica]

29. jul





Srpsko učeno društvo osnovano na današnji dan 1864. godine. Prve Olimpijske igre posle Drugog svetskog rata otvorene u Londonu 1948. godine. Slavni španski filmski reditelj Luis Bunjuel umro 29. jula 1983. godine.


Na današnji dan 1864. godine osnovano je Srpsko učeno društvo. Nastalo je posle raspuštanja Društva srpske slovesnosti. Prema "Ustrojstvu" cilj Društva bio je "zanimati se naukama i veštinama, ukoliko se ona ponajviše tiču srbstva". Sa takvim ciljem osnovana su i četiri odbora: Odbor za moralne, jezikoslovne i literarne nauke, Odbor za prirodoslovne i matematičke, Odbor za istorijske i državne nauke i Odbor za veštine. Na samom početku imalo je 24 redovna, 64 dopisna i 44 počasna člana, koji nisu imali pravo glasa, ali su aktivno učestvovali u radu. Godine 1880, Društvo počinju da potresaju međusobni sukobi i sporovi, kao i sukobi sa tadašnjom vladom. Duge i burne diskusije naročito su se vodile o tome šta Društvo treba da predstavlja, samo naučnu ustanovu ili i društvenu organizaciju. Završene su 9. juna 1886. godine, gašenjem ove institucije, na čijim temeljima je kasnije osnovana Srpska akademija nauka i umetnosti.

Slavni španski filmski reditelj Luis Bunjuel (Kalanda, 22. 02. 1900 - Meksiko, 29. 07. 1983) preminuo je 29. jula 1983. godine. Tokom Španskog građanskog rata, od 1936. do 1939. godine, snimao je propagandne priloge za republikance. Od 1947. radio je uglavnom u Meksiku, pošto je kao komunista bio nepomirljivi protivnik frankovog režima, zbog čega je živeo u emigraciji. Snimio je 32 filma. "Andaluzijski pas" iz 1928. i "Zlatno doba" iz 1930. godine predstavljaju obrazac nadrealističkog filma. Napisao je autobiografiju "Moj poslednji uzdah". Bunjuel je snimio dosta filmova, a neki od poznatijih su: "Zemlja bez hleba", "Uspon u nebo", "Zločinački život Arčibalda Krusa", "Robinson Kruso", "To se zove zora", "Nazaren", "Viridijana", "Taj mračni predmet želja", "Anđeo smrti", "Zvezdani put", "Tristana", "Lepotica dana" i "Diskretni šarm buržoazije".

1856. - Umro Robert Aleksandar Šuman, nemački kompozitor (Cvikau, 08. 06. 1810 - Endenih, 29. 07. 1856)

1877. - Umro Jovan Gavrilović, istoričar, akademik (Vukovar, 03. 11. 1796 - Beograd, 29. 07. 1877)

1880. - Rođen Varnava (Nastić), patrijarh Srpske pravoslavne crkve (Pljevlja, 29. 07. 1880 - Beograd, 23. 07. 1937)

1883. - Rođen Benito Musolini, italijanski političar i državnik, fašistički diktator (Predapio, 29. 07. 1883 - Đulino di Mecegra, 28. 04. 1945)

1890. - Umro Vinsent van Gog, holandski slikar (Grot Zindert, 30. 03. 1853 - Over-sir-Oaz, 29. 07. 1890)

1899. - U Hagu održana prva međunarodna mirovna konferencija na kojoj je potpisana Konvencija o zabrani proizvodnje i prometa dum-dum metaka

1902. - Umro Ljubomir Nedić, književni kritičar (Beograd, 24. 04. 1858 - Beograd, 29. 07. 1902)

1905. - Rođen Dag Hamaršeld, švedski diplomata, generalni sekretar Organizacije ujedinjenih nacija, akademik, nobelovac (Jonkoping, 29. 07. 1905 - Kongo, 17. 09. 1961)

1925. - Rođen Mikis Teodorakis, grčki kompozitor i borac za mir (Hios, 29. 07. 1925)

1929. - Rođen Žan Bodrijar, francuski filozof i teoretičar (Rems, 29. 07. 1929 - Pariz, 06. 03. 2007)

1938. - Umrla Draga Spasić, operska pevačica i pozorišna glumica (Valjevo, 11. 02. 1876 - Beograd, 29. 07. 1938)

1946. - Počela Pariska mirovna konferencija posle Drugog svetskog rata (29. 07 - 15. 10. 1946)

1948. - U Londonu otvorene prve Olimpijske igre posle Drugog svetskog rata

1950. - Pušten u saobraćaj auto-put Beograd - Zagreb

1968. - Papa Pavle VI, u encikliki "O ljudskom životu", zabranio rimokatolicima sve oblike veštačke kontrole rađanja

1981. - Rođen Fernando Alonso, španski automobilista, vozač Formule 1 (Ovijedo, 29. 07. 1981)

1983. - Umro Dejvid Niven, engleski pozorišni i filmski glumac i producent, dobitnik "Oskar"-a (London, 01. 03. 1910 - Švajcarska, 29. 07. 1983)

1990. - Rođen Ivan Lenđer, plivač, reprezentativac (Zrenjanin, 29. 07. 1990)

1991. - Umro Branislav Lovrenski, književnik, novinar i urednik Radio Beograda (Beograd, 04. 12. 1935 - Dobrota, 29. 07. 1991)

2005. - Irska republikanska armija (IRA) proglasila prestanak oružane borbe protiv Britanskih vlasti posle stogodišnjeg sukoba

2005. - Umro Milan Mile Lojpur, muzičar, pionir jugoslovenskog rokenrola (Zrenjanin, 04. 03. 1930 - Beograd, 29. 07. 2005)

2005. - Najstariji srpski rukopis "Miroslavljevo jevanđelje" upisan u listu Uneskove baštine "Memorija sveta"

2006. - Umro Branko Mihajlović, novinar, jedan od osnivača Politike ekspres, urednik Tanjuga (Beograd, 1934 - Beograd, 29. 07. 2006)

2008. - Umro Mate Parlov, bokser, svetski i olimpijski šampion (Imotski, 16. 11. 1948 - Pula, 29. 07. 2008)

2011. - Umro Muharem Pervić, književnik i publicista, književni i pozorišni kritičar, glavni urednik lista Student, časopisa Delo i Kulturno-umetničkog programa TV Beograd (Ključ, 11. 04. 1934 - Beograd, 29. 07. 2011)

[Bisernica]

30. jul





Britanski vajar Henri Mur rođen na današnji dan 1898. godine. Engleska prvi put postala prvak sveta u fudbalu 1966. Slavni italijanski filmski reditelj Mikelanđelo Antonioni preminuo 30. jula 2007. godine.


Britanski vajar irskog porekla Henri Mur rođen je na današnji dan 1898. godine (Kastlford, 30. 07. 1898 - London, 31. 08. 1986). Jedan je od najvećih skulptora 20. veka. Pripadao je vajarskoj avangardi između dva svetska rata i među prvima radio čiste, apstraktne oblike. Inspirisao se arhaičnom umetnošću, naročito predkolumbovskom epohom. Verovao je da umetničko delo treba da ima vlastitu vitalnost, bez obzira šta predstavlja. Pod uticajem španskog slikara Pabla Ruisa Pikasa i francuskog vajara, rumunskog porekla, Konstantina Brankušija, težio je sintezi apstraktnih oblika i nadrealističkih psiholoških istraživanja. Najpoznatija njegova dela su: "Ležeća figura", "Kraljevski par", "Majka i dete", "Porodična grupa" i druga. Mnoge njegove skulpture krase javna mesta širom sveta - od stanica metroa do palata Uneska u Parizu i "Tajm lajf" u Londonu. Mur je bio član Srpske akademije nauka i umetnosti.

Slavni italijanski filmski reditelj i scenarista Mikelanđelo Antonioni preminuo je 30. jula 2007. godine (Ferara, 29. 09. 1912 - Rim, 30. 07. 2007). Proslavio se filmovima "Uvećanje" i "Avantura". Antonioni "pesnik sa kamerom" ostavio je za sobom 25 filmova. Radio je kao scenarista za Roberta Roselinija, Federika Felinija i Marsela Karnea, da bi prvi put stao iza kamere 1942, snimajući dokumentarne filmove ("Ljudi sa reke Po"). Prvi dugometražni film "Hronika jedne ljubavi" snimio je 1950. Njegov film "Avantura" je proglašen remek delom i smatra se jednim od 10 najboljih ostvarenja u istoriji kinematografije. Oskara za životno delo dobio je 1995. godine. Ostao je upamćen i po filmovima: "Noć", "Pomračenje", "Crvena pustinja", "Kota Zabriski", "Profesija: reporter", "Orao je imao dve glave", "Iznad oblaka" (sa Vimom Vendersom) i omnibusu "Eros" (sa Vong Kar Vajem i Stivenom Soderbergom).

1419. - Počeli Husitski ratovi

1511. - Rođen Đorđo Vazari, italijanski slikar, graditelj i pisac, jedan od osnivača istorije umetnosti (Areco, 30. 07. 1511 - Firenca, 27. 06. 1574)

1839. - Ukazom Kraljevskog namesništva postavljen prvi šef srpskog saniteta dr Emerih Lindenmajer, u spomen na ovaj događaj, 30. jul obeležava se kao Dan Sanitetske službe Vojske Srbije

1863. - Rođen Henri Ford, američki industrijalac, konstruktor i proizvođač automobila (Derborn, 30. 07. 1863 - Derborn, 07. 04. 1947)

1865. - Položen kamen temeljac prve "Bolnice varoši i okruga Beograda", kasnije Očna klinika, danas Muzej medicine

1894. - Rođen Borivoje Jevtić, književnik i književni kritičar (Sarajevo, 30. 07. 1894 - 27. 11. 1959)

1898. - Umro Oto fon Bizmark Šenhauzen, nemački političar i državnik, kancelar Ujedinjene Nemačke (Šenhauzen, 01. 04. 1815 - Fridrihsruh, 30. 07. 1898)

1927. - Rođen Miodrag Zdravković, spiker RTB-a (Rgotina, 30. 07. 1927)

1930. - U finalu prvog Svetskog prvenstva u fudbalu Urugvaj je pobedom nad Argentinom, rezultatom 4:2, postao prvi svetski šampion

1937. - Umro Stanoje Stojanović, istoričar, profesor Beogradskog univerziteta, akademik (Novi Sad, 29. 08. 1874 - Beč, 30. 07. 1937)

1938. - Rođen Zoran Hristić, kompozitor, profesor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu (Beograd, 30. 07. 1938)

1939. - Rođen Piter Bogdanovič, američki filmski glumac, reditelj, scenarista i producent (Kingston, 30. 07. 1939)

1941. - Rođen Pol Enka, kanadski pop-pevač (Otava, 30. 07. 1941)

1945. - Autonomna Vojvodina priključena Srbiji

1948. - Mađarski predsednik Zoltan Tildi, pod pritiskom sve dominantnijih komunista, podneo ostavku

1966. - Engleska prvi put postala prvak sveta u fudbalu, pobedom nad Nemačkom u finalu svetskog prvenstva na stadionu "Vembli" u Londonu

1974. - Turska, Grčka i Velika Britanija potpisale sporazum o prekidu vatre na Kipru

1975. - U Helsinkiju počela Konferencija o evropskoj bezbednosti i saradnji - KEBS (30. 07 - 01. 08. 1975)

1987. - Umro Antonije Marinković, književnik (Korman, 21. 05. 1917- Kruševac, 30. 07. 1987)

1988. - Umro Raško Dimitrijević, književnik, književni kritičar, prevodilac, profesor Univerziteta u Beogradu (Beograd, 15. 03. 1898 - Beograd, 30. 07. 1988)

1990. - Osnovan Srpski pokret obnove (SPO)

2003. - Prestala proizvodnja automobila "folksvagen buba" u proizvodnim pogonima u Meksiku; poslednja "buba" bila je 21.529.464 automobil tog tipa proizveden za 68 godina

2004. - Umrla Olga Horstig, filmski radnik (Beograd, 1912 - Pariz, 30. 07. 2004)

2007. - Umro Ingmar Bergman, švedski pozorišni, filmski, radio i TV reditelj, dobitnik "Oskar"- a (Upsala, 14. 07. 1918 - ostrvo Faro, 30. 07. 2007)

2008. - Umrla Zlata Bartl, "Teta Vegeta", tvorac začina "vegeta" (Sarajevo, 20. 02. 1920 - Koprivnica, 30. 07. 2008)

2010. - Umro Nebojša Zubović, glumac Narodnog pozorišta Republike Srpske, prvi predsednik Udruženja dramskih umetnika Republike Srpske (Banjaluka, 12. 04. 1959 - Banjaluka, 30. 07. 2010)

[Bisernica]

31. jul





Smrt mađarskog kompozitora, pijaniste i dirigenta Franca Lista i rođenje američkog ekonomiste Miltona Fridmana obeležili današnji dan kroz istoriju.


Godine 1886. je umro Franc List, mađarski kompozitor, pijanista i dirigent. Muzičar romantičarskog opredeljenja i predvodnik nove muzičke škole, pijanistički virtuoz koji je izgradio modernu klavirsku tehniku i znatno uticao na razvoj evropske muzike. Stvorio je simfonijsku poemu i novu koncepciju sonate i koncerta. Dela: klavirske kompozicije "Godine hodočašća", "Ljubavni snovi", "Sonata h-mol", simfonije "Faust", "Dante", simfonijske pesme "Prelidi", "Mazepa", "Taso", "20 mađarskih rapsodija", niz klavirskih koncerata, oratorijuma, misa, solo pesama. Napisao je mnoštvo studija i eseja i biografiju Frederika Šopena.

Na današnji dan 1912. godine rođen je američki ekonomista Milton Fridman, dobitnik Nobelove nagrade za ekonomiju 1976, začetnik "čikaške škole" u ekonomiji ("Pogon o novcu"). Stvorio je novu kvantitativnu teoriju novca i smatrao je da je čvrsta monetarna politika osnova stabilne ekonomske politike. Dela: "Studija o kvantitativnoj teoriji novca", "Program za monetarnu stabilnost", "Monetarna istorija SAD 1867-1960", "Inflacija: uzroci i posledice", "Dolari i deficiti", "Optimalna količina novca", "Kontrarevolucija u monetarnoj politici".

1556. - Umro Ignasio de Lojola, španski sveštenik, osnivač Jezuitskog reda
(Baskija, 24. 12. 1491 - Rim, 31. 07. 1556)

1648. - Umro Vuk Mandušić, nacionalni junak
( - Kula Zečevo, 31. 07. 1648)

1784. - Umro Deni Didro, francuski književnik, filozof i enciklopedista
(Langres, 05. 10. 1713 - Pariz, 31. 07. 1784)

1821. - Rođen Đorđe Natošević, lekar, pedagog i književnik
(Slankamen, 31. 07. 1821 - Karlovac, 23. 07. 1887)

1830. - Prvi put upotrebljen prototip šprica za injekcije

1849. - Poginuo Šandor Petefi (Aleksandar Petrović), mađarski književnik i revolucionar
(Kiškereš, 01. 01. 1823 - Segešvar, 31. 07. 1849)

1891. - Američki pronalazač Tomas Alva Edison patentirao kinematograf, uređaj za snimanje i kenertoskop, uređaj za projektovanje i individualno gledanje filmova

1929. - Umro Paja Marganović, revolucionar

(Deliblato, 17. 04. 1904 - Zagreb, 31. 07. 1929)

1944. - Poginuo Antoan d Sent Egziperi, francuski avijatičar i književnik
(Lion, 29. 06. 1900 - ostrvo Riju, 31. 07. 1944)

1944. - Rođena Džeraldina Čaplin, američka filmska glumica
(Santa Monika, 31. 07. 1944)

1954. - Osvojen himalajski vrh Karakorum - K-2

1959. - Formirana baskijska separatistička organizacija ETA

1965. - Rođena Džoan Ketlin Rouling, britanska književnica
(Bristol, 31. 07. 1965)

1979. - Umro Milenko Šerban, slikar i scenograf, profesor Akademije primenjenih umetnosti u Beogradu
(Čerević, 04. 04. 1907 - Beograd, 31. 07. 1979)

1993. - Umro Boduen, belgijski kralj
(Brisel, 07. 09. 1930 - Brisel, 31. 07. 1993)

1996 - Umro Petar Džadžić, književnik i književni kritičar, akademik
(Bitolj, 18. 09. 1929 - Beograd, 31. 07. 1996)

1996. - Umrla Klodet Kolber, američka filmska glumica, dobitnica "Oskar"-a
(Pariz, 13. 09. 1903 - Bridžtaun, 31. 07. 1996)

2005. - Umro Eugen Gvozdanović, dirigent i kompozitor, direktor Opere Srpskog narodnog pozorišta i profesor Akademije umetnosti u Novom Sadu
(Petrovaradin, 10. 02. 1933 - Novi Sad, 31. 07. 2005)

2007. - Umro Petar Arežina, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu, direktor Klinike za rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović"
(Beograd, 1928 - Beograd, 31. 07. 2007)

2008. - Umro Blagoje Blaža Bratić, fudbaler "Železničara" iz Sarajeva, reprezentativac SFRJ
(Sarajevo, 01. 03. 1946 - Toronto, 31. 07. 2008)

2009. - Umro Robert Vilijam Robson (Bobi), britanski fudbaler i trener, selektor reprezentacije Velike Britanije
(Sekriston, 18. 02. 1933 - Darem, 31. 07. 2009)

2010. - Umro Feliks Pašić, pozorišni kritičar i publicista, novinar i urednik "Borbe" i Radio - televizije Beograd, osnivač i urednik časopisa "Ludus"
(Split 19. 02. 1939 - Beograd, 31. 07. 2010)

2010. - Umro Tom Mankijevič, američki scenarista
(Los Anđeles, 01. 06. 1942 - Los Anđeles, 31. 07. 2010)

2011. - Umro Ljubiša Stojanović Luis, pevač
(Leskovac, 25. 06. 1952 - Feketić, 31. 07. 2011)

[Bisernica]

1. avgust






Današnji dan kroz istoriju obeležila smrt Stanislava Vinavera, književnika i prevodioca. Nacionalni praznik Švajcarske. Preminuo Stefan Lazarević.


Na današnji dan 1955. umro je Stanislav Vinaver, književnik i prevodilac. Vinaver je gimnaziju završio u Beogradu, a matematiku i muziku studirao u Parizu. Zatekao se u Rusiji u vreme Oktobarske revolucije, a zatim učestvovao kao dobrovoljac u Prvom svetskom ratu. Između dva rata radio je kao novinar, a Drugi svetski rat proveo je u nemačkom zarobljeništvu. Pripadao je prvoj generaciji srpskih modernista. U srpsku poeziju uneo je dinamični istraživački duh i bio kreator slobodnijeg pesničkog izraza. Najpoznatija njegova dela su: "Mjeća", "Varoš zlih volšebnika", "Priče koje su izgubile ravnotežu", "Misli, eseji i studije", "Jezik naš nasušni" i "Nadgramatika". Monografija "Zanosi i prkosi Laze Kostića" objavljena je posthumno, 1963. godine. U oblasti prevođenja, pokazao je vrsno poznavanje književnog jezika, smisao za ritam i zvučna jezička rešenja. Neprevaziđeni su njegovi prevodi Tvena, Rablea, Bloka, Getea...Vinaver je, u svojstvu referenta za književnost, uoči Drugog svetskog rata nabavljao knjige za Biblioteku Radio Beograda. (Šabac, 01. 03. 1891- Niška Banja, 01. 08. 1955)

1427. - Umro Stefan Lazarević, despot, sin kneza Lazara
(Kruševac, 1374 - Mladenovac, 01. 08. 1427)

1819. - Rođen Herman Melvil, američki književnik
(Njujork, 01. 08. 1819 - Njujork, 28. 09. 1891)

1849. - U Majdanpeku počela izgradnja prve topionice metala u Srbiji

1859. - Varošica Vrbica preimenovana u Aranđelovac

1863. - Rođen Milutin Jakšić, istoričar
(Srpska Klarija, 01. 08. 1863 - Srpska Crnja, 08. 01. 1937)

1899. - Rođen Josip Kulundžić, književnik i režiser, profesor Akademije za pozorište, film, radio i TV u Beogradu
(Zemun, 01. 08. 1899 - Beograd, 01. 12. 1970)

1909. - Rođen Jaroslav Černi, inženjer, hidrotehničar, projektant hidroelektrana
(Sarajevo, 01. 08. 1909 - Beograd, 29. 12. 1950)

1910. - Rođen Bojan Stupica, pozorišni i filmski glumac, reditelj, scenograf i arhitekta, upravnik Jugoslovenskog dramskog pozorišta u Beogradu
(Ljubljana, 01. 08. 1910 - Beograd, 22. 05. 1970)

1924. - U Beogradu osnovan FK "Obilić"

1928. - Rođen Zvonimir Berković, hrvatski reditelj
(Beograd, 01. 08. 1928 - Zagreb, 09. 06. 2009)

1933. - Srpski aeroklub, osnovan 1921. godine, obnovljen pod imenom "Naša krila"

1936. - Počele olimpijske igre u Berlinu

1944. - Počeo Varšavski ustanak u Drugom svetskom ratu

1952. - Rođen dr Zoran Đinđić, filozof, političar i državnik, predsednik Demokratske stranke, premijer Srbije
(Bosanski Šamac, 01. 08. 1952 - Beograd, 12. 03. 2003)

1981. - Počeo sa radom američki muzički kanal MTV

1997. - Umro Svjatoslav Rihter, ruski pijanista
(Žitomir, 20. 03. 1915 - Moskva, 01. 08. 1997)

2001. - Umrla Zuzana Halupova, slikarka - naivac
(Kovačica, 05. 02. 1925 - Beograd, 01. 08. 2001)

2003. - Umrla Mari Trentinjan, francuska filmska glumica
(Bulonj-Bilankur, 21. 01. 1962 - Pariz, 01. 08. 2003)

2006. - Umro Mate Relja, hrvatski filmski reditelj
(Šibenik, 29. 08. 1922 - Zagreb, 01. 08. 2006)

2007. - Umro Ratko Deletić, književnik, novinar i izdavač
(Gračanica, Berane, 1945 - Podgorica, 01. 08. 2007)

2008. - Umro Dren Mandić, alpinista
(Subotica, 13. 12. 1976 - Himalaji, 01. 08. 2008)

2009. - Umrla Borka Vučić, pravnik i bankar, direktor Beogradske banke, funkcioner SPS-a, poslanik i predsednik Skupštine Srbije, predsednik Fonda za doškolovanje mladih poljoprivrednika
(Komirić, 04. 06. 1926 - Lapovo, 01. 08. 2009)

2009. - Umrla Mirjana Blagojević, advokat, potpredsednik Gradskog odbora SPS Beograd, član Upravnog odbora Fonda za doškolovanje mladih poljoprivrednika
( 1945 - Lapovo, 01. 08. 2009)

2011. - Umro dr Bogoljub Stanković, profesor Filološkog fakulteta u Beogradu, predsednik Slavističkog društva Srbije
(Donja Koritnica, 09. 04. 1938 - Beograd, 01. 08. 2011)

2011. - Umro Vladimir Milenković, filmski montažer TV Beograd
( - 01. 08. 2011)

[Bisernica]

2. avgust






Na današnji dan 1903. godine osnovana Srpska socijaldemokratska partija. Italijanski operski pevač Enriko Karuzo umro 2. avgusta 1921. godine. Dan roda avijacije Vojske Srbije.

Srpska socijaldemokratska partija osnovana je na današnji dan 1903. godine. Nastala je okupljanjem manjih socijalističkih i sindikalnih grupa, okupljenih oko lista "Radničke novine". Prvi predsednik bio je Dragiša Lapčević. Kasnije, pod vođstvom Dimitrija Tucovića, partija je prihvatila marksističku orijentaciju. Aktivnost joj je bila usmerena na borbu za opšte pravo glasa, zakonodavstvo koje bi štitilo radnike i organizovanje štrajkova, koji su uticali na povećanje nadnica, skraćenje radnog vremena i bolje uslove rada. SSDP je bila članica Druge internacionale, a njeni predstavnici su imali veliki ugled u evropskim socijaldemokratskih krugovima. U Skupštini Kraljevine Srbije SSDS je imala dva poslanika. Partija je vodila doslednu antiratnu politiku i glasala protiv svih ratnih kredita u vreme Aneksione krize, Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata. U predvečerje balkanskih ratova SSDS se oštro suprotstavljala planovima za širenje Srbije na Albaniju i Makedoniju. Tucović se, umesto toga, zalagao za stvaranje Balkanske federacije. Srpski socijaldemokrati su bili jedini, u celoj Evropi, koji su odbili da glasaju za ratne kredite na početku Prvog svetskog rata.

Slavni italijanski operski pevač Enriko Karuzo umro je 2. avgusta 1921. godine u Napulju. Jedan od najvećih tenora u istorije opere, Karuzo je kao dečak pevao alt u crkvenom horu. Debitovao je 1894. godine u Napulju, a 1901. postao je član Milanske skale. Nastupao je u Kovent gardenu, a 1904. godine postao prvi tenor Metropoliten opere u Njujorku. U svojoj karijeri Karuzo je ostvario mnoštvo uloga lirskog i dramskog žanra, u operama Donicetija, Verdija, Bizea, Pučinija, Maskanjija i Leonkavala. Bio je vrstan interpretator italijanske kancone. Izvanredan majstor klasičnog italijanskog vokalnog stila i tehnike, Karuzo je fascinirao svojim jedinstvenim, sonornim, baršunasto-mekim i izražajnim glasom.

1841. - Donet prvi zakon o penzijama u Kneževini Srbiji

1893. - Kralj Aleksandar Obrenović doneo Uredbu o reorganizaciji srpske vojske kojom je u svakoj diviziji uvedena vazduhoplovna jedinica - u spomen na ovaj događaj, 2. avgust se, počev od 1992. godine, obeležava kao Dan roda avijacije Vojske Srbije

1903. - Počeo Ilindenski ustanak u Makedoniji

1921. - Usvojen Zakon o zaštiti države Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca

1922. - Umro pronalazač telefona Aleksander Grejem Bel, američki fizičar (Edinburg, 03. 03. 1847 - Bein Breg, 02. 08. 1922)

1925. - Rođen akademik Dragoljub - Dragan Nedeljković, književnik, slavista, profesor Univerziteta u Beogradu i Nansiju (Ravnje, 02. 08. 1925)

1932. - Rođen Piter O Tul, britanski pozorišni i filmski glumac, dobitnik Oskara (Konemara, 02. 08. 1932)

1945. - Umro Pjetro Maskanji, italijanski kompozitor (Leghorn, 07. 09. 1863 - Rim, 02. 08. 1945)

1945. - Završena Potsdamska mirovna konferencija posle Drugog svetskog rata, na kojoj je doneta odluka o demilitarizaciji i podeli Nemačke na dva dela

1976. - Umro Fric Lang, austrijski filmski režiser (Beč, 05. 12. 1890 - Los Anđeles, 02. 08. 1976)

1990. - Irak izvršio aneksiju Kuvajta

1996. - Umro Mišel Debre, francuski političar, diplomata i državnik, premijer Francuske (Pariz, 15. 01. 1912 - Mont Luis, 02. 08. 1996)

1997. - Umro Vilijam Barouz, američki književnik (Sent Luis, 05. 02. 1914 - Lorens, 02. 08. 1997)

2004. - Umro Anri Kartije-Breson, francuski fotograf (Šantelu, 22. 08. 1908 - Il-sur-Sorg, 02. 08. 2004)

2010. - Umro Dragomir-Dragan Petrović, atletičar i atletski trener, profesor Fakulteta sporta i fizičkog vaspitanja u Beogradu (Šabac, 19. 05. 1922 - 02. 08. 2010)

2010. - Umrla Darinka Đorđević-Kovačević, akademski slikar.

[Bisernica]

3. avgust






Na današnji dan 1778. godine svečano otvorena Milanska skala. Prvi put na Balkanskom poluostrvu 1904. godine emitovani radio-talasi. Američka atomska podmornica "Nautilus" 1958. prošla ispod ledenog pokrivača Severnog pola.

Kada je 1776. godine požar uništio najlepše milansko pozorište Teatro Ređio Dukale, austrijska carica Marija Terezija dodelila je gradski prostor na kome se nalazila crkva Santa Maria dela Skala, za potrebe novog pozorišta. Crkva je srušena i na tom mestu je dvorski arhitekta Đuzepe Pjermarini, za samo dve godine, sagradio najlepše pozorište u Italiji, nazvano Teatro ala Skala. Na svečanom otvaranju Milanske skale 3. avgusta 1778. godine, izvedena je opera "Zahvalna Evropa" Antonija Salijerija. Narednih godina ovde su svoje prvo izvođenje doživele opere Rosinija, Belinija, Donicetija, Verdija, Pučinija i drugih italijanskih kompozitora. U Skali su nastupali slavni pevači: Karuzo, Melba, Gilji, Šaljapin i Marija Kalas. Pozorišna sala ima 3.600 mesta, a veličanstvena pozornica je prostrana kao tri teniska terena. Kulise, kostimi i rekviziti mogu opslužiti čak 200 predstava. Sezona traje 11 meseci, a uz opere, izvode se baleti i koncerti, tradicionalni i savremeni repertoar.

Na današnji dan 1904. godine, prvi put na Balkanu emitovani su radio-talasi, sa brda Volujica, iznad Bara. To je označilo i prvo emitovanje radio-talasa u civilne svrhe. Puštanju u rad radio-telegrafske stanice prisustvovalo je više hiljada gostiju i zvanica iz cele Crne Gore, među kojima su bili i knez Nikola Petrović i Guljelmo Markoni, jedan od pronalazača bežične telegrafije.

216. p.n.e. - Kartaginski vojskovođa Hanibal, u Drugom punskom ratu, u bici kod Kane, naneo najteži poraz Rimljanima u istoriji Rimskog carstva. Poginuo je oko 50.000 rimskih vojnika, a u se Rimu u panici govorilo "Hanibal ante portas" (Hanibal je pred vratima)

1492. - Moreplovac Kristifor Kolumbo brodom "Santa Marija" isplovio iz španske luke Palos de la Frontera na put preko Atlantika

1862. - Američki profesor Džozef Lister, za vreme Građanskog rata u Americi, prvi put primenio antisepsa - sistem, primenom sterilnog zavoja i karbolne kiseline

1875. - Na Cetinju osnovan Crveni krst Crne Gore

1903. - Rođen Dušan Baranin, književnik (Žabljak, 03. 08. 1903 - Beograd, 01. 09. 1978)

1924. - Umro Džozef Konrad, engleski književnik (Berdičev, 03. 12. 1857. - Bišopsburn, 03. 08. 1924)

1928. - Umro Jovan Avakumović, pravnik, advokat i političar, upravnik grada Beograda, predsednik vlade i ministar inostranih dela, akademik (Beograd, 13. 01. 1841. - Rogaška Slatina, 03. 08. 1928)

1936. - Američki atletičar Džesi Ovens (Džems Klivlend) osvojio u skoku u dalj, prvu od četiri zlatne medalje na Olimpijskim igrama u Berlinu

1939. - Rođen Ljubiša Petruševski, oboista, profesor i dekan Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu, član Simfonijskog orkestra RTB-a (Kumanovo, 03. 08. 1939 - Beograd, 30. 08. 2002)

1954. - Umrla Gabrijel Sidon Kolet, francuska književnica, akademik (Jon, 28. 01. 1873 - Pariz, 03. 08. 1954)

1956. - Rođen Nebojša Bradić, pozorišni reditelj, direktor Narodnog pozorišta u Kruševcu, upravnik Ateljea 212 i Beogradskog dramskog pozorišta (Trstenik, 03. 08. 1956)

1958. - Američka atomska podmornica "Nautilus" prvi put prošla ispod ledenog pokrivača Severnog pola

1977. - Umro Makarios Treći, kiparski arhiepiskop, prvi predsednik nezavisnog Kipra (Ano Panala, 13. 08. 1913 - Nikozija, 03. 08. 1977)

1994. - Savezna Republika Jugoslavija uvela sankcije Republici Srpskoj i uspostavila blokadu na Drini

2002. - Umrla Karmen Silvera, britanska pozorišna, filmska i TV glumica (Toronto, 02. 06. 1922 - London, 03. 08. 2002)

2006. - Umrla Elizabet Švarckof, operska pevačica (Jarocin, 09. 12. 1915 - Šruns, 03. 08. 2006)

2008. - Umro Aleksandar Solženjicin, ruski književnik, disident, nobelovac (Kislovodsk, 11. 12. 1918 - Trojice Likov, 03. 08. 2008)

2011.- Umro Nikolaj Petrov, ruski pijanista
(Moskva, 14. 04. 1943 - Moskva, 03. 08. 2011)

2011.- Umro Slavoljub Čvorović, slikar i grafičar, profesor Fakulteta likovnih umetnosti u Beogradu (Kruševac, 10. 09. 1934 - Beograd, 03. 08. 2011)

[Bisernica]

4. avgust






Na današnji dan rođen Barak Obama, umro Hans Kristijan Andersen, Hrvatska započela vojnu akciju "Oluja".

Godine 1961. godine rođen je Barak Obama, američki političar, predsednik SAD. On je prvi Afroamerikanac koji je postao predsednik SAD. Godine 2009, samo nekoliko meseci nakon stupanja na dužnost predsednika, dobio je Nobelovu nagradu za mir.

Barak Obama se rodio na Havajima, od majke Amerikanke i oca Kenijca koji su se venčali na studijama na Havajskom univerzitetu. Kada je Barak navršio dve godine, roditelji su mu se razveli, a njegov otac se vratio u Keniju.

Deo svog detinjstva Barak je proveo sa svojom majkom i očuhom u Indoneziji, ali se vratio na Havaje da završi srednju školu, posle čega je upisao politikologiju na Univerzitetu Kolumbija. Posle diplomiranja na Kolumbiji, upisuje pravo na Harvardu.

Nakon studija zapošljava se kao advokat u Čikagu. Oženjen je suprugom Mišel, sa kojom ima dve kćeri: Maliu An i Sašu.

Na današnji dan 1875. godine umro je Hans Kristijan Andersen, danski književnik. Andersen se smatra za najznačajnije ime kada se govori o bajkama. Savremenici su ga nazvali kraljem dečjih pisaca sledećim rečima: „Andersen je kralj, jer niko poput njega nije znao prodreti u dušu bića i stvari".

On je proširio tematiku bajke, razvijao narodne motive (Divlji labudi), ali i stvarao originalne priče. Njegove priče su blistave, razumljive, bude maštu i lako mogu zaneti dete, jer on sam ume da mašta, uviđa razna čudesa i razmišlja kao deca.

Andersen: „Čitav je svet pun čudesa, ali mi smo na njih tako navikli da ih nazivamo svakodnevnim stvarima". Kvalitet njegovih bajki je i u tome što je uklopio poeziju u priču, unosio nove motive, pisao bogatim, lakim i lepršavim jezikom, s puno humora ispod kog se često mogu naći ozbiljni, tužni, ironični motivi iz kojih deca mogu učiti: Olovni vojnik, Carevo novo odelo, Mala sirena, Prodavačica šibica.

Književnik Dragiša Vitošević umro je 1987. godine. Vitošević je završio Filološki fakultet u Beogradu, a usavršavao se u Parizu. Doktorirao je 1974. sa tezom "Srpski književni glasnik 1901 - 1914". Vitošević je bio neobična i svestrana ličnost, književni istoričar i kritičar, antologičar naše usmene književnosti, pripovedač, oštar kritičar malograđanskog duha i morala.

Bio je naučni saradnik Instituta za književnost i umetnost u Beogradu. Sa Dobricom Erićem osnovao je i bio glavni urednik Raskovnika, jedinstvenog časopisa o narodnom stvaralaštvu i kulturi sela.

Vrsni poznavalac bogate tradicije srpske kulture, borac za očuvanje narodnih umotvorina i običaja, kao i čistote srpskog jezika, on je autor čuvenog pesničkog zbornika Orfej među šljivama, kao i dela Ja mislim drukčije, Darodavci iz prikrajka, Do Evrope i natrag, Volovi na plafonu... Iako je njegov životni put bio jako kratak, iza sebe je ostavio mnoge rukopise koje su posthumno za štampu priredile njegova supruga Vjera i ćerka Nevena, obe književnice.

1792 - Rođen Persi Biš Šeli, engleski književnik
(Fild Plejs, 4.8.1792 - zaliv Specija, 8.7.1822)

1859 - Rođen Knut Hamsun (Pedersen), norveški književnik, nobelovac
(Lom, 4.8.1859 - Norholm, 19.2.1952)

1900 - Rođena Elizabeta, britanska kraljica - majka
(Sent Pols, 4.8.1900 - London, 30.3.2002)

1910 - Rođen Žorž Skrigin, filmski reditelj i snimatelj
(Odesa, 4.8.1910 - Beograd, 30.10.1997)

1929 - Rođen Jaser Arafat, (Mohamed Abdel Rauf Arafat), palestinski arhitekta, političar i državnik, predsednik Palestine, nobelovac (Kairo, 4.8.1929 - Pariz, 11.11.2004)

Napomena: postoji više različitih datuma rođenja Jasera Arafata

1930 - Rođena Florika Štefan, književnica i prevodilac
(Lokve, 3.8.1930)

1936 - Rođen Milenko Maticki, književnik, urednik Politike
(Margita, 4.8.1936 - Beograd, 20.2.2001)

1955 - Rođen Bili Bob Tornton, američki glumac, reditelj, scenarista i pevač, dobitnik Oskara (Hot Springs, 4.8.1955)

1958 - Prvi put objavljen "Bilbord" - ova muzička top-lista "Hot 100"

1960 - Rođen Hose Luis Sapatero, španski političar i državnik, premijer Španije (Kastilja, 4.8.1960)

1977 - Umro Ernst Bloh, nemački filozof (Ludvigshafn, 8.7.1885 - Tibingen, 4.8.1977)

1991 - U Prebilovcima, kod Čapljine, posle 50 godina od ustaškog zločina u Drugom svetskom ratu, sahranjeni posmrtni ostaci hercegovačkih Srba

1994 - Umro Velimir Mihajlović, lingvista, profesor Univerziteta u Beogradu (Staro Lanište, 18.5.1928 - Beograd, 4.8.1994)

1995 - Hrvatska započela vojnu akciju "Oluja" protiv Republike Srpske Krajine

2007 - Umro Li Hejzlvud, američki pevač i producent (Manford, 9.7. 1929 - Las Vegas, 4.8.2007)

2008 - Umro Mića Uzelac, slikar (Beograd, 1950 - Novi Sad, 4.8.2008)

[Bisernica]

5. avgust






Nemački filozof, sociolog i revolucionar Fridrih Engels umro 5. avgusta 1895. godine. Na današnji dan 1926. osnovan Arhiv Vojvodine. Sovjetski savez, SAD i Velika Britanija potpisali 1963, u Moskvi, sporazum o zabrani nuklearnih proba.

Nemački filozof, sociolog i revolucionar Fridrih Engels umro je na današnji dan 1895. godine. Bio je jedan od osnivača naučnog socijalizma i najbliži saradnik Karla Marksa. Osnovne postavke materijalističkog poimanja sveta izložio je u "Anti-Diringu". U saradnji sa Marksom napisao je "Nemačku ideologiju" i "Manifest komunističke partije", i organizovao Prvu internacionalu - Međunarodno udruženje radnika, osnovanu 1864. godine. Posle Marksove smrti 1883. nastavio je rad u Drugoj internacionali osnovanoj 1889. i napisao "Poreklo porodice, privatne svojine i države" i "Ludvig Fojerbah i kraj nemačke klasične filozofije". Poslednje godine života posvetio je redigovanju drugog i trećeg toma Marksovog "Kapitala". Ostala njegova dala su: "Skica za kritiku nacionalne ekonomije", "Položaj radničke klase u Engleskoj" i "Sveta porodica".

Ukazom pomoćnika ministra prosvete Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, 5. avgusta 1926. godine osnovan je Arhiv Vojvodine. Prvobitni naziv te institucije bio je Državni arhiv u Novom Sadu. Inicijator osnivanja je bio tadašnji upravnik Državnog arhiva u Beogradu dr Rista Odavić, a prvi upravnik, tj. državni arhivar, pokrajinskog Arhiva bio je dr Dimitrije Kirilović, ugledni istoričar, publicista i nacionalni radnik. Zadatak Državnog arhiva u Novom Sadu je prikupljanje, čuvanje i obrada arhivske građe sa područja Srema, Banata, Bačke i Baranje.

1716. - Austrijski feldmaršal vojvoda Eugen Savojski izvojevao pobedu u bici pod Petrovaradinskom tvrđavom nad turskim snagama pod komandom velikog vezira Damad Ali paše

1804. - Likvidirane beogradske dahije

1823. - Rođen srpski pisac Josif Veselić

1844. - Rođen Ilja Jefimovič Rjepin, ruski slikar (Čugujevo, 5.8.1844 - Kuokala, 29.9.1930)

1850. - Rođen Gi de Mopasan, francuski književnik (Turvil, 5.8.1850 - Otej, 6.7.1893)

1906. - Rođen Džon Hjuston, američki filmski reditelj (Nevada, 5.8.1906 - Njuport, 28.8.1987)

1930. - Rođen Nil Armstrong, američki kosmonaut, prvi čovek koji je kročio na Mesec (Vapakonete, 5.8.1930)

1949. - Predsednik Komiteta za kinematografiju FNRJ Vladislav Ribnikar potpisao Pravilnik o osnivanju Centralne Jugoslovenske kinoteke

1954. - Rođen Dragan Lakićević, književnik, urednik IK "Rad" i Srpske književne zadruge (Kolašin, 5.8.1954)

1962. - Umrla Merlin Monro (Norma Džin Mortenson), američka filmska glumica (Los Anđeles, 1.6.1926 - Los Anđeles, 5.8.1962)

1963. - Sovjetski savez, SAD i Velika Britanija potpisali, u Moskvi, sporazum o zabrani nuklearnih proba u atmosferi, vasioni i pod vodom

1974. - Predsednik SAD Ričard Nikson priznao, predajući magnetofonske trake istražnom sudiji, svoje učešće u prikrivanju "Afere Votergejt"

1984. - Umro Ričard Barton (Ričard Dženkins), britanski pozorišni i filmski glumac (Pontrihidifen, 10.11.1925 - Ženeva, 5.8.1984)

1991. - Umro Jovan Aćin, filmski reditelj (Beograd, 23.5.1941 - Batajnica, 5.8.1991)

1995. - Hrvatska vojska zauzela Knin, sa teritorije tzv. Republike Srpske Krajine, teritorije pod zaštitom mirovnih snaga UN, izbeglo najmanje 250.000 ljudi, u akciji "Oluja" stradalo oko 2.500 ljudi

1998. - Umro bugarski komunistički lider Todor Živkov, devet godina posle svrgavanja sa vlasti

2000. - Umro Alek Ginis, britanski filmski glumac, dobitnik Oskara (London, 4.4.1914 - Saseks, 5.8.2000)

2001. - Umro Miloš Bojović, košarkaš, advokat i novinar (Priština, 25.6.1938 - Beograd, 5.8.2001)

2001. - Umro Pavle Popović, književnik (Berane, 18.8.1923 - Novi Sad, 5.8.2001)

2005. - Umro Đorđe Kangrga, muzičar, šef orkestra ansambla "Narakord" (Crna Bara, 16.3.1945 - Beograd, 5.8.2005)

2007. - Umro Žan-Mari Listiže (Aron Listiže), francuski kardinal (Pariz, 17. 09. 1926 - Pariz, 05. 08. 2007)

2011. - Umro Frančensko Kvin, filmski i TV glumac, sin Entoni Kvina (Rim, 22. 03. 1963 - Malibu, 05. 08. 2011)

[Bisernica]

6. avgust






Srpski prosvetitelj Dositej Obradović na današnji dan 1807. godine iz Zemuna prešao u Beograd. U Veneciji 1932. održan prvi filmski festival u svetu. Američki bombarder B-29 "Enola Gej" bacio atomsku bombu na Hirošimu 6. avgusta 1945. godine.


Srpski prosvetitelj i reformator Dositej Obradović (svetovno ime Dimitrije), prešao je, za vreme Prvog srpskog ustanka, na današnji dan 1807. godine iz Zemuna prešao u Beograd. Mnoštvo stanovnika grada došlo je na pristanište da ga dočeka, a topovi sa gradskih zidina su objavili dolazak Dositeja, koji je ubrzo otpočeo veliki prosvetiteljski posao u oslobođenoj Karađorđevoj Srbiji. Dositej se od početka ustanka stavio u službu srpskih ustanika: prvo je skupljao priloge za njih, a potom je obavlja poverljive misije između ustanika i Rusije. Kao najprosvećeniji i najučeniji Srbin svoga vremena, postao je prvi srpski ministar prosvete, organizovao je škole, mirio i savetovao ustaničke vođe, a bio je i Karađorđev lični sekretar i savetnik.

Američki bombarder B-29 "Supertvrđava", pod imenom "Enola Gej", bacio je uranijumsku atomsku bombu na Hirošimu 6. avgusta 1945. godine, po naređenju predsednika SAD Harija Trumana. Bomba nazvana "Mali dečak" (Little Boy), težine 4 tone i dužine 3 metra, pretvorila je japanski grad u pepeo. Pri visini od 9.450 metara "Enola Gej" je, u 8.15, izbacila bombu koja je eksplodirala na visini od 580 metara. U jednom trenutku poginulo je oko 140.000 ljudi. Temperatura na tlu u blizini središta eksplozije dosezala je i do 5.000 stepeni Celzijusa. Snažni udarni talas vetra, brzine 800 km/čas, i plamene oluje uništili su gotovo sve unutar 13 kvadratnih kilometara gradskog područja. Eksplozija je proizvela vreli pečurkasti oblak prašine i krhotina visok 15.250 metara, koji se video i sa udaljenosti od 560 km. Posledice dejstva atomske bombe prisutne su decenijama posle eksplozije: ranjeni umiru od leukemije nastale zbog atomskog zračenja, a na deci ozračenih roditelja uočene su genetske i patološke promene. Kritičari tvrde da nije bilo vojno-strateških razloga za upotrebu atomske bombe, navodeći da je tim činom učinjen jedan do najvećih ratnih zločina u istoriji.

1660. - Umro Dijego Rodriges de Silva Velaskez, španski slikar (Sevilja, 06. 06. 1599 - Madrid, 06. 08. 1660)

1825. - Gornji Peru proglašen nezavisnom državom i, po oslobodiocu Simonu Bolivaru, nazvan Bolivija

1860. - Rođen Ljubomir Stojanović, filolog i političar, sekretar Srpske kraljevske akademije (Užice, 06. 08. 1860 - Prag, 16. 06. 1930)

1868. - Rođen Pol Klodel, francuski književnik (Vilnev, 06. 08. 1868 - Pariz, 23. 02. 1955)

1881. - Rođen Aleksandar Fleming, škotski mikrobiolog, izolovao antibiotik penicilin, nobelovac (Lonfild, 06. 08. 1881 - London, 11. 03. 1955)

1897. - Rođen Milo Milunović, slikar, profesor Akademije likovnih umetnosti u Beogradu, akademik (Cetinje, 06. 08. 1897 - Beograd, 11. 02. 1967)

1902. - Objavljena prva prognoza vremena u Srbiji - Milan Nedeljković, osnivač Astronomske i meteorološke opservatorije u Beogradu objavio u "Srpskim novinama" prognozu vremena za 6. avgust 1902. godine

1915. - Porinut "Jadar" - prvi srpski ratni rečni brod, ovaj datum obeležava se kao Dan Rečne flotile Vojske Srbije

1917. - Rođen Robert Mičam, američki filmski glumac (Bridžport, 06. 08. 1917 - Santa Barbara, 01. 07. 1997)

1928. - Rođen Endi Vorhol, američki slikar, novinar, filmski reditelj i producent (Pitsburg, 06. 08. 1928 - Njujork, 22. 02. 1987)

1930. - Rođena Ebi Linkoln, američka džez pevačica, borac za ljudska prava (Čikago, 06. 08. 1930 - Njujork, 14. 08. 2010)

1932. - U Veneciji održan prvi filmski festival u svetu

1934. - Počela izgradnja Belog dvora na Dedinju, po projektu arhitekte Aleksandra Đorđevića

1962. - Jamajka stekla nezavisnost posle 300 godina britanske vladavine

1969. - Umro Teodor Adorno, nemački sociolog i filozof (Franfurkt na Majni, 11. 09. 1903 - Visp, 06. 08. 1969)

1973. - U egzilu je umro nekadašnji kubanski diktator Fulhensio Batista i Saldivar, koji je vladao Kubom od 1952. do 1959, kada je zbačen u revoluciji pod vođstvom Fidela Kastra

1978. - Umro Pavle VI, rimski papa (Končesio, 26. 09. 1897 -Vatikan, 06. 08. 1978)

1993. - Umro Esad Mekuli, književnik (Plav, 17. 12. 1916 - Priština, 06. 08. 1993)

1994. - Umro Domeniko Modunjo, italijanski pevač (Polinjano a Mare, 09. 01. 1928 - Lampeduza, 06. 08. 1994)

2001. - Umro Žorže Amado, brazilski književnik (Feradas, 10. 08. 1912 - Salvador, 06. 08. 2001)

2005. - Umro Ibrahim Ferer, kubanski pevač (Santjago, 20. 02.1927 - Havana, 06. 08. 2005)

2008. - Umrla Fransin Petrović Njegoš, crnogorska princeza, supruga princa Nikole Petrovića (Kazablanka, 27. 01. 1950 - Pariz, 06. 08. 2008)

2009. - Umrla Savka Dapčević-Kučar, hrvatska političarka, predsednica CK SK Hrvatske, akterka "Hrvatskog proljeća", osnivač Hrvatske narodne stranke (Korčula, 06. 12. 1923 - Zagreb, 06. 08. 2009)

2011. - Umro Džon Vud, britanski filmski glumac (Derbišajr, 01. 01.1930 - Gločester, 06. 08. 2011)

[Bisernica]

7. avgust






Prva međunarodna izložba moderne umetnosti u Veneciji - Venecijanski bijenale otovrena 1895. godine. Indijski književnik, filozof i nobelovac Rabidranat Tagore umro 7. avgusta 1941. Slavna pozorišna rediteljka Mira Trailović preminula na današnji dan 1989. godine.

Indijski književnik i filozof Rabidranat Tagore (Takur) umro je 7. avgusta 1941. godine. Po opštoj oceni bio je literata neprevaziđene vrednosti. Napisao je više od 1.000 poema, 24 drame, osam romana, najmanje osam tomova pripovedaka, više od 2.000 pesama i mnoštvo eseja. Pisao je na bengalskom jeziku, a poeziju je sam prevodio na engleski. Napustio je tradicionalni književni bengalski i pisao na govornom jeziku. Njegovo delo odlikuje se snagom i jasnoćom misli, dostojanstvenom emotivnošću, ali ga krasi i duboka društvena odgovornost. Glavni cilj bilo mu je povezivanje istočne i zapadne kulture. Dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1913. godine. Dela: zbirke pesama "Gradinar", "Gitandžali", zbirke pripovedaka "Grupa priča", "Zlatan čamac", "Kasna žetva", "Snovi", "Nudjenja", roman "Gora", lirske drame "Čitra", Malini", publicistički rad "Nacionalizam".

Slavna pozorišna rediteljka Mira Trailović preminula je na današnji dan 1989. godine (Kraljevo, 22. 01. 1924 - Beograd, 07. 08. 1989). Izuzetna ličnost jugoslovenskog i svetskog pozorišta, Mira Trailović je počela karijeru kao spiker, a zatim i urednik Dramskog programa Radio Beograda. Diplomirala je na Dramskom odseku Muzičke akademije u Beogradu i na Visokoj filmskoj školi. Asistirala je kao reditelj u Jugoslovenskom dramskom pozorištu. Njen veliki iskorak u svet teatra započeo je 1956. godine, kada je grupa pozorišnih entuzijasta, u potrazi za novim prostorom i repertoarom, u galeriji "Borbe", koja je imala 212 stolica, osnovala Atelje 212. Iako je Mira uvek isticala da je pravi život Ateljea 212 počeo premijerom Beketovog "Godoa", nova pozornica je promovisana njenom režijom koncertnog izvođenja Geteovog "Fausta". Na čelu ove kuće nalazila se od 1961. godine usmerivši je u pravcu avangarde. Režirala je dela Joneska, Kamija, Olbija, Vajsa, ali je pravu buru u pozorišnom životu izazvala njena postavka mjuzikla "Kosa". U nameri da pozorišnoj publici pruži uvid u tokove svetske avangarde pokrenula je 1967. godine jednu od najeminentnijih pozorišnih manifestacija u svetu - BITEF. Beogradu je 1989. godine podarila Bitef teatar, u staroj adaptiranoj crkvi na skveru, koji danas nosi njeno ime. Predavala je režiju na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu. Bila je selektor i umetnički direktor festivala u Nansiju i dobitnik francuske "Legije časti".

1834. - Umro Žozef Mari Žakar, francuski pronalazač, izumeo mehanički tkački razboj (Lion, 07. 07. 1752 - Ulin, 07. 08. 1834)

1855. - Rođen Svetislav Dinulović, pozorišni glumac i reditelj (Beograd, 07. 08. 1855 - Zemun, 06. 05. 1923)

1859. - Rođen Čiča Ilija Stanojević, pozorišni glumac i reditelj, autor prvog srpskog filma (Beograd, 07. 08. 1859 - Beograd, 08. 08. 1930)

1859. - Umro Vuk Marinković, lekar, profesor i rektor Liceja u Beogradu, akademik (Novi Sad, 24. 12. 1807 - Beograd, 07. 08. 1859)

1876. - Rođena Mata Hari (Gertruda Zele), holandska igračica, navodno nemački špijun u Prvom svetskom ratu (Leuvarden, 07. 08. 1876 - Pariz, 15. 10. 1917)

1895. - Otvorena prva međunarodna izložba moderne umetnosti u Veneciji - Venecijanski bijenale

1920. - Rođen profesor Sergije Lukač, novinar i urednik NIN-a, osnivač Katedre za novinarstvo Fakulteta političkih nauka u Beogradu, sportski radnik (Sarajevo, 07. 08. 1920 - Beograd, 05. 11. 2004)

1927. - Rođen Miroslav Belović, pozorišni reditelj i književnik (Ilidža, 07. 08. 1927- Beograd, 30. 03. 2005)

1937. - Rođen Aleksandar Dragojlović, novinar i urednik Radio Beograda (Beograd, 07. 08. 1937 - Beograd, 01. 07. 2008)

1938. - Umro Konstantin Sergejevič Aleksejev Stanislavski, ruski pozorišni glumac, teatrolog i reditelj (Moskva, 17. 01. 1863 - Moskva, 07. 08. 1938)

1941. - Umro Rabidranat Tagore (Takur), indijski književnik i filozof, nobelovac (Kalkuta, 07. 05. 1861 - Santi Niketan, 07. 08. 1941)

1957. - Umro Oliver Norvel Hardi, američki filmski glumac - komičar (Harlem, 18. 01. 1892 - Burbank, 07. 08. 1957)

1958. - Rođen Zlatko Krmpotić, fudbaler i trener (Beograd, 07. 08. 1958)

1960. - Kubanski lider Fidel Kastro objavio je odluku o nacionalizaciji svih američkih kompanija na Kubi

1975. - Rođena Šarliz Teron, američka filmske glumica, dobitnica "Oskar"-a (Benoni, 07. 08. 1975)

1999. - Umro Tomislav Popović, ekonomista, direktor Instituta ekonomskih nauka u Beogradu (Đakovica, 27. 12. 1937 - Budva, 07. 08. 1999)

2003. - Umro Rajko Žižić, košarkaš, trener i sportski radnik (Miloševići, 22. 01. 1955 - Beograd, 07. 08. 2003)

2004. - Umro Đurica Labović (Ljubo Popović), publicista, novinar i književnik (Andrijevica, 20. 03. 1930 - Beograd, 07. 08. 2004)

2005. - Umro Piter Dženings, američki TV novinar (Toronto, 29. 07. 1938 - Njujork, 07. 08. 2005)

2008. - Umro Andrea Pininfarina, italijanski dizajner (Torino, 26. 06. 1957 - Torino, 07. 08. 2008)

2008. - Umro Predrag Knežević Kneža, novinar i urednik Radio Beograda, bard sportskog novinarstva (Kruševac, 19. 08. 1922 - Beograd, 07. 08. 2008)

2009. - Umro Danko Popović, književnik (Aranđelovac, 19. 08. 1928 - Beograd, 07. 08. 2009)

2011. - Umro Hari Holkeri, finski političar i državnik, premijer Finske, šef UNMIK-a (Oripa, 06. 01. 1937 - Helsinki, 07. 08. 2011)

[Bisernica]

8. avgust







Književnik i slikar Đura Jakšić rođen 1832. godine. Autor prvog srpskog filma Čiča Ilija Stanojević umro 1930. godine, a 1966. godine počela je Kulturna revolucija u Kini.


Poznati srpski književnik i slikar Đura Jakšić rođen je na današnji dan 1832. godine u Srpskoj Crnji. Jakšić je bio najveći liričar srpskog romantizma i jedan od najdarovitijih srpskih slikara 19. veka. Pored poezije, koja je najvrednija u njegovom književnom opusu, pisao je pripovetke i herojske poeme (Na Liparu, Ponoć, Padajte braćo, Otadžbina, Seoba Srbalja, Stanoje Glavaš). Umro je u Beogradu 1878. godine.

Američki pozorišni i filmski glumac i dobitnik Oskara Dastin Hofman rođen je 1937. godine u Los Anđelesu. Hofman se proslavio glumeći u filmovima sa kraja šezdesteh i sedamdesetih godina: Diplomac, Leptir, Maratonac i Kramer protiv Kramera, za koji je dobio Oskara 1979. godine kao najbolji glavni glumac. Drugog oskara, takođe, kao glavni glumac, dobio je za ulogu u filmu Kišni čovek koji je snimljen 1988. godine.

Spiker Radio Beograda i književnica Jelena Bilbija Lapčević umrla je u Beogradu 1964. godine. Jelena Bilbija je studirala na Filozofskom fakultetu u Zagrebu i istovremeno pohađala Državnu glumačku školu na kojoj je diplomirala 1928. godine. Sledeće godine primljena je za spikera Radio Beograda. Kada je 24. marta 1929. godine, iz zgrade Srpske akademije nauka i umetnosti počelo redovno emitovanje radio-programa, čast da najavi taj svečani početak pripala je Jeleni Bilbiji, kao što je to učinila i novembra 1944. godine, u oslobođenom Beogradu, kada je ponovo počeo sa radom redovni program Radio Beograda. Uživala je ugled i popularnost najboljeg jugoslovenskog spikera, doprinoseći afirmaciji profesije i obučavanju mladog spikerskog kadra. Iz Radio Beograda prešla je u Filmske novosti. Zatim je bila prvi urednik lista Poletarac i saradnik drugih dečjih časopisa. Objavila je više knjiga: Priče za decu, Deca u selu i gradu, Selo i grad, Jesenji putnici i druge.

1786 - Francuski alpinista Mišel Gabrijel Pakar i njegov nosač Žak Balma osvojili najviši vrh Evrope Mon Blan (4.808 metara)

1877 - Rođen Jovan Skerlić, književni kritičar (Beograd, 8.8.1877 - Beograd, 15.5.1914)

1884 - Umro Miroslav Tirš, češki filozof, osnivač sokolskog pokreta (Dečin, 17.9.1832 - Ec, 8.8.1884)

1898 - Rođen Pavle Bihalji, književnik (Zemun, 8.8.1898 - Beograd, 17.7.1941)

1905 - Umro Ilarion Ruvarac, istoričar, profesor Karlovačke bogoslovije, arhimandrit (Sremska Mitrovica, 1.9.1932 - manastir Grgeteg, 8.8.1905)

1915 - Rođen Ivan Supek, hrvatski fizičar, filozof, pisac i humanista, akademik (Zagreb, 8.8.1915 - Zagreb, 5.3.2007)

1919 - Rođen Agostino Dino de Laurentis, italijanski filmski reditelj i producent (Tore Anunciata, 8.8.1919 - Los Anđeles, 10.11.2010)

1929 - Umro Rudolf Arčibald Rajs, švajcarski kriminolog-forenzičar, profesor Univerziteta u Lozani, publicista (Hehtsberg, 8.7.1875 - Beograd, 8.8.1929)

1929 - Rođen Josef Suk, češki violinista, praunuk kompozitora Antonjina Dvoržaka (Prag, 8.8.1929 - Prag, 6.7.2011)

1930 - Umro Čiča Ilija Stanojević, pozorišni glumac i reditelj, autor prvog srpskog filma (Beograd, 07. 08. 1859 - Beograd, 08. 08. 1930)

1930 - Rođen dr Božidar Kovaček, istoričar književnosti, teatrolog, profesor i dekan Akademije umetnosti u Novom Sadu, predsednik Matice srpske (Bosanska Dubica, 8.8.1930 - Novi Sad, 29.3.2007)

1941 - Ubijen Branko Krsmanović, revolucionar, španski borac (Donja Mutnica, 3.10.1915 - Kosmaj, 8.8.1941)

1943 - Rođena Esma Redžepova - Teodosijevski, pevačica (Skoplje, 8.8.1943)

1947 - Počelo prokopavanje Kanala Dunav-Tisa-Dunav

1952 - Rođen Justejn Gorder, norveški književnik (Oslo 8.8.1952)

1953 - Rođena Gordana Kosanović, pozorišna, filmska i TV glumica (Valjevo, 8.8.1953 - Beograd, 8.8.1986)

1953 - Rođen Najdžel Mensel, britanski vozač Formule 1 (Apton-on-Severn, 8.8.1953)

1963 - Spektakularna pljačka poštanskog voza na liniji Glazgov - London

1966 - Počela Kulturna revolucija u Kini

1981 - Rođen Rodžer Federer, švajcarski teniser, svetski šampion (Bazel, 8.8.1981)

1986 - Umrla Gordana Kosanović, pozorišna, filmska i TV glumica (Valjevo, 8.8.1953 - Beograd, 8.8.1986)

2003 - Umro Ivan Mihaljev, profesor i dekan Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu, direktor Instituta za ratarstvo i povrtarstvo (Novi Sad, 5.5.1936 - Novi Sad, 8.8.2003)

2007 - Umro prim. dr Svetomir Filipović Fića, internista- kardiolog, direktor i načelnik KBC "Bežanijska kosa" (Kruševac, 3.3.1933 - Beograd, 8.8.2007)

2008 - Počela agresija Gruzije na Južnu Osetiju

2008 - Umro Dragan Kecman, slikar (Kučevo, 1956 - Kučevo, 8.8.2008)

2009 - Umro Danijel Harke, španski fudbaler, kapiten Espanjola (Barselona, 1.1.1983 - Koverćano, 8.8.2009)

2009 - Umro Ivan Dapčević, kamerman RTS-a (Beograd, 7.5.1949 - Beograd, 8.8.2009)

2010 - Umrla Patriša Nil, američka filmska glumica (Pakar, 20.1.1926 - Edgartaun, 8.8.2010)

[Bisernica]

9. avgust






Prva hidrocentrala u Srbiji, na reci Đetinji u Užicu, puštena u rad na današnji dan 1900. godine. Nobelovac Herman Hese preminuo 1962. godine.


Na današnji dan 1900. godine puštena prva hidrocentrala u Srbiji, na Đetinji, u Užicu. To je druga je hidroelektrana u svetu, posle centrale na Nijagarinim vodopadima, napravljena po principima višefaznih struja Nikole Tesle. Kamen-temeljac je postavio kralj Aleksandar Obrenović 3. maja 1899. godine. Centrala je nastala zahvaljujući razvoju tkačke radionice, a viđeni Užičani pozvali su profesora beogradske Velike škole Đorđa Stanojevića, poznavaoca Teslinog rada, koji je predložio višefazne generatore. Građevinski projekat uradio je inženjer Aćim Stevović. Centrala je radila sve do sedamdesetih godina prošlog veka, kada je izgradnja pruge Beograd-Bar prekinula njen rad.

Nemački književnik, nobelovac Herman Hese umro je 1962. godine. Izraziti romantičar u svojim prvim književnim radovima, Hese je u proznim delima bio pod uticajem psihoanalize i orijentalne mudrosti. Pisao je lirske pesme, novele i romane od kojih su najpoznatiji: Stepski vuk, Demijan, Gertruda, Igra staklenih perli i Zaratustrin povratak. Autor je niza putopisa i eseja, kao i slikar i ilustrator svojih književnih radova. Antinacista i antimilitarista, doživljavao je zabrane svojih knjiga u nacističkoj Nemačkoj. Nobelovu nagradu za književnost dobio je 1946. godine.

1886 - Umro Đorđe Rajković, književnik
(Novi Sad, 5.5.1825 - Novi Sad, 9.8.1886)

1918 - Rođen Robert Oldrič, američki filmski reditelj i producent
(Rod Ajlend, 9.8.1918 - Los Anđeles, 6.12.1983)

1919 - Umro Ruđero Leonkavalo, italijanski kompozitor
(Napulj, 8.3.1858 - Montekantini, 9.8.1919)

1922 - Rođen Predrag Tasovac, pozorišni, filmski i TV glumac
(Bosanski Šamac, 9.8.1922 - Beograd, 22.9.2010)

1935 - Rođen Zoran Rankić, pozorišni, filmski i TV glumac i književnik
(Derventa, 9.8.1935)

1945 - Američki bombarder bacio atomsku bombu na Nagasaki u Drugom svetskom ratu

1969 - Umrla Šeron Tejt, američka filmska glumica
(Dalas, 24.1.1943 - Los Anđeles, 9.8.1969)

1973 - Rođen Filipo Inzagi, italijanski fudbaler, reprezentativac
(Pjaćenca, 9.8.1973)

1975 - Umro Dmitrij Dmitrijevič Šostakovič, ruski kompozitor, akademik
(Petrograd, 25.9.1906 - Moskva, 9.8.1975)

1978 - Rođena Odri Totu, francuska filmska glumica
(Bomon, 9.8.1978)

2002 - Umrla Miroslava Čohadžić, akademski slikar i kostimograf
(Beograd, 27.9.1930 - Beograd, 9.8.2002)

2003 - Umro Žak Dere, francuski filmski reditelj
(Lion, 19.2.1929 - Bulonj - Bilankur, 9.8.2003)

2006 - Umro Džejms van Alen, američki fizičar
(Maunt Pleznt, 7.9.1914 - Ajova, 9.8.2006)

2008 - Umro Berni Mek, američki filmski glumac
(Čikago, 5.10.1957 - Čikago, 9.8.2008)

2008 - Umro Mahmud Darviš, palestinski književnik
(Al Bireh, 13.3.1941 - Hjuston, 9.8.2008)

[Bisernica]

10. avgust






Na današnji dan 1889. godine počela izgradnja Svetosavskog doma u Beogradu. Potpisivanjem mira u Bukureštu, 1913. godine okončan Drugi balkanski rat. Prvo svemirsko venčanje obavljeno 2003. godine.

Izgradnja Svetosavskog doma u Beogradu počela je 10. avgusta 1889. godine. Na mestu izgradnje, u Dušanovoj ulici broj 13 nalazile su se ruševine zgrade poznate kao Pirinčana. Bio je to karavan-saraj Mehmed paše Sokolovića sa bezistanom. U 18. veku je adaptiran i pretvoren u boravište austrijskog komandanta Beograda, princa Eugena Savojskog. Izrada projekta Svetosavskog doma poverena je arhitekti Jovanu Ilkiću. Kamen temeljac položen je na današnji dan 1889. godine. Bio je to prvorazredni društveni događaj, koji su svojim prisustvom uveličali predstavnici dvora, crkve, države i najviđeniji Beograđani. Gradnja je trajala nešto više od godinu dana. Dom je svečano otvoren 1. oktobra 1890. godine. Osim Društva svetog Save, ovu zgradu su tokom godina koristili Prva beogradska gimnazija, bolnica Srpskog crvenog krsta, Četvrta ženska gimnazija, Viša pegagoška škola, a danas se u njoj nalazi Fizički fakultet Univerziteta u Beogradu.

Na današnji dan 1913. godine Grčka, Rumunija, Srbija i Crna Gora, u Bukureštu, su potpisale ugovor o miru sa poraženom Bugarskom, kojim je okončan Drugi balkanski rat. Sporazumom su precizno određene granice Bugarske prema Rumuniji i Srbiji. Drugi balkanski rat počeo je krajem juna 1913. napadom Bugarske na Srbiju i Grčku, bez objave rata. Uzrok je bilo neslaganje saveznika o podeli teritorija oslobođenih u Prvom balkanskom ratu od Turaka, odnosno insistiranje Bugarske da dobije znatno šire teritorijalno proširenje od drugih članica Balkanskog saveza. Bukureštanskim mirom Srbiji je pripojena Makedonija, koju je srpska vojska prethodno oslobodila u Prvom balkanskom ratu.

1878.- Rođen Isidor Bajić, kompozitor i muzički pisac, osnivač prve muzičke škole u Novom Sadu (Kula, 10. 08. 1878 - Novi Sad, 15. 09. 1915). Zapisivao je narodne i srpske crkvene melodije i koristio ih u svojim kompozicijama za klavir, horskim delima, komadima sa pevanjem i u operi "Knez Ivo od Semberije". U skoro svim periodičnim časopisima i dnevnoj štampi toga vremena ("Brankovo kolo", "Letopis Matice srpske", "Zastava", "Sloga") objavljivao je tekstove iz oblasti muzike i muzičke pedagogije.

955.- Vojska nemačkog cara Otona I potukla je Mađare u bici na Lehu, čime je sprečen njihov dalji prodor u Evropu

1675.- Položen kamen-temeljac Kraljevske opservatorije u Griniču

1792.- U Francuskoj ukinuta monarhija zbacivanjem kralja Luja XVI

1846.- U Vašingtonu osnovan centar za naučna istraživanja "Smitsonijan"

1865.- Rođen Aleksandar Glazunov, ruski kompozitor (Petrograd, 10. 08. 1865 - Pariz, 21. 03. 1936)

1904.- Ruska flota, u Rusko-japanskom ratu, pretrpela teške gubitke u borbi protiv japanske ratne mornarice, pokušavajući da se probije iz blokirane luke Port Artur

1912.- Rođen Žorže Amado, brazilski književnik i jednim od najprevođenijih južnoameričkih književnika (Feradas, 10. 08. 1912 - Salvador, 06. 08. 2001)

1930.- Rođen dr Vladimir Bošnjaković, specijalista nuklearne medicine, direktor Instituta za nuklearnu medicinu KCS, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu, akademik (Beograd, 10. 08. 1930 - Beograd, 04. 03. 2008)

1945.- Japan, u Drugom svetskom ratu, ponudio saveznicima predaju, pod uslovom da car Hirohito zadrži presto

1958.- Umro Dušan Šijački, novinar i književnik, predsednik Društva novinara Jugoslavije (Stari Futog, 11. 03. 1882 - Beograd, 10. 08. 1958)

1960.- Rođen Antonio Banderas, španski filmski glumac (Malaga, 10. 08. 1960)

1981.- Umro Vukašin Jevtić, kompozitor i vokalni solista Hora Radio Beograda (Rosica, 20. 01. 1913 - Ribarska Banja, 10. 08. 1981)

1983.- Umro Vojislav Nanović, filmski reditelj (Skoplje, 12. 08. 1922 - Beograd, 10. 08. 1983)

1990.- Šefovi arapskih država osudili iračku okupaciju Kuvajta; Sadam Husein pozvao sve muslimane da otpočnu "džihad" protiv stranih trupa i korumpiranih arapskih vlada

2003.- Obavljeno prvo svemirsko venčanje

2007.- Umro Toni Vilson, osnivač izdavačke kuće "Fektori rekords" (Salford, 20. 02. 1950 - Mančester, 10. 08. 2007)

2008.- Preminuo američki soul muzičar Ajzak Hejz (Kovington 20. 08. 1942. - Memfis 10. 08. 2008)

[Bisernica]

11. avgust






Slavni glumac Danilo-Bata Stojković rođen 11. avgusta 1934. godine. Na današnji dan 1935. godine rođen slikar Vladimir Veličković.


Slikar, akademik i nosilac franscuskog Ordena viteza - Legije časti Vladimir Veličković rođen je na današnji dan 1935. godine. Veličković je završio arhitekturu u Beogradu. Bio je učenik Krste Hegedušića u Zagrebu. Od 1966. godine živi i radi u Francuskoj. Redovni je profesor Likovne akademije u Parizu. Imao je oko 250 samostalnih izložbi u galerijama i muzejima širom sveta. Pariski Bobur mu je otkupio šest crteža za svoju stalnu zbirku. Izlagao je u Galeriji SANU u Beogradu 1986, povodom prijema za člana Akademije i 2002. godine. Ušao je u svetsku antologiju "Najveći crteži svih vremena". Monografija o slikaru kod nas je objavljena 1987. godine. Dobitnik je nagrada"Oktobarskog salona", "Velikog pečata" Grafičkog kolektiva, "Politikine" i "Herderove" nagrade, kao i najvećeg francuskog priznanja za kulturu "Arts et Lettres". Član je Francuske akademije lepih umetnosti. Njegovo slikarstvo odlikuje veliki format, preciznost crteža, preokupacija ljudskom figurom u pokretu, anatomija i kolorit koji ide od crne i bele do crvene boje. Predmet njegovog interesovanja je dramatičnost življenja, stradanje i uništavanje kao likovna filozofija i pogled na svet. Slika nasilje, surovo prikazuje obezglavljene, proganjane ljude u očajničkom, bezuspešnom bekstvu od neprijatelja.

1456. - Umro Janoš Hunjadi (Sibinjanin Janko), erdeljski vojvoda (Hunjad, 1387 - Zemun, 11. 08. 1456)

1844. - Umro Jernej Kopitar, slavista (Repce, 21. 08. 1780 - Beč, 11. 08. 1844)

1858. - Rođen Kristijan Ajkman, holandski lekar, otkrio uzročnik bolesti beri - beri, nobelovac (Nikerk, 11. 08. 1858 - Utreht, 05. 11. 1930)

1891. - Umro Aleksandar Bugarski, arhitekta (Eperjes, 1835 - Beograd, 11. 08. 1891)

1919. - Umro Endrju Karnegi, američki industrijalac i filantrop (Danfermlajn, 25. 11. 1835 - Lenoks, 11. 08. 1919)

1927. - Rođen Stjuart Rozenberg, američki filmski i TV reditelj (Njujork, 11. 08. 1927 - Beverli Hils, 15. 03. 2007)

1933. - Rođen Ježi Grotovski, poljski pozorišni reditelj (Žešov, 11. 08. 1933 - Pontedero, 14. 01. 1999)

1934. - Rođen Danilo - Bata Stojković, pozorišni, filmski i TV glumac (Beograd, 11. 08. 1934 - Beograd, 16. 03. 2002)

1946. - Rođen Milan - Lane Gutović, pozorišni, filmski i TV glumac, predsednik Saveza - dramskih umetnika Srbije (Umka, 11. 08. 1946)

1956. - Rođen Zoran Dašić, muzičar, osnivač grupe "Legende", muzički urednik TV Politika i TV Beograd (Beograd, 11. 08. 1956)

1975. - Umro Dušan Skovran, dirigent i muzički pisac (Ohrid, 06. 09. 1923 - Plužine, 11. 08. 1975)

1996. - Umrla Vangelija Dimitrova - Baba Vanga, bugarska proročica (Strumica, 31. 01. 1911- Sofija, 11. 08. 1996)

2001. - Umrla Ljubica Janićijević, filmska i TV glumica (Maskare, 16. 02. 1923 - Beograd, 11. 08. 2001)

2008. - Umro Vlastimir Gavrik, scenograf, osnivač i predsednik Jugoslovenske akademije filmske umetnosti i nauke, član Udruženja filmskih umetnika Srbije, dobitnik "Oskar"-a
(Beograd, 13. 01. 1928 - Beograd, 11. 08. 2008)

[Bisernica]

12. avgust






Engleski pronalazač, konstruktor parne lokomotive, Džordž Stivenson umro 12. avgusta 1848. godine. Na današnji dan 1955. umro nemački pisac i nobelovac Tomas Man. Udes ruske nuklearne podmornice "Kursk" u Barencovom moru dogodio se 2000. godine.

Engleski inženjer i pronalazač, konstruktor parne lokomotive, Džordž Stivenson umro je 12. avgusta 1848. godine. Projektovao je prvu javnu železničku prugu Stokton - Darlington 1825. godine i uveo čelične šine umesto drvenih. Godine 1829. izgradio je prugu Liverpul - Mančester, na kojoj je njegova lokomotiva "Rokit" postigla tada rekordnu brzinu od 56 kilometara na čas. U Njukaslu je 1823. osnovao prvu fabriku lokomotiva.

Na današnji dan 1955. godine, umro je nemački pisac Tomas Man, predstavnik psihološkog romana i najznačajniji nemački prozni stvaralac u 20. veku. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1929. godine. Posle dolaska nacista na vlast u Nemačkoj 1933. emigrirao je u Švajcarsku, a 1939. u SAD. Stvarao je pod uticajem Getea, Šopenhauera, Ničea i velikih ruskih pisaca 19. veka. Dela: romani "Budenbrokovi", "Čarobni breg", "Kraljevsko visočanstvo", "Lota u Vajmaru", "Doktor Faustus", "Ispovesti varalice Feliksa Krula", "Izabranik". Tetralogija: "Josif i njegova braća". Pripovetke i novele: "Smrt u Veneciji", "Tonio Kreger", "Mario i mađioničar", "Zamenjene glave", "Zakon" i "Prevarena". Eseji: "Duhovno plemstvo", "Staro i novo". Kulturno-filozofske i istorijske studije: "Fridrih i velika koalicija" i "Razmatranja jednog nepolitičara".

490. p.n.e. - Umro Filipides, prvi grčki maratonac (530 - Atina, 12.8.490. p.n.e)

1790 - Rođen Gligorije - Gliša Vozarević, prvi srpski izdavač (Ležimirci, 12.8.1790 - Beograd, 10.1.1848)

1866. - Rođen Hasinto Benavento, španski književnik, nobelovac (Madrid, 12.8.1866 - Madrid, 14.7.1954)

1881. - Rođen Sesil de Mil, američki filmski reditelj, scenarista i producent (Ešfild, 12.8.1881 - Holivud, 21.1.1959)

1897. - Rođen Aleksa Dundić, dobrovoljac u Prvom svetskom ratu i heroj Ruskog građanskog rata (Grabovac, 12.8.1897 - Rovno, 8.6.1920)

1900. - Umro Vilhelm Štajnic, češki šahovski velemajstor, prvi zvanični šampion sveta (Prag, 14.5.1836 -Vord, 12.8.1900)

1914. - Počela Cerska bitka u Prvom svetskom ratu

1915. - Rođen Majkl Kid, američki koreograf (Njujork, 12.8.1915 - Los Anđeles, 23.12.2007)

1922. - Rođen Vojislav Nanović, filmski reditelj (Skoplje, 12.8.1922 - Beograd, 10.8.1983)

1925. - Rođen Steva Markićević, muzički urednik Radio Beograda (Novi Sad, 12.8.1925 - Beograd, 25.8.2005)

1928. - Umro Leoš Janaček, češki kompozitor (Hukvaldi, 3.7.1854 - Ostrava, 12.8.1928)

1930. - Rođen Džordž Soroš (Đerđ Švarc), američki biznismen, osnivač Fonda za otvoreno društvo (Budimpešta, 12.8.1930)

1935. - Rođen prof. dr Gojko Stojičić, otorinolaringolog, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu (Crna Trava, 12.8.1935 - Beograd, 22.7.2007)

1939. - Rođen Džordž Hamilton, američki filmski glumac (Nebraska, 12.8.1939)

1964. - Umro Jan Fleming, britanski književnik (London, 28.5.1908 - Kanterberi, 12.8.1964)

1971. - Rođen Pit Sampras, američki teniser (Vašington, 12.8.1971)

1972. - Umrla Delfa Ivanić, humanista, osnivač "Kola srpskih sestara", prva žena u Kraljevini Jugoslaviji koja je dobila medalju "Florans Najtingejl" Međunarodnog Crvenog krsta (Podgorica - Beograd, 12.8.1972)

1982. - Umro Henri Fonda, američki pozorišni i filmski i glumac, dobitnik Oskara (Nebraska, 16.5.1905 - Los Anđeles, 12.8.1982)

2000. - Udes ruske nuklearne podmornice "Kursk" u Barencovom moru, poginulo svih 118 članova posade

2001. - Umro Isidor - Bata Vrsajkov, slikar (Despotovo, 1927 - Novi Sad, 12.8.2001)

2007. - Umro Merv Grifin, američki TV magnat, tvorac kvizova (San Mateo, 6.7.1925 - Los Anđeles, 12.8.2007)

2009. - Umro Les Pol (Lester Polfus), američki gitarista, otac električne gitare (Vokeša, 9.6.1915 - Vajt Plejns 12.8.2009)

[Bisernica]

13. avgust






Lingvista i akademik Aleksandar Belić rođen 13. avgust 1876. godine. Kubanski revolucionar i državnik Fidel Kastro rođen na današnji dan 1927. Posle zatvaranja granice između istočnog i zapadnog Berlina, kod Brandenburške kapije, 1961. godine počela izgradnja Berlinskog zida.


Lingvista, profesor Univerziteta u Beogradu i akademik Aleksandar Belić rođen je u Beogradu 13. avgust 1876. godine. Belić je završio Veliku školu u Beogradu i studirao slovensku filologiju i lingvistiku u Odesi i Moskvi. Osnovao je i uređivao časopise "Južnoslovenski filolog" i "Naš jezik". Osnivač je srpske moderne dijalektologije i jedan od tvoraca naučne sintakse. Rešio je složen problem opšteslovenskog akcentnog sistema. Bio je predsednik Srpske kraljevske akademije. Pod njegovim rukovodstvom SANU je izdala prvu knjigu velikog "Rečnika književnog i narodnog jezika". Napisao je oko 500 rasprava, jezičkih ogleda, naučnih kritika, polemika i prikaza. Najpoznatija njegova dela su: "O jezičkoj prirodi i jezičkom razvitku", "Pravopis srpskohrvatskog jezika", "Dijalekti istočne i južne Srbije", "O dvojini u slovenskim jezicima" i "Galički dijalekt".

Kubanski revolucionar i državnik Fidel Kastro rođen je na današnji dan 1927. godine. Pod Kastrovim vođstvom na Kubi je svrgnuta diktatura Fulhensija Batiste i izvedena revolucija. Njegov prvi pokušaj zbacivanja Batiste nije uspeo pošto je, uz znatne gubitke, propao napad na kasarnu Monkada u Santjago de Kuba 26. jula 1953. Kastro je potom osuđen na 15 godina robije, ali je pomilovan 1955. godine. Po izlasku sa robije osniva "Pokret 26. jula" i odlazi u Meksiko, gde organizuje pristalice. U decembru 1956. iskrcava se na Kubu i u zoni Sijera Maestre započinje pobunu. Ušao je, sa njegovim jedinicama kao pobednik, u Havanu 1. januara 1959. nakon Batistinog bega s Kube. U februaru 1959. Kastro postaje predsednik vlade, 1965. šef Komunističke partije Kube, a 1976. i vrhovni komandant oružanih snaga.

1806. - Počeo boj na Mišaru u Prvom srpskom ustanku

1813. - Izašao prvi broj "Novina serbskih iz carstvujuščeg grada Vijene", ovaj datum obeležava se kao "Dan Službenog glasnika"

1860. - Ubijen Danilo I, crnogorski knjaz (Njeguši, 25. 05. 1826 - Kotor, 13. 08. 1860)

1863. - Umro Ežen Delakroa, francuski slikar (Šaranton Sen-Moris, 26. 04. 1798 - Šamprosej, 13. 08. 1863)

1868. - Počela izgradnja Narodnog pozorišta u Beogradu

1871. - Rođen Karl Libkneht, nemački političar (Lajpcig, 13. 08. 1871 - Berlin, 15. 01. 1919)

1899. - Rođen Alfred Džozef Hičkok, američki filmski reditelj (London, 13. 08. 1899 - Los Anđeles, 29. 04. 1980)

1909. - Rođen Milovan Krstić, vajar i likovni pedagog (Gornji Matejevac, 13. 08. 1909)

1910. - Umrla Florens Najtingejl, engleska bolničarka, osnivač prve škole za medicinske sestre (Firenca, 12. 05. 1820 - London, 13. 08. 1910)

1912. - Umro Žil Masne, francuski kompozitor (Montan, 12. 05. 1842 - Pariz, 13. 08. 1912)

1913. - Rođen Makarios III, kiparski arhiepiskop, prvi predsednik nezavisnog Kipra (Ano Panala, 13. 08. 1913 - Nikozija, 03. 08. 1977)

1913. - Rođena Anita Mezetova, operska pevačica (Trst, 13. 08. 1913 - Beograd, 23. 03. 1980)

1922. - Rođen Mirko Aksentijević, novinar TANJUG- a (Kuršumlija, 13. 08. 1922 - Beograd, 15. 03. 2011)

1926. - Rođen Fidel Kastro Ruz, kubanski revolucionar i državnik, predsednik Kube (Orijente, 13. 08. 1926)

1946. - Umro Herbert Džordž Vels, engleski književnik (Bromlej, 21. 09. 1866 - London, 13. 08. 1946)

1949. - Rođena Goranka Matić, fotograf (Maribor, 13. 08. 1949)

1952. - Rođena Gorica Popović, pozorišna, filmska i TV glumica (Kragujevac, 13. 08. 1952)

1956. - Rođen Nenad Lj. Stefanović, novinar, glavni i odgovorni urednik Informativnog programa TV Beograd (Zemun, 13. 08. 1956)

1961. - Počela izgradnja Berlinskog zida, posle zatvaranja granice između istočnog i zapadnog Berlina kod Brandenburške kapije

1964. - U Velikoj Britaniji, u Liverpulu i Mančesteru, izvršene poslednje smrtne kazne vešanjem

1984. - Umro Tigran Vartanovič Petrosjan, jermenski šahista (Tbilisi, 17. 06. 1929 - Moskva, 13. 08. 1984)

1994. - Umro Manfred Verner, nemački političar i državnik, generalni sekretar NATO (Štutgart, 24. 09. 1934 - Brisel, 13. 08. 1994)

2008. - Umro prof. dr Radoje Knežević (Rejmond Kent), emeritus profesor afričke istorije na Univerzitetu u Berkliju (14. 06. 1929 - Okland, 13. 08. 2008)

2009. - Umro Kosta Kilibarda, crnogorski vajar (Grahovo, 1942 - Podgorica, 13. 08. 2009)

[Bisernica]

14. avgust






Na današnji dan 1920. godine u Beogradu potpisan ugovor o stvaranju "Male Antante", vojno-odbrambenog saveza Čehoslovačke, Kraljevine SHS i Rumunije. Vinston Čerčil i Frenklin Ruzvelt potpisali "Atlantsku povelju" 1941. godine.

Ugovor o stvaranju "Male Antante", vojno-odbrambenog saveza Čehoslovačke, Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca i Rumunije potpisan je na današnji dan 1920. godine. Cilj "Male Antante", koja se oslanjala na Francusku (tada vodeću kontinentalnu silu u Evropi), bilo je sprečavanje svakog pokušaja restauracije Habzburga u bilo kom obliku. Sve tri zemlje (Rumunija se savezu pridružila 1921) bile su životno zainteresovane za održanje novih granica uspostavljenih posle Prvog svetskog rata. Bojazan nije postojala toliko od obnove Austro-Ugarske koliko od mađarskog revizionizma i dolaska Habzburga na presto Mađarske. Poslednji austrijski car Karlo Habzburški bar dva puta je pokušao da se vrati na presto u Budimpešti, poslednji put 1921. nakon čega je konfiniran na portugalsko ostrvo Madera u Atlantiku.

Britanski premijer Vinston Čerčil i predsednik SAD Frenklin Ruzvelt potpisali su 1941. godine "Atlantsku povelju", koja je kasnije postala temelj na kom su ustrojene UN. "Atlantska povelja" je uključivala pravo naroda da izabere oblik vladavine u svojoj zemlji i da teritorijalne promene nisu zakonite bez slobodno izraženog pristanka zainteresovanog naroda. Hijerarhija vrednosti "Atlantske povelje" poslužila je kao osnov i prilikom formiranja NATO pakta. Sapotpisnik "Atlantske povelje" septembra 1941. u Londonu bila je i Kraljevina Jugoslavija.

1040. - Škotskog kralja Dankana ubio je Makbet, koji je potom vladao 17 godina. Makbetova vladavina, posebno način na koji je zaposeo škotski presto, inspirisala je engleskog pisca Vilijama Šekspira za jednu od njegovih najpoznatijih drama.

1784. - Na ostrvu Kodijak pored Aljaske osnovana prva ruska kolonija

1791. - Osnovana Gimnazija u Sremskim Karlovcima, počela sa radom 1. novembra 1792.

1867. - Rođen Džon Golsvorti, engleski književnik, nobelovac
(Kingston Hil, 14. 08. 1867 - Hempstid, 31. 01. 1933)

1928. - Rođen Nikša Stipčević, filolog, profesor Filološkog fakulteta u Beogradu, upravnik Biblioteke SANU, predsednik Upravnog odbora RTS-a, akademik
(Split, 14. 08. 1928 - Beograd, 12. 06. 2011)

1939. - Umro Dragiša Lapčević, političar i publicista
(Užice, 27. 10. 1867- Beograd, 14. 08. 1939)

1941. - Rođena Vida Ognjenović, pozorišni reditelj , književnica i diplomata,
profesor Akademije umetnosti u Novom Sadu
(Dubočke, 14. 08. 1941)

1945. - Rođen Vim Venders, nemački filmski reditelj
(Diseldorf, 14. 08. 1945)

1947. - Rođena Danijela Stil, američka književnica
(Njujork, 14. 08. 1947)

1954. - Potpisana Konvencija o zaštiti kulturnih dobara u slučaju oružanih sukoba

1956. - Umro Bertold Breht, nemački književnik i pozorišni teoretičar
(Augsburt, 10. 02. 1898 - Berlin, 14. 08. 1956)

1966. - Rođena Hali Beri, američka filmska glumica, dobitnik "Oskar"-a
(Klivlend, 14. 08. 1966)

1972. - Umro Žil Romen (Luj Farigul), francuski književnik
(Sen Žilijen Šaptej, 26. 08. 1885 - Pariz, 14. 08. 1972)

1973. - Rođen Vladimir VUjasinović, vaterpolista, reprezentativac
(Rijeka,14. 08. 1973)

1988. - Umro Enco Ferari, italijanski konstruktor sportskih automobila
(Modena, 18. 02. 1898 - Maranel, 14. 08. 1988)

1990. - Vraćeno sovjetsko državljanstvo književniku Aleksandru Solženjicinu

1994. - Umro Elijas Kaneti, književnik, nobelovac
(Ruščuk, 25. 07. 1905 - Cirih, 14. 08. 1994)

2002. - Umrla Radojka Živković, harmonikašica i kompozitor
(Globoder, 24. 08. 1923 - Beograd, 14. 08. 2002)

2004. - Umro Česlav Miloš, poljski književnik i prevodilac, nobelovac
(Šećejn, 30. 06. 1911 - Krakov, 14. 08. 2004)

2007. - Umrla Nela Eržišnik(Nevenka Maras), hrvatska pozorišna, filmska i TV glumica
(Banjaluka, 18. 06. 1924 - Volosko, 14. 08. 2007)

2009. - Umro dr Ilija Konev, bugarski filolog i istoričar književnosti, slavista, profesor i rektor Univerziteta u Velikom Trnovu, akademik
(Petrič, 1928 - Sofija, 14. 08. 2009)

2010. - Umrla Ebi Linkoln, američka džez- pevačica, borac za ljudska prava
(Čikago, 06. 08. 1930 - Njujork, 14. 08. 2010)

2010. - Umro Roman Petrovski, novinar lista "Novosti", urednik lista "Enigma"
(14. 08. 2010)

[Bisernica]

15. avgust







Srpski pisac i pesnik Rastko Petrović umro 15. avgusta 1949. godine. Najveći rok festival na svetu Vudstok počeo na današnji dan 1969. godine.


Jedan od najznačajnijih srpskih pisaca i pesnika Rastko Petrović umro je 15. avgusta 1949. godine. U Prvom svetskom ratu je sa srpskom vojskom prošao povlačenje preko planinskih vrleti do Jadrana 1915. posle čega je poslat u Francusku i u Parizu je diplomirao prava. Od 1923. je bio u diplomatskoj službi: radio je u Rimu, zatim u Vašingtonu, gde je i umro 1949. Njegovi posmrtni ostaci preneti su u otadžbinu 1986. godine. Pripadao je prvoj generaciji srpskih modernista i bio sinonim za temperamentnu i nekonvencionalnu literaturu. Njegova knjiga pesama "Otkrovenje" smatrana je najznačajnijom zbirkom srpske poezije između dva svetska rata. Pisao je i putopise sa putovanja po Africi i Americi, zatim o Prvom svetskom ratu, roman "Dan šesti". Ostala dela: roman "Burleska gospodina Peruna boga groma", lirska proza "Ljudi govore", putopis "Afrika", drama "Sibinjanke".

Najveći rok festival na svetu Vudstok (Woodstock music and arts fair) počeo je na današnji dan 1969. godine. Tri dana muzike, mira i ljubavi, od 15. do 17. avgusta 1969. godine - veliki festival rok muzike, po prvobitnom programu organizatora trebalo je da se održi u Vudstoku. Vlasti tog gradića sa 7.000 stanovnika, međutim, odbile su da daju saglasnost, pa su organizatori potražili novo mesto okupljanja. Našli su ga na imanju zemljoposednika Maksa Jasgara iz Betela, 87 kilometara jugozapadno od Vudstoka. Ulaznice sa oznakom Vudstoka već su bile odštampane, a više od pola miliona mladih iz svih krajeva Sjedinjenih Američkih Država već je krenulo u tom pravcu. Program je bio izvanredan. Nastupali su Grejtful ded, Hu, Dženis Džoplin, Santana, a Džimi Hendriks se predstavio u jednom od svojih najboljih izdanja. Više od muzike, Vudstok je obeležila atmosfera bliskosti i zajedništva, ali i uživanja psihodeličnih droga, kao rezultat nezadovoljstva mladih ratom u Vijetnamu, konzervativnim vrednostima i osećajem besmislenosti života.

1769. - Rođen Napoleon I Bonaparta, francuski vojskovođa i car (Ajačio, 15. 08. 1769 - Longvud, 05. 05. 1821)

1771. - Rođen Valter Skot, škotski književnik i prevodilac (Edinburg, 15. 08. 1771 - Ebotsford, 21. 09. 1832)

1830. - Turski sultan Mehmed II Hatišerifom priznao autonomiju Srbije

1875. - Počeo ustanak protiv Turaka u Bosni

1883. - Rođen Ivan Meštrović, vajar (Vrpolje, 15. 08. 1883 - Sautbend, 16. 01. 1962)

1888. - Rođen Lorens od Arabije (Tomas Edvard Lorens), britanski arheolog, književnik i ratnik (Vels, 15. 08. 1888 - Morton, 19. 05. 1935)

1925. - Rođen Oskar Piterson, kanadski džez pijanista i kompozitor (Montreal, 15. 08. 1925 - Misisoga, 23. 12. 2007)

1931. - Rođen Jovan Oto Logo, vajar (Beograd, 15. 08. 1931)

1945. - Rođen Đanfranko Fere, italijanski arhitekta i modni kreator, umetnički direktor modne kuće "Kristijan Dior" (Lenjano, 15. 08. 1945 - Milano, 17. 06. 2007)

1947. - Indija stekla nezavisnost

1948. - Južna Koreja je postala nezavisna država, pod nazivom Republika Koreja

1960. - Proglašena nezavisnost Kongo, tada Brazavil

1971. - Bahrein stekao nezavisnost posle 150 godina britanske kolonijalne vlasti

1985. - Rođen Dejan Petrović, majstor trube, prva truba sveta (Užice, 15. 08. 1985)

2000. - Umrla Ena Begović, hrvatska filmska i TV glumica (Split, 08. 07. 1960 - Brač, 15. 08. 2000)

2007. - Umro doktor Srdan Bogosavljević, germanista, profesor Filološkog fakulteta u Beogradu (1953 - Beograd, 15. 08. 2007)

2008. - Umro Tomislav Pinter, hrvatski filmski snimatelj i direktor fotografije (Zagreb, 16. 06. 1926 - Zagreb, 15. 08. 2008)

2011. - Umro Petar Janković, novinar i urednik "Politike" (Zaječar, - Zaječar, 15. 08. 2011)

[Bisernica]

16. avgust







Današnji dan kroz istoriju obeležila je smrt književnika i novinara Duška Radovića. Preminuo Petar Prvi Karađorđević, kralj Srbije i Kraljevine SHS.


Na današnji dan 1984. godine, u Beogradu je umro književnik i novinar Duško Radović. Jedinstvena ličnost naše kulture, Duško Radović se prvi put oglasio na radiju pesmom Bio jednom jedan lav, a zatim radio-igrom Kapetan Džon Piplfoks. Sledile su knjige za decu: Poštovana deco,Pričam ti priču, Vukova azbuka, Smešne reči, a veliku popularnost stekle su njegove TV serije: Na slovo, na slovo i Hiljadu zašto. Svojim načinom mišljenja i pisanja Radović je postao rodonačelnik moderne srpske poezije za decu i tvorac novog verbalno-vizuelnog kontakta sa decom. Radio je u llistovima Zmaj, Pionir, Kekec i Poletarac i bio urednik dečje redakcije RTB. Jedan od osnivača Radija Studio B, od 1976. godine, pa sledećih osam godina, Radović je u rubrici "Beograde, dobro jutro" pozdravljao Beograđane svojim opservacijama, zapisima, aforizmima, satiričnim doskočicama i komentarima. Objavljeno je više izdanja knjige Beograde dobro jutro, koje su trajna svedočanstva o Radoviću i Beogradu.

1717. - Austrijska vojska pobedom nad Turcima zauzela Beograd

1804. - Prvi put dodeljeno visoko francusko odlikovanje "Orden Legije časti"

1910. - Crna Gora proglašena Kraljevinom

1913. - Rođen Mehanem Begin, izraelski političar i državnik,nobelovac
(Brest Litovsk, 16. 08. 1913 - Tel Aviv, 09. 03. 1992)

1921. - Umro Petar Prvi Karađorđević, kralj Srbije i Kraljevine SHS
(Beograd, 11. 07. 1844 - Beograd, 16. 08. 1921)

1949. - Umrla Margaret Mičel, američka književnica
(Atlanta, 08. 11. 1900 - Atlanta, 16. 08. 1949)

1950. - Rođen dr Mirko Cvetković, ekonomista, ministar finansija i premijer Srbije (Zaječar, 16. 08. 1950)

1955. - Rođen Džejms Kameron, američki reditelj i scenarista, dobitnik Oskara (Kapuskasing, 16. 08. 1955)

1956. - Umro Bela Lugoši (Bela Blaško), američki filmski glumac
(Lugoš, 20. 10. 1882 - Los Anđeles, 16. 08. 1956)

1958. - Rođena Madona (Lujza Veronika Čikone), američka pevačica i filmska glumica
(Bej Siti, 16. 08. 1958)

1960. - Proglašena nezavisnost Kipra, a arhiepiskop Makarios postao prvi predsednik

1967. - Obnarodovano otkriće Lepenskog vira

1973.- Umro Selman Ejbraham Vaksman, američki biohemičar, pronalazač streptomicina, nobelovac (Priluka, 22. 07. 1888 - Hijanis, 16. 08. 1973)

1975. - Umro Žak Konfino, književnik i prevodilac
(Leskovac, 23. 06. 1892 - Beograd, 16. 08. 1975)

1977.- Umro Elvis Aron Prisli, američki muzičar, "kralj roka"
(Tupelo, 08. 01. 1935 - Memfis, 16. 08. 1977)

1987. - Francuski ronioci izvukli sef sa potonulog broda "Titanik"

1993. - Umro Stjuart Grendžer, američki filmski glumac
(London, 06. 05. 1913 - Santa Monika, 16. 08. 1993)

2003. - Umro Idi Amin Dada, predsednik Ugande(Arua, 01. 01. 1923 - Džeda, 16. 08. 2003)

2005. - Umro Aleksandar Jakovljević Gomeljski, ruski košarkaš i trener
(Lenjingrad,18. 01. 1928 - Moskva,16. 08. 2005)

2005. - Umro Dragan Kovačević, kompozitor i dirigent ( 08. 01. 1941 - Beograd, 16. 08. 2005)

2006. - Umro Alfredo Stresner, paragvajski političar i državnik, diktator
(Enkarnasion, 03. 11. 1912 - Brazilija,16. 08. 2006)

2007. - Umro Maks Rouč, američki džez - bubnjar (Njulend, 10. 01. 1924 - Njujork, 16. 08. 2007)

2008. - Umro Dorival Kami, brazilski pevač i kompozitor, otac "bosa nove"
(Salvador, 30. 04. 1914 - Rio de Žaneiro, 16. 08. 2008)

2008.- Umro Gmitar Obradović, akademski slikar ( 1935 - Leskovac, 16. 08. 2008)

2010. - Umro Dimitris Joanidis, grčki oficir, predvodnik vojnog puča, 1967. godine (Atina,13. 03. 1923 - Atina, 16. 08. 2010)