Galaksija

[причалица]

Nakon što su HIPASS i ostali projekti omogućili otkriće Vodeće ruke, počelo je sa nagađanjima o poreklu i ostalih vodoničnih pojava u Magelanovom sistemu na južnom nebu. Jedna važna grupa HVC koje je HIPASS uspešno detektovao jesu kompaktni vodonični oblaci velike brzine (CHVS) koji okružuju Magelanov potok i Vodeću ruku.

Da li su ti objekti dodatni ostaci interakcije galaksija ili pak mogući udaljeni tragovi Lokalne grupe (Blitz, 1999, Brown & Burton, 1999.), za sada možemo samo da nagađamo. Većina CHVC svojim položajem i brzinom prate čitav Magelanov kompleks, što sugeriše da su u vezi sa Potokom ili Vodećom rukom; međutim, između deklinacija –30° i –40° CHVC imaju mnogo veći brzinski raspon disperzije (~ 500 km s^–1; od ν_LSR = –250 do 250 km s^–1) od prosečne disperzije materijala samog Potoka (~ 80 km s^–1). Ovaj deklinacioni opseg obuhvata južnu i bližu stranu (na ~ 2 Mpc) Skulptorove grupe galaksija. Slika 4 pokazuje složenost tog regiona, u kome se pozitivne brzine CHVC utapaju među galaksije, dok Magelanov potok nastavlja ka jugu.

[причалица]

Ovi rezultati su postali posebno interesantni kada su objavljeni rezultati Jerjena, Freemana i Binggeli (1998) o merenjima udaljenosti, koji su govorili o tome da Grupa Skulptor nije zapravo odvojena grupa galaksija, već samo jedan ogranak Lokalne grupe, koji formira pramen galaksija dimenzija 6 x 2 Mpc, sa M31 i Mlečnim putem na jednom kraju (danas je čitava hipoteza dovedena u pitanje).

Kompaktni HVC ne pripadaju normalnoj distribuciji materijala Magelanovog potoka, već mogu da leže bilo gde duž pomenutog ogranka galaksija. Na navedenoj dužini od 2 Mpc ukupna masa oblaka ima masu od ~10⁷ masa Sunca i prečnik od ~ 20 kpc.Budućnost ovih navedenih gasovitih kompleksa može da krene po jednom od navedenih scenarija: 1) mogu ponovo da srastu sa Magelanovim oblacima; 2) mogu da srastu ali sa Mlečnim putem; 3) mogu da stvore jedan šroki gasoviti halo oko galaksije; i 4) da formiraju patuljastu galaksiju.

[причалица]

HIPASS je omogućio ogromnu količinu informacija o razmeštaju neutralnog vodonika na južnom nebu. Uzajamni gravitacioni uticaji Magelanovih oblaka i Mlečnog puta stvorile su neobične tvorevine, a strukture otkrivene tom prilikom pružile su značajne informacije o tačnim mehanizmima odgovornim za njihovo nastajanje.Rezolucija i prostorno odmeravanje HIPASS–a prvi put su omogućila istraživanje složene populacije kompaktnih HVC i njihovog mogućeg vangalaktičkog porekla. Posmatranje u pravcu Skulptorove grupe galaksija se pokazalo kao idealno mesta za početak takvog istraživanja. Dalja proučavanja će omogućiti napredak u određivanju količine vodonika, veću rezoluciju pri određivanju brzina, kao i optička i UV merenja pri određivanju metalnost[5]i Magelanovih i HVCV objekata.

[Cruz]

Snimljena najbliža galaksija našoj koja je obavijena – prašinom!



Galaksija Veliki Magellanov oblak koji se nalazi u našem najbližem ‘susjedstvu’ ujedno je i jedna od najvećih satelitskih galaksija naše Mliječne staze. NASA je objavila infracrvenu fotografiju koja otkriva stvaran izgled te galaksije.


Do sada su sve fotografije Velikog Magellanovog oblaka bile snimljene optičkim teleskopima. Obični teleskopi rade u vidljivom dijelu spektra i ne mogu vidjeti iza oblaka plina i prašine ili kroz neka druga za obične teleskope nevidljiva područja. Ova fotografija, koju je snimio svemirski opservatorij Herschel infracrvenim teleskopom Spitzer, otkriva skrivene oblake prašine koji u potpunosti obavijaju cijelu galaksiju, piše dnevnik.hr
Poput mnogih nepravilnih galaksija Veliki Magellanov oblak je bogat međuzvjezdanim plinom pa se u njemu konstantno rađaju nove zvijezde, što zrokuje izbacivanje tona i tona prašine.
NASA je pojasnila: Jezgra je uvijek žute ili crvenkaste boje jer se u njoj nalaze starije zvijezde, a u plavičastom dijelu se nalaze mlade zvijezde. Najpoznatije skupina zvijezda u Velikom Magellanovom oblaku, Tarantula Nebula, na slici se vidi vrlo jasno. Radi se o najsvijetlijem dijelu galaksije malo lijevo od njezina središta.
Mali i Veliki Magellanov oblak nazvani su po Ferdinandu Magellanu, prvom Europljanu koji ih je ugledao. Veliki Magellanov oblak se nalazi u sazviježđu Dorado i udaljen je oko 170.000 svjetlosnih godina a Mali Magellanov oblak, koji se nalazi u sazviježđu Tukan, udaljen je 210.000 svjetlosnih godina.

Izvor:

http://www.znanost.com

[Cruz]

Otkrivena najstarija galaksija?

Japanski astronomi tvrde da su otkrili najstariju galaksiju, iako se u toj kategoriji “takmiči” više njih. Naučnici kažu da se ova galaksija oformila pre 12,91 milijardu svetlosnih godina, a otkrili su je uz pomoć teleskopa “Subaru” i “Kek” na Havajima.

Svetlosna godina je udaljenost koju svetlost pređe za godinu dana, dakle oko 10 triliona kilometara, podsetio je “Telegraf”.

Ričard Elis sa kalifornijskog Instituta za tehnologiju kaže da je otkriće japanskog tima ubedljivije od drugih, jer su se oni koristili metodama koje svi odobravaju.

Francuski tim je 2010. godine objavio da je uz pomoć “Habla” otkrio galaksiju staru 13,1 milijardu svetlostnih godina, a prošle godine su kalifornijski naučnici rekli da su videli galaksiju od pre 13,2 milijarde godina, takođe uz pomoć “Habla”.

- Međutim, oni tek treba da potvrde svoja otkrića drugim metodama – ukazao je Elis.

Takođe, prošlog meseca su američki astronomi, sa Univerziteta Arizona, saopštili da su otkrili galaksiju udaljenu 13 milijardi svetlosnih godina. Oni su se poslužili teleskopom iz Čilea.

Trenutna teorija je da je univerzum rođen u eksploziji, takozvani Veliki prasak, koji se odigrao pre oko 13,7 milijardi godina.

Izvor: Blic Online

[причалица]

Naučnici smatraju da su konačno otkrili tamne galaksije, za koje su do sada samo pretpostavljali da postoje, prenosi “Nacionalna geografija”.


Plavim kružićima su označene tamne galaksije, a crvenim krugom kvazar koji ih osvetljava

Tamne galaksije su objekti bogati gasom, kao i obične galaksije, ali za razliku od njih, nemaju zvezde koje bi ih osvetljavale. Astronomi su primetili desetak takvih objekata pomoću najvećeg optičkog teleskopa na svetu, smeštenog u Čileu.


Oni su posmatrajući svemir iskoristili jedan od najjasnijih izvora svetlosti – kvazar HE0109-3518.

Taj kvazar, odnosno galaksija u čijem centru se nalazi supermasivna crna rupa, sija snagom stotina biliona zvezda (milion miliona) i osvetljava okolne galaksije u poluprečniku od deset miliona svetlosnih godina, a naučnici su među njima primetili tamne galaksije.

Za ove tamne galaksije je utvrđeno da su udaljene oko 11 milijardi svetlosnih godina, što znači da ih mi danas vidimo onakvim kakve su bile pre 11 milijardi godina.

Ovo otkriće ima veliki značaj za teoriju o evoluciji galaksija.

- Vidimo ove tamne objekte kao "bebe galaksije", odnosno onakve kakve su bile pre 11 milijardi godina. Tada su karakteristike njihovih gasova, kao što su sastav, gustina i još neki još uvek nepoznati parametri, činile idealne uslove za formiranje zvezda. Ove tamne galaksije, koje sada konačno posmatramo kako su izgledale u ranom univerzumu, su na neki način karika koja nedostaje u evoluciji galaksija i predstavljaju "kamen temeljac" na kome su izgrađene današnje sjajne galaksije - objasnio je Sebastijano Kantalupo, astronom sa Univerziteta u Kaliforniji i vođa naučnog tima zaslužnog za otkriće.

Za naučnike je još uvek misterija kako se zvezde formiraju od gasova u tamnim galaksijama, a jedna teorija kaže da se to dešava kada postanu dovoljno velike ili kada se sudare sa drugim galaksijama.

izvor: www.blic.rs

[причалица]

Naučnici su otkrili galaksiju koja "rađa" više zvezda u jednom danu nego što naša čini u celoj jednoj godini.


"Supermama" - galaksija koja "rađa" više zvezda u jednom danu nego što naša čini tokom čitave godine

Astronomi su koristili NASA teleskop Čandra koji posmatra niskoenergetske iks zrake da bi uočili daleku galaksiju koja proizvodi oko 740 zvezda godišnje.


Poređenja radi, naš Mlečni put iznedri po jednu zvezdu godišnje. Izdašna galaksija, kojoj su naučnici dali nadimak "kosmička supermama", udaljena je 5,7 milijardi svetlosnih godina.

Nalazi se u središtu nedavno otkrivenog klastera galaksija koji je dosad najsjajniji izvor iks-zraka u svemiru.

Astronom Majkl Mekdonald iz Instituta tehnologije Masačusetsa izjavio je za AP da galaksija ima još jednu čudnu karakteristiku - stara je oko šest milijardi godina, a tako stare galaksije obično ne proizvode više zvezde.

izvor: www.blic.rs

[причалица]

Supermasivna crna rupa u centru naše galaksije vuče ka sebi mladu zvezdu i njen oblak od kojeg se formiraju planete.


Supermasivna crna rupa "Strelac A" u središtu Mlečnog puta

Poput drugih galaksija i naš Mlečni put ima crnu rupu u svom središtu, nazvanu “Strelac A” (Sagittarius A ili Sgr A), koja je izbacila zvezdu sa njene prvobitne orbite, iz prstena mladih sunaca koja kruže oko Sgr A.

Pre nego što će uopšte dobiti šansu da se razvije u Solarnom sistemu, disk gasa i prašine biće progutan, objavio je tim Centra za astrofiziku Harvard-Smitsonijan u Kembridžu, Sjedinjene Američke Države.


Početkom godine naučnici su objavili da su videli oblak jonizovanog gasa i prašine kako pada ka Sgr A. Oni su zaključili da se oblak oformio kada se sudario gas koji je oticao sa dve obližnje zvezde. Međutim, astronomi Rut Marej i Abraham Leb smatraju da je ovaj oblak protoplanetarni disk koji okružuje zvezdu male mase.

Novorođene zvezde zadržavaju oko sebe disk gasa i prašine milionima godina. Ako bi jedna takva zvezda propadala ka našoj crnoj rupi, radijacija i gravitacija bi rastrgle materiju koja je okružuje za svega nekoliko godina.

Mlada zvezda sada ide ka crnoj rupi eliptičnom orbitom. Iako je premala da se vidi, njen protoplanetarni oblak se kida putem ka crnoj rupi, pa su naučnici uspeli da opaze njegove ostatke. Kako se zvezda bude kretala ka Sgr A, još više materijala sa diska biće otrgnuto tokom sledeće godine. Međutim, dok oblak ide ka uništenju, zvezda će verovatno preživeti.

- Gravitacija crne rupe je dovoljno jaka da otrgne gas od zvezde, ali ne i toliko jaka da povuče samu zvezdu – kažu naučnici.

- Ovde su na snazi iste vrste sila koje generišu plimu i oseku. Crna rupa generiše toliko jake sile da one odvlače velike delove diska daleko od zvezde. Unutrašnji deo diska će preživeti – gas blizu mlade zvezde se drži čvrsto, jer je dublje u njenom gravitacionom bunaru – ističu oni.

Šansa ipak postoji

Iako je centar Mlečnog puta negostoljubivo mesto, naučnici smatraju da postoji šansa da se u toj kosmičkoj ratnoj zoni oforme planete.
Iako je ovaj protoplanetarni disk uništen, zvezde koje su ostale u prstenu oko crne rupe čuvaju svoje oblake od kojih se formira planeta. To znači da one mogu da naprave planete uprkos neprijateljskom okruženju.

http://www.blic.rs/Slobodno-vreme/Ve...netu-u-zacetku

[причалица]

Astronomi su primetili do sada neviđeni fenomen – dva skupa galaksija povezanih “mostom” veoma vrelog gasa, koji se proteže na neverovatnih 10 miliona svetlosnih godina.



Fenomen, koji podseća na asgardski Most duge iz nordijskih mitova o bogu Toru, uočen je uz pomoć svemirskog teleskopa “Plank”, čija je misija potraga za najstarijim izvorima svetlosti u univerzumu.


“Plank” takođe detektuje objekte koji su na neki način povezani sa drevnom svetlošću, kao što je ovaj gasni most između skupova galaksija, poznatih kao Abel 399 i Abel 401.

Naučnici Evropske svemirske agencije navode da je oblak gasa koji povezuje skupove galaksija vreo kao i gas koji okružuje Abel 399 i 401, te da je njegova temperatura 80 miliona stepeni Celzijusovih.

http://www.blic.rs/Slobodno-vreme/Ve...mostom-od-gasa