Prirodni fenomeni

[Sarmica]

[Sarmica]

[причалица]

Kretanje lednika

Dugo se verovalo da se lednici u visokim planinskim oblastima i polovima ne kreću; do saznanja o njihovim pokretima došlo se sasvim slučajno

Kretanje lednika danas se prati veoma jednostavno, putem satelita koji orbitiraju oko Zemlje. Međutim, ljudi su ranije verovali da se ogromne ledene gromade zbog svoje velike mase ne kreću i da mogu vekovima stajati na istom mestu.

Sada se zna da su se tokom geološke prošlosti Zemlje smenjivala razdoblja u kojima je zbog naglog zahlađenja dolazilo do velikog zaleđivanja kontinenata, a nakon toga do otopljavanja i velikog otapanja snega i leda. Nagla zahlađenja u Zemljinoj prošlosti dogodila su se nekoliko puta i danas ih nazivamo ledena doba.

Prva ledena doba nastupila su u prekambriju (pre 940–615 miliona godina), zatim u devonu (pre oko 400 miliona godina), pa u gornjem karbonu i permu (otprilike pre 295 miliona godina)

Naučnici se ne slažu oko njihovog uzroka, broja, niti geoloških doba u kojima su nastala – smatra se da su ledena doba uglavnom ostavila za sobom premalo dokaza.

Jedan od najznačajnijih istraživača Alpa, geologije, topografije i fizike tog regiona, Oras-Benedikt od Sosira pomogao je da se shvate neke od prirodnih pojava koje se dešavaju u smeni toplih i hladnih perioda. Ovaj Švajcarac bio je poznati aristokrata, fizičar i čuveni alpski putnik. Smatra se za osnivača alipinizma, kao čovek koji je motivisao mnoge da osvajaju planinske vrhove i istražuju Alpe.

Izučavao je fosilne ostatke i minerale koje je pronalazio u planinama, a bavio se i proučavanjem vode i vodotokova, vazduha i meteoroloških uslova.

Uz sve ove doprinose nauci, Oras-Benedikt od Sosira sasvim slučajno je pomogao da se dođe do jednog važnog otkrića u vezi sa ledenim dobima i oblastima zahvaćenim ledom. Naime, poznato je da su se tokom trajanja ledenog doba smenjivali glacijali, kada se led širio, i interglacijali kada je temperatura rasla, a led se povlačio na sever. Tokom toplijih razdoblja, kada se led otapao, reke su dobijale veću snagu i širile korita. Radom, odnosno pomeranjem ovakve ledene mase, nastali su različiti reljefni oblici.

Međutim, njihovo kretanje je dokazano tek kada je 1788. godine Oras-Benedikt od Sosira izgubio gvozdene merdevine u jednom alpskom ledniku. Njegove merdevine su pronađene tek posle 44 godine, čak 4350 metara niže.

http://www.nationalgeographic.rs/ves...e-lednika.html