Bisernica
29-12-2009, 16:32
Najpoznatija grčka pesnikinja je živela na velikom ostrvu Lezbosu, u Egejskom moru, krajem sedmog i početkom šestog veka pre nove ere. Tu je provela ceo svoj život i osnovala na daleko poznatu žensku pesničku školu, gde su dolazile mlade devojke iz cele Grčke da bi učile pesničku veštinu i stekle široko opšte obrazovanje. Sve što se danas zna o Sapfinom životu potiče iz ogromnog broja legendi, koje postoje o njoj, a koje su počele da se stvaraju još dok je ona sama bila živa.
Do nas su njena dela stigla u fragmentarnoj formi - na komadićima papirusa, kao i kroz citate drugih antičkih pisaca, koji su je citirali vekovima posle njene smrti.
Ono što se zna o njenom životu i kontekstu u kojem su nastajale njene pesme, kao i o okolnostima u kojima su one izvođene i širene, iskonstruisano je iz klasičnih komedija i ondašnjih glasina o njoj. Zanimljivo je da, ipak, većim delom sve te priče potiču od pretpostavki klasičnih i savremenijih naučnika. Poznate su sledeće priče: Sapfo kao osnivačica ženske privatne škole; Sapfo kao preterano zaljubljiva žena u oba pola; Sapfo kao prostitutka; Sapfo, ružna i neprivlačna i zato odbačena od strane muškaraca; Sapfo kao centralna ličnost thiasosa (grupa žena koje su pripadale religioznom kultu) ili neke druge sapfičke ženske zajednice. Razlozi za ove oprečne predstave njenog života su različiti. Neke od ovih priča su plod homofobne malicioznosti i netrpeljivosti. Neke su nastale iz potreba da se najznačajnija grčka pesnikinja predstavi kao obična i "normalna" žena. Neke pretpostavke su rezultat čiste mizoginije, a neke - vizuelizacija ženske utopije. Fragmentarnost njenih pesama nije od velike pomoći u otkrivanju istine, čak i ukoliko bi se verovalo da je pesnikinja ostavila autobiografski trag u njima. Jedina pesma koja je, čini se, u celosti sačuvana jeste "Himna Afroditi", a koja je do savremenih čitalaca je stigla zahvaljujući Dionisiju iz Halikarnasa, govorniku i istoričaru iz prvog veka stare ere, koji ju je citirao kao primer uglađenog stila.
Sapfo je bila lirska pesnikinja, koja je uživala veliko poštovanje u književnoj kulturi (muškaraca) klasičnog perioda - petog i četvrtog veka pre nove ere. Stvarala je solo i pesme za horsko izvođenje na venčanjma, kao i pohvale pojedinim ženama. Sapfo je, kao i mnogi drugi lirski pesnici njenog doba, pisala himne, svadbene pesme, pohvale i tužbalice. Ali, ono što se sačuvalo od njenih dela, izdvaja se po svojoj jedinstvenoj "centralizaciji žene" koja se u njima jasno izražava. Najupečatljivije, u njenom stvaralaštvu, jesu njene ljubavne pesme, koje je pisala inspirisana ljubavlju prema drugim ženama. U mnogim pesmama se podrazumeva uzajamnost tog snažnog ljubavnog osećanja. Sapfo je prva, medju grčkim pesnicima, otvoreno i slikovito pisala o ljubavnom osećanju i njegovoj telesnoj emanaciji.
Značaj Sapfine poezije o ženama, i za žene, dao je pojam "lezbejka", koji je u početku predstavljao samo prisvojni pridev izveden iz imena njenog rodnog ostrva Lezbosa, a koji danas označava žene koje vole žene. Reč nije dobila današnje značenje sve do drugog veka nove ere, otprilike devet vekova nakon Sapfinog vremena. Ovu tvrdnju osporavaju pojedini filolozi, koji tumače jedan Anakreontov (pesnik iz šestog veka pre nove ere) fragment kao opis ženske homoseksualnosti stanovnica Lezbosa.
Kako god da se tumači njena poezija i šta god da se o njenom životu nagađa, Sapfo, sasvim sigurno, jeste najznačajnija pesnikinja celokupne civilizacije i, za mnoge, najpoznatija lezbejka.
Do nas su njena dela stigla u fragmentarnoj formi - na komadićima papirusa, kao i kroz citate drugih antičkih pisaca, koji su je citirali vekovima posle njene smrti.
Ono što se zna o njenom životu i kontekstu u kojem su nastajale njene pesme, kao i o okolnostima u kojima su one izvođene i širene, iskonstruisano je iz klasičnih komedija i ondašnjih glasina o njoj. Zanimljivo je da, ipak, većim delom sve te priče potiču od pretpostavki klasičnih i savremenijih naučnika. Poznate su sledeće priče: Sapfo kao osnivačica ženske privatne škole; Sapfo kao preterano zaljubljiva žena u oba pola; Sapfo kao prostitutka; Sapfo, ružna i neprivlačna i zato odbačena od strane muškaraca; Sapfo kao centralna ličnost thiasosa (grupa žena koje su pripadale religioznom kultu) ili neke druge sapfičke ženske zajednice. Razlozi za ove oprečne predstave njenog života su različiti. Neke od ovih priča su plod homofobne malicioznosti i netrpeljivosti. Neke su nastale iz potreba da se najznačajnija grčka pesnikinja predstavi kao obična i "normalna" žena. Neke pretpostavke su rezultat čiste mizoginije, a neke - vizuelizacija ženske utopije. Fragmentarnost njenih pesama nije od velike pomoći u otkrivanju istine, čak i ukoliko bi se verovalo da je pesnikinja ostavila autobiografski trag u njima. Jedina pesma koja je, čini se, u celosti sačuvana jeste "Himna Afroditi", a koja je do savremenih čitalaca je stigla zahvaljujući Dionisiju iz Halikarnasa, govorniku i istoričaru iz prvog veka stare ere, koji ju je citirao kao primer uglađenog stila.
Sapfo je bila lirska pesnikinja, koja je uživala veliko poštovanje u književnoj kulturi (muškaraca) klasičnog perioda - petog i četvrtog veka pre nove ere. Stvarala je solo i pesme za horsko izvođenje na venčanjma, kao i pohvale pojedinim ženama. Sapfo je, kao i mnogi drugi lirski pesnici njenog doba, pisala himne, svadbene pesme, pohvale i tužbalice. Ali, ono što se sačuvalo od njenih dela, izdvaja se po svojoj jedinstvenoj "centralizaciji žene" koja se u njima jasno izražava. Najupečatljivije, u njenom stvaralaštvu, jesu njene ljubavne pesme, koje je pisala inspirisana ljubavlju prema drugim ženama. U mnogim pesmama se podrazumeva uzajamnost tog snažnog ljubavnog osećanja. Sapfo je prva, medju grčkim pesnicima, otvoreno i slikovito pisala o ljubavnom osećanju i njegovoj telesnoj emanaciji.
Značaj Sapfine poezije o ženama, i za žene, dao je pojam "lezbejka", koji je u početku predstavljao samo prisvojni pridev izveden iz imena njenog rodnog ostrva Lezbosa, a koji danas označava žene koje vole žene. Reč nije dobila današnje značenje sve do drugog veka nove ere, otprilike devet vekova nakon Sapfinog vremena. Ovu tvrdnju osporavaju pojedini filolozi, koji tumače jedan Anakreontov (pesnik iz šestog veka pre nove ere) fragment kao opis ženske homoseksualnosti stanovnica Lezbosa.
Kako god da se tumači njena poezija i šta god da se o njenom životu nagađa, Sapfo, sasvim sigurno, jeste najznačajnija pesnikinja celokupne civilizacije i, za mnoge, najpoznatija lezbejka.