Politika nenasilne borbe

[DaDole]

Ljudi koji se bore za pravdu i demokratska prava veoma često nisu svjesni cijelog niza metoda za nenasilnu borbu. Mudra strategija, obraćanje pažnje na dinamiku nenasilne borbe te pažljiv odabir metoda nenasilne borbe, mogu povećati šanse za uspjeh.

[DaDole]

Ove metode je sastavio dr Gene Sharp i prvi put su objavljene 1973. godine u njegovoj knjizi Politika nenasilne borbe 2: Metode nenasilne borbe (The Politics of Nonviolent Action, Vol. 2: The Methods of Nonviolent Action, Boston: Porter Sargent Publishers. Knjiga opisuje svaku metodu i daje informacije o upotrebi kroz istoriju.

NAČINI NENASILNE BORBE I UVJERAVANJA

Formalni izvještaji
1. Javni govori
2. Pisma podrške ili protivljenja
3. Objave od strane organizacija i institucija
4. Potpisane javne izjave
5. Objave osude i namjere
6. Grupne ili masovne peticije

[DaDole]

Komunikacija sa širom javnosti
7. Slogani, karikature i simboli
8. Transparenti, plakati i vizuelna komunikacija
9. Leci, brošure i knjige
10. Novine i časopisi
11. Snimci, radio i televizija
12. Natpisi na nebu (avionom) i zemlji

Grupno djelovanje
13. Delegacije
14. Podrugljive nagrade
15. Grupno lobiranje
16. Demonstracije
17. Podrugljivi izbori

Simbolični javni istupi
18. Isticanje zastava i simboličnih boja
19. Nošenje simbola
20. Molitva i poštovanje
21. Distribucija simboličnih predmeta
22. Protestno obnaživanje
23. Uništavanje vlastite imovine
24. Simbolična svjetla
25. Isticanje portreta
26. Boja kao protest (grafiti, bojenje tijela…)
27. Novi znakovi i imena
28. Simbolični zvuci
29. Simbolički prigovor
30. Nepristojne geste

Pritisci na pojedince
31. „Proganjanje“ službenih lica
32. Ismijavanje službenih lica
33. Bratimljenje
34. Nadzor

Drama i muzika
35. Komični komadi
36. Izvođenja predstava i muzike
37. Pjevanje

Procesije
38. Marševi
39. Parade
40. Vjerske procesije
41. Hodočašća
42. Moto-procesije

Odavanje počasti
43. Politička žalost
44. Lažne sahrane
45. Demonstrativne sahrane
46. Odavanje počasti na grobovima

Javna okupljanja
47. Okupljanja u svrhu protesta i podrške
48. Protestna okupljanja
49. Tajni protestni sastanci
50. Seminari

Odbijanje i odricanje
51. Štrajkovi
52. Ćutnja
53. Odricanje počasti
54. Odbijanje ponude

METODE DRUŠTVENE NEPOSLUŠNOSTI

Ostrakizam
55. Društveni bojkot
56. Selektivni društveni bojkot
57. Lizistratska neaktivnost
58. Ekskomunikacija
59. Zabrana

Opstrukcija društvenih događaja, običaja i institucija
60. Prekid društvenih i sportskih aktivnosti
61. Bojkot društvenih poslova
62. Studentski štrajk
63. Društvena neposlušnost
64. Povlačenje iz društvenih institucija

Povlačenje iz društva
65. Ostanak u kući
66. Potpuna opstrukcija pojedinca
67. „Bijeg“ radnika
68. Skrivanje
69. Kolektivni nestanak
70. Protestna emigracija

METODE EKONOMSKE OPSTRUKCIJE: (1) BOJKOT EKONOMIJE

Akcije potrošača
71. Potrošački bojkot
72. Nekonzumacija bojkotovanih proizvoda
73. Politika umjerenosti
74. Kašnjenje sa najamninom
75. Odbijanje plaćanja najamnine
76. Nacionalni potrošački bojkot
77. Međunarodni potrošački bojkot

Akcije radnika i proizvođača
78. Radnički bojkot
79. Proizvođački bojkot

Akcije posrednika
80. Bojkot dobavljača i dostavljača

Akcije vlasnika i menadžmenta
81. Trgovački bojkot
82. Odbijanje prepuštanja ili prodaje imovine
83. Zatvaranje radnih prostorija
84. Odbijanje industrijske podrške
85. Opšti štrajk trgovaca

Akcije nosilaca finansijskih resursa
86. Povlačenje bankovnih depozita
87. Odbijanje plaćanja naknada, taksi i poreza
88. Odbijanje plaćanja dugova ili kamata
89. Prekid finansiranja i kreditiranja
90. Odbijanje primanja prihoda
91. Odbijanje primanja vladinog novca

Akcije vlade
92. Domaći embargo
93. Crna lista trgovaca
94. Embargo međunarodnih prodavača
95. Embargo međunarodnih kupaca
96. Embargo međunarodnih trgovaca

METODE EKONOMSKE OPSTRUKCIJE: (2) ŠTRAJK

Simbolički štrajkovi
97. Protestni štrajk
98. Iznenadni štrajk

Poljoprivredni štrajkovi
99. Štrajk seljaka
100. Štrajk radnika u poljoprivredi

Štrajkovi po posebnim grupama
101. Štrajk grupe radnika
102. Zatvorenički štrajk
103. Štrajk zanatlija
104. Štrajk stručnjaka

Obični industrijski štrajkovi
105. Štrajk establišmenta
106. Industrijski štrajk
107. Štrajk podrške

Ograničeni štrajkovi
108. Detaljni štrajk
109. Bumper štrajk (štrajk sindikata u samo jednoj firmi/industriji u jednom trenutku)
110. Štrajk usporavanjem
111. Štrajk radom po pravilima
112. Prijavljivanje bolovanja
113. Štrajk ostavkom
114. Ograničeni štrajk
115. Selektivni štrajk

Multiindustrijski štrajkovi
116. Generalizovani štrajk
117. Generalni štrajk
Kombinacija štrajka i gašenja privrede
118. Hartal
119. Gašenje privrede

METODE POLITIČKE OPSTRUKCIJE

Nepriznavanje autoriteta
120. Uskraćivanje ili opoziv odanosti
121. Uskraćivanje javne podrške
122. Literatura i govori koji zagovaraju otpor

Odbijanje saradnje građana sa državom
123. Bojkot zakonodavnih tijela
124. Bojkot izbora
125. Bojkot državnih angažmana i radnih pozicija
126. Bojkot državnih službi, agencija i drugih tijela
127. Povlačenje iz državnih obrazovnih institucija
128. Bojkot organizacija koje podupire država
129. Odbijanje podrške državnim službenicima
130. Uklanjanje sopstvenih znakova (npr. navigacijskih znakova na cesti) i oznaka mjestâ
131. Odbijanje priznavanja imenovanih službenika
132. Odbijanje raspuštanja postojećih institucija

Građanske alternative poslušnosti
133. Bezvoljna i spora saradnja
134. Neposluh u odsustvu direktnog nadzora
135. Javni neposluh
136. Prikriveni neposluh
137. Odbijanje raspuštanja skupa ili sastanka
138. Sjedenje na radnom mjestu (otpor sjedenjem)
139. Opstrukcija regrutacije i deportacije
140. Skrivanje, bijeg i lažni identitet
141. Građanski neposluh kod „nelegitimnih“ zakona

Akcije državnih zaposlenika
142. Selektivno odbijanje pomoći od strane asistenata u državnim ustanovama
143. Blokiranje linija komandovanja i informisanja
144. Odugovlačenje i opstrukcija
145. Opšta opstrukcija administracije
146. Opstrukcija pravosuđa
147. Namjerna neefikasnost i selektivna opstrukcija snaga reda
148. Pobuna

Unutrašnje akcije vlade
149. Kvazi pravna izbjegavanja i kašnjenja
150. Odbijanje saradnje od strane konstitutivnih jedinica vlasti

Međunarodne akcije vlade
151. Promjene u diplomatskim i drugim predstavništvima
152. Odgode i otkazivanja diplomatskih događaja
153. Uskraćivanje diplomatskih priznanja
154. Prekid diplomatskih odnosa
155. Povlačenje iz međunarodnih organizacija
156. Odbijanje članstva u međunarodnim tijelima
157. Isključenje iz međunarodnih organizacija

METODE NENASILNE INTERVENCIJE
Psihološka intervencija

158. Javno izlaganje (nago)

159. Gladovanje
a) Gladovanje kao moralni pritisak
b) Štrajk glađu
c) Gladovanje kao vid nenasilnog otpora (Satyagraha gladovanje)

160. Kontrasuđenje
161. Nenasilno uznemiravanje

Fizička intervencija
162. Sjedenje (Sit-in)
163. Stajanje
164. Vožnja (obično bicikla)
165. Šetnja
166. Okupljanja
167. Molitva
168. Nenasilna racija
169. Nenasilni zračni napad (leci, hrana)
170. Nenasilna invazija
171. Nenasilni uzvici
172. Nenasilna opstrukcija
173. Nenasilna okupacija

Socijalna intervencija
174. Uspostavljanje novih socijalnih standarda
175. Preopterećenje objekata
176. Stajanje sa transparentima
177. Govori
178. Gerilski teatar
179. Alternativne socijalne institucije
180. Alternativni komunikacijski sistem

Ekonomska intervencija
181. Kontraštrajk
182. Štrajk na radnom mjestu
183. Nenasilno oduzimanje zemljišta
184. Protivljenje blokadi
185. Politički motivisano falsifikovanje
186. Onemogućavanje nabavke
187. Oduzimanje imovine
188. Uvoz ili prodaja ispod tržišne cijene (Damping)
189. Selektivna finansijska podrška
190. Alternativna tržišta
191. Alternativni transportni sistemi
192. Alternativne ekonomske institucije

Politička intervencija
193. Preopterećenje administrativnog sistema
194. Otkrivanje identiteta tajnih agenata
195. Traženje zatvaranja/utamničenja
196. Građanski neposluh i i „neutralni“ zakoni
197. Rad bez saradnje
198. Dvostruki suverenitet i paralelne vlasti