SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

[Bisernica]

7. april






Na današnji dan 1929. godine emitovan prvi direktan radio-prenos sportske utakmice u Jugoslaviji. Svetski dan zdravlja, Dan astronoma Srbije, Dan Udruženja muzičkih umetnika Srbije, Blagovesti.


Tri godine posle prvog sportskog prenosa u svetu, Radio Beograd je na svojim talasima na današnji dan 1929. godine emitovao prvi direktan radio-prenos jedne sportske manifestacije. Inicijativa je potekla od sportskog urednika Politike Bore Jovanovića. Reporter Rade Stoilović prenosio je fudbalsku utakmicu BSK-Jugoslavija, a zbog izuzetno hladnog vremena zamenio ga je Dimitrije Stevanović, maratonac i službenik Radio Beograda.

1929 - U časopisu Radio Beograd raspisan je prvi javni konkurs za radio-dramu, odnosno komediju, koja bi bila emitovana na programu Radio Beograda, u trajanju od 25-30 minuta. Uslov je bio da tekst bude na srpskohrvatskom jeziku, uz učešće ne više od 5 lica, kao i da ima nacionalni karakter. U propozicijama konkursa date su naznake osnovnih razlika dramske kompozicije za radio izvođenje od onih za pozorišnu igru.

Na današnji dan 1943. godine umro Jovan Dučić, književnik i diplomata, akademik. Jedna od najmakartnijih ličnosti srpske književnosti u prvim decenijama 20. veka, Dučić je pod uticajem francuskih simbolista i parnasovaca, uneo novi duh u srpsku poeziju, obogaćujući njen sadržaj novim temama i izvorištima inspiracije. Proširio je poetske i kulturne vidike sredine iz koje je ponikao. Ciklus Dučićeve lirike: Jadranski soneti, Dubrovačke poeme, Carski soneti, Plave legende i Moja otadžbina predstavlja značajan, živ i trajan deo srpske poezije. Pregršt njegovih eseja o Šantiću, Kočiću, Bori Stankoviću i Isidori Sekulić obrasci su briljantnog stila, iskričavog i pronicljivog duha, vanrednih sposobnosti za sintezu i sugestivnu interpretaciju. To isto važi i za zbirku njegovih pisama Gradovi i himere i knjigu esejističke proze Blago cara Radovana. Dučić je bio član Srpske kraljevske akademije i ambasador Kraljevine Srbije i Jugoslavije u mnogim evropskim metropolama. Umro je u emigraciji, u mestu Geri, u Indijani, SAD. Mošti znamenitog pesnika, po njegovoj poslednjoj želji, prenete su u rodnu Hercegovinu, oktobra 2000. godine.

1348 - Osnovan Univerzitet u Pragu-prvi u centralnoj Evropi

1614 - Umro El Greko (Domenikus Teotokopulos), španski slikar i vajar
(Fodelos, 1540 - Toledo, 7.4.1614)

1770 - Rođen Vilijam Vordsvort, engleski književnik
(Kokermaut, 7.4.1770 - Rajdal Maunt, 23.4.1850)

1772 - Rođen Šarl Furije, francuski ekonomista, socijal - utopista
(Bezanson, 7.4.1772 - Pariz, 10.10.1837)

1809 - Aktom Praviteljstvujuščeg sovjeta srpskog Karađorđe poklonio Adu Ciganliju komandantu varoši beogradske Mladenu Milovanoviću za zasluge Otečestvu

1858 - Rođen Đorđe Stanojević, fizičar(Negotin, 7.4.1858 - Beograd, 24.12.1921)

1887 - Ministar prosvete i crkvenih dela Srbije Milan Kujundžić Aberdar potpisao Ukaz o osnivanju Astronomske opservatorije u Beogradu

1889 - Rođena Gabrijela Mistral, čileanska književnica, nobelovac
(Vikuni, 7.4.1889 - Hampštat, 10.1.1957)

1891 - Prvo "Beogradsko društvo za gimnastiku i borenje" preraslo u "Beogradsko gimnastičko društvo Soko"

1894 - Rođen Justin Popović, teolog, filozof, pisac i arhimandrit
(Vranje, 7.4.1894 - manastir Ćelije, 7.4.1979)

1898 - Rođen Ante Topić Mimara, slikar, restaurator i kolekcionar
(Korušce, 7.4.1898 - Zagreb, 30.1.1987)

1909 - Osnovana Matica srpska u Dubrovniku

1914 - Umro Đorđe Daničar Popović, književnik i publicista
(Bukovac, 1.11.1832 - Beograd, 7.4.1914)

1915 - Rođena Bili Holidej (Elinor Fejgn), američka džez, bluz i pop-pevačica
(Baltimor, 7.4.1915 - Njujork, 17.7.1959)

1919 - Proglašena Bavarska Sovjetska Republika

1921 - Rođen Zoran Petrović, slikar, vajar i književnik
(Sakule, 7.4.1921 - 23.6.1996)

1924 - Rođen Johanes Mario Simel, austrijski književnik
(Beč, 7.4.1924 - Lucern, 1.1.2008)

1933 - Rođen Dragan Lubarda, slikar, profesor Fakulteta likovnih umetnosti u Beogradu (Sijerci, 7.4.1933)

1934 - Rođen Taško Načić, pozorišni, filmski i TV glumac
(Kruševac, 7.4.1934 - Beograd, 26.3.1993)

1936 - Rođena Jelisaveta Karađorđević, princeza (Beograd, 7.4.1936)

1939 - Italijanska armija okupirala Albaniju u Drugom svetskom ratu

1939 - Rođen Frensis Ford Kopola, američki filmski reditelj, scenarista i producent, dobitnik "Oskara" (Detroit, 7.4.1939)

1944 - Rođen Gerhard Šreder, nemački političar i državnik, predsednik Socijaldemokratske partije, premijer Nemačke (Mosenburg, 7.4.1944)

1944 - Rođen Zoran Ševaljević, inženjer, rukovodilac Službe održavanja Tehnike TV Beograd (Kovin, 7.4.1944 - Beograd, 27.6.2007)

1947 - Umro Henri Ford, američki inženjer i industrijalac, pionir američke automobilske industrije (Vejn, 30.7.1863 - Detroit, 7.4.1947)

1948 - Osnovana Svetska zdravstvena organizacija (WHO)

1957 - Rođena Dragana Varagić, pozorišna, filmska i TV glumica (Kraljevo, 7.4.1957)

1963 - Donet Ustav SFRJ - naziv FNRJ promenjen u SFRJ, a Josip Broz proglašen doživotnim predsednikom države

1965 - Umro Dragiša Brašovan, arhitekta (Vršac, 25.5.1887 - Beograd, 7.4.1965)

1971 - Izvršen atentat na Vladimira Rolovića, jugoslovenskog ambasadora u Švedskoj

1975 - Umro Krsto Hegedušić, slikar i grafičar
(Petrinja, 26.11.1901 - Zagreb, 7.4.1975)

1977 - Umro Jurij Zavadski, ruski pozorišni reditelj, glumac, scenograf i slikar
(Moskva, 30.6.1894 - Moskva, 7.4.1977)

1979 - Umro Justin Popović, teolog, filozof, književnik i arhimandrit
(Vranje, 7.4.1894 - manastir Ćelije, 7.4.1979)

1992 - SAD priznao bivše jugoslovenske republike Sloveniju, Hrvatsku i BiH

1992 - Proglašena nezavisnost Republike Srpske

2004 - Umrla Olga Božičković, novinar, kritičar i urednik Politike (Brčko, 12. 03. 1921 - Beograd, 07. 04. 2004)

2005 - Umro Aleksandar Despić, profesor Tehnološkog fakulteta u Beogradu, akademik, predsednik SANU (Beograd, 6.1.1927 - Beograd, 7.4.2005)

2007 - Umro Beri Nelson, američki filmski glumac, prvi Džems Bond
(San Francisko, 16.4.1917 - Los Anđeles, 7.4.2007)

2007 - Umro Džoni Hart, američki karikaturista, autor stripa "BC" (Pećinari)
(Njujork, 18.2.1931 - Njujork, 7.4.2007)

2009 - Umrla Irena Grickat Radulović, leksikograf, akademik
(Beograd, 19.1.1922 - Beograd, 7.4.2009)

2010 - Umro Kristofer Kazenov, britanski glumac
(Vinčester, 17.12.1945 - London, 7.4.2010)

[Bisernica]

8. april





Na današnji dan 1937. godine rođen Momo Kapor. U Ženevi je 1946. godine održano poslednje zasedanje Lige naroda. Pablo Pikaso umro 1973. godine.


Slikar, književnik i novinar Momčilo Momo Kapor, rođen je na današnji dan u Sarajevu 1937. godine. Diplomirao je slikarstvo 1961. godine na beogradskoj Akademiji likovnih umetnosti u klasi profesora Nedeljka Gvozdenovića. Objavio je veliki broj naslova, romana i zbirki priča. Autor je i velikog broja dokumentarnih filmova i televizijskih emisija, a po njegovim scenarijima snimljeno je nekoliko dugometražnih filmova (Bademi s onu stranu smrti, Banket (film), Valter brani Sarajevo, Džoli džokej, Kraj vikenda). Romani Una i Knjiga žalbi doživeli su ekranizaciju. Prevođen je na francuski, nemački, poljski, češki, bugarski, mađarski, slovenački i švedski jezik. Dela: Ada, Provincijalc, Beleške jedne Ane, Knjiga žalbi, Zelena čoja Montenegra, Eldorado, Hronika izgubljenog grada... Umro je u Beogradu 3. marta 2010. godine na Vojnomedicinskoj akademiji.

Na današnji dan 1973. godine umro je Pablo Pikaso Ruiz, španski slikar, grafičar i vajar.
Pikaso je osnivač kubizma i jedan od najznačajnijih i najimpresivnijih slikara 20. veka. Naslikao je više od 18 hiljada slika koje su likovni kritičari podelili u nekoliko faza: plavu, ružičastu, crnu, kubističku i nadrealističku. Njegova "Gernika" potresno je svedočenje o tragičnoj sudbini Španije pod fašizmom. Slikar, koji je od 1904. godine živeo u Parizu, zakleo se da neće kročiti na špansko tle dok njome vlada diktator Franko, koji je na Pikasovu nesreću, umro dve godine posle njega. Bavio se sa istim zanosom i skulpturom. Značajne su njegove konstrukcije u drvetu i metalu, kubističke mrtve prirode, a najpoznatije delo iz te oblasti mu je "Čovek i jagnje".

1513 - Španski istraživač Huan Ponse de Leon otkrio Floridu i proglasio je španskim posedom

1692 - Rođen Đuzepe Tartini, italijanski violinista i kompozitor
(Piran, 8.4.1692 - Padova, 26.2.1770)

1848 - Umro Geatano Doniceti, italijanski kompozitor
(Bergamo, 29.11.1797 - Bergamo, 8.4.1848)

1849 - Rođen Miloš Tenković, slikar
(Beograd, 8.4.1849 - Beograd, 12.1890)

1861 - Održan Blagoveštenski sabor u Sremskim Karlovcima, poslednji politički skup Srba u Ugarskoj, predsedavao patrijarh Josif Rajačić

1893 - Rođena Meri Pikford (Gledis Smit), američka filmska glumica, zvezda nemog filma, osnivač holivudske filmske industrije, dobitnica Oskara
(Toronto, 8.4.1893 - Santa Monika, 29.5.1979)

1905 - Umro Josip Juraj Štrosmajer, biskup i političar, borac za ujedinjenje južnoslovenskih naroda (Osijek, 4.2.1815 - Đakovo, 8.4.1905)

1912 - Rođena Sonja Heni, norveška klizačica na ledu, evropska, svetska i olimpijska šampionka, filmska glumica
(Oslo, 8.4.1912 - Oslo, 12.10.1969)

1921 - Rođen Franko Koreli, italijanski operski pevač - tenor
(Ankona, 8.4.1921 - Milano, 29.10.2003)

1923 - Rođena Đurđevka Čakarević, operska pevačica - mecosopran, prvakinja Beogradske opere
(Gaj, 8.4.1923 - Beograd, 2.1.2006)

1925 - Rođen dr Radivoj Vlah, ortoped, profesor Fakulteta sporta i fizičkog vaspitanja u Beogradu, jedan od osnivača FK "Crvena Zvezda", sportski lekar
(Višegrad, 8.4.1925 - 2.2010)

1936. - Umro Robert Baranji, austrijski fizičar i lekar, nobelovac
(Beč, 22. 04. 1876 - Upsala, 08. 04. 1936)

1938 - Rođen Kofi Anan, političar, generalni sekretar Organizacije ujedinjenih nacija
(Kumasi, Gana, 8.4.1938)

1938 - Rođen Radislav Trkulja, akademski slikar, direktor Muzeja savremene umetnosti u Beogradu
(Kladovo, 8.4.1938)

1941 - Rođena Vivijan Vestvud, britanska modna kreatorka
(Glosop, 8.4.1941)

1946 - U Ženevi je održano poslednje zasedanje Lige naroda, čime je formalno ukinuta ova međunarodna organizacija i zamenjena novom - Ujedinjenim nacijama.

1950 - Umro Vaclav Fomič Njižinski, ruski baletski igrač i koreograf
(Kijev, 12.3.1889 - London, 8.4.1950)

1962 - Umro Branko Gavela, pozorišni reditelj i teatrolog, profesor Akademije za pozorišnu umetnost u Zagrebu, akademik
(Zagreb, 28.7.1885 - Zagreb, 8.4.1962)

1971 - u Londonu održan Prvi svetski kongres Roma na kojem je verifikovan naziv pripadnika tog naroda - Romi. Odlukom Ujedinjenih nacija 8. april proglašen je za Svetski dan Roma.

1984 - Umro Pjotr Leonidovič Kapica, ruski fizičar, nobelovac
(Kronštat, 8.7.1894 - Moskva, 8.4.1984)

1993 - Umro Stojan-Stole Aranđelović, pozorišni, filmski i TV glumac
(Beograd, 12.6.1930 - Beograd, 8.4.1993)

1994 - Umrla Radoslava-Dada Vujasinović, novinar "Duge"
(Čapljina , 10.2.1964 - Beograd, 8.4.1994)

1995 - Umro Milen Nikolić, bibliotekar-bibliograf i arhivista
(Kragujevac, 1901 - Beograd, 8.4.1995)

2005 - Umro Jošitaro Nomura, japanski režiser
(Asakusa, 23.4.1919 - Tokio, 8.4.2005)

2007 - Umro Sol Le Vit, američki skulptor, slikar, grafičar, osnivač minimalizma i konceptualizma u umetnosti
(Hartford, 9.9.1928 - Njujork, 8.4.2007)

2008 - Umro Staniša Stošić, pevač narodne muzike
(Vrbovo, 26.7.1945 - Beograd, 8.4.2008)

2008.- Umro Jovan-Bata Zarić, arhitekta, profesor Arhitektonskog fakulteta u Sarajevu
(Kikinda, 1926 - Beograd, 8.4.2008)

2010 - Umro Malkolom Meklaren, britanski muzičar i producent
(London, 22.1.1946 - Švajcarska, 8.4.2010)

[Bisernica]

9. april





Engleski filozof i državnik Frensis Bekon umro je na današnji dan 1626. godine. Danas se obeležava Dan Ruskog doma u Beogradu. Na današnji dan 1821. godine rođen je francuski književnik Šarl Bodler.

Na današnji dan 1626. godine umro je Frensis Bekon, engleski filozof i državnik, lord - kancelar. Fransis Bejkon (na našim prostorima takođe poznat i kao Frensis Bekon) rođen je 22. januara 1561. godine u Londonu, a umro je 9. aprila 1626. godine takođe u Londonu. Bio je engleski filozof, državnik i esejista. Bejkon se smatra pretečom empirizma. Počeo je karijeru kao pravnik, ali je postao poznat kao zagovornik i branitelj naučne revolucije u oblasti filozofije. Njegovi radovi definišu i popularizuju induktivnu metodologiju za naučna istraživanja, kasnije poznatu pod imenom Bejkonov metod. Indukcija je metod reprezentacije saznanja preko Prirode, eksperimentima, opservacijama i testiranjem hipoteza. U njegovo vreme, takve metode su bile vezane za trendove hermetizma i alhemije.

Francuski književnik Šarl Bodler rođen je na današnji dan 1821. godine. Šarl Bodler bio je francuski pesnik, preteča i utemeljitelj modernizma. "Cveće zla", remek delo Šarla Bodlera, prvi put objavljeno je 1857. godine, predstavljalo je prekretnicu u istoriji ne samo francuske vec i svetske poezije i izvršilo je ogroman uticaj na generacije pesnika. O snazi i dometu tog uticaja govore reci pesnika koji sebe smatraju njegovim duhovnim potomstvom. "Bodler je najvidovitiji, on je kralj pesnika, pravi Bog", rekao je Artur Rembo, Duboka originalnost Šarla Bodlera je po mom mišljenju u tome što on na snažan i suštinski nacin predstavlja modernog coveka", govorio je Pol Verlen. Zbirka "Cveće zla" nije samo tako visoko cenjena od strane značajnih pesnika počev od kraja XIX veka, već je imala i još uvek ima izuzetan prijem i kod čitalaca, a to je, u svetskim okvirima, najčešće prevodeno i najviše objavljivano poetsko delo.

1553. - Umro Fransoa Rable, francuski književnik
(La Devinije, 04. 02. 1494 - Pariz, 09. 04. 1553)

1787. - U Manhajmu izvedena premijera Šilerove drame "Don Karlos"

1865. - Završen Američki građanski rat

1881. - Rođen Veselin Čajkanović, filolog, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, akademik
(Beograd, 09. 04. 1881 - Beograd, 06. 08. 1946)

1882. - Umro Dante Gabrijel Roseti, engleski slikar i književnik
(London, 12. 05. 1828 - Birčangton, 09. 04. 1882)

1898. - Rođen Pol Robson, američki glumac i pevač, borac za ljudska prava
(Prinston, 09. 04. 1898 - Filadelfija, 23. 01. 1976)

1926. - Rođen Hju Hefner, američki izdavač, osnivač i vlasnik magazina "Plejboj"
(Čikago, 09. 04. 1926)

1933. - Rođen Žan Pol Belmondo, francuski filmski i pozorišni glumac
(Neji, 09. 04. 1933)

1933. - Svečano otvoren Ruski dom "Imperator Nikolaj II" u Beogradu

1936. - Rođen Ljubomir Ćipranić, filmski i TV glumac
(Stojakovo, 09. 04. 1936 - Beograd, 24. 12. 2010)

1940. - Nemačka napala Dansku i Norvešku u Drugom svetskom ratu

1941. - Poginuo Henrik Fingerhut, spiker Radio Beograda
(Lučenac, 28. 02. 1910 - Debar, 09. 04. 1941)

1942. - Rođen Branko Andrić Andrla, književnik, slikar, muzičar i filmski umetnik
(Novi Sad, 09. 04. 1942 - Mađarska, 20. 10. 2005)

1949. - Rođena Milena Miloradović, muzički urednik Radio Beograda
(Zaječar, 09. 04. 1949 - Beograd, 24. 06. 2005)

1955. - Rođen Milutin - Mima Karadžić, pozorišni, filmski i TV glumac
(Bijelo Polje, 09. 04. 1955)

1959. - Umro Frenk Lojd Rajt, američki arhitekta i teoretičar arhitekture
(Ričlend Sentr, 08. 06. 1868 - Feniks, 09. 04. 1959)

1972. - Rođen Željko Rebrača, košarkaš, reprezentativac
(Apatin, 09. 04. 1972)

1969. - Francusko - britanski supersonični avion "Konkord" obavio prvi let od Bristola do Ferforda u Engleskoj

1971. - Rođen Žak Vilnev, kanadski automobilista, vozač "Formule 1"
(San Žak sir Rišelje, 09. 04. 1971)

1997. - Umro Stevo Teodosievski, kompozitor, aranžer i tekstopisac, "kralj" romske muzike
(Kočani, 16. 04. 1924 - Skoplje, 09. 04. 1997)

2003. - Srušen režim iračkog predsednika Sadama Huseina

2005. - Umro Aleksandar Izrailovski, baletski igrač, prvak Baleta Narodnog pozorišta u Beogradu
(Novi Sad, 16. 06. 1953 - Beograd, 09. 04. 2005)

[Bisernica]

10. april






Na današnji dan rođeni su američki novinar Džozef Pulicer, osnivač istoimene nagrade i srpski kompozitor i akademik Dušan Radić.


Na današnji dan 1847. godine rođen je Džozef Pulicer, američki novinar i novinski magnat, mađarskog porekla, osnivač fondacije "Pulicer". Pulicer je bio vlasnik listova Post-dispeč iz Sent Luisa, Vorld i Ivning iz Njujorka. Hrabro je iznosio upečatljive primere društvene i ekonomske nejednakosti, težio reformama i otklanjanju zloupotreba, pa je time stekao naziv osnivača senzacionalističke štampe u SAD. Džozef Pulicer je osnivač "Pulicerove nagrade" za dela iz različitih oblasti kao što su američka istorija, poezija, drama, roman, muzika i novinarstvo. Pulicerova nagrada dodeljuje se svake godine, a mogu je dobiti samo američki državljani.

Godine 1929. rođen je Dušan Radić, kompozitor, profesor Akademije umetnosti u Novom Sadu, akademik. Rođen je u Somboru, gde je završio osnovnu školu, a školovanje je nastavio u Beogradu 1941. godine, u Drugoj muškoj gimnaziji i u Muzičkoj školi Stanković. Muzičku akademiju u Beogradu upisuje 1946. godine, a diplomirao je kompoziciju u klasi prof. M. Živkovića. Stručno se usavršavao u Parizu, Moskvi, Rimu, Rigi, Kojevu, Sankt Peterburgu, Pragu i Londonu, a predavao je na Muzičkoj akademiji u Novom Sadu. Radićeva najopoznatija dela su opera "Ljubav, to je glavna stvar", balet "Balada o mesecu lutalici" i kantata "Ćele Kula". Umro je u Beogradu 3. aprila 2010. godine.

1583. - Rođen Hugo Grocijus (Huig de Grot), holandski pravnik, književnik i humanista, osnivač nauke o međunarodnom pravu (Delft, 10. 04. 1583 - Rostok, 29. 08. 1645)

1813. - Umro Žozef Luj Lagranž, francuski matematičar i astronom (Torino, 25. 01. 1736 - Pariz, 10. 04. 1813)

1814. - Norveška stekla nezavisnost

1867. - Umro Aleksandar Dimitrijevič Petrov, prvi ruski šahovski majstor, teoretičar šaha i utemeljivač ruske šahovske škole (Biserno, 01. 02. 1794 - Varšava, 10. 04. 1867)

1880. - Opština grada Beograda donela odluku o obeležavanju prostora koji se smatra za varoš

1907. - Umro Đozuo Karduči, italijanski književnik, nobelovac (Val di Kastelo, 27. 07. 1835 - Bolonja, 10. 04. 1907)

1912. - Rođen Boris Kidrič, revolucionar, političar i državnik, akademik (Beč, 10. 04. 1912 - Beograd, 11. 04. 1953)

1922. - Rođena Vesna Parun, hrvatska književnica (Zlarin, 10. 04. 1922 - Stubičke Toplice, 25. 10. 2010)

1929. - Rođen Maks fon Sidou, švedski pozorišni i filmski glumac (Lund, 10. 04. 1929)

1931. - Rođen Vasilije Kalezić, književnik, književni kritičar i prevodilac (Danilovgrad, 10. 04. 1931)

1932. - Rođena Milica Barić, harfista, profesor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu (Ćuprija, 10. 04. 1932)

1932. - Rođen Omar Šarif (Mišel Šalhub), egipatski filmski glumac (Aleksandrija, 10. 04. 1932)

1941. - Proglašena Nezavisna Država Hrvatska

1946. - Rođen Vlada Janković - Džet, rok-muzičar, novinar Beograda 202 (Beograd, 10. 04. 1946)

1946. - Rođen Nebojša Pavković, general, načelnik Generalštaba Vojske Jugoslavije (Senjski rudnik, 10. 04. 1946)

1954. - Umro Ogist Limijer, francuski hemičar, sa bratom Lujem tvorac prve filmske kamere (Bezanson, 19. 10. 1862 - Lion, 10. 04. 1954)

1962. - Umro Majkl Kertis, američki filmski reditelj (Budimpešta, 24. 12. 1888 - Holivud, 10. 04. 1962)

1972. - Katastrofalni zemljotres u Iranu

1994. - NATO bombardovao položaje Vojske Republike Srpske kod Goražda

2007. - Umro Goran Pleša, pozorišni, filmski i TV glumac (Beograd, 26. 04. 1950 - Beograd, 10. 04. 2007)

2008. - Umro Vojislav Kuculović, operski pevač-tenor, prvak Opere Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu (1932 - Novi Sad, 10. 04. 2008)

2010. - Umro Leh Kačinjski, poljski političar i državnik, predsednik Poljske (Varšava, 18. 06. 1949 - Smolensk, 10. 04. 2010)

2010. - Umro Milorad Ćorović, akademski slikar, osnivač i prvi dekan Akademije likovnih umetnosti u Trebinju, akademik (Sarajevo, 25. 11. 1932 - Kasindol,10. 04. 2010)

[Bisernica]

11. april






Današnji dan kroz istoriju obeležila je smrt francuskog književnika Žaka Prevera i ubistvo novinara, glavnog i odgovornog urednika i vlasnika listova "Dnevni telegraf" i "Evropljanin" Slavka Ćuruvije.


Na današnji dan 1977. godine, umro je Žak Prever, francuski književnik. Preverovu ranu poeziju karakteriše revolt i mladalački cinizam i ismevanje autoriteta. Ovaj "pesnik Pariza" najpre je štampao pesme u književnim časopisima, a zatim u zbirci Reči. Počeo je da piše pod uticajem nadrealista, ali je vremenom izgradio originalni izraz jednostavne i sažete forme. Napisao je više poetskih scenarija, među najlepšim u francuskoj kinematografiji, za filmove režisera Marsela Karnea: Obala u magli, Hotel Sever, Dan se rađa, Ljubavnici iz Verone, Deca raja i Vrata noći. (Neji na Seni, 4.2.1900 - Šerbur, 11.4.1977)

Slavko Ćuruvija, novinar, glavni i odgovorni urednik i vlasnik listova Dnevni telegraf i Evropljanin, ubijen je na današnji dan 1999. godine. Slavko Ćuruvija je rođen u Zagrebu, 9. avgusta 1949. godine. Diplomirao je na Fakultetu političkih nauka u Beogradu. Od 1986. godine radio je u listu Borba. Počeo je kao komentator, a zatim je napredovao preko urednika unutrašnje političke rubrike, do pozicije glavnog i odgovornog urednika. Pisao je komentare i reportaže sa Kosova i Metohije u periodu od 1986. do 1988. godine. Bio je jedan od retkih novinara kome je omogućeno da bude neposredno uz Slobodana Miloševića, tokom njegove posete Kosovu Polju, 24. aprila 1987. godine. U Borbi je ostao do 1994. godine, kada je država preuzela kontrolu nad listom, posle čega je napustio novine. Sve vreme je bio aktivni dopisnik ili saradnik više medija: Komunist, NIN, Vjesnik, Večernji list, Nedelja, Pobjeda, TV Beograd, TV Politika, TV Sarajevo. Godine 1994, zajedno sa Momčilom Đorgovićem, osnovao je list Nedeljni telegraf, a dve godine nakon toga njih dvojica su osnovali Dnevni telegraf. Slavko Ćuruvija je ubijen dok je bio urednik i vlasnik magazina Evropljanin, koji je osnovao 1998. godine. (Zagreb, 9.8.1949 - Beograd, 11.4.1999)

1514 - Umro Donato Bramante, italijanski arhitekta
(Monte Asdrualdo, 1444 - Rim, 11.4.1514)

1713 - Mirom u Utrehtu, Španija ustupila Gibraltar Engleskoj

1755 - Rođen Džejms Parkinson, engleski hirurg i paleontolog
(London, 11.4.1755 - London, 21.12.1824)

1814 - Abdicirao francuski car Napoleon I Bonaparta

1842 - U Brzoj Palanci izgrađena prva srpska lađa "Knez Mihajlo"

1904 - Rođen Đurđe Bošković, arhitekta, profesor Arhitektonskog fakulteta i kustos Narodnog muzeja u Beogradu
(Beograd, 11.4.1904 - 12.1990)

1919 - Počela da radi Međunarodna organizacija rada (ILO)

1926 - Rođena Vera Belogrlić, glumica, reditelj TV Beograd
(Kruševac, 11.4.1926)

1934 - Rođen Muharem Pervić, književnik, književni i pozorišni kritičar
(Ključ, 11.4.1934)

1940 - Rođen dr Miodrag Jakovljević, profesor Poljoprivrednog fakulteta u Zemunu
(Lozovik, 11.4.1940 - Beograd, 2.1.2010)

1945 - Oslobođen koncentracioni logor Buhenvald; u spomen na taj događaj, 11. april se obeležava kao Dan žrtava koncentracionih logora u svetu

1945 - U Moskvi potpisan Ugovor o prijateljstvu, uzajamnoj pomoći i saradnji Jugoslavije i SSSR-a

1947 - Rođen Vuk Obradović, najmlađi doktor vojnopolitičkih nauka i najmlađi general JNA, osnivač i predsednik stranke Socijaldemokratija, potpredsednik Vlade Srbije
(Kondželj, 11.4.1947 - Beograd, 13.2.2008)

1948 - Počela izgradnja Novog Beograda

1953 - Umro Boris Kidrič, revolucionar, političar i državnik, akademik
(Beč, 10.4.1912 - Beograd, 11.4.1953)

1953 - Rođen Branimir-Džoni Štulić, gitarista, kompozitor i pisac, osnivač i vođa grupe "Azra" (Skoplje, 11.4.1953)

1981 - Poleteo u svemir prvi američki spejs-šatl "Kolumbija"

1982 - Umro Aleksandar Leko, profesor i jedan od osnivača Tehnološko-metalurškog fakulteta u Beogradu
(Beograd, 1890 - Beograd, 11.4.1982)

1985 - Umro Enver Hodža, albanski političar i državnik, predsednik Albanije
(Đirokastro, 16.10.1908 - Tirana, 11.4.1985)

1986 - Umro Božidar Đorđević, kardiolog, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu
(Beograd, 1910 - Beograd, 11.4.1986)

1997 - Ubijen Radovan Stojičić Badža, general-pukovnik policije, zamenik ministra unutrašnjih poslova Srbije
(Niš, 1951 - Beograd, 11.4.1997)

1997 - Doneta Lisabonska konvencija o priznavanju visokoškolskih diploma u Evropi

2002 - Umro Branko Bauer, filmski i TV reditelj
(Dubrovnik, 18.2.1921 - Zagreb, 11.4.2002)

2002 - Umro Miodrag Kovač, kardiohirurg, savezni ministar za zdravstvo, rad i socijalnu politiku
(31.7.1948 - Madrid, 11.4.2002)

2002 - Umrla Biljana Lukić, prevodilac
(Beograd, 2.6.1948 - Beograd, 11.4.2002)

2002 - Umro Jovan-Joca Živanović, filmski reditelj, scenarista i scenograf
(Zemun, 20.6.1924 - Beograd, 11.4.2002)

2006 - Umrla Majda Sepe, slovenačka pevačica
(Ljubljana, 2.4.1937 - Ljubljana, 11.4.2006)

2007 - Umro Kurt Vonegat, američki književnik
(Indijanopolis, 11.11.1922 - Njujork 11.4.2007)

2007 - Umro Luak Leferme, francuski ronilac, trostruki svetski rekorder u ronjenju na dah
(Malo Le Ben, 28.8.1970 - Nica, 11.4.2007)

2009 - Umrla dr Vukosava Đurić, internista-kardiolog, utemeljivač beogradske kardiološke škole
(Beograd, 11.4.2009)

2010 - Umro Miodrag-Milence Nikolić, reditelj i dokumentarista
(Kragujevac, 20.9.1922 - Beograd, 11.4.2010)

2010 - Umro prof. dr Radoslav Stanojević, akademik
(Lučina, 11.9.1926 - Beograd, 11.4.2010)

[Bisernica]

12. april






Na današnji dan 1890. godine počelo uređivanje Botaničke bašte u Beogradu. Počeo proboj Sremskog fronta u Drugom svetskom ratu. Prvi čovek poleteo u kosmos.


1890 - Počelo je uređivanje beogradske Botaničke bašte na Paliluli. Prva Bašta podignuta je 1855. u dvorištu konaka kneginje Ljubice Obrenović. Na molbu srpskog prirodnjaka Josifa Pančića, Ministarstvo prosvete Srbije je 1874. odredilo mesto za Botaničku baštu na kraju Dunavske ulice, ali je Bašta uništena 1888. prilikom izlivanja Dunava. Tada je kralj Milan Obrenović poklonio gradu imanje na Paliluli, pod uslovom da Botanička bašta bude nazvana "Jevremovac", u znak sećanja na njegovog dedu Jevrema Obrenovića, rođenog brata knjaza Miloša. Zastakljena bašta podignuta je 1892, Jevremovac je ostao trajna, do danas očuvana, zadužbina kralja Milana Obrenovića.

1938 - Umro Fjodor Ivanovič Šaljapin, ruski operski pevač
(Kazan, 13.2.1873 - Pariz, 12.4.1938)

Jedan od najvećih basova u istoriji opere, Šaljapin je posedovao ogromnu glasovnu izražajnost i izuzetnu glumačku sugestivnost. U operi je prvi put primenio principe Stanislavskog i upoznao publiku na Zapadu s delima ruskih kompozitora. Kreacijama poput Borisa Godunova, Mefista, Ivana Groznog i Don Kihota u istoimenim operama, dao je lični pečat, koji je postao uzor u operskoj muzici.

1204 - Krstaši zauzeli Konstantinopolj u Četvrtom krstaškom ratu i pretvorili ga u centar Latinskog carstva

1654 - Irska i Škotska se ujedinile sa Engleskom

1782 - Umro Pjetro Metastazio, italijanski književnik
(Rim, 13.1.1698 - Rim, 12.4.1782)

1850 - Vuk Karadžić izabran za dopisnog člana Berlinske akademije nauka

1861 - Počeo Američki građanski rat

1904 - Rođena Lili Pons, francuska operska pevačica
(Draginjan, 12.4.1904 - Dalas, 13.2.1976)

1926 - Rođen Dragoslav Lompar, novinar i urednik RTB-a
(Titov Veles, 12.4.1926 - Beograd, 6.1.1986)

1926 - Rođen prof. dr Ljubiša Janković, direktor Ortopedsko-hirurške bolnice "Banjica" u Beogradu
(12.4.1926 - 24.1.2010)

1929 - Rođen Nikola Milošević, filozof, političar, publicista, književnik i književni kritičar, profesor Filološkog fakulteta u Beogradu, akademik
(Sarajevo, 12.4.1929 - Beograd, 27.1.2007)

1941 - Nemci okupirali Beograd u Drugom svetskom ratu

1941 - Rođen Bobi Mur, engleski fudbaler
(London, 12.4.1941 - London, 24.2.1993)

1941 - Umro Vladimir Ćorović, istoričar, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, rektor Beogradskog univerziteta, akademik
(Mostar, 27.10.1885 - Grčka, 12.4.1941)

1945 - Umro Franklin Delano Ruzvelt, američki političar i državnik, predsednik SAD
(Njujork, 30.1.1882 - Vorm Springs, 12.4.1945)

1945 - Počeo proboj Sremskog fronta u Drugom svetskom ratu

1945 - U Sarajevu štampan prvi broj lista "Oslobođenje"

1950 - Rođen Zoran Amidžić, novinar RTB-a
(Šabac, 12.4.1950 - Gornje Mokrice, 9.10.1991)

1961 - Prvi čovek poleteo u kosmos - u orbitu oko Zemlje lansiran sovjetski kosmički brod
"Vastok 1" sa kosmonautom Jurijem Aleksejevičem Gagarinom

1975 - Umrla Džozefina Beker, francuska pevačica i igračica, borac protiv rasne diskiminacije, počasni ambasador UNICEF-a
(Sent Luis, 3.6.1906 - Pariz, 12.4.1975)

1979 - Na nalazištu vizantijske kulture "Medijana" otvoren arheološki park

1979 - Rođen Mateja Kežman, fudbaler, reprezentativac
(Beograd, 12.4.1979)

1983 - Rođena Jelena Dokić, teniserka
(Osijek, 12.4.1983)

1986 - Umro Leonid Kantorovič, sovjetski matematičar i ekonomista, nobelovac
(Sankt Peterburg, 1912 - Moskva, 12.4.1986)

1999 - U NATO agresiji na SRJ granatiran putnički voz u Grdeličkoj klisuri (stradalo 14 putnika)

1999 - Umro Aleksandar Lazarević, novinar, direktor NIP "Dečje novine"
(Gornji Milanovac, 12.4.1999)

1999 - Skupština SRJ donela odluku o pristupanju SRJ Savezu Rusije i Belorusije

2000 - Umro Đorđo Basini, italijanski književnik
(Ferara, 4.3.1916 - Rim, 12.4.2000)

2001 - Umrla Ljiljana Krstić, pozorišna, filmska i TV glumica
(Kragujevac, 31.10.1919 - Beograd, 12.4.2001)

2005 - Umro Lusijen Loren, francuski fudbaler, reprezentativac, strelac prvog gola na 1. svetskom prvenstvu u Urugvaju, 1930. godine
(Val d Marn, 10.12.1907 - Bezanson, 12.4.2005)

2008 - Umro Aleksandar Gec, košarkaš, trener i predsednik KK "Crvena zvezda", reprezentativac
(Beograd, 3.3. 1928 - Beograd, 12.4.2008)

2009 - Umro Džon Medoks, britanski fizičar i hemičar, urednik časopisa "Nejčer"
(Penleldger, 27.11.1925 - Abergeveni,12.4.2009)

[Bisernica]

13. april





Irski književnik i nobelovac Semjuel Beket rođen je na današnji dan 1906. godine. Na današnji dan 1919. godine osnovan Fudbalski savez Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Žan de La Fonten, Francuski pesnik i basnopisac umro je na današnji dan 1695. godine.



Na današnji dan 1906. godine rođen je Semjuel Beket, irski književnik i nobelovac.
Uz Joneska i Ženea, Beket je glavni predstavnik "teatra apsurda", koji počiva na sintezi nihilizma i pesimizma. Beketovi junaci psihološki su depersonalizovani, a radnja dela lišena svake odredbe mesta i prostora. Beketov filozofski nihilizam povezan je sa negacijom tradicionalne dramske forme, te je njegov teatar ujedno i svojevrsni antiteatar. Sve je to učinilo da Beket dugo, sve do 1952. godine kada je francuski režiser Rože Blen postavio komad "Čekajući Godoa", bude poznat samo najužem krugu intelektualne elite. Od tada, njegova dela: Kraj igre, Bezimeni, Marfi, Poslednja vrpca i Divni dani, prevođena su na mnoge jezike i izvođena na pozorišnim scenama širom sveta. Nobelovu nagradu za književnost Beket je dobio 1969. godine.

Francuski pesnik, basnopisac, i akademik Žan de La Fonten umro je na današnji dan 1695. godine. Rođen je 1621. godine u Šato-Tijeriju u Šampanji u imućnoj i uglednoj porodici. Prvo znanje je stekao na koledžu u Remsu. Završio je pravo i postao advokat, ali nikada nikoga nije branio. Na silu su ga oženili 1647. godine šesnaestogodišnjom devojkom iz plemićke porodice. Međutim kako nije mario za žene, a za decu još manje, sporazumom su se razveli. Otišao je u Pariz, gde se družio sa Molijerom i Rasinom živeći kao pravi boem. Predložen je 1683. godine za člana Francuske akademije, ali je bio odbijen, jer se njegovom izboru protivio Luj XIV. Ipak, sledeće godine je primljen. Pisao je mnogo, ali samo su ga basne učinile besmrtnim. Bio je član Francuske akademije, na poziciji 24, u periodu 1684-1695. godine.

1519. - Rođena Katarina di Mediči, francuska kraljica
(Firenca, 13. 04. 1519 - Blua, 05. 01. 1589)

1743. - Rođen Tomas Džeferson, američki pravnik i državnik, predsednik SAD
(Šedvel, 13. 04. 1743 - Montičelo, 04. 07. 1826)

1826. - Rođen Kosta Cukić, dr filozofije i ekonomije, profesor Liceja u Beogradu, ministar finansija i prosvete Srbije
(Kraljevo, 13. 04. 1826 - Beč, 05. 03. 1879)

1832. - Rođen Stevan Todorović, slikar, akademik
(Novi Sad, 13. 04. 1832 - Beograd, 22. 05. 1925)

1843. - Umro Georgije Bakalović, slikar
(Sremski Karlovci, 1786 - Ruma, 13. 04. 1843)

1885. - Rođen Đerđ Lukač, mađarski filozof, akademik
(Budimpešta, 13. 04. 1885 - Budimpešta, 04. 06. 1971)

1897. - Štampan prvi broj lista "Radničke novine" u Beogradu

1897. - Francuski hemičari i nobelovci Marija i Pjer Kiri otkrili radijum

1904. - Umro Vasilij Vasiljevič Vereščagin, ruski slikar
(Ljubec, 26. 10. 1842 - Port Artur, 13. 04. 1904)

1919. - Osnovan Fudbalski savez Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca

1940. - Rođen Žan Mari Gistav Le Klezio, francuski književnik, nobelovac
(Nica, 13. 04. 1940)

1948. - Rođen Raša Livada, književnik i prevodilac
(Zemun, 13. 04. 1948 - Beograd, 06. 11. 2007)

1963. - Rođen Gari Kasparov (Hari Vajnštajn), ruski šahista, najmlađi šahovski prvak sveta
(Baku, 13. 04. 1963)

1971. - Rođen Čedomir Jovanović, dramaturg i političar, potpredsednik vlade Srbije, predsednik Liberalno - demokratske partije, direktor Centra za modernu politiku
(Beograd, 13. 04. 1971)

1975. - Počeo građanski rat u Libanu

1984. - Umro Srđa Prica, političar, novinar i diplomata
(Visoko, 1905 - Beograd, 13. 04. 1984)

1999. - U NATO agresiji reketiran hotel "Bačište" na Kopaoniku, satelitska stanica "Jugoslavija" u Prilikama kod Ivanjice, kao i mostovi preko reke Kosanice kod Kuršumlije i preko Ibra kod Biljanovca

2000. - Umro Bogdan Mihailović, pozorišni glumac
(Aranđelovac, 01. 10. 1940 - Beograd, 13. 04 2000)

2002. - Umro Vlajko Stojiljković, političar, ministar unutrašnjih poslova Srbije
(Mala Krsna, 1937 - Beograd, 13. 04. 2002)

2005. - Umro Nikola Ljubičić, general, političar i državnik, predsednik Predsedništva Srbije i član Predsedništva SFRJ, narodni heroj
(Karan, 04. 04. 1916 - Beograd, 13. 04. 2005)

2008. - Umro Ljupčo Lazarevski, pukovnik Vojske Srbije, džudista i sportski radnik
(Beograd, 04. 07. 1961 - Beograd, 13. 04. 2008)

2009. - Umro Miloš Janjetović, novinar, glavni i odgovorni urednik "Glasa proizvođača"
(Kostolac, 19. 02.1955 - Kostolac, 13. 04. 2009)

[Bisernica]

14. april





1629. - Rođen je holandski astronom, matematičar i fizičar Kristijan Hajgens, koji je 1655. otkrio tajnu izgleda Saturnovog prstena posmatranog sa Zemlje i objasnio promene tog izgleda tokom heliocentričnog kretanja Saturna. Otkrio je i Saturnov satelit Titan i tačno odredio trajanje njegove revolucije. Zaključio je da su meridijani Zemlje eliptični, spljošteni na polovima zbog rotacije planete. Pronašao je zakone sudara tela, postavio zakon centrifugalne sile, zasnovao undulacionu teoriju svetlosti, objasnio način prostiranja svetlosti [„Hajgensov princip”]. Konstruisao je časovnik sa sekundarnim klatnom za merenje vremena pri astronomskim posmatranjima. U saradnji sa bratom konstruisao je više astronomskih durbina velikih žižnih daljina.


1685. - Umro je engleski pisac Tomas Otvej, čije se stihovane tragedije odlikuju poetskim darom i snažnom tragikom, prožetom sentimentalnošću u slikanju ljudskih emocija. Dela: „Spasena Venecija”, „Siroče”, „Don Karlos”.

1759. - Umro je nemački kompozitor Georg Fridrih Hendl, uz Johana Sebastijana Baha najistaknutiji predstavnik baroka u muzici. Bezmalo celu karijeru proveo je u Londonu kao direktor Kraljevske muzičke akademije. Stvarao je opere izrazite dramatike i bogate melodike, u žanru italijanskih opera-serija, a oratorijumima je dao monumentalni vokalno-orkestarski oblik i izdvojio ih iz crkvene muzike. Dela: opere „Rinaldo”, „Julije Cezar”, „Aleksandar”, „Kserks”, oratorijumi „Mesija”, „Izrael u Egiptu”, „Juda Makabejac”, „Samson”, „Saul”, orkestarske svite „Muzika na vodi”, „Muzika za vatromet”.

1849. - Na inicijativu vođe Mađarske revolucije Lajoša Košuta, mađarska Narodna skupština je u Debrecinu proglasila nezavisnost Mađarske od Austrije, svrgavanje Habzburške dinastije i izjasnila se za republiku.

1862. - Rođen je ruski državnik Petar Arkadijevič Stolipin, premijer Rusije od 1906. do septembra 1911, kad je ubijen u atentatu u Kijevu. Ekonomskim reformama preporodio je rusku privredu i veoma oštro suzbijao boljševike. Posebno je ubrzao razvoj poljoprivrede agrarnom reformom, zahvaljujući čemu je zemlja proizvodila nezapamćene viškove hrane. Boljševička propaganda je to kasnije opisala kao „stolipinsku agrarnu reformu” izvedenu u korist bogatih seljaka, kulaka, popuno uništenih posle Oktobarske revolucije 1917, što je izazvalo masovnu glad.

1865. - Predsednik SAD Ejbraham Linkoln smrtno je ranjen u atentatu, nekoliko dana posle okončanja četvorogodišnjeg Američkog građanskog rata i poraza južnih država Konfederacije. Na njega je u loži vašingtonskog pozorišta "Ford Theatre" pucao navodno umno poremećeni glumac, pristalica poraženih južnjaka Džon But. Linkoln je sledećeg jutra podlegao povredama, a istragom je utvrđeno da su Buta potplatili bogataši s juga SAD.

1883. - Rođen je srpski pisac Sima Pandurović, jedan od osnivača srpske moderne. Posle diplomiranja na Filozofskom fakultetu u Beogradu bio je gimnazijski profesor u Valjevu i Beogradu i uređivao je više časopisa, uključujući „Misao”. Kritika je oštro reagovala na njegovu prvu zbirku pesama „Posmrtne počasti”, prožetu pesimizmom, u kojoj je dramatično opevao bolnu tragediju ljubavi, duševne krize i gorčine, nespokoj i pobunu i osećanje smrti. Kasniji stihovi, u kojima preovladava rezignacija, misaono su složeniji. Ispevao je i niz rodoljubivih pesama. Prevodio je s francuskog i engleskog - posebno su vrsni prevodi dela Vilijama Šekspira. Ostala dela: zbirke pesama „Dani i noći”, „Okovani slogovi”, „Stihovi”, „Pesme”, knjige eseja „Razgovor o književnosti”, „Ogledi iz estetike”.

1904. - Rođen je engleski glumac Džon Artur Gilgud, briljantan tumač likova u komadima Vilijama Šekspira, Oskara Vajlda i Noela Kauarda. Uspešno se oprobao i kao pozorišni reditelj i igrao u više filmova, u kojima je takođe iskazao veliki glumački senzibilitet. Napisao je knjigu sećanja „Rane scene”. Filmovi: „Tajni agent”, „Premijer”, „Artur” [Oskar], „Julije Cezar”, „Put oko sveta za 80 dana”.

1914. - Umro je američki filozof i logičar Čarls Sanders Pirs, osnivač pragmatizma, pravca kojeg je kasnije razvio Vilijam Džejms. Verovao je da ideje najbolje mogu da budu ispitane istraživanjem posledica koje izazivaju. Praktično nije imao univerzitetsku karijeru - uglavnom je radio u vladinim službama, a njegovi uticajni „Sabrani spisi” objavljeni su posthumno.

1917. - Umro je poljski lekar i filolog Lazar Ludvig Zamenhof, tvorac međunarodnog jezika esperanto. Prvi udžbenik tog jezika objavio je 1887. pod pseudonimom dr Esperanto [onaj koji se nada]. Esperanto nije postao međunarodni jezik u širokoj upotrebi kako se nadao njegov tvorac, ali je najvažniji i najrašireniji od svih veštačkih jezika.

1929. - Rođen je alžirski državnik Šadli Bendžedid, predsednik Alžira od 1979. do 1992.

1930. - Samoubistvo je izvršio ruski pisac Vladimir Vladimirovič Majakovski, utemeljivač ruskog futurizma, slomljen ličnim nedaćama i raskorakom njegovog sanjarskog temperamenta i surovih okolnosti u SSSR, u kojem je lenjinističku diktaturu smenila još gora staljinistička strahovlada. Revolucija, u čije ime je revalorizovao idejne, etičke i estetske vrednosti života, bila je za njega kretanje ka komuni, pa je njegovo pesništvo dobilo kolektivističke oznake, s naglašenim elementima „dinamičkog kretanja”, „drugog potopa” i „osvajanja neba”. Posle 1921, kad je revolucionarni ideal sveden na granice SSSR, uporedo s kritikom Zapada i ispisivanjem tekuće hronike sovjetskog života, sve više se kloni svođenja bilansa o sebi i vremenu i opredeljuje za obraćanje mrtvim revolucionarima [„Razgovor s drugom Lenjinom”] i potomcima [„Na sav glas”]. Zaslužan je za razvoj lirsko-epske i lirsko-fantastične poeme, tonskog stiha, principa realizacije metafore. Znatno je uticao na niz sovjetskih i evropskih pesnika. Dela: zbirke pesama i poema „Ja!”, „Vladimir Majakovski”, „Oblak u pantalonama”, „Rat i svet”, „Čovek”, „Sve što je napisao Vladimir Majakovski”, „150.000.000”, „Majakovski se smeška”, „Majakovski se smeje”, „Majakovski se ruga”, „Pesme o revoluciji”, „O tome”, „Vladimir Iljič Lenjin”, „Dobro!”, drame „Stenica”, „Hladan tuš”.

1931. - U Španiji je srušena vojno-monarhistička diktatura generala Prima de Rivere, kralj Alfonso XIII je pobegao iz zemlje i proglašena je republika s predsednikom privremene vlade Alkalom Samorom. Republiku je 1939, posle trogodišnjeg građanskog rata, ukinuo general Fransisko Franko, proglasivši monarhiju s regentskim savetom, ali je on bio šef države.

1945. - Američko ratno vazduhoplovstvo je u Drugom svetskom ratu tokom bombardovanja Tokija pogodilo i palatu japanskog cara.

1969. - Umro je srpski književni istoričar Petar Kolendić, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Objavio je veliki broj naučnih studija, rasprava i članaka iz starije, naročito dubrovačke i dalmatinske književnosti.

1986. - Umrla je francuska književnica Simon de Bovoar, egzistencijalista, autor romana, pozorišnih komada i filozofskih eseja. Dela: romani „Mandarini”, „Lepe slike”, „Drugi pol”, memoari „Uspomene dobro vaspitane devojke”.

1988. - Posle šestogodišnjih pregovora, u Ženevi su šefovi diplomatija Avganistana i Pakistana potpisali sporazum o Avganistanu, a SSSR i SAD dali su izjave o nemešanju i neintervenciji. Sporazumom je predviđen dobrovoljni povratak avganistanskih izbeglica iz Pakistana i povlačenje sovjetskih trupa iz Avganistana u roku od devet meseci, počev od 15. maja 1988.

1994. - Dva američka vojna aviona „F-15” su iznad severnog Iraka greškom oborila dva američka vojna helikoptera, usmrtivši svih 26 ljudi u njima.

1999. - NATO svioni su na putu Đakovica-Prizren - usred dana, pri potpuno vedrom vremenu - bombardovali dve kolone šiptarskih izbeglica koje su se vraćale kućama, usmrtivši najmanje 75 ljudi. Pritisnut neoborivim dokazima, NATO je još jedan u nizu masakara nad civilima opisao kao „grešku”.

1999. - Visoki oficir Sfora, koji je zatražio da ostane anoniman, potvrdio je izjave očevidaca da su na teritoriju Republike Srpske i muslimansko-hrvatske Federacije BiH pala četiri NATO aviona koje je iznad Srbije pogodila protivvazdušna odbrana Vojske Jugoslavije i da su pronađena tela trojice poginulih pilota. On je potvrdio i obaranje dva helikoptera, čiji su pad preživela dvojica od 37 američkih komandosa u njima.

1999. - NATO avioni su bombama teško oštetili most preko Lima u Donjoj Bistrici između Priboja i Prijepolja, a u ponovljenom napadu sutradan most je srušen, čime je prekinut saobraćaj na pruzi Beograd-Bar.

1999. - Pakistan je - tri dana posle sličnog eksperimenta Indije - uspešno isprobao balističku raketu dometa 2.000 kilometara, sposobnu da nosi nuklearne projektile.

2000. - Ruska Državna duma [donji dom parlamenta] ratifikovala je, posle godina odlaganja, sporazum START-2 o smanjenju nuklearnog naoružanja.

2003. - Šefovi država i vlada Francuske, Nemačke, SAD, Velike Britanije, Kine i Japana, saopštili su da su naučnici njihovih zemalja završili dekodiranje tri milijarde parova baze ADN ljudskog genetskog niza. Objavljivanje detaljne mape genetskog koda čoveka potvrdilo je da ljudski genetski niz sadrži mnogo manje gena nego što se mislilo. Taj broj iznosi oko 30.000, jedva dvostruko više nego u slučaju genetskog niza muve.

[Bisernica]

15. april





Italijanski slikar, vajar i graditelj Leonardo da Vinči, rođen je na današnji dan 1452. godine. Na današnji dan 1912. godine potonuo britanski prekookeanski brod "Titanik". Žan Pol Sartr, francuski filozof, književnik i nobelovac umro je na današnji dan 1980. godine.


Na današnji dan 1452. godine rođen je Leonardo da Vinči, italijanski slikar, vajar i graditelj. Leonardo je bio jedan od najistaknutijih umova renesanse koji je spojio srednjovekovno enciklopedijsko znanje sa egzaktnom modernom metodom opažanja. Slikarstvo je učio kod Verokija, naslikavši na njegovom "Krštenju Hristovom" anđela koji kleči. Sledile su zatim: nedovršene kompozicije Poklonjenje kraljeva i Sveti Jeronim, slike Bogorodica u pećini i zidna slika Poslednja večera, prvo monumentalno delo visoke renesanse, u kome su savršeno povezani likovi u pokretu, s izrazom dramatskog uzbuđenja. Leonardovom firentinskom razdoblju pripada portret "Mona Lize Đokonde", a u drugom, milanskom periodu nastale su slike Sveta Ana s Bogorodicom i Isusom i Sveti Jovan Krstitelj. Od Leonardovih vajarskih radova nije sačuvan nijedan, pa se o njihovom izgledu može suditi samo po crtežima i studijama. Kao graditelj, Leonardo je izvodio inženjerske, regulacione i fortifikacione radove i stvarao urbanističke osnove i planove za idealne gradove budućnosti. Područje njegovih naučnih istraživanja obuhvata još i matematiku, fiziku, mehaniku i anatomiju, a u nauci o umetnosti glavno delo mu je "Traktat o slikarstvu", koje sadrži njegova zapažanja, zaključke i pouke o slikanju.

Književnik i reditelj, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu Živojin Pavlović rođen je na današnji dan 1933. godine. Pavlović je završio Akademiju primenjenih umetnosti. Radio je na filmu od 1959. godine amaterski, a profesionalno mu se posvetio 1962. godine. Njegovi najpoznatiji filmovi su: Povratak, Buđenje pacova, Kad budem mrtav i beo, Zadah tela i Doviđenja u sledećem ratu. Autor je zbirke pripovedaka "Krivudava reka" i "Dve večeri u jesen", kao i romana: Lutke, Zadah tela, Zid smrti, Lapot i Dolap. Proznim ciklusom "Divlji vetar", sastavljenim od desetak romana i velikog broja pripovedaka, Živojin Pavlović je ostvario svojevrsnu književnu sagu o srpskoj istorijskoj sudbini. Ovaj projekat jedan je od najambicioznijih i najobimnijih u srpskoj književnosti.

Počele Prve jugoslovenske pozorišne igre "Sterijino pozorje" na današnji dan 1956. godine. U čast obeležavanja 150 godina rođenja i 100 godina smrti komediografa Jovana Sterije Popovića, Novi Sad je od 15 - 29. aprila bio domaćin 12 najboljih dramskih i operskih ansambala iz čitave Jugoslavije. Na programu su bile predstave: Rodoljupci, Kir- Janja, Pokondirena tikva, Skenderbeg, Glorija, Koreni, U agoniji, Sluge, opera Knez Ivo od Semberije i balet Licitarsko srce Krešimira Baranovića. Nagradu za najbolju predstavu Igara dobili su Rodoljupci u režiji Mate Miloševića i izvođenju Jugoslovenskog dramskog pozorišta. Za režiju Kir - Janje nagrađen je dr Branko Gavela, a za najbolja glumačka ostvarenja: Milan Ajvaz, Pero Kvrgić, Radomir Plaović, Ljubica Ravasi i Viktor Starčić.

Na današnji dan 1980. godine umro je Žan Pol Sartr, francuski filozof, književnik i nobelovac. Jedan od tvoraca filozofije egzistencijalizma, Sartr se bavio problemima slobode, izbora i neizbežnosti angažovanja i odgovornosti pisca i čoveka. Nezavisni mislilac i angažovani pisac i teoretičar, osnivač je čuvene revije "Moderna vremena". Poznata je njegova filozofska rasprava "Biće i ništavilo", kao i delo "Kritika dijalektičkog uma", u kome je marksizam označio kao "filozofiju našeg doba". Sartrova beletristička proza ilustruje njegove filozofske poglede. Najpoznatija njegova dela su: zbirka novela "Zid", roman "Mučnina", ciklus romana "Putevi slobode" i drame Prljave ruke, Đavo i gospod Bog, Zatočenici iz Altone i Iza zatvorenih vrata. Dobio je "Nobelovu nagradu" za književnost 1964. godine.

1707. - Rođen Leonard Ojler, švajcarski matematičar, fizičar i astronom
(Bazel, 15. 04. 1707 - Sankt Petersburg ,18. 09. 1783)

1764. - Umrla Žan Antoanet Pompadur, markiza, ljubavnica kralja Luja XV i mecena francuskih umetnika i filozofa
(Pariz, 29. 12. 1721 - Versaj, 15. 04. 1764)

1765. - Umro Mihail Vasiljevič Lomonosov, ruski naučnik, fizikohemičar, pesnik, autor prve gramatike ruskog jezika i enciklopedista
(Denisovka, 19. 11. 1711 - Petrograd, 15. 04. 1765)

1800. - Rođen Džems Klark Ros, engleski polarni istraživač, odredio severni magnetni pol
(London, 15. 04. 1800 - Ajlsberi, 03. 04. 1862)

1811. - Rođena Katarina Ivanović, prva žena- slikar u Srbiji
(Vespim, 15. 04. 1811 - Sekešfehervar, 12. 09. 1882)

1812. - Rođen Pjer Teodor Ruso, francuski slikar
(Pariz, 15. 04. 1812 - Barbizon, 22. 12. 1867)

1833. - Rođen Mihajlo Polit-Desančić, pravnik, pisac i političar
(Novi Sad, 15. 04. 1833 - Temišvar, 30. 03. 1920)

1843. - Rođen Henri Džejms, američki književnik
(Njujork. 15. 04. 1843 - Čelzi, 28. 02. 1916)

1865. - Ubijen Abraham Linkoln, američki političar i državnik, predsednik SAD (Hodženvil, 12. 02. 1809 - Vašington, 15. 04. 1865)

1866. - Donet prvi Zakon o rudarstvu Srbije

1912. - Potonuo britanski prekookeanski brod "Titanik"

1913. - Rođen Tanasije Mladenović, književnik i prevodilac
(Saraorci, 15. 04. 1913 - Beograd, 13. 01. 2003)

1913. - Rođen Erih Koš, književnik i prevodilac, akademik
(Sarajevo, 15. 04. 1913 - Beograd, 25. 05. 2010)

1920. - Osnovana Komunistička partija Španije

1923. - Počela upotreba insulina u lečenju šećerne bolesti

1923. - Rođen Nikita Iljič Tolstoj, lingvista, praunuk Lava Tolstoja
(Vršac, 15. 04. 1923 - Moskva, 27. 06. 1995)

1926. - Rođen Pavle Ugrinov (Vasilije Popović), književnik, pozorišni i TV reditelj, urednik i dramaturg Radio Beograda, urednik Dramskog i serijskog programa TV Beograd, akademik
(Mol, 15. 04. 1926 - Beograd, 23. 06. 2007)

1928. - Rođen Milenko Maričić, pozorišni i TV reditelj
(Novi Vinodolski, 15. 04. 1928 - Beograd, 08. 10. 2002)

1936. - Rođen Ljubomir Denković, vajar, profesor Akademije umetnosti u Novom Sadu (Ljanik, 15. 04. 1936)

1941. - Kralj Petar II Karađorđević i vlada Kraljevine Jugoslavije napustili zemlju u Drugom svetskom ratu

1944. - Rođena Dušica Žegarac, pozorišna, filmska i TV glumica
(Beograd, 15. 04. 1944)

1945. - Rođen Milisav Savić, književnik, urednik "Književnosti", "Književnih novina" i "Prosvete", profesor Univerziteta u Novom Pazaru
(Vlasovo, 15. 04. 1945)

1959. - Štampan prvi broj časopisa "Bagdala" u Kruševcu

1959. - Rođena Ema Tompson, engleska pozorišna i filmska glumica
(Padmington, 15. 04. 1959)

1967. - Objavljen prvi broj lista "Pravoslavlje", glasila Patrijaršije Srpske pravoslavne crkve

1971. - Umro Vladimir Rolović, političar i diplomata, ambasador SFRJ u Švedskoj (Crmnica, 21. 05. 1916 - Stokholm, 15. 04. 1971)

1979. - Katastrofalni zemljotres u Crnoj Gori

1990. - Umrla Greta Garbo (Greta Luiza Gustafson), švedska filmska glumica, dobitnica "Oskar"-a
(Stokholm, 18. 09. 1905 - Njujork, 15. 04. 1990)

1997. - Umro Zdenjek Mlinarž, češki političar, sekretar CK KP Čehoslovačke, organizator "Praškog proleća"
(Visoke Mito, 22. 06.1930 - Beč, 15. 04. 1997)

2005. - Saobraćajna nesreća na Žabaljskom mostu

2009. - Umro dr Radivoje Grbić, specijalista interne medicine, redovni profesor i dekan Medicinskog fakulteta u Beogradu, pokretač ultrazvučne dijagnostike u Srbiji
(Popučke, 21. 03. 1935 - Beograd, 15. 04. 2009)

2010. - Umrla Jovanka Brkić, novinar, urednik lista "Borba"
(Čapljina, 20. 06. 1926 - Beograd, 15. 04. 2010)

[Bisernica]

16. april





Na današnji dan 878. godine prvi put pomenuto ime Beograd. Godine 1346. krunisan srpski kralj Dušan Stefan Nemanjić i istovremeno proglašena srpska patrijaršija.


Današnji dan kroz istoriju 1346. godine, obeležilo krunisanje srpskog kralja Dušana Stefana Nemanjića. Istovremeno je proglašena srpska patrijaršija sa prvim srpskim patrijarhom Joanikijem. Bio je to period najvećeg ekonomskog, vojnog, političkog i kulturnog uspona srpske feudalne države. Po teritoriji je obuhvatala, pored zemalja ranije srpske kraljevine, još Mačvu, Zahumlje, Albaniju, Epir, Tesaliju, Etoliju i Makedoniju do Hristopolja (Kavale) izuzev Soluna. Prerana smrt, 1355. godine, sprečila je cara Dušana da stvori državu koja bi po snazi nadmašila, turskom najezdom oslabljeno Vizantijsko carstvo.

Godine 878. prvi put pomenuto ime Beograd. Papa VIII uputio je pismo bugarskom knezu Borisu, u kome ga obaveštava da se Sergije evnuh opoziva sa dužnosti beogradskog episkopa. Original ovog dokumenta nalazi se u vatikanskom arhivu, a tek devedesetih godina ovog veka postao je dostupan i našoj javnosti. Za više od dve hiljade godina, koliko pouzdano postoji kao gradsko naselje, Beograd je odoleo mnogim imenima: Singidunum, Alba Graka, Alba Bulgarika, Taurunum, Darul Džihad, Nandor Fehervar... Svi ovi nazivi svedoci su velikih oluja koje su protutnjale ovim prostorima.

1788. - Umro Žorž Luj Leklerk Bifon, francuski prirodnjak i književnik, akademik

(Burgonj, 07. 09. 1707 - Pariz, 16. 04. 1788)

1828. - Umro Francisko Hose de Goja, španski slikar i grafičar

(Fuentetedos, 30. 03. 1746 - Bordo, 16. 04. 1828)

1844. - Rođen Anatol Frans (Žak Anatol Fransoa Tibo), francuski književnik, akademik,nobelovac

(Pariz, 16. 04. 1844 - Sen Sir, 12. 10. 1924)

1850. - Umrla Mari Tiso (Ana Marija Grosholc), francuska modelistkinja voštanih figura, osnivač muzeja "Madam Tiso"

(Bern, 01. 12. 1760 - London, 16. 04. 1850)

1867. - Rođen Vilbur Rajt, američki pilot, konstruktor aviona, sa bratom Orvilom izveo prvi let u istoriji vazduhoplovstva

(Milvil, 16. 04. 1867 - Dejton, 30. 05. 1912)

1868. - Rođen Pavle Popović, istoričar književnosti

(Beograd, 16. 04. 1868 - Beograd, 04. 06. 1939)

1871. - Izdat Dekret Pariske komune o predaji preduzeća radnicima

1872. - Rođena Beta Vukanović (Babet Bahmajer), slikarka i pedagog

(Bamberg, 16. 04. 1872 - Beograd, 31. 10. 1972)

1889. - Rođen Čarli Čaplin (Čarls Spenser Čaplin), engleski filmski glumac, scenarista i režiser, dobitnik "Oskar"-a

1917. - Rođen Beri Nelson, američki filmski glumac, prvi "Džems Bond"

(San Francisko, 16. 04. 1917 - Los Anđeles, 07. 04. 2007)

1921. - Rođen Piter Justinov, britanski glumac, režiser, scenarista i producent, ambasador dobre volje UNICEF-a

(London, 16. 04. 1921 - Ženolije, 28. 03. 2004)

1921. - Kanadski fiziolog, nobelovac, Frederik Banting pronašao insulin, lek protiv šećerne bolesti

1927. - Rođen Benedikt XVI (Jozef Racinger), poglavar Rimokatoličke crkve

(Markt na Inu, 16. 04. 1927)

1939. - Rođen Boris Dvornik, pozorišni, filmski i TV glumac

(Split, 16. 04. 1939 - Split, 24. 03. 2008)

1940. - Rođen Nikola Lorencin, filmski i TV reditelj, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu (Jagodina, 16. 04. 1940)

1941. - Rođena Neda Spasojević, pozorišna, filmska i TV glumica

(Beograd, 16. 04. 1941 - Beograd, 16. 07. 1981)

1944. - Savezničko bombardovanje Beograda u Drugom svetskom ratu

1945. - Počela "Berlinska operacija" u Drugom svetskom ratu

1972. - Umro Jasunari Kavabata, japanski književnik, nobelovac

(Osaka, 11. 06. 1899 - Cuši, 16. 04. 1972)

1988. - Umro Abu Džihad (Halil al Vazir), palestinski političar

(Ramala, 10. 10. 1935 - Tunis, 16. 04. 1988)

1991. - Umro Dejvid Lin, engleski filmski reditelj, dobitnik "Oskara"-a

(Krojdon, 25. 03. 1908 - London, 16. 04. 1991)

1999. - U NATO agresiji srušen most na Dunavu, između Smedereva i Kovina

2007. - Umro Dragoljub Bokonjić, novinar Beograda 202 i Drugog programa Radio Beograda, (Beograd, 06. 07. 1949 - Beograd, 16. 04. 2007)

2008. - Umro Edvard Lorenc, američki matematičar i meteorolog, idejni tvorac teorije haosa i efekta leptira (Vest Hartford, 23. 05. 1917 - Kembridž, 16. 04. 2008)

2009. - Umro dr Nikola Pantelić, muzejski savetnik, direktor Etnografskog instituta SANU(Sarajevo, 13. 08. 1930 - 16. 04. 2009)

[Bisernica]

17. april





Rođenje Josipa Pančića, smrt Bendžamina Frenklina i početak invazije u Zalivu svinja na Kubi, događaji su koji su obeležili današnji dan kroz istoriju.


Na današnji dan 1814. godine rođen je Josip (Josif) Pančić, botaničar i prirodnjak i akademik. Pančić je medicinu završio u Pešti, a botaničke studije usavršavao u Beču, gde je upoznao Vuka Karadžića i pod njegovim uticajem došao u Srbiju. Radio je kao lekar i profesor Liceja i Velike škole u Beogradu, čiji je rektor bio 6 puta. Izvanredni poznavalac prirodnih nauka, proučavao je floru, faunu i mineralogiju Balkanskog poluostrva, posebno Srbije. Opisao je oko 80 biljnih vrsta, dotada nepoznatih nauci. Otkrio je novu vrstu endemsko - reliktnog četinara, poznatu kao "Pančićeva omorika". Osnovao je i uredio Botaničku baštu u Beogradu. Pančić je objavio oko 30 radova iz botanike, zoologije, mineralogije, šumarstva i arheologije, među kojima su najpoznatiji: "Flora Kraljevine Srbije", "Ptice Srbije" i "Ribe Srbije". Bio je prvi predsednik Srpske kraljevske akademije.

Bendžamin Frenklin, pisac, pronalazač, filozof i borac za nezavisnost SAD umro je 17. aprila 1790. godine. Bio je štampar, knjižar, novinar, guverner Pensilvanije, poslanik u Londonu i Parizu. Bio je član Kraljevskog društva u Londonu. S trećim predsednikom SAD Tomasom Džefersonom napisao je "Deklaraciju nezavisnosti". Učestvovao je u pisanju Ustava SAD, zalažući se za demokratsko društvo i ukidanje ropstva. Istraživao je fenomen elektriciteta, dokazao postojanje pozitivnog i negativnog elektriciteta, pronašao gromobran i otkrio tok i karakteristike Golfske struje.

Uz obilatu podršku SAD, kubanski kontrarevolucionari iskrcali su se u "Zaliv svinja" 1961. godine, u nameri da sruše vlast Fidela Kastra. Kubanske snage brzo su ih razbile, pa je predsedniku SAD Džonu Kenediju ostalo samo da prizna poraz i odgovornost svoje vlade. U trodnevnim borbama ubijeno je stotinak i zarobljeno više od 1.000 napadača.

1696. - Umrla Mari Šantal Sevinje, francuska književnica i markiza
(Pariz, 05. 02. 1626 - Grinjan, 17. 04. 1696)

1814. - Rođen Josip (Josif) Pančić, botaničar i prirodnjak, akademik
(Ugrine, 17. 04. 1814 - Beograd, 09. 03. 1888)

1894. - Rođen Nikita Sergejevič Hruščov, sovjetski političar i državnik, generalni sekretar KPSS i premijer SSSR-a (Kalinovka, 17. 04. 1894 - Moskva, 11. 09. 1971)

1916. - Rođena Sirimavo Bandaranaike, političar i državnik Šri Lanke, prva žena-premijer u svetu (Atangala, 17. 04. 1916 - Kolombo, 10. 10. 2000)

1917. - Rođen Džemal Bijedić, političar i državnik, predsednik SIV-a
(Mostar, 17. 04. 1917 - Kreševo, 18. 01. 1977)

1919. - Umro Svetozar Ćorović, književnik i publicista
(Mostar, 29. 05. 1875 - Mostar, 17. 04. 1919)

1924. - Rođen Jovan Kratohvil, sportista i vajar, profesor Univerziteta umetnosti u Beogradu (Beograd, 17. 04. 1924 - Beograd, 22. 02. 1998)

1932. - Umro Rista Odavić, književnik, dramaturg i arhivar
(Beograd, 19. 08. 1870 - Beograd, 17. 04. 1932)

1937. - Rođen Andrej Mitrović, istoričar, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, akademik (Kragujevac, 17. 04. 1937)

1937. - Rođena Branka Fehmiu - Petrić, pozorišna, filmska i TV glumica
(Novi Vinodolski, 17. 04. 1937)

1941. - Vojska Kraljevine Jugoslavije kapitulirala u Drugom svetskom ratu

1941. - U Boki Kotorskoj potopljen razarač "Zagreb", poginuli poručnici Milan Spasić i Sergej Mašera

1946. - Osnovana Narodna tehnika Jugoslavije

1993. - Umro Turgut Ozal, turski političar i državnik, premijer i predsednik Turske
(Malatija, 1928 - Ankara, 17. 04. 1993)

1997. - Umro Haim Hercog, izraelski političar i državnik, diplomata i istoričar
(Belfast, 17. 09. 1918 - Tel Aviv, 17. 04. 1997)

1997. - Umro Ko Nišimura, japanski filmski i TV glumac
(Saporo, 25. 01. 1923 - Tokio, 17. 04. 1997)

1998. - Umrla Linda Makartni, američka glumica i fotograf
(Njujork, 24. 09. 1941 - Santa Barbara, 17. 04. 1998)

2003. - Umro Erl King (Erl Silas Džonson), kompozitor i gitarista
(Nju Orleans, 07. 02. 1934 - Nju Orleans, 17. 04. 2003)

2003. - Umro Emil Lotjanu, ruski filmski režiser
(Klokusna, 06. 11. 1936 - Moskva, 17. 04. 2003)

2004. - Umrla Marija Beba Pušić, kustos, upravnik Muzeja savremene umetnosti u Beogradu
(Beograd, 21. 08. 1926 - Beograd, 17. 04. 2004)

[Bisernica]

18. april





Na današnji dan 1867. godine, Turci su predali ključeve Beograda knezu Mihailu Obrenoviću. Evropska zajednica za ugalj i čelik osnovana je na današnji dan 1951. godine, a 1956. godine je raspušten Informbiro. Nemački fizičar i nobelovac Albert Ajnštajn umro u Prinstonu, 1955. godine.


Žrnov ili Žrnovan je bio srednjovekovna tvrđava smeštena na najvišem vrhu Avale (511 m). Na vrhu su još Rimljani podigli utvrdu, a kasnije su Srbi tu sazidali tvrđavu, koju su potom Osmanlije proširile i ojačale za potrebe napada na Beograd. Ostaci utvrđenja su srušeni dinamitom 1934. godine, da bi na tom mestu bio sagrađen mauzolej Spomenik neznanom junaku, čiji je autor vajar Ivan Meštrović.

Evropska zajednica za ugalj i čelik, preteča Evropske unije, nastala je na temelju Šumanovog plana u sklopu kojeg je 1950. godine predloženo stvaranje ovlašćenja nad industrijom uglja i čelika posleratne Francuske i Nemačke, te drugih država koje su htele da im se priključe. Potpisivanjem Ugovora o Evropskoj zajednici za ugalj i čelik, 18. aprila 1951. godine u Parizu, Belgija, Holandija, Luksemburg, Italija, Nemačka i Francuska uspostavile su zajednički okvir za dogovore o proizvodnji i distribuciji uglja i čelika, te autonomni sistem institucija koji će time da upravljaju narednih 50 godina.

Nemački fizičar i nobelovac Albert Ajnštajn umro je na današnji dan u Prinstonu. Najistaknutiji teoretičar novije epohe u fizici, Ajnštajn je studirao matematiku i fiziku na Politehničkoj akademiji u Cirihu, gde se oženio srpkinjom Milevom Marić. U Nemačkoj je živeo sve do dolaska nacista na vlast, a 1933. godine je emigrirao u Sjedinjene Američke Države, gde je i umro. Ajnštajn je objavio specijalnu, a zatim i opštu teoriju relativiteta, a takođe je, pomoću kvantne teorije, objasnio zakon fotoelektričnog efekta. Dobitnik je Nobelove nagrade za fiziku, 1921. godine za radove na polju kvantne teorije.

1480 - Rođena Lukrecija Bordžija, italijanska vojvotkinja, mecena umetnika i naučnika (Rim, 18.4.1480 - Ferara, 24.6.1519)

1867 - Turci predali ključeve Beograda knezu Mihailu Obrenoviću

1874 - Rođena Ivana Brlić-Mažuranić, književnica (Ogulin, 18.4.1874 - Zagreb, 21.9.1938)

1904 - Pokrenut Imanite, list Socijalističke partije Francuske (od 1920. godine list Komunističke partije Francuske)

1906 - Katastrofalni zemljotres pogodio San Francisko

1916 - Rođen Milan Ercegan, predsednik Svetske rvačke federacije (FILA) (Zrenjanin, 18.4.1916 - Beograd, 11.1.2011)

1922 - Umro Svetomir Nikolajević, istoričar književnosti, političar i državnik, profesor Velike škole u Beogradu, član Državnog saveta i ministar unutrašnjih dela, akademik (Raduši, 27.9.1844 - Beograd, 18.4.1922)

1934 - Porušen stari grad Žrnov na Avali

1951 - Osnovana Evropska zajednica za ugalj i čelik, preteča Evropske ekonomske zajednice i današnje Evropske unije

1955 - Počela Bandunška konferencija posvećena dekolonizaciji i stvaranju trećeg sveta kao alternative blokovskoj podeli

1956 - Raspušten Informbiro

1992 - Umro Beni Hil (Alfred Hatorn), engleski glumac, komičar (Sautempton, 21.1.1921 - London, 18.4.1992)

1996 - Umro Dragoslav Petrović Gorski, general-pukovnik, načelnik Geografskog instituta Vojske Jugoslavije, narodni heroj (Niš, 10.3.1919 - Beograd, 18.4.1996)

1997 - Umro Ilija Guzina, novinar, direktor RTV Republike Srpske (Fojnica, 28.7.1950 - Beograd, 18.4.1997)

2002 - Umro Tor Hejerdal, norveški moreplovac, istraživač i antropolog (Larvik, 6.11.1914 - Italija, 18.4.2002)

[Bisernica]

19. april





Na današnji dan svet je ugledao jedan dečak,spreman da čuva red i mir,
spreman da deli dobro i zlo,radost i tugu,prijateljsku ruku,i brigu i Razbibrigu,
svim razbibrigašima najdraži Manijak.
SRETAN ROĐENDAN Man





...za to vreme se na kugli dešavalo...
Na današnji dan umro je Čarls Darvin, engleski prirodnjak, tvorac teorije o evoluciji. Godine 1770. godine britanski istraživač Džems Kuk otkrio istočnu obalu Australije nazvavši je Južni Vels.


Na današnji dan 1770. godine britanski istraživač Džems Kuk otkrio istočnu obalu Australije nazvavši je Južni Vels. Godine 1766. Kraljevsko društvo angažovalo je Kuka da otputuje na Pacifik da bi obavio astronomska merenja i krenuo u potragu za Tera Australis - Južnom zemljom. Isplovio je iz Engleske 1768. brodom "Nastojanje", obišao Kejp Horn i nastavio na zapad preko Pacifika da bi stigao na Tahiti 13. aprila 1769. godine, gde su posmatranja trebalo da se obave. Godine 1770. otkriva Botani zaliv i oplovljava istočnu obalu Australije, konstatovavši da je naišao na Južnu zemlju. U brodski dnevnik ostalo je zapisano da se to desilo u četvrtak 19. aprila 1770. godine.

Godine 1882. umro Čarls Robert Darvin, engleski prirodnjak, tvorac teorije o evoluciji živih bića. Čarls Darvin je bio engleski naučnik koji je postavio temelje moderne teorije evolucije po kojoj se svi životni oblici razvijaju putem prirodne selekcije. Darvin je rođen kao peto dete dobrostojeće engleske porodice. Njegov pradeda sa majčine strane je bio uspešni trgovac porcelenom, Džosaja Vedžvud, a pradeda s očeve strane bio je poznati naučnik iz 18. veka Erasmus Darvin. Darvin je teoriju evolucije objavio u delu "O poreklu vrsta", 1869. godine.

1588 -Umro Paolo Veroneze (Kaljari), italijanski slikar
(Verona, 1528 - Venecija, 19.4.1588)

1770 - Britanski istraživač Džems Kuk otkrio istočnu obalu Australije nazvavši je Južni Vels

1772 - Rođen David Rikardo, engleski ekonomista
(London, 19.4.1772 - London, 11.9.1823)

1775 - Počeo Američki rat za nezavisnost

1824 - Umro Lord Džordž Gordon Bajron, engleski književnik
(London, 22.1.1788 - Misalongi, 19.4.1824)

1839 - Rođen Hose Ečegeraj, španski književnik, nobelovac
(Madrid, 19.4.1839 - Madrid, 14.9.1916)

1857 - Rođen Lisjen Levi Bril, francuski filozof, sociolog i antropolog
(Pariz, 19.4.1857 - Pariz, 13.3.1939)

1881 - Umro Bendžamin Dizraeli, engleski političar i državnik, osnivač Konzervativne partije, premijer Velike Britanije (London, 21.12.1804 - London, 19.4.1881)

1882 - Kraljevo dobilo današnje ime, do tada u upotrebi bila dva imena - Karanovac i Rudopolje

1882 - Umro Čarls Robert Darvin, engleski prirodnjak, tvorac teorije o evoluciji živih bića (Šruzberi, 12.2.1809 - Daun, 19.4.1882)

1906 - Umro Pjer Kiri, francuski hemičar i fizičar, nobelovac
(Pariz, 15.5.1859 - Pariz, 19.4.1906)

1908 - Rođen Svetolik Lukić, slikar
(Beograd, 19.4.1908 - Beograd, 17.11.1980)

1920 - Osnovano Sportsko društvo "Radnički" iz Beograda

1921 - Irska podeljena na Republiku Irsku i Severnu Irsku

1929 - Prvi radio-prenos iz Opere Narodnog pozorišta u Beogradu, "Knez Igor" Aleksandra Borodina

1932 - Rođen Živomir Simović, urednik Radio Prištine, deska Prvog programa Radio Beograda i Redakcije za istorijat Radio Beograda (Kamenica, 19.4.1932 - 25.6.2006)

1939 - Umro Vladimir Čopić, političar
(Senj, 8.3.1891 - Rusija, 19.4.1939)

1940 - Konstruisan prvi električni mikroskop

1943 - Ustanak Jevreja u Varšavskom getu

1967 - Umro Konrad Adenauer, nemački političar i državnik, kancelar SRN (Keln, 15.1.1876 - Rendorf, 19.4.1967)

1979 - Štampan prvi broj obnovljenog lista za decu "Neven"

1987 - Rođena Marija Šarapova, ruska teniserka (Nijagan, 19.4.1987)

1989 - Umrla Dafni di Morije, engleska književnica
(London, 13.5.1907 - Kornvol, 19.4.1989)

1998 - Umro Oktavio Paz, meksički književnik, nobelovac
(Meksiko Siti, 31.3.1914 - Meksiko Siti, 19.4.1998)

2001 - Na Brodveju premijerno izveden mjuzikl "Producenti", rađen na osnovu istoimenog filma Mela Bruksa iz 1968. godine

2005 - Umro Nils Hening Ersted Pedersen, danski džez muzičar
(Ested, 27.5.1946 - Kopenhagen, 19.4.2005)

2005 - Umro Sten Levi, američki muzičar, pionir bi-bapa
(Filadelfija, 5.4.1926 - Van Nis, 19.4.2005)

2008 - Umro Žermen Tijon, francuski etnolog, član Pokreta otpora, borac za emancipaciju žena, nosilac Ordena Legije časti (Alegr, 30.5.1908 - Sent Mande, 19.4.2008)

2009 - Umro Džejms Grejem Balard, britanski književnik
(Šangaj, 15.11.1930 - London, 19.4.2009)

2009 - Umro prim. dr Momčilo Perović, načelnik radiologije Urgentnog centra Kliničkog centra Srbije (1946 - Beograd, 19.4.2009)

2010 - Umro Zoran Ćirić, vlasnik i direktor Televizije "Jesenjin" u Novom Sadu (Novi Sad, 19.4.2010)

2010 - Umro dr Bratislav Tošić, profesor Prirodno-matematičkog fakulteta u Novom Sadu, akademik (Beograd, 28.10.1935 - Novi Sad, 19.4.2010)

[Bisernica]

20. april





Na današnji dan, rođen je srpski pisac Vojislav Ilić, katalonski slikar i vajar Huan Miro i prorok Muhamed.


1860 - Rođen je srpski pisac Vojislav Ilić, osnivač moderne srpske lirike i tvorac verističkog izraza u srpskoj poeziji. Njegova lirika označila je raskid sa romantičarskom
poezijom i obeležena je misaonim skepticizmom. Pisao je elegične, setne pesme u kojima preovlađuju motivi prošlosti i samoće (Zimska idila, Jesen, Ja ništa više ne verujem, Tamara, Istok).

1893. - Rođen Huan Miro, španski slikar i vajar
(Barselona, 20.4.1893 - Palma de Majorka, 25.12.1993)

Jedan od najvećih nadrealističkih slikara našeg doba, Miro je sa 14 godina upisao Školu lepih umetnosti u Barseloni, a zatim pohađao kurs slikarstva na Akademiji Gali. Likovnoj publici predstavio se 1918. godine prvom izložbom radova, koji su bili sinteza kubizma i fovizma. Zainteresovan za avangardnu umetnost, sledeće godine odlazi u Pariz, gde upoznaje protagoniste tadašnjih umetničkih pokreta, dadaizma i nadrealizma. Iz tog perioda potiče njegova izjava: "Treba ubiti slikarstvo", što je odraz pobune autora protiv klasičnog oblikovanja sveta i života. Bizarnim kolorističkim kombinacijama i arabesknom grafikom, Miro postaje svetski poznat umetnik. Muzej moderne umetnosti u Njujorku organizuje njegovu retrospektivnu izložbu. Na Bijenalu u Veneciji nagrađen je za grafičku delatnost, a slede i značajne izložbe u muzejima širom sveta.

570 - Rođen Muhamed, osnivač islama
(Meka, 20.4.570 - Medina, 8.4.632)

1492 - Rođen Pjetro Aretino, italijanski književnik
(Areco, 20.4.1492 - Venecija, 21.10.1556)

1764 - Rođen Rudolf Akerman, izdavač i knjižar, konstruktor upravljačkog mehanizma motornih vozila (Štolberg, 20.4.1764 - Finčli, 30.3.1834)

1872 - Umro Ljudevit Gaj, književnik, vođa ilirskog pokreta
(Krapina, 8.7.1809 - Zagreb, 20.4.1872)

1881 - Rođen Nikolaj Jakovljevič Mjaskovski, ruski kompozitor
(Novogeorgijevsk, 20.4.1881 - Moskva, 8.8.1950)

1889 - Rođen Adolf Hitler, nemački političar i državnik, kancelar, nacistički vođa, ratni zločinac (Braunau, 20.4.1889 - Berlin, 30.4.1945)

1918 - Rođen Cadik Danon, Vrhovni rabin Jugoslavije
(Sarajevo, 20.4.1918 - Beograd, 2.3.2005)

1919 - U Beogradu održan Osnivački kongres Socijalističke radničke partije Jugoslavije(komunista)

1920 - U Beogradu osnovano Sportsko društvo "Radnički"

1923 - Rođen Nikola Bibić, fotograf
(Zagreb, 20.4.1923 - Beograd, 21.2.2001)

1931 - Rođen Branislav-Ciga Milenković, pozorišni, filmski i TV glumac
(Cerovac, 20.4.1931- Beograd, 21.8.2005)

1937 - Rođen Jirži Dinstbir, čehoslovački novinar, političar i diplomata, disident, jedan od vođa Plišane revolucije, izvestilac za ljudska prava u bivšoj Jugoslaviji
(Kladno, 20.4.1937 - Prag, 8.1.2011)

1941 - Rođen Mustafa Hasanagić, fudbaler i trener, reprezentativac Jugoslavije
(Priboj na Limu, 20.4.1941)

1942 - Rođen Pavle Aksentijević, ikonopisac i pojac
(Beograd, 20.4.1942)

1943 - Rođen Rajan O'Nil, američki filmski glumac
(Los Anđeles, 20.4.1943)

1951 - Rođena Nadežda Blam, pozorišna, filmska i TV glumica
(Beograd, 20.4.1951)

1952 - Rođen Božidar Maljković, košarkaš i trener
(Otočac, 20.4.1952)

1967 - Državni udar u Grčkoj

1968 - Britanska grupa "Dip parpl" održala svoj prvi koncert

1972 - Američki svemirski brod "Apolo 16" spustio se na Mesec

1972 - Rođen Željko Joksimović, pevač i kompozitor
(Beograd, 20.4.1972)

1991 - Umro Stiven Piter Meriot, britanski gitarista
(London, 30.1.1947 - Eseks, 20.4.1991)

1991 - Počeo prvi Kros Radio Beograda, danas Kros RTS-a

1995 - Umro Milovan Đilas, političar, državnik, književnik i publicista
(Podbišće, 12. 06. 1911 - Beograd, 20. 04.1995)

1998 - Objavljen prvi broj lista "Glas javnosti"

2002 - Umro Danilo Krstić, episkop budimski
(Novi Sad, 13.5.1927 - Sent Andreja, 20.4.2002)

2005 - Umro Dragoslav-Draža Marković, političar i državnik, predsednik Skupštine Srbije, predsednik Predsedništva SFRJ i CK SKJ
(Popović, 28.6.1920 - Beograd, 20.4.2005)

2007 - Umro Žan-Pjer Kasel, francuski filmski i TV glumac
(Pariz, 27.10.1932 - Pariz, 20.4.2007)

2008 - Umrla Milica Dragićević, muzički urednik Programa 202 i Programa 101 Radio Beograda i Radio JAT-a (Šabac, 30.9.1949 - Beograd, 20.4.2008)

2010 - Umrla Biljana Kovačević-Vučo, predsednica Komiteta pravnika za ljudska prava, osnivač i generalni sekretar Helsinškog odbora za ljudska prava u Srbiji (Beograd, 21.5.1952 - Beograd, 20.4.2010)

[Bisernica]

21. april






Na današnji dan 753. p.n.e. Romul osnovao Rim. Srpski književnik i veliki kulturni i nacionalni radnik Jovan Đorđević umro 1900. godine.


Na današnji dan 1900. godine umro srpski književnik Jovan Đorđević, veliki kulturni i nacionalni radnik. Studirao je filozofiju i medicinu u Pešti. Bavio se publicistikom i novinarstvom, uređivao je "Srpski dnevnik". Bio je sekretar Matice srpske i urednik "Letopisa". Osnivač je Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu i jedan od osnivača Narodnog pozorišta u Beogradu i njegov upravnik. Bio je profesor istorije na Velikoj školi u Beogradu, lični učitelj kralja Aleksandra Obrenovića, nakratko i ministar prosvete. Objavio je "Opštu istoriju" i više prevoda, posebno dramskih tekstova. Autor je dramskog dela "Markova sablja" čiji je, između ostalog, sastavni deo i pesma "Bože pravde" koja je postala himna Srbije (1872). Muziku za himnu komponovao je srpski kompozitor Davorin Jenko. Ostala dela: "Radnja Blagoveštenskog sabora" (bio je poslanik na saboru 1861.) "Latinsko-srpski rečnik", putopisi, uspomene (po periodici - "Letopis", "Javor").

1142.

- Umro Pjer Abelar, francuski teolog i filozof

(Pale, 1079 - Sen Marsel, 21. 04. 1142)

1699.

- Umro Žan Batist Rasin, francuski književnik, akademik

(La Ferte - Milon, 21. 12. 1639 - Pariz, 21. 04. 1699)

1816.

- Rođena Šarlota Bronte, engleska književnica

(Tornton, 21. 04. 1816 - London, 19. 12. 1855)

1828.

- Rođen Ipolit Ten, francuski filozof, istoričar i teoretičar umetnosti, akademik

(Vuzije, 21. 04. 1828 - Pariz, 05. 03. 1893)

1882.

- U Narodnom pozorištu u Beogradu izvedena prva srpska opereta "Vračara" Davorina Jenka

1903.

- Umro Peko Pavlović, crnogorski vojvoda i vojskovođa

(Čevo, 1828 - Cetinje, 21. 04. 1903)

1910.

- Umro Mark Tven, američki književnik

(Florida, 30. 11. 1835 - Reding, 21. 04. 1910)

1915.

- Rođen Mladen-Mlađa Veselinović, pozorišni glumac i prevodilac

(Jovac, 21. 04. 1915)

1915.

- Rođen Entoni Kvin, američki filmski glumac, dobitnik "Oskar"-a

(Čihuahu, 21. 04. 1915 - Boston, 03. 06. 2001)

1924.

- Rođena Zora Korać, reditelj i urednik RTB-a

(Novi Sad, 21. 04. 1924 - Beograd, 26. 03. 2001)

1924.

- Rođen Ivan Maksimović, pravnik, profesor Univerziteta u Beogradu, akademik

(Beograd, 21. 04. 1924 - Beograd, 08. 01. 2007)

1924.

- Umrla Eleonora Duze, italijanska filmska glumica

(Vigevano, 03. 10. 1858 - Pitsburg, 21. 04. 1924)

1926.

- Rođena Elizabeta II (Elizabeta Aleksandra Meri Vindzor), britanska kraljica

(London, 21. 04. 1926)

1946.

- Umro Džon Majnard Kejnz, engleski ekonomista

(Kembridž, 05. 06. 1883 - London, 21. 04. 1946)

1947.

- Rođen Igi Pop (Džejms Džuel Ostenburg), američki bluz i pop- pevač

(En Arbur, 21. 04. 1947)

1954.

- Rođena Maja Odžaklijevska, pevačica

(Skoplje, 21. 04. 1954)

1989.

- Umro Sava Jeremić, frulaš

(Poslon, 1904 - 21. 04. 1989)

Legenda naše narodne muzike, Sava Jeremić je iz rodnog sela Poslon kod Stalaća, stigao u Beograd, 1936. godine. Na audiciji u Radio Beogradu mladog frulaša zapazio je Vlastimir Pavlović - Carevac. Sledila su javna snimanja u kafanama "Imperijal" i "Tri lista duvana" i u kafani kod Carevca, kao i nastupi na radiju. Bili su to počeci Jeremićeve slave, ali je sve prekinuo rat, kada se vratio u rodni kraj. Godine 1948, došao je ponovo u Radio Beograd kao solista zavidne reputacije. Predstavljao je našu zemlju na svetskom takmičenju folklora u Langolenu, u Engleskoj, 1953. godine, gde je, sa Radojkom i Tinetom Živkovićem, osvojio prvo mesto. Hroničari su tada zapisali: "Kolom "Paraćinka" Sava Jeremić nadsvirao je čuvenog violinistu Jehudija Menjuhina i bacio u zasenak opersku divu Veroniku Kuzmin". Poklonici čudesno lepih tonova frule Save Jeremića pamtiće ga po tome što je uvek nastupao u narodnoj nošnji svoga kraja. Njegovim imenom nazvana je nagrada koja se, od 1989. godine, dodeljuje najboljem frulašu na manifestaciji "Sabor trubača" pod Kosmajem.

1993.

- Umro Mario Moreno - Kantiflas, meksički filmski glumac - komičar

(Meksiko Siti, 12. 08. 1911 - Meksiko Siti, 21. 04. 1993)

1995.

- Otkriven Spomenik žrtvama nemačkog logora Staro sajmište u Beogradu

1999.

- U NATO agresiji bombardovan Poslovni centar "Ušće" i izbegličko naselje u Surdulici

2000.

- Jugoslavija pristupila Organizaciji za zabranu hemijskog oružja - OPCW

2007.

- Umrla Slavica Smiljanić, producent Kulturno - umetničkog programa TV Beograd

(Beograd, 25. 05. 1950 - Beograd, 21. 04. 2007)

2008.

- Umro Mihailo Mijušković-Cupa, spiker Radio Beograda

(Beograd, 08. 10. 1947 - Beograd, 21. 04. 2008)

[Bisernica]

22. april





Danas se obeležava Dan sećanja na žrtve koncentracionog logora "Jasenovac" i svetski Dan planete Zemlje. Današnji dan kroz istoriju obeležilo rođenje nemačkog filozofa Imanuela Kanta, 1724. godine.

Godine 1724. rođen Imanuel Kant, nemački filozof, rodonačelnik nemačke klasične filozofije. Kant je završio studije matematike, filozofije i prirodnih nauka. Doktorirao je filozofiju, predavao logiku, metafiziku, etiku, fiziku i matematiku na Univerzitetu u Kenigsbergu. Kantovo učenje ima tri suštinska obeležja: kopernikanski obrt, kriticizam i primat praktičnog nad teorijskim umom. Njegova najpoznatija filozofska dela su: Kritika čistog uma, Kritika praktičnog uma i Kritika moći suđenja, kao i delo Opšta istorija prirode i teorije neba. U ovom, poslednjem izneo je hipotezu o prirodnom postanku Zemlje i drugih nebeskih tela. Kantova kosmogenijska hipoteza jedna je od prvih naučnih hipoteza o postanku vasione i pominje se, sa nešto kasnijom Laplasovom hipotezom, koja objašnjava postanak samo Sunčevog sistema.

1766 - Rođena Madam de Stal (Ana Lujza Žermen Neker), francuska književnica
(Pariz, 22.4.1766 - Pariz, 13.7.1817)

1870 - Rođen Vladimir Iljič Lenjin (Uljanov), ruski revolucionar, vođa Oktobarske evolucije i međunarodnog radničkog pokreta (Simbirsk - Uljanovsk, 22.4.1870 - Gorki, 21.1.1924)

1872 - U Beogradu osnovano Srpsko lekarsko društvo

1876 - Rođen Robert Baranji, austrijski lekar, nobelovac
(Beč, 22.4.1876 - Upsala, 8.4.1936)

1887 - Rođena Milica Jakovljević (Mir-Jam), književnica
(Jagodina, 22.4.1887 - Beograd, 22.12.1952)

1904 - Rođen Robert Openhajmer, američki fizičar, tvorac prve atomske bombe
(Njujork, 22.4.1904 - Prinston, 18.2.1967)

1911 - Rođena Zlatica Baltić, spiker, šef Programskih službi Radio Beograda
(Novi Bečej, 22.4.1911 - Beograd, 23.12.1995)

1916 - Rođen Jehudi Menjuhin, američki violinista (Njujork, 22.4.1916 - Berlin, 12.3.1999)

1928 - U Novom Sadu osnovan Mačevalački savez Jugoslavije

1933 - Umro Frederik Henri Rojs, engleski elektroinženjer, jedan od osnivača automobilske kompanije "Rols-Rojs" (Alvalton, 27.3.1863 - Vest Vitering, 22.4.1933)

1937 - Rođen Džek Nikolson, američki filmski glumac, dobitnik Oskara
(Nju Džersi, 22.4.1937)

1941 - Nemački zapovednik general Helmut Forster preuzeo upravu u Srbiji u Drugom vetskom ratu

1945 - Organizovano bekstvo zatvorenika iz Jasenovačkog logora

1947 - Rođen Goran Paskaljević, filmski reditelj (Beograd, 22.4.1947)

1948 - Rođen Zoran Modli, novinar-voditelj i pilot (Zemun, 22.4.1948)

1949 - Rođen Miodrag Krivokapić, pozorišni, filmski i TV glumac (Peć, 22.4.1949)

1968 - Umro Milorad Panić-Surep, književnik i kulturni radnik
(Glogovac, 14.1.1912 - Beograd, 22.4.1968)

1974 - Otvorena robna kuća "Beograđanka"

1974 - Osnovana Akademija umetnosti u Novom Sadu

1982 - Rođen Rikardo Izekson dos Santos Leite Kaka, brazilski fudbaler, najbolji fudbaler sveta 2007. godine (Brazilija, 22.4.1982)

1994 - Umro Ričard Milhaus Nikson, američki političar i državnik, predsednik SAD (Jorba Lindi, 9.1.1913 - Njujork, 22.4.1994)

2001 - Umro Žika Živulović Serafim, novinar i književnik (Mirovo, 06. 02. 1925 - Beograd, 22. 04. 2001)

2001 - Umro Fadilj Hodža, političar i državnik, član Predsedništva SFRJ
(Đakovica, 15.3.1916 - Priština, 22.4.2001)

2002 - Umrla Sofija-Soja Jovanović, pozorišni, filmski i TV reditelj
(Beograd, 01.2.1922 - Beograd, 22.4.2002)

2003 - Umrla Nina Simone (Junis Vejmon), američka džez pevačica
(Severna Karolina, 21. 02. 1933 - Kari le Rue, 22. 04. 2003)

2003 - Ukinuto vanredno stanje u Srbiji, zavedeno 12. marta, posle ubistva srpskog premijera Zorana Đinđića

2004 - Umro Imre Bori, književnik, akademik
(Bačko Gradište, 28.12.1929 - Novi Sad, 22.4.2004)

2005 - Umro Eduardo Paoloci, britanski slikar i skulptor, osnivač pop-arta, akademik (Lejt, 7.3.1924 - London, 22.4.2005)

[Bisernica]

23. april





Današnji dan istorija će pamtiti po rođenju jednog čuvenog pisca Vilijema Šekspira, ali i po smrti drugog Miguela de Servantesa. Nažalost, 23. april ostaće zabeležen i kao dan kada je poginulo 16 radnika Radio-televizije Srbije kada je NATO bombardovao zgradu RTS-a u Beogradu.


Od svih 23. aprila, istorija će se sa posebnom radošću sećati onog iz 1564. godine. Tada je rođen Vilijem Šekspir, engleski književnik. Najveći engleski i svetski dramski pisac, Šekspir se na pozorišnoj sceni najpre pojavio kao glumac, a potom kao autor dramskih dela. U Londonu je 1592. godine, prikazana drama o Henriju VI, prvi deo Šekspirove trilogije o ovom kralju. Pripadao je glumačkoj trupi, koja je sagradila svoje pozorište, čuveni "Glob teatar", a kasnije je kao "Kraljevska glumačka družina" nastupala na dvoru. Šekspir je pisao istorijske komade, drame i komedije. Vremenski, njegovo stvaralaštvo se može podeliti u dva dela: prvom pripadaju "kraljevske drame" iz engleske istorije - Henri VI, Ričard III, Ričard II, Henri IV, Henri V i komedije - Ukroćena goropad, Komedija zablude, Dva plemića iz Verone, San letnje noći, Mletački trgovac, Mnogo buke ni oko čega, Vesele žene Vindzorske i Kako vam drago. U drugom su nastale tragedije: Julije Cezar, Hamlet, Otelo, Kralj Lir, Magbet, Timon Atinjanin, Antonije i Kleopatra, kao i tri scenska dela - Troil i Kresida, Sve je dobro što se dobro svrši i Mera za meru. Svoj književni rad okončao je komadima: Perikle, Zimske priče i Oluja. U jugoslovenskoj književnosti prvi prevodi Šekspira javljaju se početkom 19. veka, a sabrana dela kod nas su prvi put objavljena 1963. godine. Prva Šekspirova drama izvedena u Narodnom pozorištu u Beogradu 1869. godine bila je Mletački trgovac. Sudbina je htela da 1616. godine Šekspir okonča svoj život baš na dan na koji je i rođen. (Stratford na Ejvonu, 23.4.1564 - Stratford na Ejvonu, 23.4.1616),

Čuveni španski književnik Miguel de Servantes Saavedra (Alkala de Henares, 9.10.1547 - Madrid, 23.4.1616) napustio je ovaj svet na današnji dan 1616. godine. Pre nego što je postao pisac, Servantes je bio vojnik. U bici kod Lepanta ostao je bez ruke. U zatvoru u Valensiji, gde je zatočen zbog pronevere, napisao je prva poglavlja svog dela Don Kihot, objavljenog 1605. godine pod naslovom Oštroumni vitez Don Kihot od Manče. U njemu je Servantes genijalnim humorom i satirom kritikovao feudalno društveno uređenje Španije i razobličio inkviziciju. Bio je to prvi realistički roman španske književnosti kojim se pisac obračunava sa prevaziđenim svetom viteških romana. Don Kihot je postao jedan od najpopularnijih likova svetske literature, a roman je preveden na gotovo sve svetske jezike. Servantes je napisao još oko 30 drama, zbirku pripovedaka Uzorne priče, iz koje je poznata novela Ciganka, zatim Osam komedija i osam međuigara, a pred smrt roman Radovi Persilesa i Sigismunde, koji se smatra njegovim književnim zaveštanjem.

Na današnji dan 1999. godine u NATO agresiji bombardovana je zgrada RTS-a u Aberdarevoj ulici. Poginuli: Jelica Munitlak (28), šminker, Ksenija Banković (28), video-mikser, Darko Stoimenovski (26), tehničar u razmeni, Nebojša Stojanović (27), tehničar u masteru, Dragorad Dragojević(27), radnik obezbeđenja, Dragan Tasić (31), električar, Aleksandar Deletić (31), kamerman, Slaviša Stevanović (32), tehničar, Siniša Medić (32), dizajner programa, Ivan Stukalo (34), TV realizator, Dejan Marković (39), radnik obezbeđenja, Milan Joksimović (47), radnik obezbeđenja, Branislav Jovanović (50), tehničar u masteru, Milovan Janković (59), precizni mehaničar, Tomislav Mitrović (61), režiser programa i Slobodan Jontić (54), monter.

1605 - Umro Boris Fjodorovič Godunov, ruski car
(Moskva, 1551 - Moskva, 23.4.1605)

1616 - Umro Vilijem Šekspir, engleski književnik
(Stratford na Ejvonu, 23.4.1564 - Stratford na Ejvonu, 23.4.1616)

1815 - U Takovu doneta odluka o početku Drugog srpskog ustanka

1838 - Uspostavljena prva redovna transatlantska parobrodska linija između Engleske i SAD

1850 - Umro Vilijem Vordsvort, engleski književnik
(Kokermaunt, 7.4.1770 - Rajdal Maunt, 23.4.1850)

1858 - Rođen Maks Ludvig Plank, nemački fizičar, tvorac "kvantne teorije", nobelovac
(Kil, 23.4.1858 - Getingen, 4.10.1947)

1867 - Rođen Jaša Prodanović, političar, državnik, književnik i književni kritičar, akademik
(Čačak, 23.4.1867 - Beograd, 1.5.1948)

1880 - Rođen Mihail Mihajlovič Fokin, ruski baletski igrač, koreograf i pedagog (Petrograd, 23.4.1880 - Njujork, 22.8.1942)

1891 - Rođen Sergej Sergejevič Prokofjev, ruski kompozitor i pijanista
(Soncovka, 23.4.1891 - Moskva, 5.3.1953)

1897 - Rođen Lester Bouls Pirson, kanadski državnik i diplomata, nobelovac
(Toronto, 23.4.1897 - Otava, 27.12.1972)

1899 - Rođen Vladimir Nabokov, ruski književnik
(Petrograd, 23.4.1899 - Montre, 2.7.1977)

1913 - Esad-paša Toptani predao Skadar crnogorskoj vojsci u Prvom balkanskom ratu

1915 - Održan prvi sastanak Nacionalnog savetodavnog odbora za aeronautiku SAD-preteče NASA, jedan od članova bio profesor Univerziteta Kolumbija, naučnik Mihajlo Pupin

1916 - Rođen Ivo-Lola Ribar, omladinski tribun, sekretar SKOJ-a, urednik listova "Student" i "Mladost", narodni heroj
(Zagreb, 23.4.1916 - Glamoč polje, 27.11.1943)

1922 - Rođen Fadil Hadžić, hrvatski komediograf, osnivač satiričnog pozorišta Jazavac, pozorišni i filmski režiser i scenarista, novinar i slikar
(Bileća, 23.4.1922 - Zagreb, 3.1.2011)

1928 - Rođena Širli Templ, američka filmska glumica i diplomata
(Santa Monika, 23.4.1928)

1933 - Rođen Vartkes Baronijan, kompozitor, muzički urednik RTB-a, profesor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu
(Beograd, 23.4.1933 - Beograd, 21.3.1993)

1934 - Rođen Miodrag Ilić, književnik, novinar i urednik RTS-a
(Beograd, 23.4.1934)

1936 - Rođen Roj Orbison, američki rok muzičar
(Vink, 23.4.1936 - Medison, 9.12.1988)

1946 - Italijanski konstruktor Enriko Pjađo patentirao motocikl "vespa"

1964 - Otvoren Teatar na Taganjki u Moskvi

1986 - Umro Oto Preminger, američki filmski reditelj
(Beč, 5.12.1906 - Njujork, 23.4.1986)

1998 - Umro Konstantin Karamanlis, grčki političar i državnik, predsednik Grčke
(Prota, 23.2.1907 - Atina, 23.4.1998)

2005 - Umro ser Džon Mils, britanski glumac, dobitnik Oskara
(Feslikstou, 22.2.1908 - Denem, 23.4.2005)

2007 - Umro dr Mihailo Bjelica, profesor istorije novinarstva, direktor Jugoslovenskog instituta za novinarstvo
(Vrbica, 1933 - Beograd, 23.4.2007)

2007 - Umro Boris Nikolajevič Jeljcin, ruski političar i državnik, prvi predsednik Ruske federacije
(Butka, 1.2.1931 - Moskva, 23.4.2007)

2009 - Umrla Vera Crnobori, novinar "Borbe", "Narodne armije", "Fronta" i Radio Jugoslavije
(Sisak, 1925 - Beograd, 23.4.2009)

2010 - Umrla Natalija Lavrova, ruska gimnastičarka, dvostruka olimpijska šampionka u ritmičkoj gimnastici
(Penza, 4.8.1984 - Penza, 23.4.2010)

[Bisernica]

24. april


Danas je najradosniji od svih radosnih dana,praznik nad praznicima,
slavlje nad slavljima - Hristos Vaskrse iz mrtvih i svetlost njegovog
Vaskrsenja osvetli Vaseljenu.

Svim članovima foruma i putnicima namernicima neka svetlost Hristovog
Vaskrsenja osvetli put života zemaljskog u veri ,nadi i ljubavi.







SRETAN USKRS I HRISTOS VOSKRESE !







Danas je Vaskrs, jevanđeljski događaj kojim je pre više od dva milenijuma počela novozavetna istorija.


Hrišćanske crkve i vernici danas proslavljaju praznik Vaskrsenja Isusa Hrista, jevanđeljski događaj kojim je pre više od dva milenijuma počela novozavetna istorija čovečanstva.

Na današnji dan 1731. godine preminuo je engleski pisac i novinar Danijel Defo. Rođen je kao Danijel Fo, sin londonskog mesara Džejmsa Foa, ali je kasnije svom prezimenu dodao "de", kako bi zvučalo otmenije. Smatra se za jednog od glavnih popularizatora romana, nove književne forme u Engleskoj u to vreme. Najpoznatiji Defoov roman je "Robinzon Kruso" objavljen 1719. godine. To je priča o brodolomniku koji dospeva na pusto ostrvo i u borbi za opstanak doživljava mnoge avanture. Pretpostavlja se da je roman inspirisan doživljajima škotskog mornara Aleksandra Selkirka, koji je nakon brodoloma nekoliko godina živeo na jednom pacifičkom ostrvu. Defoovi poznatiji romani su i "Kapetan Singlton", objavljen 1720. godine i Mol Flanders iz 1722. godine.

1792. - Francuski kapetan Klod Žozef Ruže de Lil, komponovao "Marseljezu", francusku revolucionarnu pesmu koja je postala nacionalna himna

1833. - Rođen Marko Miljanov, crnogorski vojvoda, političar i književnik
(Medun, 24. 04. 1833 - Herceg Novi, 15. 02. 1901)

1845. - Rođen Karl Špiteler, švajcarski književnik, nobelovac
(Listal, 24. 04. 1845 - Lucern, 28. 12. 1924)

1856. - Rođen Anri - Filip Peten, francuski maršal, političar i vojskovođa
(Pa de Kale, 24. 04. 1856 - Port Žoinvil, 23. 07. 1951)

1858. - Rođen Ljubomir Nedić, književni kritičar, profesor Velike škole u Beogradu
(Beograd, 24. 04. 1858 - Beograd, 29. 07. 1902)

1908. - Umro Valtazar Bogišić, pravnik, istoričar i političar, akademik
(Cavtat, 07. 12. 1834 - Rijeka, 24. 04. 1908)

1915. - Turska vlast počela masovni pogrom Jermena

1920. - Rođen Ugo Piro, italijanski scenarista, dobitnik "Oskar"-a
(Salerno, 24. 04. 1920 - Rim, 18. 01. 2008)

1934.- Rođena Širli Mek - Lejn, američka filmska glumica, dobitnica "Oskar"-a
(Ričmond, 24. 04. 1934)

1942. - Rođena Barbara Strejsend, američka filmska glumica, režiser i pevačica, dobitnica "Oskar"-a
(Njujork, 24. 04. 1942)

1967. - Poginuo Vladimir Mihajlovič Komarov, sovjetski kosmonaut
(Moskva, 16. 03. 1927 - Orenburg, 24. 04. 1967)

1970. - Lansiran prvi kineski veštački satelit

1971. - Sovjetski kosmonauti izveli prvo spajanje svemirskog broda i veštačkog satelita preteča prve "svemirske laboratorije"

1975. - Umro Vanja Radauš, slikar, vajar i grafičar
(Vinkovci, 29. 04. 1906 - Vinkovci, 24. 04. 1975)

1982. - Umro Vile Ritola, finski atletičar, olimpijski šampion
(Peraseinaioki, 18. 01. 1896 - Helsinki, 24. 04. 1982)

1986. - Umrla Volis Simpson, vojvotkinja od Vindzora
(Blu Ridž Samit, 19. 06. 1896 - Pariz, 24. 04. 1986)

1990. - Rođen Jan Veseli, košarkaš "Partizana"
(Ostrava, 24. 04. 1990)

1997. - Umro Mihajlo Šaranović, novinar
(Kosov Lug, 1935 - Beograd, 24. 04. 1997)

2004. - Umrla Este Loder(Džozefin Ester Mencer), kozmetički magnat, vlasnica farmaceutske kompanije "Este Loder"
(Njujork, 01. 07. 1908 - Njujork, 24. 04. 2004)

2005. - Umro Ezer Vajcman, izraelski vojni pilot, osnivač ratnog vazduhoplovstva, političar i državnik, predsednik Izraela
(Tel Aviv, 15. 06. 1924 - Cezaria, 24. 04. 2005)

2006. - Umro Cvetko Lainović, akademski slikar
(Podgorica, 06. 04. 1931 - Beograd, 24. 04. 2006)

[Bisernica]

25. april





Današnji dan kroz istoriju obeležilo je rođenje vođe Engleske revolucije Olivera Kromvela, ali i smrt švedskog fizičara i astronoma Andersa Celzijusa. Rođen je srpski pesnik-guslar Filip Višnjić.


Na današnji dan 1599. godine rođen je vođa Engleske revolucije Oliver Kromvel, čija je vojska porazila kraljevsku armiju 1644. kod Marston Mura i 1645. kod Nezbija i zarobila kralja Čarlsa I. Kralj je osuđen na smrt i pogubljen je 1649. godine. Odbivši titulu kralja, Kromvel je 1653. godine postao protektor Engleske, Škotske i Irske. Dve godine posle njegove smrti 1658. godine, monarhija je obnovljena. Period republike u istoriji Engleske ostao je zapamćen kao vreme strahovlade.(Hantingdon, 25.4.1599 - London, 3.9.1658)

Švedski fizičar i astronom Anders Celzijus umro je na današnji dan 1744. godine, tvorac skale za merenje toplote nazvane njegovim imenom, na kojoj je tačka ključanja vode označena sa 100, a otapanja leda s nula stepeni. Osim Celzijusove skale u upotrebi su i Farenhajtova skala - sa 180 kao i Reomirova sa 80 stepeni. Bavio se i fenomenom severne svetlosti i efektima magnetnih smetnji, obavljao je svetlosna merenja i ispitivao meteorološke pojave i Jupiterove satelite, a sopstvenim sredstvima podigao je opservatoriju u rodnoj Upsali.(Upsala, 27.11.1701 - Upsala, 25.4.1744)

Na današnji dan 1765. godine rođen je srpski pesnik-guslar Filip Višnjić, koji je opevao sve značajnije događaje iz Prvog srpskog ustanka. Njegove pesme zabeležio je Vuk Stefanović Karadžić.(Trnovo, 25.4.1767 - Grk, 1834)

1595 - Umro Torkvato Taso, italijanski književnik
(Sorento, 11.3.1544 - Rim, 25.4.1595)

1874 - Rođen Guljelmo Markoni, italijanski inženjer, jedan od pionira bežične telegrafije, nobelovac
(Bolonja, 25.4.1874 - Rim, 20.7.1937)

1792 - Prva upotreba giljotine - pogubljen drumski razbojnik Žak Peletje na trgu De Grev u Parizu

1859 - Počelo prokopavanje Sueckog kanala

1869 - Štampan prvi broj lista "Pančevac", najstarijeg lista na Balkanu

1893 - Rođen Jovan Palavestra, književnik, književni kritičar i publicista
(Mostar, 25.4.1893 - Sarajevo, 6.12.1959)

1913 - Umro Mihail Mihailovič Kocjubinski, ukrajinski književnik
(Vinica, 17.9.1864 - Černigov, 25.4.1913)

1915 - Bitka na Galipolju u Prvom svetskom ratu

1918. - Rođena Ela Ficdžerald, američka džez - pevačica
(Njuport, 25. 04. 1918 - Los Anđeles, 15. 06. 1996)

1930 - Rođen Branko Milanović, književnik, profesor univerziteta u Sarajevu, Novom Sadu i Banjaluci, član Akademije nauka i umetnosti Republike Srpske
(Banjaluka, 25.4.1930 - Banjaluka, 16.1.2011)

1935 - Rođena Lola Novaković, pevačica
(Beograd, 25.4.1935)

1938 - Umro Živko Pavlović, general i vojni pisac, akademik
(Bašin, 13.3.1871 - Beograd, 25.4.1938)

1940 - Rođen Al Paćino(Alfredo Džejms), američki filmski glumac, dobitnik Oskara
(Njujork, 25.4.1940)

1940 - Rođen Mihail Kononov, ruski glumac
(Moskva, 25.4.1940 - Moskva, 16.7.2007)

1941 - Počela sa radom nemačka okupaciona radio-stanica "Zender Belgrad"

1943 - Umro Vladimir Ivanovič Njemirovič - Dančenko, ruski književnik, reformator teatra
(Ozurgeti, 11.12.1858 - Moskva, 25.4.1943)

1945 - Italija oslobođena od fašizma u Drugom svetskom ratu

1945 - U San Francisku počela osnivačka konferencija Organizacije ujedinjenih nacija

1945 - Izvršeno spajanje savezničke armije na Labi i kod Torgaua u Nemačkoj

1947 - Rođen Zoran Bogavac, novinar i publicista
(Beograd, 25.4.1947 - Beograd, 16.9.2006)

1947 - Rođen Johan Krojf, holandski fudbaler i trener
(Amsterdam, 25.4.1947)

1950 - Rođena Jelena Tinska, balerina i pozorišna glumica
(Beograd, 25.4.1950)

1974 - U "Revoluciji karanfila" srušena fašistička diktatura u Portugaliji

1990 - Postavljen u orbitu Hablov svemirski teleskop

1995 - Umrla Džindžer Rodžers, američka pozorišna i filmska glumica i pevačica, dobitnica Oskara
(Independens, 16.7.1911 - Los Anđeles, 25.4.1995)

2000 - Ubijen Žika Petrović, generalni direktor JAT-a
(Požarevac, 1939 - Beograd, 25.4.2000)

2002 - Umro Svetozar M. Ignjačević, književnik i prevodilac, profesor Univerziteta u Beogradu
(Beograd, 3.2.1938 - Beograd, 25.4.2002)

2005 - Umro Čedomir Mirković, književnik i književni kritičar, direktor TV Beograd i Izdavačkog preduzeća "Prosveta"
(Nevade, 18.1.1944 - Beograd, 25.4.2005)

2008 - Umro dr Milan Kangrga, hrvatski filozof, profesor Filozofskog fakulteta u Zagrebu, osnivač časopisa "Pogledi", "Naše teme", "Praksis"

(Zagreb, 1.5.1923 - Zagreb, 25.4.2008)

2008 - Umro dr Dragutin C. Popović, dipl. inž. mašinstva, profesor i dekan Mašinskog fakulteta u Beogradu, osnivač Katedre za procesnu tehniku
(2.12.1919 - Beograd, 25.4.2008)

2010 - Umro Alan Silito, britanski književnik
(Notingem, 4.3.1928 - London, 25.4.2010)

[Bisernica]

26. april





Na današnji dan rođen Leonardo da Vinči, Meša Selimović. Svetski dan intelektualne svojine.


Na današnji dan 1452. godine rođen je italijanski slikar, vajar, arhitekta, pronalazač, Leonardo da Vinči, jedan od najvećih umova renesanse. U Francusku je prešao 1516. gde je i umro. Izradio je relativno malo slika, od kojih su najznačajnije "Mona Liza", "Bogorodica u pećini", "Sveta Ana", "Tajna večera". Uradio je mnoštvo crteža, a mnoge njegove freske su oštećene zato što je eksperimentisao bojama. Nije se interesovao samo za ljudsko telo i prirodu nego i za psihologiju: u "Tajnoj večeri" metodski je prostudirao i nijansirano izrazio karakter svake ličnosti. Prvi je uneo atmosferu u slike i pomoću svetlo-tamnog modelisanja (sfumato) dao toplinu kože i mekoću tela. Ni jedno njegovo vajarsko delo nije sačuvano, a arhitektonske zamisli su ostale u projektu. Živo su ga privlačile i prirodne nauke - fizika, astronomija, hemija. Radio je i na spravi za letenje. Napisao je "Traktat o slikarstvu".

1910. - Rođen Mehmed - Meša Selimović, književnik, akademik. Jedan od najvećih srpskih književnika 20. veka, Meša Selimović je završio Filozofski fakultet u Beogradu, a do Drugog svetskog rata radio je kao profesor u gimnaziji u Tuzli. Po izlasku iz ustaškog logora 1943, otišao je u partizane. Posle rata bio je direktor Drame Narodnog pozorišta u Sarajevu, umetnički direktor "Bosna filma", kao i glavni i odgovorni urednik "Svjetlosti". Autor je jednog od najznačajnijih romana srpske literature "Derviš i smrt", koji se odlikuje osobenošću tretiranja teme, čovekovog života u tragičnim okolnostima i refleksijama o ljudskoj egzistenciji. Dubok pečat u srpskoj literaturi ostavio je i romanima "Tišina", "Tvrđava" i "Magla i mesečina", kao i zbirkama pripovedaka "Prva četa", "Tuđa zemlja" i "Devojka zlatne kose". Autor je brojnih eseja, studija i nekoliko filmskih scenarija. Književna nagrada koja nosi Selimovićevo ime ustanovljena je na današnji dan 1988. godine.

121. - Rođen Marko Aurelije, rimski car i filozof
(Rim, 26. 04. 121 -Beč, 17. 03. 180)

1335. - Italijanski pesnik Petrarka, usponom na vrh Mont bantu postao prvi Evropljanin koji se popeo na Alpe

1452. - Rođen Leonardo da Vinči, italijanski slikar, vajar, arhitekta, inženjer, pronalazač i mislilac (Vinči, 26. 04. 1452 - Dvorac Klu, Francuska, 02. 05. 1519)

1711. - Rođen Dejvid Hjum, škotski filozof
(Edinburg, 26. 04. 1711 - Edinburg, 25. 08. 1776)

1798. - Rođen Ežen Delakroa, francuski slikar
(Šaranton-Sen-Moris, 26. 04. 1798 - Šamprosej, 13. 08. 1863)

1894. - Rođen Rudolf Hes, nemački nacistički lider
(Aleksandrija, 26. 04. 1894 - Berlin, 17. 07. 1987)

1898. - Rođen Visente Aleiksander, španski književnik, nobelovac
(Sevilja, 26. 04. 1898 - Madrid, 14. 12. 1984)

1904. - Umro Dimitrije Nešić, matematičar, profesor i rektor Velike škole u Beogradu, ministar prosvete Srbije, akademik, predsednik Srpske kraljevske akademije
(Beograd, 08. 10. 1836 - Beograd, 26. 04. 1904)

1910. - Umro Bjerstern Bjernson, norveški književnik, nobelovac
(Kvikne, 08. 12. 1832 - Pariz, 26. 04. 1910)

1920. - Umro Kliment Arkadjevič Timirjazev, ruski botaničar
(Petrograd, 03. 06. 1843 - Moskva, 26. 04. 1920)

1931. - Prvi prodor čoveka u stratosferu - Ogist Pikar leteo balonom na visini od 15. 700 metara

1931. - Umro Milorad Gavrilović, pozorišni glumac i reditelj, upravnik Narodnog pozorišta u Beogradu (Valjevo, 21. 05. 1861 - Beograd, 26. 04. 1931)

1937. - Razoren gradić Gernika u Španskom građanskom ratu

1937. - Rođen Aleksandar Sekulić, književnik
(Sekulići, 26. 04. 1937 - Beograd, 16. 09. 2009)

1940. - Umro Karl Boš, nemački industrijalac i hemičar, nobelovac
(Kolonj, 27. 08. 1874 - Hajdelberg, 26. 04. 1940)

1950. - Rođen Goran Pleša, pozorišni, filmski i TV glumac
(Beograd, 26. 04. 1950 - Beograd,10. 04. 2007)

1962. - Lansiran prvi međunarodni satelit u telekomunikacione svrhe

1967. - Rođen Konstantin Kostjukov, ukrajinski baletski igrač, direktor Baleta Narodnog pozorišta u Beogradu (Kijev, 26. 04. 1967)

1974. - Potpisana Konvencija o zaštiti intelektualne svojine, tim povodom se 26. april obeležava kao Svetski dan intelektualne svojine.

1978. - Rođena Ana Muglalis, grčka filmska glumica
(Nant, 26. 04. 1978)

1984. - Umro Vilijam Kaunt Bejzi, američki džez - muzičar
(Red Benk, 21. 08. 1904 - Holivud, 26. 04. 1984)

1986. - Havarija nuklearke u Černobilju

1988. - Ustanovljena književna nagrada "Meša Selimović"

1999. - U NATO agresiji srušen Žeželjev most u Novom Sadu

2000. - Umrla Mirjana Čiplić - Kuruzović, slikar, scenograf i kostimograf
(Beograd, 24. 02. 1937 - Beograd, 26. 04. 2000)

2000. - Umrla Zlata Vidaček, književnica i novinar Radio Beograda
(Zagreb, 05. 03. 1923 - Beograd, 26. 04. 2000)

2005. - Umro Danilo Purić, političar, diplomata, novinar, glavni urednik i direktor "Politike" (Mileševo, 01. 02. 1923 - Beograd, 26. 04. 2005)

2005. - Umrla Marija Šel, austrijska filmska, pozorišna i TV glumica
(Beč, 15. 01. 1926 - Prajtneg, 26. 04. 2005)

2009. - Umrla Ivanka Martinović, filolog, viši istraživač Redakcije za istoriografiju TV Beograd (Beograd, 1925 - 26. 04. 2009)

2010. - Umro Šime Vučković,novinar TANjUG-a, "Borbe", "Naše Borbe", jedan od osnivača lista "Danas" (Poljice, 25.10.1938 - Beograd, 26. 04. 2010)

2010. - Umrla Ljiljana Petrović-Batler, romska pevačica
(Beograd, 14. 12. 1944 - 26. 04. 2010)