Zašto je Dubrovnik moja omiljena turistička destinacija ?

[Bisernica]

Jedna od onih koje su pravo remek delo vojnog graditeljstva,za koju sam vezana svim onim lepim što mladost nosi sa sobom,ona koja u mojim uspomenama ima jedno od posebnih mesta,ima ga i u fortifikacijskoj arhitekturi Grada.Revelin,tvrđava smeštena na ulazu u Grad s Ploča,postavljena na istočnoj strani Grada svako jutro dočeka sunce svojim širokim licem.Podignuta sa namenom da brani Grad i luku,i nevažno što nosi ime koje u vojno-arhitektonskom rečniku znači predstraža,ona je mnogo više od toga i po svojoj veličini i strukturi.

Revelin ili ravelin (tal. rivelino; franc. ravelin) u fortifikacijskom graditeljstvu označava vrstu utvrde postavljene da brani njene najslabije točke ili pojedina vrata. Ako se nalazi pred vratima utvrde, revelin je najčešće povezan s njom mostom.

Revelin je trokutasta fortifikacija ili samostalna isturena utvrda ispred bastiona tvrđave. Izvorni naziv za revelin bio je demiluna (franc. demi-lune) što potječe od riječi luneta. Revelin se postavljao izvan tvrđave na strani suprotnoj od fortifikacijske kurtine. Rubovi revelin su postavljeni tako da topovi mogu lako otvarati vatru na trupe koje moraju prolaziti duž fortifikacijske kurtine. Zid koji je okrenut dvorcu/tvrđavi je nizak, a uglovi ostalih su postavljeni tako da revelin ne pruža nikakv zaklon napadačkim snagama ako ga osvoje napadači ili ga napuste branitelji.

Vikipedija

Revelin je povezana i sa kopnenom stranom i sa Gradom mostovima,kamenim i drvenim-pokretnim sa kopnom, i kamenim mostom sa Gradom,opkoljena jarkom sa tri strane a sa četvrte strane morem,predstavljala je gotovo neosvojivo mesto.Nacrt za ovu tvrđavu radio je italijanski inženjer Anton Ferramolino,u prvoj polovini 16. veka kada je Revelin dobila današnji izgled i veličinu,iako je postojala i pre toga još u 15. veku.Svi gradski majstori,kamenari i klesari,kovači i zidari ,gradili su je oko desetak godina,ali su se u zavisnosti od potreba odbrane Grada,nastavljali radovi i dopune postojećeg, zarad bolje odbrane,još skoro ceo vek.Kako su se opasnosti pojačavale,tako su se u Gradu prekidali graditeljski poslovi i sve snage su bile koncentrisane na dogradnju Revelina.
Tako su nastajale i proširivale se njene obline i oštrine,snaga i moć u koju su ugrađene hiljade radnih sati ,muka i trud onih koji su svaki kamen doneli,oklesali,preneli i postavili u njene visoke i debele zidove,neosvojive mire,puškarnice,otvore za *bombarde*.Revelin je imala snagu zaštitnika Gradskog blaga,pa se u okrilju njenih zidova nekad nalazila riznica katedrale,državna blagajna,za smutnih vremena održavale se sednice Vijeća- gradske vlade,bila je po potrebi pretvarana i u kasarnu.U nova vremena ušla je kao pozornica na čijim terasama je hiljade plesnih koraka ostavilo mnogo poznatih imena svetskog baleta,mnoga velika folklorna KUD,velika imena svetske muzičke scene i mnogi drugi umetnici.
Na njenim terasama su ostali zarobljeni mnogi uzdasi i pogledi,smeh mladosti,lepota življenja i duh slobode i neobuzdanosti koju mladost nosi,jer Revelin je bila i ostala mesto mladih.

[Bisernica]

[Bisernica]

pogled na Revelin s kopna,izvan zidina

[Bisernica]

pogled sa kamenog mosta u vrhove kruništa

[Bisernica]

pogled na Revelin iz vazduha

[Bisernica]

Revelin u punoj veličini

[Bisernica]

Nasuprot Minčeti koja se uzdiže na najvišoj koti gradskih zidina,ispod Srđa,jugozapadno od nje,iznad samog mora,nasuprot Lovrijencu smeštena je tvrđava Bokar.Bokar je imao ulogu zaštitnog grudobrana vratima od Pila i ulaznog mosta i jarka na Pilama.Tvrđava koja ima oblik kružnog tornja,građena po planovima arhitekte koji je imao udela i u izgradnji Minčete,Michellozi.Izgled Bokara je zanimljiv i neobičan,uklopljen u prostor i podlogu na kojoj se nalazi,kružnog oblika,kao izrastao na morskom grebenu,prepušten moru i njegovim ćudima,koje se za šiloka obrušava na njegove *noge* kao da ga želi pomeriti sa te hridi,pa se ponekad učini da je napravljen kao moru igračka,više ukras u svojoj lepoti nego potreba,ali je Bokar kroz burnu i dugu istoriju Grada odigrao veliku ulogu prvog odbrambenog zida,osmatračnica kojoj ništa što dolazi s mora nije moglo promaći.
Bokar je više kula nego tvrđava,ali u kompleksu sa zidinama i kulom Puncjela ,pokrivena visokim položajem Lovrijenca,smeštena na samom rubu obale,okrenuta prema pučini,jedan je od najboljih čuvara ulaza u Grad,u koji nije mali broj osvajača hteo ući,ne zbog njegove lepote,već zbog nemerljivog blaga koje je u sebi skrivao.Kula je kao i Minčeta,nastala u 15. veku i među gosparima je poznata i kao Zvjezdan....možda zato što se s njenih terasa ,za tihih noći najbolje mogu videti zvezde i sazvežđa.
Iako jedna od elegantnijih kula (ili toreta,kako je dubrovčani nazivaju),ima sve karakteristike tvrđave,solidnu i čvrstu gradnju,deluje preteći i dominira krajem u kojem se nalazi.Prvo šta vam padne u oči kad ste na Pilama je Bokar.Krunište i grudobran uokviruju terasu ove kule,koja svojim prostorom mami mnoge scenske umetnike,putnike namernike,ali i galebove slobodnjake.Ostatci prošlih vremena kada je Bokar bio grudobran,vide se i danas u prelepim nišama i otvorima za male topove,koji više nemaju namenu koju su imali,ali u unutrašnjosti ove kule stvaraju prelepe igre svetla i senke,koje znaju iskoristiti ljudi od umetnosti,pa je i ona jedna od pozornica Dubrovačkih ljetnih igara - mesto na kojem se igra Aretej.Sklad njegopvih senki i mitske priče o Areteju uvek iznova ,svaki put napuni njegove atrije gledaocima ,dočeka nove i stare,jer mnogo je onih koji se vrate da dožive ovaj nestvarni doživljaj ponovo.
Još nešto što je zanimljivo za Bokar,je njegov amblem - ime Isusa,a ne zaštitnika Grada sv.Vlaha,jer je tako tražilo Vijeće umoljenih - poštovani gradski gospari.
Bokar je nekada čuvao Grad i njegova vrata,danas čuva mnoge kamene radove,ili njihove delove sa mnogih lokaliteta dubrovačke regije,dela raznih majstora i različitih stilova i starine.

[Bisernica]

sa terasa Bokara lako se moglo odagnati neprijatelja

[Bisernica]

Bokar nasuprot Lovrijenca - Scila i Haridba koju je bilo teško proći

[Bisernica]

Pogled na Bokar s Lovrijenca, a vidi se i kula Puncjela

[Bisernica]

[Bisernica]

Prošli smo sve velike gradske fortece,Lovrijenac - čuvar s mora,Minčeta- čuvar s kopna,Bokar - čuvar gradskih vrata od Pila ,Revelin - čuvar gradskog blaga i gradskih vrata od Ploča,čuvar Grada i luke kojoj s druge strane nasuprot ruku pruža tvrđava sv. Ivan - tvrđava od Mula i čuvar Gradske luke.Kad dođete u Grad s morske strane,dočeka vas ova lepotica uzdignuta *čela*,koja nije oduvek izgledala ovako,nekad je bila drvena kula koju je progutao veliki požar nakon zemljotresa,ali svakako ovo je jedna od tvrđava bez koje se ne da zamisliti ni jedna razglednica Dubrovnika.Sv Ivan i Porporela,svetionik i mul sa kojeg se prostire pogled na Lokrum i Cavtat u daljini,mesto koje se ne zaobilazi ni u jednom izlasku na Porat ili gradsku luku.Sv. Ivan je ruka koja se ispružila zaštitnički oko luke i štiti je od naleta nemirna mora i ljudi nečistih namera,i bez obzira na udare mora i vremena ,dobro joj je tu gde jeste,uz Crkvu Gospe od Karmena,koja se nalazi na mestu gde su ostatci stare crkve sv Ivana,po kojoj je tvrđava i dobila ime. Zajedno s Porporelom i Paskojevim kašama (a to je ono kameno ostrvce na kojem ribari suše mreže),drži sve na oku i pod kontrolom,jer su stari Dubrovčani jedino pticama dozvoljavali da slobodno zavire u gradska blaga,svi drugi su bili pod nadzorom,jer se gradsko blago izkazano u slobodi ljubomorno čuvalo.U Porat su se nekad vezivale karake i tirene,nave i galije,škripala jedra i jarboli,mešali se razni jezici i kulture,a tako je i danas,samo što su stare brodove zamenile jahte i veliki kruzeri koji ne mogu ući u staru luku,pa se ukotve na domak Grada ispred Lokruma i šalju svoje putnike u obilazak brodicama.
U tvrđavi se danas nalaze muzeji,jedan od njih je i pomorski,u kojem se može videti deo duge tradicije pomorstva ovog Grada i saznati mnogo o životu čuvenih dubrovačkih kapetana.U tvrđavi je i akvarijum u kojem se može videti živi svet jadranskog podmorja.Širokim terasama sv.Ivana šetala su mnoga poznata imena,kako stvarna tako i književna ,od Kolumba do Sofoklovog Edipa.Sv.Ivan je svedok mnogih događaja i učesnik vremena koje pamti i čuva u svojim debelim zidovima.Sa otkucajem srca u kemenu čuvar vrata od mora svog ljubimca.

[Bisernica]

pogled na sv.Ivana iz luke

[Bisernica]

Crkva sv.Vlaha je najpoznatija crkva u Dubrovniku,(pored pravoslavne koja je poznata po svojoj veličini,jer je najveća pravoslavna crkva van Srbije).Smestila se u samo srce Grada ,sa skalinima okrenutim najlepšoj ulici na svetu,i posvećena svetom Vlahu,zaštitniku Grada od davnina, još od 10. veka,kada je po legendi odbranio Grad od napada mletačkih galija.I ne bi Dubrovnik bio to što jeste kada se sa istorijom ne bi preplitala legenda,pa pre nego napišem nekoliko istorijskih činjenica vezanih za ovu prelepo rešenu arhitektonsku građevinu,da napišem i legendu o svecu.
Pominje se sveti Vlaho u mnogim knjigama,i grčkim i latinskim i u njima piše da je rođen u Sebasti,jermenskom gradu u Maloj Aziji.Grad je postojao još u antici,u predhrišćanskom vremenu i zvao se Kaprija,a danas je to turski grad Sivas.O poreklu ,životu i smrti ovog sveca,bilo bi mnogo pisati u ovom jednom postu koji je posvećen njegovoj crkvi,pa ću nekoliko reči o tome ,napisati malo kasnije,sada samo da kažem kako glasi legenda o njegovom spasavanju Grada od mletaka.Ove divne priče znao je izvanredno ispričati dr. Marko Margaritoni,koji je svojevremeno bio predsednik udruženja onkologa,i lekar koji je svoj život posvetio zdravlju,ali i istraživanju svega što je vezano za ovaj Grad - riznicu.Legenda kaže da se jednog jutra ,polovinom devetog veka pod gradskim mirima pojavila mnogobrojna pomorska flota s namerom da osvoji Grad.Podeli se na dva dela i jedan se usidri pred Lokrumom ,a drugi deo flote ode i zaposedne Grušku luku.Ništa ne sumnjajući,dubrovčani su dali dozvolu da manji broj vojnika uđe u Grad ,navodno zbog nabavke namirnica,a u stvari zbog špijuniranja,i prikupljanja podataka o tome kakvo je stanje odbrane u Gradu.Noću su se vojnici približili u barkama sa namerom da se popenju na slabo čuvane zidine i uđu u Grad te iskoriste noć da ga osvoje,i tako bi se i dogodilo da ne bijaše jednog starog čoveka sa štapom u ruci,oštra lica i punog pretnje ,nebeska prilika koja im je sa zidina branila pristup izazivajući u njima strah,a da nisu znali koga se to i zašto plaše.Pokušavalo se više noći zaredom,ali se svaki put ponavljala ista priča,starac je bio nepokolebljiv u nameri da im ne dozvoli ulazak u Grad,branio je slobodu Grada ,a da to njegovi stanovnici nisu znali.Jednu noć se svetac *javi* parohu crkve svetog Stjepana ,za vreme molitve i reče mu da je on Vlasi, mučenik i biskup od Sebaste,i neka ode kod kneza i kaže mu da se ne uzda u dobronamernost pomorske vojske i vojnika koji već nekoliko večeri pokušavaju pod okriljem noći ući u Grad da bi ga osvojili,i da bi se to i dogodilo da on nije branio gradske mire od nasrtaja,ali da je vreme da se Grad probudi i da sam počne braniti slobodu koju toliko veliča,a da svim građanima prenese da će ukoliko svoju veru neokrnjenom sačuvaju imati njega za zaštitnika i čuvaoca,a dok je njega dotle će i oni svoju veru i slobodu sačuvati.Rekavši to svetac nestade,a paroh zapanjen i obuzet strahom,jedva dočeka jutro i ispriča svoje priviđenje gradskim ocima,koji odmah sazvaše Vijeće i prihvatiše da je sve što je paroh izrekao istina,pa skupiše nešto vojske na brzinu ,zabraniše ulazak u Grad,pojačaju straže na zidinama,naoružaju ljude.Sve ovo je neprijatelju dalo na znanje da su dubrovčani prozreli njihove namere,pa shvativši da će posao biti zaludan,podignu sidra i odjedre,a Dubrovnik do dana današnjeg osta pod zaštitom sveca iz Sebaste.
U znak zahvalnosti ,dubrovčani podignu crkvu zahvalnicu svom spasiocu,u 14 veku,koja je bila u romaničkom stilu,i preživela je veliki zemljotres koji je zadesio grad 1667. gosine,ali ne i veliki požar u kojem je izgorela na dan praznovanja Duhova.Neizgorele i neugašene sveće su zapalile crkvu izazvavši požar na drvenoj unutrašnjosti i proširivši se i na samo zdanje.Crkva koju danas znamo je izgrađena u 18. veku u baroknom stilu i nalazi se na mestu na kojem je bila predhodna,na njenim ostatcima.U ovom požaru je uništeno sve što je vatra mogla progutati,prebogat umetnički i liturgijski inventar,jedino je srebrni kip sveca mučenika izvađen iz pepela neoštećen.Ova prelepa skulptura ,rađena od srebra sa pozlatom u jednoj od nadaleko poznatih zlatarskih radionica Grada,i danas stoji kao centralna figura na oltaru ove crkve.U crkvi se danas nalazi i riznica koja se povremeno otvara posetiocima,u kojoj se čuvaju religijske relikvije,od kojih je napoznatija *pelenica*,ali i umetnička dela ,srebrnina i predmeti od zlata izrađivani u dubrovačkim zlatarnicama.
Majstor arhitekta po čijim planovima je izgrađena nova crkva je italijanski arhitekta i vajar Marin Groppeli,koji je radio i mermerni oltar kao i skulpture Jovana Krstitelja iznad ulaza u crkvu i svetog Petra iznad ulaza u sakristiju,svetog Vlaha ,Vere i Nade iznad pročelja i skulpture anđela iznad portala.Crkva ima i dva bočna oltara od kojih je jedan posvećen sv.Luciji na kojem se nalazi slike,nastale u 19. veku, Gospa sa detetom ,sv.Vlaho i Emigdije,zaštitnik od zemljotresa,kojeg su građani dodali zbog čestih zemljotresa kojima je na ovom trusnom terenu Grad bio izložen.

[Bisernica]

Najlepšim ukrasom unutrašnjosti crkve,koja je inače vrlo jednostavna, smatra se prelepi drveni balatur (pevnica)iznad glavnog oltara.Tu su i vrlo vredne orgulje,a ograda pevnice je oslikana slikama dubrovačkog baroknog slikara Pera Matejevića.Motivi na ovim živopisnim slikama su religijski,a dominira sv.Vlaho,i anđeli koji su bogato dekorisani zlatom.U bočnim delovima crkve nalazi se izloženo srebrno crkveno posuđe,slike svetaca i raspela,ukrasni predmeti od porcelana,crkveno ruho ,a u Moćniku se nalaze pohranjene mošti svetog Vlaha,uokvirene u srebrom optočene okvire oblika krune,ruke,noge i pokaznice,a potiču iz 11.,12.14. i 15. veka.
Iako ima relativno jednostavu unutrašnjost,lepotu enterijera ove crkve daju i dugine boje koje se prelamaju sa prelepih vitraža koji krase prozore crkve.
U staroj sakristiji se nalazi i jedna zanimljiva slika na platnu koja prikazuje zemljotres koji ruši kuće,palate i zvonike Grada i zaštitnika sv.Vlaha koji moli za milost za ovaj Grad.Koliko su dubrovčani bili vezani za svog zaštitnika govori i činjenica da su mu posvetili veliku crkvu,a njegovim likom i skulpturom su krasili sve javne gradjevine,kule,važnije delove zidina - kao što je mesto iznad ulaza u Grad,portale ...
Retke su vajarske predsteve ovog sveca ,a da u svojim rukama ne drži maketu Grada.
Skaline ispred ulaza u crkvu su skaline koje zaposedaju mladi i svi koji se tako osećaju,u letnjim večerima na njima se okupljaju ljudi dobre volje i čista srca,na njima se znalo zasvirati i zapevati,na skalinima je vrlo često znao zasvirati za svoju dušu i Ibrica Jusić,a onda bi se okupilo sveta i nastala bi fešta ,a sve pod budnim okom sveca koji čuva sve što ovaj Grad čini neponovljivim.

[Bisernica]

Odavno me nije bilo na ovoj temi ,kao ni u Gradu ,pa bih mogla nostalgiju suzbiti pisanjem o njemu.
Iz svega što sam do sad napisala ,ne znam baš da li i nekim hronološkim redom,moglo je se dosta o Gradu saznati ,i onog što je poznato i onog što je manje dostupno širokoj javnosti,ali jedna od građevina koja je sigurno svima poznata ,ako po ničem drugom ,a ono po čuvenoj Gradskoj kavani (negdašnjoj,danas to više nije ),je Knežev dvor.
Gradska kuća i sedište kneza,građevina monumentalnog izgleda,sazidana u 15. veku kombinacijom stilova rane renesanse i gotike.U novim vremenima u njemu se nalazi muzej u prostorijama očuvanog autentičnog izgleda,u kojem su izloženi istorijski eksponati vezani za istoriju Grada i kolekcija slika baroknih slikara.
Na mestu na kojem je izgrađen ,nekada se nalazio kaštel ili tvrđava koji je imao četiri tornja,tako da je dvor u stvari tvrđava pretvorena u palaču,po uzoru na rimske i venecijanske palače koje su u svojoj arhitekturi imale otvoren trem i dva pobočna tornja kao zaštitu.
Dubrovačka republika je imala izvanredno uređen sistem upravljanja i sve do kraja svog trajanja ,1808. godine ,kada je dekretom Napoleonove vojske ukinuta,na njenom čelu se nalazio knez ili rektor ,koji se birao na mesec dana ,a stanovao je za vreme mandata u Kneževom dvoru i iz njega je upravljao.Knez se nalazio na čelu izvršne vlasti koju je činilo Malo vijeće ili Consilium minor.Spoljnu politiku Republike nije vodio ,za nju je bio zadužen Senat ili Vijeće umoljenih - Consilium rogatorum ,dok je zakonodavnu vlast predstavljala skupština ,sačinjena od svih vlastelina starijih od osamnaest godina i zvala se Veliko vijeće ili Consilium maius.

[Bisernica]

Svoj današnji oblik dvor je dobio nakon rušenja starog dvora koji je izazvala eksplozija baruta u lagumima dvora (lagumi su pripadali prvobitnoj tvrđavi,pa je tako barutana ostala u dvoru nakon menjanja namene utvrdi).Dvor je jednospratna zgrada sa četiri krila i dve galerije ,jedna je u međuspratu i naziva se malom ,i velika galerija koja se nalazi na spratu.Obnovljen dvor je rađen u stilu kasne gotike i njegov graditelj je inženjer iz Napulja, Onofrio de la Cava koji je zaslužan i za postojanje dve prelepe česme u Gradu - mala i Velika Onofrijeva česma,koje su suštinski bile rezervoari ili zdenci dubrovačkog vodovoda koji je izgradio isti graditelj.
Kako ništa u svetu nije trajno ,tako ni obnova dvora nije trajala duže od zemljotresa koji je Grad pogodio 1667. godine ,pa je u njemu stradao i Knežev dvor ,ali ne toliko da bi bila izmenjena njegova spoljna fasada.Na obnovi posle zemljotresa su učestvovala i dva poznata umetnika onog vremena - Jurij Dalmatinac i Michelozzo iz Firence,međutim ,ono što je istorija zabeležila je činjenica da Dvor nije obnovljen po Mikelozzovom nacrtu ,iz kojih razloga nije poznato,ali ako se pogledaju predlošci nacrta ,može se reći da je to učinjeno na žalost.

[Bisernica]

Veliki zemljotres nije oštetio spoljni izgled ,ali je u unutrašnjosti dvora oštetio stupove i lukove galerije koja je obnovljena krajem 17. veka,pa su gotička obeležja dobila i neke barokne karakteristike.
U predvorju ili atrijumu Kneževa dvora nalazi se i spomenik čuvenom dubrovčaninu koji nije bio vlastelin ,pučanin s Lopuda koji je za života svojom spretnošću pomorca i trgovca uspeo steći veliki imetak koji je zaveštao Gradu - Miho Pracat.Karakteristika ovog spomenika je u tome što je to jedini javni spomenik Republike !
U prizemlju gde se nalazi atrijum koji može da se vidi na gornjoj slici u predhodnom postu ,u doba Republike su se nalazile državne kancelarije,barutana i zatvor ,koji je u više navrata pominjan u dosadašnjoj priči o Gradu,u međusprastu južnog krila se nalazila oružana i prostorija Malog vijeća,a na istočnoj strani su bile prostorije dvorske straže.
Još jedan od čuvenih natpisa iz dubrovačke istorije koji bi se mogao i danas koristiti kao podsećanje onima koji uglavnom zaborave zarad čega su tamo gde jesu ,nalazi se na ulazu u dvoranu koja je služila za rad Velikog vijeća ili Skupštine.Natpis još i danas stoji i kao da opominje ,kao što je opominjao i onda one koji su ulazili sa namerom da odlučuju o sudbini Grada i njegovih stanovnika - Obliti privatorum - publica curate ,što bukvalno znači - Zaboravite privatne stvari,brinite se o javnim.
Na spratu se nalaze i privatne prostorije kneževskog apartmana ,radna soba ,spavaća soba i središnji prostor koji je imao ulogu salona.Odmah pored kneževog stana ,nalazila se i dvorska kapelica ,a ispred dvorana koje čine knežev apartman ,je bilo predsoblje zdura ili straže koja je tu stajala u posebnim prilikama ,za vreme audijencija stranih diplomata.U istočnom krilu ,koje je okrenuto ka moru ,nalazi se stan čuvara zatvora ,kao i sobe dvorana,članova Senata.
Danas je Kneževom dvoru muzej i sve sobe su opremljene autentičnim nameštajem i dekorom ,stilski nameštaj i slike baroknih slikara,autentična svečana odora kneza i njegovih pratilaca ,kao i uniforma zdura koji su bili kneževi *gardisti*.

[Bisernica]

[Bisernica]

Mala Onofrijeva česma