-
Francisko Goja
http://razbibriga.net/imported/2011/...portrait-1.jpg
Fransisko Hose de Goja i Lusijentes (šp. Francisco Jose de Goya y Lucientes) (rođen 30. marta 1746 u Fundetodosu, Španija - umro 16. aprila 1828, u Bordou, Francuska), bio je veliki španski slikar, crtač i grafičar. Njegovo djelo je ogledalo španske istorije vremena u kojem je živio. Kasnije će snažno uticati na umjetnike 19. i 20. vijeka. U seriji grafika pod imenom Užasi rata (šp. Los desastres de la guerra, 1810-14), Goja prikazuje ratne tragedije uzrokovane Napoleonovom invazijom na Španiju. Među najpoznatijim Gojinim slikama su Gola maja (šp. Maja desnuda) i Obučena maja (šp. Maja vestida), obe iz perioda od 1800. do 1805. godine, (danas u Muzeju Prado u Madridu). Zapravo, originalno ime slika su Ciganke (šp. Gitanas) jer su pod tim imenom figurirale na spisku Manuela Godoja, koji je bio njihov prvi vlasnik. Ime "maja" pod kojim su danas poznate, duguju Inkviziciji, koja ih je tako nazvala zbog očigledne smelosti i drskosti koju slike poseduju. Španska reč maja (čita se: „maha“), je kolokvijalni pojam koji se u Gojino doba koristio u Španiji za žene nižeg staleža koje su imale preslobodno i provokativno ponašanje sa muškarcima.
Rano umjetničko obrazovanje i počeci karijere
Goja je počeo svoje umjetničko obrazvanje sa Hozeom Lusanom i Martinesom, lokalnim umjetnikom koji je studirao u Napulju. Vrlo brzo odlazi u Madrid da radi kao pomoćnik dvorskog slikara Fransiska Bajeua. U Rim odlazi 1771. godine kako bi nastavio svoje umjetničke studije, ali se iste godine vraća u Saragosu, gdje dobija prvu značajniju narudžbu za izradu freski u lokalnoj katedrali. Na tim freskama radi sa prekidima sljedećih desetak godina. Ove i druge religiozne slike iz tog perioda u Saragosi, karakteriše barokni i rokoko stil, tada predominantan u Španiji, rezultat uticaja venecijanskog slikara Đovanija Batiste Tijepola, koji je živio i stvarao u Madridu posljednjih osam godina svoga života. 1773. Goja ženi sestru Fransiska Bajeua.
-
Re: Francisko Goja
Gojina karijera na dvoru počinje 1775. godine, kada slika seriju od 60 preliminarnih studija, za Kraljevsku fabriku tapiserije - Sveta Barbara (Real fabrica de tapices, Santa Barbara). Rađene na podlogama platana malih dimenzija, ali i na kartonima, motivi ovih kompozicija su prizori tadašnjeg života, aristokratskih i narodnih događaja i običaja, koje Goja stvara pod nadzorom njemačkog neoklasiciste, Antona Rafaela Mengsa. Mengs je poslije Tijepolove smrti, postao umjetnički direktor španskog dvora. U tim prvim Gojinim djelima za Kraljevsku fabriku tapiserije, uticaj Tijepolovog dekorativnog stila se komplementuje učenjima Mengsa, naročito insistiranje na jednostavnosti kompozicije. U onima koje radi u narednom periodu, primjećuje se progresivno udaljavanje od umjetničkih tradicija koje dolaze izvan Španije i razvoj vlastitog stila, kao posljedica studija djela slikara Dijega Velaskeza, koja su se tada nalazila u kraljevskoj riznici. Goja studira Velaskeza preko slobodnih kopija njegovih djela koristeći se različitim tehnikama grafike. Mnogo kasnije, u svojim spisima bilježi: „Priznajem samo tri majstora: Velaskeza, Rembranta i povrh svega prirodu“. Rembrantove grafike su za Goju bile izvor inspiracije u njegovim kasnijim crtežima i grafikama, dok su mu slike Velaskeza pokazale put prema studiji prirode i otkrile tajne likovnog jezika realizma.
-
Re: Francisko Goja
1780. godine Goja je izabran za člana Kraljevske akademije San Fernando u Madridu. Kao uslov za pristup Akademiji, Goja prilaže sliku religiozne tematike, Hrist na krstu (Cristo en la Crúz), konvencionalne i jednostavne kompozicije pod Mengsovim uticajem, ali sa naturalističkim tretmanom figure, koji podsjeća na onaj u Velaskezovoj slici sa istim imenom i tematikom. 1785. godine postaje pomoćnik direktora Akademije (odsjek za slikarstvo), a već naredne, glavni slikar kralja Karlosa III. U deceniji koja slijedi slika mnogobrojne portrete dvorskih činovnika i članova španske aristokratije, predstavljajući ih u konvencionalnim pozama, karakterističnim za slikarstvo 18. vijeka.
-
Re: Francisko Goja
Period pod Karlosom IV
Smrću Karlosa III, 1788. godine, nekoliko mjeseci prije Francuske revolucije, bliži se kraju period prosperiteta i prosvjetiteljstva u Španiji, u kojem je Goja sazrijevao kao umjetnik. Tom periodu slijedi hrišćanski reakcionizam, politička i društvena korupcija, pod upravom kralja Karlosa IV i njegove kraljice Marije Lujse, a koji će se završiti Napoleonovom invazijom na Španiju. U takvim društveno-političkim prilikama, pod Karlosom IV, Goja će postati slikar dvora i steći ugled najcjenjenijeg i najuspješnijeg umjetnika u Španiji. Poslije jedne nagle bolesti 1792. godine, ostaje potpuno gluv bez mogućnosti oporavka sluha. U narednom periodu, njegova umjetnost zadobija novi karakter, slobodnije ekspresije, poduprijeta njegovim kritičkim umom i instinktivnim nagonom za oslobađanje mašte od konvencionalizama. 1795. postaje direktor Akademije San Fernando ali se dvije godine kasnije, povlači sa tog položaja zbog problema sa zdravljem. Prvi slikar kraljevskog dvora postaje 1799. godine. Iako je rado primao zvanična priznanja i svoj uspjeh cijenio sa velikim entuzijazmom, ostavlja za sobom vrlo upečatljiv kritički osvrt na epohu i društvo u kojem je živio.
U seriji od 80 grafika pod imenom Kaprici (Los caprichos), objavljenoj prvi put 1799. godine, Goja direktno napada političke, društvene i religijske prilike i dogme, koristeći se tada popularnom tehnikom karikature, ali obogaćujući je svojim umjetničkim kvalitetima i nesvakidašnjom dovitljivošću. Njegovo majstorsko korišćenje upravo u to vrijeme razvijene tehnike akvatinte, naročito njenih tonalnih mogućnosti, daju Kapricima dramatičnu vitalnost, zbog čega mnogi ugledni istoričari i kritičari umjetnosti, smatraju Kaprice najvećim dostignućem u istoriji grafike. Nekoliko mjeseci kasnije, Goja postaje prvi slikar kraljevskog dvora. Takođe u to vrijeme, biva pod pritiskom i napadan od strane španske Inkvizicije. 1803. godine šalje grafike Kaprica kralju, moleći u zamjenu penziju za svoga sina.
-
Re: Francisko Goja
Djela koja Goja stvara bez porudžbi mecena, zrače neobičnom i nesvakidašnjom perspektivom, fantazijom i inventivnošću, dok u onima koja stvara za mecene ostaje vjeran tradicionalnim kanonima. U dekoracionim freskama crkve San Antonio de la Florida u Madridu, Goja održava vezu sa tradicijom Tijepola, ali nameće svoju likovnu odvažnost, slobodu egzekucije i ekspresivni realizam, prilikom obrade tada popularnih religioznih i sekularnih figura. U mnogobrojnim portretima prijatelja i dvorskih činovnika, kombinuje tehniku odvažnog i slobodnog pristupa kompoziciji, sa posebnim naglašavanjem karaktera portretiranog lika.
Napoleonova invazija na Španiju
1808 . godine, kada je Goja bio na vrhuncu svoje karijere, Karlos IV i njegov sin Fernando bivaju primorani na abdikaciju u procesu prisilne sukcesije. Napoleonova vojska ulazi u Španiju, a Napoleonov brat Jozef biva postavljen na špansko prijestolje. Goja zadržava svoju poziciju slikara kraljevskog dvora i tokom rata slika portrete španskih, ali i francuskih generala. Preko serije grafika pod imenom Užasi rata (prvi put se objavljuju više od pola vijeka kasnije, 1863), Goja prenosi svoje reakcije na užase i tragične ratne posljedice. Koristeći se grafičkim tehnikama bakropisa suve igle i akvatinte, predstavlja nasilničke scene i događaje u dramatičnim kompozicijima, namjerno ističući upečatljive i brutalne detalje, ali odbacujući dokumentarni realizam.
Restauracija i povratak Fernanda VII na špansko prijestolje
Poslije restauracije Fernanda VII, 1814. godine i poslije protjerivanja francuske vojske, Goja biva pomilovan zbog službe francuskom kralju i vraćen na mjesto kraljevskog dvorskog slikara. U ovom periodu Goja slika: 2. maj 1808, Pogubljenje branilaca Madrida i 3. maj 1808. Pogubljenje branilaca Madrida je komemorativna slika narodnom ustanku u Madridu. Kao i serija grafika Užasi rata, ovo su takođe kompozicije dramatičnog realizma, i monumentalna platna na kojima su slikane čine ih još više upečatljivijim.
-
Re: Francisko Goja
Gotovo impresionistički stil ovih monumentalnih platana, kasnije će uticati na francuske slikare 19. vijeka, naročito na Manea, koji će se inspirisati kompozicijom 3. maj za jednu od svojih kompozicija. U seriji portreta Fernanda VII, slikanih poslije restauracije, Goja evocira upečatljiv karakter njegove okrutne i tiranske ličnosti. U to vrijeme slika još nekoliko serija portreta zvaničnika i aristokrata, ali se naročito ističu (zbog romantičnog i subjektivnog karaktera), portreti njegovih prijatelja, kao i serija autoportreta koju slika 1815. godine. Religiozne kompozicije iz tog doba, kao što su Agonija u vrtu i Posljednja ekskomunacija Svetog Jozefa od Kalasanza (1819), su više sugestivne i iskrenije u odnosu na njegove rane crkvene slike. Enigmatična serija pod imenom "crne slike" kojom dekoriše zidove svoje kuće, takođe poznata pod imenom Kinta del Sordo (1820-1823, danas u Muzeju Prado), kao i serije grafika pod imenom Poslovice (šp. Los proverbios) i Besmislice (šp. Los disparates), predstavljaju s druge strane, vizije iz noćnih mora u ekspresionističkom stilu, sa dobrom dozom cinizma, pesimizma i očaja.
-
Re: Francisko Goja
U prvoj fazi Gojinog stvaralaštva, probuđeni razum iz nesvesnog isteruje čudovišta praznoverja i neznanja koja je stvorio uspavani razum. Struktura njegovog slikarskog jezika je još uvek barokna, mada je dovedena do ivice raspadanja. Goja se ne zanosi da načini ideal lepog, naprotiv, on mu suprotstavlja ružnu stvarnost. To su more o kojima će govoriti Bodler.
Da bi pripadao svom vremenu, umetnik mora da bude protiv svog vremena; zbog toga je u Gojinom slikarstvu, koje Evropa zahvaćena neoklasicizmom doživljava kao monstruozno, pravi koren istorijskog romantizma.
Gojin romantizam istovremeno anticipira i realizam, ali njegov realizam nije kopija realnosti, već ono što ostaje kad se ideologija raspadne u paramparčad. Pravi realizam sastoji se u razotkrivanju svega skrivenog; ne kriti ništa i ne birati.
Upravo na taj način Goja pristupa svom glavnom delu, koje se smatra ispovešću, oslikavajući zidove Kuće gluvog, svog doma pored Madrida. Okružuje se priviđenjima, zato što sa njima živi i zato što su ona jedina prava realnost. To je omaž delu Život je san Pedra Kalderona de la Barke, ali i dokaz da nema protivurečnosti između Goje vizionara i Goje realiste, da se njegovo vizionarstvo i njegov realizam poistovećuju.
(izvor: Argan)
http://img388.imageshack.us/img388/4774/goja1yy5.jpg
The Sleep of Reason Produces Monsters
-
Re: Francisko Goja
-
Re: Francisko Goja
-
Re: Francisko Goja
-
Re: Francisko Goja
-
Re: Francisko Goja
-
Re: Francisko Goja
-
Re: Francisko Goja
-
Re: Francisko Goja
-
Re: Francisko Goja
-
Re: Francisko Goja
-
Re: Francisko Goja
-
Re: Francisko Goja
-
Re: Francisko Goja
-
Re: Francisko Goja
(interesantno)
http://razbibriga.net/imported/2011/..._utvare2-1.jpg
Španiji, 1972. godine, u toku je Francuska revolucija. Poznati slikar Francisko Goja postaje predmet interesovanja Španske inkvizicije nakon što je njegova prelepa muza Ines optužena za jeres i stavljena na optuženičku klupu. Goja moli za njen život preko starog prijatelja Lorenca, koji je monah željan vlasti. Ines je zarobljena, mučena i ostavljena da kopni u tamnici, sve dok Lorenca ne proteraju iz Španske crkve. Nakon dvadesetak godina, Goja je na usponu kreativnosti, ali je gluv i pomalo na ivici ludila. Njih troje se nalaze nakon što Francuska ukida inkviziciju i oslobađa zatvorenike, a Lorenco postaje Napoleonov glavni tužilac protiv bivših španskih saveznika.
septembra u Španiji otpočelo je snimanje istorijske drame Miloša Formana Gojine utvare, sa Havijerom Bardemom, Natali Portman i Stelanom Skarsgardom u glavnim ulogama. Radnja filma smeštena je u Španiju 1792. i prati priču viđenu očima velikog španskog slikara Fransiska Goje o grupi ljudi u vreme političkih previranja i istorijskih promena. Radnja počinje tokom poslednjih godina Španske Inkvizicije, preko invazije Napoleonove vojske na Španiju do konačnog poraza Francuza i ponovnog uspostavljanja španske monarhije.
HAVIJER BARDEM je Brat Lorenco, tajanstveni prepredeni član užeg kruga Inkvizicije, koji nasrće na Gojinu mladu muzu Ines (NATALI PORTMAN) koja je lažno optužena za jeres i pritvorena. STELAN SKARSGARD igra Fransiska Goju, proslavljenog slikara poznatog kako po raznobojnim dvorskim slikama, tako i po sumornim prikazima brutalnosti rata i života u Španiji.
Gojine utvare režirao je Miloš Forman, prema scenariju koji je radio sa Žan-Klodom Karijerom. Izvršni producent filma je Pol Zenc.
Forman i Zenc već su sarađivali na Oskarom nagrađenim filmovima Let iznad kukavičjeg gnezda i Amadeus. Let iznad kukavičjeg gnezda imao je devet nominacija, od čega je sa pet nagrađen. Amadeus je od 11 nominacija osvojio osam Oskara.
Forman je, podsećamo režirao i filmove Čovek na mesecu, Narod protiv Larija Flinta, Regtajm i Kosu. Zenc je producirao film Engleski pacijent, koji je nagrađen sa dva Oskara 1996, od 12 nominacija i devet osvojenih nagrada.
Žan-Klod Karijer je sarađivao sa Formanom na filmovima Valmont i Svlačenje. Autor je preko 100 scenarija, među kojima su i Bunjuelovi filmovi Diskretni šarm buržoazije i Taj mračni predmet želja.
Ideja o snimanju filma o velikom španskom slikaru Fransisku de Goji i Španskoj Inkviziciji prvi put je pala na pamet Milošu Formanu pre više od 50 godina dok je bio student u komunističkoj Čehoslovačkoj.
„Uopšte nije počelo sa Gojom,“ seća se Forman. „Počelo je kada sam pročitao knjigu o Španskoj Inkviziciji i o incidentu u kome je neko bio krivo optužen za zločin.“
„Mislio sam da je to mogao da bude početak divne priče. Bilo je mnogo paralela između komunističkog društva u kome smo živeli i Španske Inkvizicije. Naravno, znao sam da takva priča nikada ne bi mogla biti snimljena u Čekoslovačkoj, baš zbog sličnosti, tako da sam zaboravio na to. Bar na neko vreme.“
Ali, dobre ideje ne umiru. One traju u umu, tako da ni ova nije bila izuzetak. Ponovo je oživela trideset godina kasnije, u Madridu, gde su Forman i nezavisni producent Saul Zenc promovisali film Amadeus, svoju drugu Oskarom nagrađenu saradnju, posle filma Let iznad kukavičjeg gnezda.
„Miloš je došao na ideju da posetimo muzej Prado i tamo smo, između ostalog, videli najveću kolekciju Gojinih slika. Tada smo ih prvi put videli uživo. Bile su prelepe.“
Forman je bio fasciniran Gojom. On kaže, „Nisam mogao da prestanem da razmišljam o njemu. Bio sam uveren da je Goja prvi moderni slikar. Više nego ikad želeo sam da snimim film o njemu.“ Zenc se složio da bi to mogao da bude divan film.
Kako je vreme prolazilo, producent i reditelj su nastavili da razgovaraju o toj ideji, pa su čak i razmatrali i određene scenariste. Međutim, Forman je imao favorita, poznatog scenaristu Žan-Kloda Karijera. Njih dvojica su se prvi put sreli 1966. na fimskom festivalu u Sorentu, u Italiji. Do tada je Forman već režirao nekoliko filmova, među kojima su bili Crni Petar i Ljubavi jedne plavuše, a Karijer je sarađivao sa velikim španskim rediteljem Luisom Bunjuelom na scenariju za Dnevnik jedne sobarice, i sa Lujem Malom na filmu Viva Maria.
Ostali su prijatelji i pošto je Forman napustio Čehoslovačku, pa su i sarađivali na nekoliko filmova (Svlačenje, Valmont).
„Zainteresovala me je Miloševa ideja da snimi film ne o Goji, već o Španiji u Gojino vreme,“ kaže Karijer. „A Goja bi prirodno ušao u priču jer je živeo u to vreme.“
„Mislim da Goja nije bio svesno politički umešan. Bio je samo posmatrač, poput novinara,“ kaže Forman. „Komentarisao je i beležio ono što je video. Kao što sam kaže u filmu, ’Ja slikam ono što vidim’.“
SCENARIO
2003, konačno je započet rad na projektu o Goji.
Karijer kaže: „Goja je bio potpuno posvećen svojoj umetnosti. Potpuno apolitičan slikao bi bilo koga. Nije želeo da bude umešan u politiku već samo da slika. Mislili smo da bi bilo zanimljivo suprotstaviti njegov lik čoveku koji je njegov poznanik, ali potpuna suprotnost po temperamentu i filozofiji. Taj čovek, Brat Lorenco, postao je glavni lik filma, sveštenik inkvizicije koji fanatično veruje u izgradnju boljeg i ljudskijeg sveta po učenjima Isusa Hrista. On veruje da je za moralni pad Španije krivo to Inkvizicija izgubila oštrinu u očuvanju tih učenja.“
Treći bitan lik u priči je žena koju obojica poznaju, Ines Bilbatua. Ona počinje kao Gojina mlada muza, ali kasnije dolazi u vezu sa Bratom Lorencom kada on postane njena jedina nada u borbi protiv optužbe za jeres. I tu počinju strahote.
http://razbibriga.net/imported/2011/...S_GHOSTS-1.jpg
Originalni naziv: GOYA’S GHOSTS
U bioskopima od: 2007-04-12
Režija: Milos Forman
Uloge: Javier Bardem, Natalie Portman, Stellan Skarsgĺrd
URL : www.imdb.com/title/tt0455957/
Trailer: http://www.youtube.com/watch?v=e7sxnuVH8bk
