SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

[Bisernica]

6. jun





Na današnji dan 1799. godine rođen ruski pisac Aleksandar Sergejevič Puškin. Prva filmska projekcija u Beogradu održana 1896. Počela operacija "Overlord", iskrcavanje angloameričkih trupa u Normandiji u Drugom svetskom ratu 1944. godine.


Godine 1799. na današnji dan rođen je u Moskvi Aleksandar Sergejevič Puškin, ruski književnik. Mnogi ga smatraju najboljim ruskim pesnikom i ocem moderne ruske književnosti. Puškin je među prvima u Rusiji počeo da piše narodnim jezikom i distancirao se od romantičarske književnosti popularne u zapadnoj Evropi. Napravio je stil koji je mešao satiru, romantiku i dramu. Decembra 1825. godine, u Sankt Peterburgu su se održali protesti i kod puno učesnika su pronađene Puškinove pesme. Iako on sam nije učestvovao u protestima, spalio je sav materijal za koji je smatrao da može da ga kompromituje.

Godine 1826, Puškin je napisao peticiju za puštanje na slobodu i nakon prijema kod cara Nikolaja je pušten. Car Nikolaj je odlučio da postane cenzor Puškinovih dela. Iako je dobio de jure slobodu, Puškin nije dobio slobodu kretanja i pisanja. Godine 1829, upoznao je Nataliju Gončarevu, kojom se i oženio 1831. Dve godine kasnije, Puškin je proglašen za kamerjunkera. U pitanju je dvorski čin koji se obično dodeljuje mladim aristokratama. To je uvredilo Puškina, između ostalog, zato što je verovao da mu je taj čin dodeljen da bi njegova supruga mogla da odlazi na dvorske balove.

Godine 1837, Puškin je izazvao D'Antesa na dvoboj, zbog sumnje da je flertovao sa njegovom suprugom. Prvi metak je opalio D'Antes i pogodio Puškina u stomak. Ovaj se uhvatio rukom za ranu i pao napred u sneg. Rukama se pridigao na kolena, uperio pištolj i pokušao da opali. Međutim, pištolj je bio pokvašen, te je Puškin zatražio da zameni pištolj, što mu je i dozvoljeno. Opalio je, ali je metak je samo okrznuo D'Antesa. Puškin je ubrzo prenet u krevet, gde je doktor pokušao da mu sanira ranu. Ipak, preminuo je dva dana kasnije, 1837. godine, u Petrogradu.

Godien 1896, održana je prva filmska projekcija u Beogradu. U kafani "Zlatni krst" na Terazijama, današnjem "Dušanovom gradu", gosti iz Francuske, Andre Kar i Žil Žiren, saradnici braće Limijer, održali su pred začuđenim i zadivljenim posetiocima, prvu filmsku projekciju u Beogradu. Bila je to ujedno prva filmska projekcija na Balkanu. Taj datum Jugoslovenska kinoteka obeležava kao svoj dan. Sa više od 82 hiljade kopija filmova, Jugoslovenska kinoteka je jedna od najbogatijih u svetu. Sakupljeni i sačuvani materijal od ogromnog je značaja ne samo za domaću i svetsku kinematografiju, već i za sveukupnu kulturnu baštinu Srbije i sveta.

1599 - Rođen Dijego Velaskez, španski slikar
(Sevilja, 6.6.1599 - Madrid, 7.8.1660)

1606 - Rođen Pjer Kornej, francuski književnik
(Ruan, 6.6.1606 - Pariz, 1.10.1684)

1683 - U Oksfordu otvoren prvi javni muzej u svetu "Ešmolien"

1769 - Veliki Bečkerek (današnji Zrenjanin) prerastao u grad

1812 - Rođen Ivan Aleksandrovič Gončarov, ruski književnik
(Simbirsk, 6.6.1812 - Petrograd, 27.9.1891)

1875 - Rođen Tomas Man, nemački književnik, nobelovac
(Libek, 6.6.1875 - Cirih, 12.8.1955)

1883 - Počela izgradnja železničke stanice u Beogradu

1888 - Umro Mita Popović, književnik
(Baja, 3.7.1841 - Budimpešta, 6.6.1888)

1896 - Umro Milan Jovanović Morski, lekar i književnik
(Jarkovac, 24.4.1834 - Beograd, 6.6.1896)

1899 - Rođen Branislav Kojić, arhitekta, profesor Arhitektonskog fakulteta u Beogradu, akademik
(Smederevo, 6.6.1899 - Beograd, 27.7.1987)

1903 - Rođen Aram Hačaturijan, gruzijski kompozitor
(Tbilisi, 6.6.1903 - Moskva, 1.5.1978)

1906 - Rođen Nemanja Vurdelja, neuropsihijatar, profesor Medicinskog fakulteta u Novom Sadu.
(Ličko Petrovo Selo, 6.6.1906- Novi Sad, 25.5.2004)

1915 -Rođena Divna Đoković, pozorišna glumica, pedagog i operska pevačica
(Livno, 6.6.1915 - Beograd, 14.1.2005)

1924 - Rođen Vojislav Korać, arhitekta, istoričar umetnosti, akademik
(Debelo Brdo, 6.6.1924)

1928 - Rođena Ksenija Jovanović, pozorišna, filmska i TV glumica
(Sarajevo, 6.6.1928)

1944 - Počela operacija "Overlord" - iskrcavanje angloameričkih trupa u Normandiji u Drugom svetskom ratu

1946 - Umro Gerhard Hauptman, nemački književnik, nobelovac
(Obersalcbrun, 11.9.1862 - Agnetendorf, 6.6.1946)

1948 -Umro Luj Limijer, francuski naučnik, sa bratom Ogistom tvorac prve filmske kamere(Bezanson, 5.10.1864 - Bandol, 6.6.1948)

1956 - Rođen Bjern Borg, švedski teniser
(Sedertalje, 06. 06. 1956)

1961 - Umro Karl Gustav Jung, švajcarski psiholog i psihijatar
(Kesvil, 26.7.1875 - Kisnaht, 6.6.1961)

1973 - Umrla Rajka Borojević, književnica, osnivač "Dragačevske zadruge"
(Pješivac, 21.5.1913 - Beograd, 6.6.1973)

1976 - Rođen Vlado Georgiev, muzičar
(Dubrovnik, 6.6.1976)

2005 - Umro Dragomir Popnovakov, književnik i bibliotekar Matice srpske
(Turija, 1938 - Čurug, 6.6.2005)

2005 - Umrla En Benkroft (Ana Marija Italijano), američka filmska glumica, dobitnica Oskara
(Njujork, 17.9.1931 - Njujork, 6.6.2005)

2008 - Umrla Vera Lubarda, slikarka, supruga slikara Petra Lubarde
(Beograd, 6.6.2008)

2009 - Umro Zoran Purešević, dipl. politikolog, novinar, glavni urednik TV Šabac, direktor IP "Glas Podrinja", osnivač "Šabačke revije"
(Donje Crniljevo, - Beograd, 6.6.2009)

[Bisernica]

7. jun





Rođenje francuskog slikara Pola Gogena i romansijera, dramskog pisca i teatrologa Slobodana Selenića, obeležili današnji dan kroz istoriju.


Godine 1848. rođen je Pol Gogen, francuski slikar i vajar. Gogenov umetnički pogled izgrađen je na protivstavu impresionističkom shvatanju slikarstva. Njegov postupak karakterišu pojednostavljeni oblici, jaki kontrasti boja, ukidanje perspektive, a najčešća tema je egzotičan svet domorodaca tahićanskog ostrva Fatu-Iva, među kojima je i umro. Najznačajnije slike uradio je tokom dva boravka na Tahitiju, gde je pobegao od civilizacije - Cheretanje, Dve devojke s Tahitija, Materinstvo, Beli konj, Plemkinja.

Na današnji dan 1933. rođen je Slobodan Selenić, književnik, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu. Romansijer, dramski pisac i teatrolog, Slobodan Selenić je književnim radom počeo da se bavi 1955. godine. Napisao je više romana i pozorišnih komada, kao i veliki broj eseja i pozorišnih kritika. Njegovi romani Prijatelji, Očevi i oci i Ubistvo s predumišljajem svrstali su ga među naše najčitanije pisce. Visoko mesto u srpskoj književnosti zauzeo je osobenim literarnim postupkom, ubedljivim proznim saopštavanjem i smelošću da se bavi najkrupnijim i najprovokativnijim temama našeg vremena i podneblja.

1826 - Umro Jozef fon Fraunhofer, nemački fizičar (Straubing, 6.3.1787 - Minhen, 7.6.1826)

1840 - Osnivanjem Pošte u Beogradu počeo redovni poštanski saobraćaj u Srbiji. Istorijat srpske pošte počinje od Karađorđeve naredbe seoskim kmetovima da su "dužni svako pismo predati, dok onom ko bi se usudio ovo zadržati sledi pedeset štapova". Posle Drugog srpskog ustanka poštu su raznosili "tatari", koji su putovali lošim drumovima i po nekoliko dana do odredišta. Najpoznatiji među njima je bio Rista Prendić koji bi za 6 dana jahanja carigradskim drumom knezu Milošu Obrenoviću donosio najvažnije sultanove i Portine poruke. Prva glavna beogradska poštanska stanica-mezulana, nalazila se blizu Kalemegdana. Služba je bila ustrojena tako da dva puta nedeljno pošta ide u unutrašnjost Srbije, kako zvanična, tako i privatna. Pošiljke su prenošene konjima, poštanskim kočijama, a nosili su ih i poštari - pešaci. Godine 1842, zbog boljih uslova, preseljena je u kuću Nauma Ička, do kafane "Znak pitanja". Kraj ulaza u zgradu vidno je bio istaknut grb pošte, rad slikara Uroša Kneževića. Dan osnivanja prve pošte u Beogradu, obeležava se kao Dan poštanskih radnika Srbije.

1848 - Umro Visarion Grigorijevič Bjelinski, ruski književni kritičar (Sviborg, 13.6.1811 - Petrograd, 7.6.1848)

1879 - Rođen Knud Johan Viktor Rasmusen, danski polarni istraživač (Jakobshavn, 7.6.1879 - Kopenhagen, 21.12.1933)

1882 - Umro Konstantin Peičić, lekar i književnik (Borovo, 1802 - Budimpešta, 7.6.1882)

1900 - Osnovan Pasterov zavod u Nišu

1935 - Umro Ivan Vladimirovič Mičurin, sovjetski biolog, akademik (Dolgojevo, 15.10.1855 - Mičurinsk, 7.6.1935)

1940 - Rođen Tom Džons (Tomas Džon Vudvord), britanski pevač (Pontripid, 7.6.1940)

1942 - Umro Bora Baruh, slikar (Beograd, 19.11.1911 - Jajinci, 07.6.1942)

1963 - Pojavio se prvi singl britanske rok grupe "The Roling Stones"

1965 - Rođen Demijen Hirst, britanski konceptualni umetnik, najskuplji živi umetnik na svetu (Bristol, 7.6.1965)

1974 - Puštena u rad zemaljska stanica u Prilikama kod Ivanjice

1980 - Osnovana Zadužbina "Miloš Crnjanski"

1980 - Umro Henri Miler, američki književnik (Njujork, 26.12.1891 - Pasifik Pelisejd, 7.6.1980)

1981 - Rođena Ana Kurnjikova, ruska teniserka (Moskva, 7.6.1981)

1993 - Umro Dražen Petrović, košarkaš (Šibenik, 22.10.1964 - Minhen, 7.6.1993)

2007 - Umro Milorad-Sidžim Milošević, bokser, predsednik Bokserskog kluba "Partizan" (Partizani, 28.6.1928 - 7.6.2007)

[Bisernica]

8. jun





Na današnji dan rođeni kompozitor Robert Šuman 1810. godine, francuska književnica Margerit Jursenar 1903. godine, srpski pesnik Ivan V. Lalić 1931. godine.


Poznati kompozitor nemačkog romantizma Robert Šuman rođen je 8. juna 1810. godine. Komponovao je klavirsku muziku, pesme i crkvenu muziku. Feliks Mendelson ga je 1843. godine angažovao za nastavnika glasovira i kompozicije na novoosnovanom konzervatorijumu u Lajpcigu. Od 1850. do 1853. godine Šuman nastupa kao gradski muzički direktor u Dizeldorfu. Od velikih ličnosti klasične muzike posebno je uticao na Bramsa. U poslednjim godinama života patio je od psihičke bolesti, pa je 1854. godine pokušao sebi da oduzme život skočivši u Rajnu, ali je spasen. Umro je 1856. godine i sahranjen je u Bonu.

Pesnik, prevodilac i esejista Ivan V. Lalić rođen je u Beogradu na današnji dan 1931. godine. Lalić jedan je bio od naših najprevođenijih i najpoznatijih pesnika u svetu. Prve pesme i prevode počeo je da objavljuje kao dvadesetogodišnjak. U literaturu je ušao 1955. godine knjigom Bivši dečak. Bogatim lirskim opusom iskazao se kao pesnik visokih stvaralačkih ambicija i veoma negovane, rafinirane kulture. Bio je izvanredan tumač poezije, naročito onoga što je donelo moderno doba i sjajan prevodilac. Poezija Ivana Lalića jeste neprestani lirski dijalog sa vremenom, istorijom i kulturom, sa silama stvaranja i razaranja. Ona je, istovremeno i stalna upitanost o smrti, nastajanju i nestajanju, o svetlosti i delima ljubavi potrebnim da bi se u neskladu pojedinačnih i kolektivnih sudbina naslutio znak izgubljenog smisla.

1831 - Umrla Sara Sidons, engleska pozorišna glumica (Brekon, 5.7.1755 - London, 8.6.1831)

1876 - Umrla Žorž Sand, francuska književnica (Pariz, 1.7.1804 - Noant, 8.6.1876)

1889 - Umro Džerard Menli Hopkins, engleski književnik (Stratford, 11.6.1844 - Dablin, 8.6.1889)

1903 - Rođena Margerit Jursenar (de Krajenkur), francuska književnica, akademik (Brisel, 8.6.1903 - Maunt Dezert, 18.12.1987)

1914 - Rođen Mihaj Avramesku, rumunski književnik (Felnaku, 8.6.1914)

1916 - Rođen Luiđi Komenčini, italijanski filmski reditelj, jedan od osnivača Italijanske kinoteke (Salo, 8.6.1916 - Rim, 6.4.2007)

1920 - Umro Aleksa Dundić, heroj ruskog građanskog rata (Grabovac, 12.8.1897 - Rovno, 8.6.1920)

1921 - Rođen Suharto, indonežanski general, političar i državnik, predsednik Indonezije (Solo, 8.6.1921 - Džakarta, 27.1.2008)

1922 - Na stadionu FK "Soko" odigrana prva međunarodna fudbalska utakmica jugoslovenske reprezentacije na domaćem terenu, protiv ekipe Rumunije, a u čast venčanja kralja Aleksandra sa rumunskom princezom Marijom

1943 - Umro Mihajlo Petrović Mika Alas, matematičar, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu (Beograd, 6.5.1868 - Beograd, 8.6.1943)

1943 - Rođen Vili Devenport, američki atletičar, svetski i olimpijski šampion (Alabama, 8.6.1943 - Čikago, 18.6.2002)

1983 - Rođena Kim Klajsters, belgijska teniserka (Bri, 8.6.1983)

1998 - Umro Mihailo Lj. Mihailović, profesor Prirodno-matematičkog fakulteta, akademik (Beograd, 22.1.1924 - Beograd, 8.6.1998)

2001 - Umro Branko Pleša, pozorišni glumac i reditelj, profesor Akademije umetnosti u Novom Sadu (Kiseljak, 6.3.1926 - Beograd, 8.6.2001)

2007 - Umro Ričard Rorti, američki filozof (Njujork, 4.10.1931 - Palo Alto, 8.6.2007)

2008 - Umro Šaban Bajramović, pevač, "kralj" romske muzike (Niš, 16.4.1936 - Niš, 8.6.2008)

2008 - Umro Momčilo-Moma Dimić, književnik i prevodilac (Beograd, 28.2.1944 - Beograd, 8.6.2008)

2008 - Umro Dino Rizi, italijanski filmski reditelj (Milano, 23.12.1916 - Rim, 8.6.2008)

2009 - Umro Omar Bongo Ondimba, predsednik Gabona, lider sa najdužim predsedničkim stažom u Africi (1967-2009) (Levai, 30.12.1935 - Barselona, 8.6.2009)

[Bisernica]

9. jun





Na današnji dan 1781. godine rođen Džordž Stivenson, engleski inženjer i pronalazač, konstruktor prve parne lokomotive i prve javne železničke pruge na svetu. Umro Čarls Dikens, poznati engleski književnik.


Na današnji dan 1781. godine rođen Džordž Stivenson, engleski inženjer i pronalazač, konstruktor prve parne lokomotive i prve javne železničke pruge na svetu. Projektovao je 1825. prvu javnu železničku prugu Stokton-Darlington i uveo čelične šine umesto drvenih, a 1829. izgradio i prugu Liverpul-Mančester, na kojoj je njegova lokomotiva "Rokit" postigla tada rekordnu brzinu od 56 kilometara na čas. U Njukastlu je 1823. osnovao prvu fabriku lokomotiva. (Vilam, 9.6.1781 - Česterfild, 12.7.1848)

Čarls Dikens, engleski književnik umro je na današnji dan 1870. godine. Slikar engleskog srednjeg i nižeg građanskog staleža, Dikens je već u svojim prvim radovima pokazao izuzetnu snagu opažanja, smisao za društvene probleme i naglašenu sklonost humoru i satiri, uz neobičnu primesu romantičnog i sentimentalnog, koja će u njegovim zrelijim i poznijim delima biti sve očitija. Dvadesetak njegovih knjiga, koje je napisao za tri decenije književnog rada, pokazuju autorovu sklonost ka mešanju različitih stilova, kao i udovoljavanju ukusu publike. Majstor groteske i umetnik karakterizacije, Dikens je jedan od najznačajnijih i najčitanijih engleskih pisaca, predstavnika realizma, koji je izvršio snažan uticaj ne samo na englesku, već i na celokupnu svetsku književnost. Njegovi najpoznatiji romani su: Dejvid Koperfild, Oliver Tvist, Pikvikov klub, Mala Dorit, Nikolas Niklbi, Stara prodavnica retkosti i Martin Čezlvit. (Lendport, 7.2.1812 - Geds Hil, 9.6.1870)

68. - Izvršio samoubistvo Lucije Domicije Neron, rimski car
(Antium, 15.12.37 - Rim, 9.6.68)

1672 - Rođen Petar Veliki (Petar I Aleksejevič), ruski car, vojskovođa i reformator
(Moskva, 9.6.1672 - Sankt Peterburg, 8.2.1725)

1815 - Potpisani završni akti Bečkog kongresa

1893 - Rođen Kol Porter, američki kompozitor
(Per, 9.6.1893 - Santa Monika, 15.10.1964)

1899 - Rođen Petar Petrović Pecija, književnik i pozorišni glumac
(Lađevci, 9.6.1899 - Beograd, 20.10.1952)

1904 - Osnovan Londonski simfonijski orkestar

1914 - Otkriven spomenik Dositeju Obradoviću u Beogradu

1922 - Rođen Džordž Ekslroud, američki reditelj, dramaturg i scenarista
(Njujork, 9.6.1922 - Los Anđeles, 21.6.2003)

1923 - Vojno-fašistički prevrat u Bugarskoj, ubijen predsednik vlade Aleksandar Stambolijski

1932 - Umrla Danica Marković, književnica
(Čačak, 12.10.1879 - Beograd, 9.6.1932)

1934 - Nastao Paja Patak, junak stripa i crtanog filma - u Diznijevom kreativnom studiju nacrtao ga je Karl Barks, a prvi put se pojavio u animiranom filmu "Mudra mala koka"

1936 - Rođen prof. dr Nikola Koljević, književnik, političar i državnik, član Predsedništva BiH, potpredsednik Republike Srpske
(Banjaluka, 9.6.1936 - Beograd, 25.1.1997)

1939 - Rođen Nikola Rackov, pijanista, profesor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu
(Kovačica, 9.6.1939)

1947 - Rođena Gordana Jevtović Minov, operska pevačica-sopran, prvakinja Beogradske opere, profesor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu
(Beograd, 9.6.1947 - Beograd, 8.7.2007)

1963 - Rođen Džoni Dep, američki filmski glumac
(Ovensboro, 9.6.1963)

1974 - Umro Migel Anhel Asturias, gvatemalski pisac, nobelovac
(Gvatemala Siti, 19.10.1899 - Madrid, 9.6.1974)

1977 - Rođen Predrag-Peđa Stojaković, košarkaš, reprezentativac
(Slavonska Požega, 9.6.1977)

1997 - U Beogradu počeo da izlazi dnevni list "Danas"

1998 - Umro Agostino Kazaroli, kardinal, državni sekretar Svete Stolice
(Kastel San Đovani, 24.11.1914 - Rim, 9.6.1998)

1999 - U Kumanovu potpisan Sporazum o vojno-tehničkoj saradnji između VJ i Ujedinjenih nacija o povlačenju jugoslovenskih snaga bezbednosti sa Kosova i Metohije i ulasku međunarodnih mirovnih trupa na Kosovo

2000 - Umro Milivoje Simonović, mašinski inženjer, profesor Mašinskog fakulteta u Beogradu, ministar prosvete Srbije
(Trmka, 1951 - Velika Plana, 9.6.2000)

2002 - Umro Dragoljub-Dragan Toković, pevač i kompozitor
(Kruševac, 1932 - Beograd, 9.6.2002)

2004 - Umro Miroslav Vicković, političar, predsednik Liberalnog saveza Crne Gore, gradonačelnik Cetinja
(Cetinje, 27.5.1951 - Podgorica, 9.6.2004)

2009 - Umro Zvonimir Berković, hrvatski reditelj
(Beograd, 1.8.1928 - Zagreb, 9.6.2009)

2009 - Umro Srdan Kovačević, akademski vajar, direktor Umetničke škole u Herceg Novom(Dolovi, 1933 - Podgorica, 9.6.2009 )

2010 - Umro Flavijus Tiberiju Sasu, prvak baleta SNP
(Temišvar, 1981 - Novi Sad, 9.6.2010)

2010 - Umro Petar Vujić, trubač, doživotni predsednik Udruženja muzičara džeza, zabavne i rok muzike Srbije
(1927 - Beograd, 9.6.2010)

[Bisernica]

10. jun




1868. - Ubijen Mihailo Obrenović, knez (Kragujevac, 16.9.1823 - Beograd, 10.6.1868)


Nacionalni praznik Portugalije.

1793 - U Parizu otvoren prvi javni Zoološki vrt u svetu

1819 - Rođen Gistav Kurbe, francuski slikar
(Ornan, 10.6.1819 - La Tur d Peilsu, 31.12.1877)

1836 - Umro Andre Mari Amper, francuski fizičar i matematičar, osnivač elektrodinamike (Marsej, 22.1.1775 - Marsej, 10.6.1836)

1868 - Ubijen Mihailo Obrenović, knez
(Kragujevac, 16.9.1823 - Beograd, 10.6.1868)

Srbijom je Mihailo Obrenović vladao u dva navrata - od 1839 - 1842. i od 1860 - 1868. godine.

Porta ga je 1839. godine potvrdila za kneza, nakon smrti njegovog brata Milana Obrenovića. Svrgnut je u buni ustavobranitelja, poznatoj kao "Vučićeva buna", posle čega je pobegao u Zemun i otad živeo u emigraciji. Drugi put je Mihailo došao na presto Srbije posle smrti svog oca, 1860. godine. Na unutrašnjem planu, progonio je opoziciju liberalnih intelektualaca i ograničavao prava saveta vlade. Uveo je ustanovu Narodne skupštine, ali je ona bila samo predstavničko i savetodavno telo, dok je zakonodavnu vlast vršio sam knez. Mihailove koncepcije oko uloge Srbije na Balkanu počivaju na ideji koju je njegov predsednik vlade i ministar inostranih poslova Ilija Garašanin izneo, 1844. godine, u svom "Načertaniju". Reč je o nastojanju da se ujedine nacionalne težnje i otpočne sveopšti rat balkanskih naroda za rušenje Otomanskog carstva. Ubijen je u Košutnjaku, 1868. godine, kao žrtva zavere pristalica Aleksandra Karađorđevića.

1871 - Na Cetinju štampan prvi časopis u Crnoj Gori - "Crnogorka"

1871 - Umro Petar Karić, upravnik prve učiteljske škole u Srbiji
(Kragujevac, 1838 - 10.6.1871)

1875 - Umro Jovan Grčić Milenko, književnik
(Čerević, 27.11.1846 - Beočin, 10.6.1875)

1878 - Formirana Prizrenska liga

1879 - Rođen Kosta Abrašević, književnik
(Ohrid, 10.6.1879 - Šabac, 20.1.1898)

1909 - Rođen Ivan Gošnjak, general armije, španski borac, državni sekretar za narodnu odbranu, član SIV-a i Predsedništva CK SKJ (Ogulin, 10.6.1909 - Beograd, 8.2.1980)

1915 - Rođen Sol Belou (Solomon Belouz), američki književnik, nobelovac (Montreal, 10.6.1915 - Bruklin, 5.4.2005)

1922 - Rođena Džudi Garland (Frensis Gam), američka filmska glumica, dobitnica Oskara (Grend Repids, 10.6.1922 - Čelzi, 22.6.1969)

1923 - Umro Pjer Loti, francuski književnik, akademik
(Rošfor, 14.1.1850 - Andej, 10.6.1923)

1928 - Rođen Vladimir Bunjac, književnik, filmski kritičar i novinar Radio Beograda (Zagreb, 10.6.1928 - Beograd, 17.2.1999)

1930 - Rođen Branimir Živojinović, prevodilac, profesor Filološkog fakulteta u Beogradu, urednik Srpske književne zadruge (Beograd, 10.6.1930 - Beograd, 20.8.2007)

1931 - Rođen Stojan Cole Dečermić, pozorišni, filmski i TV glumac
(Dubnica, 10.6.1931 - Beograd, 15.12.1992)

1937 - Rođen Momčilo Popović, novinar i urednik RTB-a
(Bitolj, 10.6.1937 - Beograd, 11.3.2005)

1938 - Rođen Branislav Glumac, književnik
(Smederevo, 10.6.1938)

1940 - Objavom rata Francuskoj i Velikoj Britaniji, Italija ušla u Drugi svetski rat na strani Sila Osovine

1942 - Počela nemačka i ustaška ofanziva na Kozaru u Drugom svetskom ratu

1945 - Rođen Daniel-Dane Korica, atletičar, reprezentativac, profesor fizičke kulture, generalni sekretar Sportskog saveza Srbije (Kutina, 10.6.1945)

1946 - Počelo suđenje generalu Dragoljubu-Draži Mihailoviću pred Vojnim većem Vrhovnog suda FNRJ (Beograd, 10.6 - 15.7.1946)

1948 - Osnovano preduzeće "Sloboda" u Čačku

1949 - Umrla Sigrid Unset, danska književnica, nobelovac
(Kalundborg, 20.5.1882 - Lilehamer, 10.6.1949)

1949 - Rođen Bora Dugić, frulaš, član Velikog narodnog orkestra RTS-a (Đurđevo, 10.6.1949)

1957 - Rođen Mihajlo Pantić, književnik, književni kritičar, urednik književnih časopisa (Beograd, 10.6.1957)

1962 - Rođena Đina Geršon, američka filmska glumica
(Los Anđeles, 10.6.1962)

1964 - Rođen Vinsent Perez, švajcarski filmski glumac i režiser
(Lozana, 10.6.1964)

1967 - Umro Spenser Trejsi, američki filmski glumac, dobitnik Oskar a
(Milvoki, 5.4.1900 - Beverli Hils, 10.6.1967)

1972 - Rođen dr Saša Dragin, ministar zaštite životne sredine i ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srbije (Sombor, 10.6.1972)

1975 - U Beogradu održana prva izložba gramofonskih ploča u Srbiji

1979 - Rođena Svetlana Zaharova, ruska balerina (Lutsk, 10.6.1979)

1982 - Umro Rajner Verner Fasbinder, nemački filmski reditelj
(Bad Verishafen, 31.5.1946 - Minhen, 10.6.1982)

Grupi istaknutih autora tzv. Novog nemačkog filma, šezdesetih godina prošlog veka, uz Vernera Hercoga i Volkera Šlendorfa, pripadao je mladi reditelj Fasbinder. Karijeru je počeo kao pozorišni glumac i reditelj, da bi kasnije, opredelivši se za film, glumio, režirao, pisao scenario, radio kao kamerman. Njegov prvi film bio je Gradska skitnica, a zatim su sledili: Gorke suze Petre fon Kant, Drugi se zove Ali, Brak Marije Braun, Lola, Lili Marlen, Trinaest meseci u godini, kao i televizijska serija Berlin Aleksanderplac, epska priča o godinama nastajanja nacizma u Nemačkoj. Oprostio se od filmske publike na Berlinskom filmskom festivalu, 1982. godine, kada je za film Veronika Fos dobio "Zlatnog medveda". Nekoliko meseci kasnije, nađen je mrtav u svom stanu u Minhenu, a uzroci smrti ovog istaknutog nemačkog reditelja nisu rasvetljeni ni do danas.

1999 - Obustavljeni vazdušni napadi NATO-a na SRJ

1999 - Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija doneo Rezoluciju 1244 o političkom rešenju krize na Kosovu i Metohiji

1999 - U Kelnu konstituisan Pakt za stabilnost Jugoistočne Evrope

2000 - Umro Hafez el Asad, sirijski političar i državnik, predsednik Sirije (Kardaha, 1931 - Damask, 10.6.2000)

2002 - Umro Milan Ignjatović, neuropsihijatar, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu (Niš, 4.9.1925 - Beograd, 10.6.2002)

2002 - Poginuo Boško Buha, pomoćnik načelnika Resora javne bezbednosti MUP-a Srbije (Virovitica, 30.9.1959 - Beograd, 10.6.2002)

2004 - Umro Rej Čarls, američki bluz i džez pevač
(Albani, 23.9.1930 - Njujork, 10.6.2004)

2008 - Umro Čingiz Ajtmatov, kirgiski književnik i diplomata
(Šeker, 12.12.1928 - Nirnberg, 10.6.2008)

2010 - Vlaho-Bata Orlić, vaterpolo trener
(Kotor, 16.3.1934 - Beograd, 10.6.2010)

2010 - Umro dr Aleksandar Gačić, profesor Filološkog fakulteta u penziji (1932 - 10.6.2010)

2010 - Umro dr Veljko Simeunović, redovni profesor Rudarsko geološkog fakulteta BU (10.6.2010)

[Bisernica]

11. jun





Na današnji dan u atentatu ubijeni kralj Aleksandar Obrenović i kraljica Draga Mašin. Stupio na snagu sporazum vlada SSSR i SAD o principima uzajamne pomoći i vođenju rata protiv Sila osovine.


U atentatu 1903. gdine ubijeni kralj Aleksandar Obrenović i kraljica Draga Mašin - "Majski prevrat" (po starom kalendaru u noći između 28. i 29. maja)

1942. - Stupio na snagu sporazum vlada SSSR i SAD o principima uzajamne pomoći i vođenju rata protiv Sila osovine, poznatiji kao "Sporazum o zajmu i najmu"

Na današnji dan 1864. godine rođen je Rihard Štraus, nemački kompozitor i dirigent
Štraus je bio jedan od najboljih operskih kompozitora 20. veka, koji su stvarali na tragu muzičke drame Riharda Vagnera. Radio je kao dirigent dvorske opere u Minhenu, dvorskog pozorišta u Vajmaru, bio direktor Bečke opere. Njegove kompozicije sjedinjavaju iskrenost i efekat, intenzivno proživljavanje i hladnu virtuoznost. Komponovao je simfonijske poeme: "Don Huan", "Til Ojlenšpigel", "Simfoniju Alpa", "Život junaka", opere: "Saloma","Elektra", "Kavaljer s ružom", "Egipatska Helena", "Arabela", "Danajina ljubav", kao i niz solo - pesama, opereta i dela kamerne muzike. (Minhen, 11. 06. 1864 - Garmiš, 08. 09. 1949)

1776. - Rođen Džon Konstejbl, engleski slikar
(Ist Bergolt, 11. 06. 1776 - London, 30. 05. 1837)

1826. - Ukinuta janičarska vojska u Turskoj

1833. - Umro Melentije Pavlović, beogradski arhiepiskop i mitropolit
(Gornja Gruža, 1776 - Beograd, 11. 06. 1833)

1842. - Vuk Karadžić izabran za dopisnog člana Društva srpske slovesnosti

1844. - Rođen Džerard Menli Hopkins, engleski književnik
(Stratford, 11. 06. 1844 - Dablin, 08. 06. 1889)

1859. - Umro Klemens Vencel fon Meternih, austrijski knez, političar i državnik (Koblenc, 15. 05. 1773 - Beč, 11. 06. 1859)

1864. - Rođen Rihard Štraus, nemački kompozitor i dirigent
(Minhen, 11. 06. 1864 - Garmiš, 08. 09. 1949)

Štraus je bio jedan od najboljih operskih kompozitora 20. veka, koji su stvarali na tragu muzičke drame Riharda Vagnera. Radio je kao dirigent dvorske opere u Minhenu, dvorskog pozorišta u Vajmaru, bio direktor Bečke opere. Njegove kompozicije sjedinjavaju iskrenost i efekat, intenzivno proživljavanje i hladnu virtuoznost. Komponovao je simfonijske poeme: "Don Huan", "Til Ojlenšpigel", "Simfoniju Alpa", "Život junaka", opere: "Saloma","Elektra", "Kavaljer s ružom", "Egipatska Helena", "Arabela", "Danajina ljubav", kao i niz solo - pesama, opereta i dela kamerne muzike.

1873. - Zbog finansijske krize zatvoreno Narodno pozorište u Beogradu

Poslednja predstava pred zatvaranje bila je "Seljak kao milioner" Ferdinanda Rajmunda, posle koje su glumci dobili tromesečnu platu i otpušteni kućama. Nezaposleni glumci na čelu sa Đorđem Pelešom osnovali su putujuću družinu i davali predstave u Areni Kneževe pivar(Vajfertove pivare). Pozorište je ponovo proradilo marta 1874. godine.

1899. - Rođen Jasunari Kavabata, japanski književnik, nobelovac
(Osaka, 11. 06. 1899 - Cuši, 16. 04. 1972)

1910. - Rođen Žak Iv Kusto, francuski okeanograf, akademik, dobitnik "Oskar"-a (Sent Andre d Kubzak, 11. 06. 1910 - Pariz, 25. 06. 1997)

1910. - Donet Zakon o radnjama u Srbiji, kojim se prvi put u Srbiji osnivaju privredne komore

1922. - Rođen Mihalis Kakojanis, grčki reditelj i scenarista
(Limasol, 11. 06. 1922)

1923. - Rođena Olga Spiridonović, pozorišna, filmska i TV glumica
(Split, 11. 06. 1923 - Beograd, 15. 05. 1994)

1924. - Rođen Borislav Pašćan, dirigent i muzički pedagog, direktor Beogradske opere (Novi Sad, 11. 06. 1924 - Beograd, 25. 02. 1981)

1931. - Rođen prof. dr Egon Fekete, filolog i leksikograf, naučni savetnik Instituta za srpski jezik SANU, urednik Rečnika SANU (Beograd, 11. 06. 1931 - Beograd, 15. 03. 2009)

1934. - Rođen Blagoje Vidinić, fudbalski golman, reprezentativac
(Skoplje, 11. 06. 1934 - Strazbur, 29. 12. 2006)

1934. - Rođen Radosav - Ratko Božović, sociolog kulture, profesor Fakulteta političkih nauka u Beogradu (Banjaluka, 11. 06. 1934)

1944. - Rođena Bojana Andrić, dramaturg i scenarista, urednik TV Beograd
(Beograd, 11. 06. 1944)

1949. - Umro Oton Župančić, književnik
(Vinice, 23. 01. 1878 - Ljubljana, 11. 06. 1949)

1949. - Umro Andrija Hebrang, političar, sekretar CK KP Hrvatske i član Politbiroa CK KPJ(Bačevac, 22. 10. 1899 - Glavnjača, 11. 06. 1949)

1951. - Rođen Marjan Beneš, bokser, reprezentativac, evropski šampion u polusrednjoj kategoriji (Beograd, 11. 06. 1951)

1955. - Velika nesreća na automobilskoj trci "24 sata Le Mana"

1959. - Rođen Hju Lori, britanski filmski glumac (Oksford, 11. 06. 1959)

1979. - Umro Džon Vejn (Marion Majkl Morison), američki filmski glumac, reditelj i producent, dobitnik "Oskar"-a (Vinterset, 26. 05. 1907 - Los Anđeles, 11. 06. 1979)

1981. - Snažan zemljotres pogodio Iran (više od 1500 mrtvih)

1983. - Umrla Anka Gođevac - Subotić, prva žena dr prava Beogradskog univerziteta(Knjaževac, 01. 12. 1890 - Njujork, 11. 06. 1983)

1984. - Umro Enriko Berlinguer, italijanski političar, generalni sekretar KP Italije(Sesari, 25. 05. 1922 - Padova, 11. 06. 1984)

1990. - Umro Vasa Čubrilović, istoričar, profesor Univerziteta u Beogradu, akademik (Bosanska Gradiška, 14. 01. 1897 - Beograd, 11. 06. 1990)

2000. - Umro Petar Ljubojev, filmski reditelj, profesor Univerziteta u Novom Sadu, urednik TV Novi Sad (Obrovac, 30. 06. 1938 - Novi Sad, 11. 06. 2000)

2001. - Ubijen Milan Pantić, novinar, dopisnik "Večernjih novosti" iz Jagodine (Dragovo, 18. 12. 1954 - Jagodina, 11. 06. 2001)

2002. - Umro Ante Mladinić - Biće, fudbalski trener
(Split, 01. 09. 1929 - Zagreb, 11. 06. 2002)

2003. - Umro Gregori Pek (Eldred Gregori), američki filmski glumac, dobitnik "Oskar"-a (La Džola, 05. 04. 1916 - Los Anđeles, 11. 06. 2003)

2004. - Umrla Olga Vlatković, novinar i prevodilac, urednik Dečjeg programa RTB-a (Beograd, 20. 11. 1927 - Berlin, 11. 06. 2004)

2005. - Umrla Gena Dimitrova, bugarska operska pevačica
(Sofija, 06. 05. 1941 - Milano, 11. 06. 2005)

2006. - Umro Đerđi Ligeti, austrijski kompozitor
(Tirnaveni, 28. 05. 1923 - Beč, 11. 06. 2006)

2008. - Umrla Ivanka Dragutinović - Živojinović, balerina i baletski pedagog, šef Baleta Humorističkog pozorišta u Beogradu ( - 11. 06. 2008)

2009. - Umrla Danica Aćimac, pozorišna, filmska i TV glumica
(Beograd, 29. 12. 1928 - Beograd, 11. 06. 2009)

2010. - Umro Janko Smole,bivši guverner Narodne banke FNRJ (1958-1962)
( - Ljubljana, 11. 06. 2010)

2010. - Umro Pr.dr. Miroslav Đorđević, otorinolaringolog, profesor Kliničkog centra Srbije u penziji ( 1930 - Beograd, 11. 06. 2010)

[Bisernica]

12. jun





Velikan srpskog slikarstva Mića Popović rođen u Loznici na današnji dan 1923. godine. Rusija proslavlja dan kada je 1990. godine doneta Deklaracija o državnom suverenitetu Ruske Federacije.



Miodrag Mića Popović, slikar, književnik, filmski reditelj i akademik rođen je u Loznici, 12. juna 1923. godine. Svoju prvu sliku Popović je naslikao je kada je imao 13 godina a prvu izložbu priredio je u Umetničkom paviljonu "Cvijeta Zuzorić" 50-ih godina. Svestran, uvek angažovan i smeo stvaralac, svojim likovnim izrazom koji se kretao od lirske apstrakcije i enformela, do slikarske figuracije u kasnijem periodu rada, Mića Popović je ostao dosledan u uverenju da se slikom može govoriti istina, svedočiti, opominjati, kritikovati svarnost i zablude. Dobitnik je nagrade lista "Politika" iz "Fonda Vladislava Ribnikara" 1989. godine. Bio je redovan član SANU i dopisni član Berlinske akademije umetnosti. O njegovom stvaralaštvu objavljeno je više monografija, studija i kritika. Zapisi o umetniku i njegovim delima sačuvani su i na filmskoj traci. I sam se bavio književnošću, scenografijom, filmskom i pozorišnom režijom. Za sobom je ostavio nekoliko hiljada slika i imao na stotine kolektivnih i nekoliko desetina samostalnih izložbi u zemlji i inostranstvu.

Deklaracija o državnom suverenitetu Ruske Federacije doneta je na sednici Vrhovnog sovjeta 12. juna 1990. godine. U decembra 1991. godine Boris Jeljcin je izabran za prvog predsednika Ruske Federacije, demokratske parlamentarne zajednice različitih federalnih republika i autonomnih oblasti. Sa površinom od 17.075.200 km², Rusija je najveća država na svetu. Ruska federacija je pravni naslednik nekadašnjeg SSSR-a. Posle teških godina haotične privatizacije i prelaska u kapitalističku privredu, 1990-ih godine prošlog veka, praćenih Ratovima u Čečeniji, Rusija je poslednjih godina ušla u mirniji politički period, sa ekonomijom u ekspanziji.

1849. - Novi Sad porušen za vreme Mađarske revolucije

1908. - Održane 1. Male Olimpijske igre na Adi Ciganliji u Beogradu

1924. - Rođen Džordž Buš, američki političar i državnik, predsednik SAD (Milton, 12. 06. 1924)

1929. - Rođena Ana Frank (Anelijes Mari), jevrejska devojčica,simbol holokausta (Frankfurt na Majni, 12. 06. 1929 - logor Bergen Belsen, 16. 03. 1945)

1944. - Nemci bombardovali London letećim raketama FAU- 1 i FAU- 2

1951. - Rođena Sonja Vukićević, balerina i koreograf (Valjevo, 12. 06. 1951)

1969. - Umro Vojislav Kokan Rakonjac, filmski reditelj, osnivač Kino kluba "Beograd" (Struga, 01. 04. 1935 - Beograd, 12. 06. 1969)

1979. - Rođen Gabrijel Milito, argentinski fudbaler (Bernal,12. 06. 1979)

1981. - Rođena Adrijana Lima, brazilska manekenka
(Salvador,12. 06. 1981)

1991. - Umro Rade Uhlik, romolog, lingvista i humanista, akademik
(Sarajevo, 01. 02. 1899 - Sarajevo, 12. 06. 1991)

1995. - Umro Arturo Benedeti Mikelanđeli, italijanski pijanista
(Breša, 05. 01.1920 - Lugano, 12. 06. 1995)

1999. - Umro Đuro Sanader, dizajner scenskog zvuka, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu (Beograd, 1948 - Beograd, 12. 06. 1999)

[Bisernica]

13. jun





Na današnji dan umro je makedonski kralj i vojskovođa Aleksandar Makedonski, a rođeni irski književnik Vilijam Jejts i finski atletičar Pavao Nurmi.


Na današnji dan 323. godine p. n. e. umro je Aleksandar Makedonski, makedonski kralj i vojskovođa. (356. p. n. e - 323 p. n. e). Aleksandar III Veliki, poznat i kao Aleksandar Veliki, jedan od najvećih svetskih vojskovođa ali i državnika. Pripadao je dinastiji Argaeda. Rođen je u Peli 356. p. n. e, a umro u Vavivilonu 323. godine pre nove ere. Živeo je samo 33 godine, a vladao desetak. Za to vreme je osvojio Persijsko carstvo u čijem sklopu je bio Vavilon. Osvojio je i Egipat i stigao čak do Pendžaba u Indiji. Iako se posle njega njegovo carstvo raspalo, iza njega je ostala najveća umetnost sveta - helenizam i ideja prožimanja kultura i nacija.

1865 - Rođen Vilijam Batler Jejts, irski književnik, nobelovac. Jejts je bio irski liričar, pesnik, dramski pisac, najznačajnija ličnost irskog nacionalnog preporoda, jedan od osnivača i upravnik narodnog pozorišta. Učestvovao u javnom političkom životu i bio senator od 1922. do 1928. godine. Godine 1923. dobio je Nobelovu nagradu za književnost.

1897 - Rođen Pavao Nurmi, finski atletičar-dugoprugaš, svetski i olimpijski rekorder. Ostao je poznat u istoriji sporta kao "leteći Finac" i najveći dugoprugaš svih vremena. Od 1922. do 1931. Pavo Nurmi poboljšao je sve svetske rekorde na stazama od 1.500 do 20.000 metara, ukupno je 25 puta rušio svetske rekorde! Πrvi je sportista kome je za života podignut spomenik. Bio je specifična ličnost, ćutljiv, povučen, ničim se nije previše isticao, osim svojom veličinom na atletskoj stazi. Trenirao je trčeći sam, a zvali su ga čovek sa štopericom, jer je, i na treninzima i na trci, njegov glavni protivnik najčešće bilo - vreme.

1456 - Sultan Mehmed Drugi započeo opsadu Beograda

1811 - Rođen Visarion Grigorijevič Bjelinski, ruski književni kritičar
(Sviborg, 13.6.1811 - Petrograd, 7.6.1848)

1871 - Svetozar Marković pokrenuo list "Radenik"

1876 - Slikarka Katarina Ivanović izabrana za prvu ženu-akademika u Srbiji

1878 - Počeo Berlinski kongres

1913 - Rođena Anita Mezetova, operska pevačica
(Trst, 13.6.1913 - Beograd, 23.3.1980)

1914. - Rođen Vuko Pavićević, filozof i književnik
(Rsojevići, 13. 06. 1914 - Beograd, 07. 10. 1978)

1921 - Rođen Marko Nikezić, političar i diplomata, ministar inostranih poslova SFRJ, predsednik CK SK Srbije
(Beograd, 13.6.1921 - Beograd, 6.1.1991)

1923 - Osnovan Orkestar Beogradske filharmonije

1925 - Rođen Dušan Trbojević, pijanista i kompozitor
(Maribor, 13.6.1925)

1933 - Rođen Jovan Kašić, lingvista, profesor Univerziteta u Novom Sadu
(Veliki Grđevac, 13.6.1933 - Beograd, 7.2.1987)

1943 - Poginuo Sava Kovačević, narodni heroj
(Nudol, 25.1.1905 - Sutjeska, 13.6.1943)

1950 - Rođen Radomir Mihailović Točak, muzičar, gitarista i kompozitor, vođa grupe "Smak"
(Čačak, 13.6.1950)

1953 - Rođen Veselin Šljivančanin, pukovnik Vojske Jugoslavije
(Palež, 13.6.1953)

1966 - Rođen Nebojša Medojević, crnogorski političar, izvršni direktor Grupe za promene
(Pljevlja, 13.6.1966)

1986 - Umro Beni Gudmen, američki džez klarinetista i kompozitor
(Čikago, 30.5.1909 - Njujork, 13.6.1986)

1990 - Prvi miting opozicije u Srbiji

1993 - Umro Gajo Petrović, filozof, profesor Filozofskog fakulteta u Zagrebu (Karlovac, 12.3.1927 - Zagreb, 13.6.1993)

1993 - Kim Kempbel postala prva žena-premijer u istoriji Kanade

1997 - Umro Bulat Okudžava, ruski književnik
(Moskva, 9.5.1924 - Pariz, 13.6.1997)

2004 - Umro Stevan Dedijer, fizičar i novinar
(Sarajevo, 7.1911 - Dubrovnik, 13.6.2004)

2005 - Umro Alvaro Kunjal, portugalski političar, generalni sekretar KP Portugalije (Koimbra, 10.11.1913 - Lisabon, 13.6.2005)

2006 - Umro Miroslav-Mira Mitrović, spiker, novinar i urednik Zabavno- humorističkog programa Radio Beograda, tvorac "Vesele večeri"
(Beograd, 1920 - Zlatibor, 13.6.2006)

2007 - Umro Stanislav Stane Brovet, admiral JNA, zamenik saveznog sekretara za narodnu odbranu SFRJ
(Josip Dol, 14.5.1930 - Beograd, 13.6.2007)

[Bisernica]

14. jun





Na današnji dan preminuo srpski pisac Jovan Jovanović Zmaj. Godine 1928. rođen argentinski revolucionar Ernesto Če Gevara. Preminuo argentinski pisac Horhe Luis Borhes.


Godine 1904. preminuo srpski pisac Jovan Jovanović Zmaj, član Srpske kraljevske akademije. Gimnaziju je učio u Halašu i Požunu (sadašnja Bratislava), a maturirao je u Slovačkoj Trnavi. Pre medicine koju je završio u Pešti, studirao je prava u Pešti, Pragu i Beču. Radio je kao lekar u Novom Sadu, Pančevu, Sremskim Karlovcima, Futogu, Beogradu, Zagrebu i Beču, a u Beogradu je od 1890. do 1898. bio dramaturg Narodnog pozorišta. Sjajan liričar, prema oceni književne kritike "pesnički izraz duhovnog i duševnog života srpskog naroda" u drugoj polovini 19. veka. Kao pesnik razvijao se pod uticajem srpske narodne poezije i lirike Branka Radičevića. Osim lirike, napisao je veliki broj rodoljubivih kao i političko-satiričnih pesama, a kao dečji pesnik neprevaziđen je u srpskoj književnosti. Osnovao je i uređivao književni list "Javor", satirične listove "Zmaj", "Žiža", "Starmali" i poučni dečji list "Neven", neprevaziđen i po sadržini i po umetničkim i grafičkim rešenjima. Prevodio je sa ruskog, nemačkog, mađarskog i engleskog. Dela: "Pevanija", "Đulići", "Đulići uveoci", pesnička legenda "Vidosava Branković", "Čika Jova srpskoj deci", šaljivi komad "Šaran".

Na današnji dan 1928. rođen je argentinski revolucionar Ernesto Če Gevara, koji je postao simbol revolucionarnih težnji u Latinskoj Americi, ali i širom sveta. Diplomirao je medicinu u Buenos Ajresu 1953, potom otišao u Gvatemalu, pa u Meksiko, gde je upoznao Fidela Kastra, s čijom ekspedicijom se 1956. iskrcao na Kubu. Posle pobede revolucije 1959. postao je 1961. ministar privrede, a Kubu je napustio 1965. u nameri da u Boliviji - gde je ubijen 1967. podigne ustanak, što nije uspeo. Dela: "Uspomene na kubansku revoluciju", "Dnevnik iz Bolivije".

Godine 1986. preminuo argentinski pisac Horhe Luis Borhes, jedan od najvećih literata 20. veka, profesor anglosaksonske književnosti i kritičar, direktor Nacionalne biblioteke u Buenos Ajresu, koji je presudno obeležio hispanoameričku literaturu ali i književnost uopšte. Enciklopedijske širine, maštar, sjajan znalac klasičnih jezika, svetske književnosti, šekspirolog, tvorac je sasvim osobenog izraza kratke priče. Cinik, često se pozivao na pseudoistorijske izvore, što je davalo posebnu notu njegovim delima u kojima se prepliću fantastika i realnost. Saosnivač je više avangardnih književnih glasila, poput časopisa "Proa", "Prisma" i "Martin Fierro". Dela: zbirke pripovedaka "Univerzalna istorija beščašća", "Maštarije", "Alef", "Izveštaj o Brodiju", "Peščana knjiga", zbirka pesama, kratkih parabola i priča "Stvaralac", eseji "Devet eseja o Danteu".

1777 - Kongres usvojio simbole na zastavi SAD

1811 - Rođena Harijet Bičer Stou, američka književnica (Ličfild, 14. 06. 1811 - Andover, 01. 07. 1896)

1837 - Umro Đakomo Leopardi, italijanski književnik (Rekanti, 29. 06. 1798 - Napulj, 14. 06. 1837)

1849 - Rođen Hugo Haberman, nemački slikar (Dilingen, 14. 06. 1849 - Minhen, 27. 02. 1929)

1868 - Rođen Karl Landštajner, austrijski biolog i lekar, otkrio krvne grupe i Rh faktor, nobelovac, datum njegovog rođenja obeležava se kao Svetski dan dobrovoljnih davalaca krvi(Baden, 14. 06. 1868 - Njujork, 26. 06. 1943)

1890 - Rođen Ljubo Babić, slikar, kritičar i istoričar umetnosti (Jastrebarsko, 14. 06. 1890 - Zagreb, 04. 05. 1974)

1907 - Žene u Norveškoj stekle pravo glasa

1917 - Streljani pukovnik Dragutin Dimitrijević - Apis i majori Ljubomir Vulović i Rade Malobabić, pripadnici organizacije "Crna ruka"

1930 - Rođen Predrag Palavestra, književnik i istoričar književnosti, akademik (Sarajevo, 14. 06. 1930)

1930 - Rođen Bora Kostić, fudbaler, reprezentativac (Obrenovac, 14. 06. 1930)

1935 - Rođen Dragiša Vitošević, književnik i književni kritičar (Bare, 14. 06. 1935 - Kutina, 04. 08. 1987)

1940 - Nemci zauzeli Pariz u Drugom svetskom ratu

1943 - Poginuo Veselin Masleša, publicista,novinar i prevodilac, narodni heroj (Banja Luka, 20. 04. 1906 - Sutjeska, 14. 06. 1943)

1947 - Rođen Ljubiša Pavković, harmonikaš, umetnički rukovodilac Narodnog orkestra RTB-a (Beograd, 14. 06. 1947)

1954 - Otvoren Muzej Srpske pravoslavne crkve u Beogradu

1968 - Umro Salvatore Kvazimodo, italijanski književnik, nobelovac (Sirakuza, 20. 08. 1901 - Napulj, 14. 06. 1968)

1995 - Umro Rori Galager, irski rok - muzičar (Bališenon, 02. 03. 1949 - London, 14. 06. 1995)

1996 - Umro Oliver Tihi (Boris Đukić), slikar (Bosansko Grahovo, 13. 04. 1943 - Verona, 14. 06. 1996)

2007 - Umro Kurt Valdhajm,austrijski političar i državnik,predsednik Austrije,generalni sekretar UN (Sent Andra Vordern , 21. 12. 1918 - Beč, 14. 06. 2007)

2008 - Umro Esbjorn Svenson, švedski džez- pijanista i kompozitor
(Vasteras, 1964 - Stokholm, 14. 06. 2008)

2008 - Umro Dimitrije Manolev, likovni umetnik- fotograf, član ULUPUDS-a (1936 - Beograd, 14. 06. 2008)

2009 - Umro Dragoš Ivanović, novinar i jedan od osnivača lista "Republika", novinar "Politike" ( 1928 - Beograd, 14. 06. 2009)

[Bisernica]

15. jun





Na današnji dan rođen Đorđe Vajfert, industrijalac i filantrop, guverner Narodne banke Kraljevine Srbije i Kraljevine SHS. Petar Prvi Karađorđević izabran je za kralja Srbije.


Godine 1850. rođen je Đorđe Vajfert, industrijalac i filantrop, guverner. Vajfert je osnovnu školu i realku završio u Pančevu, gimnaziju u Pešti, a u Vijenstefanu kod Minhena Gospodarsko-pivarsku akademiju. Po završetku školovanja nastavio je porodičnu pivarsku tradiciju. Godine 1873, otvorio je na padinama Topčiderskog brda veliku i modernu pivaru. Pošto strancima, a Vajfert je bio Nemac, nije bilo dozvoljeno da imaju nepokretnosti, istupio je iz austrougarskog podanstva i primio srpsko državljanstvo. Pančevačku pivaru nastavio je da vodi njegov otac Ignjat. Vajfert je finansirao istraživanja rudnog blaga u Srbiji, u Kostolcu, borskim rudnicima, kao i rudniku žive na Avali. Bio je veliki kolekcionar. Svoju numizmatičku zbirku od 14.000 eksponata poklonio je Beogradskom univerzitetu. Muzej grada Beograda od njega je na poklon dobio kolekciju od 250 gravira, karata i slika glavnog grada. Bio je i veliki dobrotvor. Poklonio je zemljište na kome se danas nalazi bolnica "Dr Dragiša Mišović", a pomogao je i njenu gradnju. Osnivač je Fonda za brigu o ratnim invalidima, a sam je učestvovao u srpsko-turskim ratovima. Kao istaknuti industrijalac i finansijer, izabran je 1890. godine za guvernera Narodne banke Kraljevine Srbije. U novoj državi Kraljevini SHS ponovo je guverner od 1920 - 1926. godine. Jedan je od osnivača Beogradske zadruge i prvi predsednik Industrijske komore. Umro je 1937. godine u Pančevu i sahranjen u katoličkoj crkvi Svete Ane, koju je za života podigao. Proglašen je za počasnog građanina Pančeva, a njegov lik krasi našu novčanicu od hiljadu dinara.

Na današnji dan 1903. godine Petar Prvi Karađorđević izabran je za kralja Srbije. Karađorđev unuk, Petar Karađorđević, školovao se u Beogradu, Ženevi i Parizu. Završio je najviše francuske vojne škole u Sen Siru i Mecu. Kao učesnik u Francusko-pruskom ratu odlikovan je najvišim francuskim ordenom "Legije časti". U Parizu mu je, 1936. godine, podignut spomenik, a takođe i jedna avenija, koja se uliva u Jelisejska polja, nosi njegovo ime. Pod imenom Petar Mrkonjić, komandovao je ustaničkim odredom u Bosansko-hercegovačkom ustanku protiv Turaka, 1875. godine. Posle "Majskog prevrata" i ubistva Aleksandra Obrenovića, Narodna skupština ga je izabrala za kralja Srbije, 15. juna 1903. godine. Krunisan je u Sabornoj crkvi u Beogradu, a miropomazan u manastiru Žiča, po ugledu na Nemanjiće. Vladavina Petra Karađorđevića bila je obeležena razvitkom građanskog parlamentarizma, brzim privrednim i kulturnim napredovanjem Srbije i spoljnopolitičkom orijentacijom ka saradnji sa Francuskom, Velikom Britanijom i Rusijom. Bio je vrhovni komandant srpske vojske u dva Balkanska rata, kojima je Srbija uvećala svoje teritorije, a kralj Petar je ovenčan titulom "Oslobodilac". Pod pritiskom oficirskih krugova iz "Crne ruke" preneo je vršenje kraljevske vlasti na prestolonaslednika Aleksandra, 1914. godine. Za vreme Prvog svetskog rata odlazio je na prve linije fronta, a sa svojom vojskom i narodom povlačio se preko Albanije na Krf. U Beograd se vratio 1919. godine i, iako još nominalno kralj, nije imao uticaja na vođenje državnih poslova. Umro je u svom vojničkom krevetu u vili na Senjaku 1921. godine, a sahranjen je u Crkvi na Oplencu, koju je podigao 1912. godine. "Čika Pera", kako ga je njegov narod zvao, bio je jedan od najpopularnijih srpskih vladara, upamćen po rodoljublju, hrabrosti, humanosti i, za jednog kralja, neuobičajeno skromnom načinu života. Petar Karađorđević bavio se i prevođenjem. Preveo je na srpski delo "O slobodi", engleskog filozofa Džona Stjuarta Mila.

1215 - Potpisana "Magna Carta Libertatum"- "Velika povelja o slobodama", prvi pisani ustavni akt u Engleskoj i svetu uošte

1502 - Đenovski moreplovac Kristifor Kolumbo otkrio ostrvo Martinik

1749 - Rođen Georg Jozef Vogler, nemački kompozitor (Vircburg, 15.6.1749 - Darmštat, 6.5.1814)

1843 - Rođen Edvard Grig, norveški kompozitor, pijanista i dirigent (Bergen, 15.6.1843 - Bergen, 4.9.1907)

1847- U Beogradu osnovano prvo đačko udruženje u Srbiji - "Družina mladeži Serbske"

1862 - Sukob srpske policije sa turskim vojnicima kod Čukur česme, u spomen na ovaj događaj, koji se zbio na praznik Trojice, ustanovljen je Dan policije Srbije

1874 - Rođena Zona Zamfirova (Jevrosima Kijametović Grbić), junakinja istoimenog romana Stevana Sremca (Priština, 15.6.1874 - Beograd, 22.11.1952)

1900 - Rođen Vladislav Ribnikar, arhitekta, političar i novinar, prvi direktor "Politike" i Tanjuga (Beograd, 15.6.1900 - Beograd, 1.12.1955)

1900 - Rođen Stanislav-Staša Beložanski, slikar i scenograf (Beograd, 15.6.1900 - Beograd, 3.1992)

1903 - Osnovana kompanija "Ford" u Detroitu

1907 - Počela Druga haška mirovna konferencija (trajala do 18.10.1907)

1927 - Rođen Hugo Prat, strip-crtač (Rimini, 15.6.1927 - Lozana, 20.8.1995)

1943 - Završena bitka na Sutjesci u Drugom svetskom ratu

1945 - Izašao prvi broj lista "Ruske slovo" na rusinskom jeziku

1953 - Rođen Slavoljub Muslin, fudbaler i trener (Kragujevac, 15.6.1953)

1977 - Održani prvi slobodni parlamentarni izbori u Španiji posle 41 godine Frankove diktature

1994 - Umro Janko Brašić, slikar-naivac (Oparić, 9.1.1906 - Oparić, 15.6.1994)

1994 - Umro Manos Hadžidakis, grčki kompozitor, dobitnik Oskara (Ksanti, 23.10.1925 - Atina, 15.6.1994)

1996 - Umro ser Ficroj Meklejn, britanski diplomata, šef britanske misije pri Vrhovnom štabu NOVJ (Kairo, 1911 - Škotska, 15.6.1996)

1996 - Umrla Ela Ficdžerald, američka džez pevačica (Njuport, 25.4.1918 - Los Anđeles, 15.6.1996)

1999 - Umro Dragan Gajer, novinar "Ilustrovane politike" (Novi Sad, 1940 - Beograd, 15.6.1999)

2003 - Vaterpolo reprezentacija Srbije i Crne Gore osvojila zlatnu medalju na Evropskom prvenstvu u Kranju

2004 - Umrla Nada Matijević, sekretar Zabavno-humorističkog programa Radio Beograda (Ljig, 12.12.1946 - Beograd, 15.6.2004)

2005 - Umro Karlo Marija Đulini, italijanski dirigent (Barleta, 9.5.1914 - Breša, 15.6.2005)

2006 - Umro prim. dr Aleksandar Bajec, hirurg, direktor Kliničko-bolničkog centra "Dr Dragiša Mišović" u Beogradu (26.12.1951 - Beograd, 15.6.2006)

2008 - Umro Marko Kovačević, dramaturg, profesor i prodekan Akademije scenskih umetnosti u Sarajevu (Vrbas, 1954 - Vrbas, 15.6.2008)

2008 - Umro Sten Vinston, američki filmski autor, majstor specijalnih efekata, dobitnik Oskara (Ričmond, 7.4.1946 - Malibu, 15.5.2008)

[Bisernica]

16. jun





Na današnji dan 1963. godine u kosmos poletela prva žena Valentina Terješkova. Godine 1946. umro kompozitor, muzikolog i dirigent Miloje Milojević. Na prostoru današnjeg Studentskog parka u Beogradu, 1824. godine otvorena prva pijaca u Srbiji.


Godine 1963. u kosmos je poletela prva žena. Kosmičkim brodom "Vastok 6" Valentina Terješkova je obletela Zemlju 48 puta. Valentina Vladimirovna Tereškova rođena je 1937. godine u selu Maslenikovo u Jaroslavskoj oblasti, u Rusiji. Kada joj je otac poginuo u Drugom svetskom ratu sa majkom i još troje dece preselila se u Jaroslav. Zbog siromaštva koje je vladalo u prvim godinama po završetku rata, Tereškova nije pohađala školu sve do svoje desete godine. Uz posao i učenje bavila se padobranstvom što je bio njen prvi dodir sa aeronautikom.

Na današnji dan 1946. godine umro Miloje Milojević, kompozitor, muzikolog, dirigent i pedagog. Prva znanja u oblasti muzike Milojević je stekao kao đak Isidora Bajića, u Srpskoj gimnaziji u Novom Sadu. U Beogradu je, uporedo sa studijama na Filozofskom fakultetu, pohađao Srpsku muzičku školu, a zatim je nastavio studije na Minhenskoj muzičkoj akademiji. Doktorat muzikologije položio je na Karlovom univerzitetu u Pragu sa disertacijom "Smetanin harmonski stil" i postao prvi doktor muzikologije u Srbiji. Predavao je istoriju muzike na Filozofskom fakultetu i kompoziciju na Muzičkoj akademiji u Beogradu. Milojević se bavio muzičkim pisanjem, kritikom, horskim i simfonijskim dirigovanjem. Pretežno orijentisan na kamernu muziku i manje muzičke oblike, izrazit liričar sklon raznovrsnim stilovima, stvorio je niz solo pesama, simfonijskih poema i klavirskih dela. Kao muzički pisac spada u red naših najboljih muzičkih esejista i začetnika muzikologije u Srbiji.

1824 - Otvorena prva pijaca u Srbiji, na prostoru današnjeg Studentskog parka u Beogradu

1671 - Pogubljen Stenjka Razin (Stepan Timofejevič Razin), vođa ruskih kozaka (Zimovejsko, 1630 - Moskva, 16.6.1671)

1842 - Rođen Milorad Popović Šapčanin, književnik, upravnik Narodnog pozorišta u Beogradu
(Šabac, 16.6.1842 - Beograd, 14.2.1895)

1876 - U Veneciji sklopljen Ugovor o ratnom savezu Srbije i Crne Gore

1890 - Rođen Stanlio-Sten Laurel (Artur Stenli Džeferson), engleski filmski glumac (Ulverston, 16.6.1890 - Santa Monika, 23.2.1965)

1894 - Počeo Svetski sportski kongres, na kome je doneta odluka o osnivanju Međunarodnog olimpijskog komiteta

1904 - "Blumov dan"- dan kada se dešava radnja romana "Uliks" Džemsa Džojsa, dobio ime po junaku romana Lepoldu Blumu

1930 - Umro Ljubomir Stojanović, filolog, političar i državnik, sekretar Srpske kraljevske akademije
(Užice, 6.8.1860 - Prag, 16.6.1930)

1931 - Rođen Pavle Minčić, pozorišni, filmski i TV glumac
(Beograd, 16.6.1931)

1944 - Sklopljen Sporazum Tito-Šubašić na Visu

1958 - Ubijen Imre Nađ, mađarski političar i državnik, premijer Mađarske
(Kapošvar, 6.6.1896 - Budimpešta, 16.6.1958)

1966 - Osnovan Kajakaški savez Jugoslavije

1966 - Rođen Jan Železni, češki atletičar
(Malada Boleslav, 16. 06. 1966)

1973 - Umro Aleksandar Marinković Šilja, operski pevač
(Novi Sad,15.12.1910 - Cavtat, 16.6.1973)

1977 - Umro Verner fon Braun, američki raketni inženjer, konstruktor projektila "FAU 1" i "FAU 2" (Virzic, 23.3.1912 - Aleksandrija, SAD, 16.6.1977)

1997 - Umro Zoran Polič, političar i državnik, predsednik Jugoslovenskog crvenog krsta (Lenart, 20.10.1912 - Ljubljana, 16.6.1997)

1997 - Umro Stjepan Zaninović, filmski reditelj i scenarista
(Herceg Novi, 4.3.1926 - Beograd, 16.6.1997)

2001 - Umro Sava Vuković, episkop šumadijski
(Senta, 13.4.1930 - Beograd, 16.6.2001)

2001 - Umro Milivoje-Miša Sredojević, producent RTS-a
(Ljig, 26.11.1946 - Ljig, 16.6.2001)

2008 - Umro profesor Miroslav Radovanović, profesor Medicinskog fakulteta u Novom Sadu, akademik, predsednik VANU
(Brusnik, 3.12.1919 - Novi Sad, 16.6.2008)

2008 - Umro Nedeljko Ivanković Skale, odbojkaš, reprezentativac
(1951 - Novi Sad, 16.6.2008)

[Bisernica]

17. jun





Na današnji dan 1882. godine rođen čuveni ruski kompozitor Igor Fjodorovič Stravinski. Godine 1927. osnovano prvo Srpsko društvo za civilni saobraćaj "Aeroput", a 1950. odštampan prvi broj lista "Međunarodna politika".


Na današnji dan 1882. godine rođen je Igor Stravinski, jedan je od najuniverzalnijih muzičkih stvaralaca 20. veka. Odlikuje ga velika raznovrsnost muzičkog izraza i stila. U prvoj fazi svog stvaralaštva nadahnut je ruskom narodnom muzikom, u drugoj ekspresionizmom, s povremenim oslanjanjem na džez, u trećoj je okrenut neoklasičnom stilu, a zatim primenjuje principe dodekafonije. Od 1910. je živeo u Francuskoj, a od 1937, do smrti u SAD. Najpoznatija njegova dela su baleti Žar-ptica i Petruška i opera - oratorijum Kralj Edip.

Godine 1927. osnovano je prvo Srpsko društvo za civilni saobraćaj "Aeroput" - preteča JAT-a. Prvi srpski civilni avio-prevoznik otvorio je svoju prvu liniju 15. februara 1928, samo nekoliko meseci nakon osnivanja. Let od Beograda do Zagreba obavljen je avionom "Potez - 29" sa 5 putničkih sedišta uz brzinu od 175 km na sat. Prvi putnici bili su novinari. Civilni vazdušni saobraćaj u našoj zemlji obnovljen je posle II svetskog rata, zahvaljujući angažovanju Jugoslovenskog ratnog vazduhoplovstva. Nastavljajući tradiciju "Aeroputa" osnovano je preduzeće "Jugoslovenski aerotransport", koji je svoju prvu liniju otvorio 1. aprila 1947. godine.

1696 - Umro Jan Sobjeski, poljski kralj i vojskovođa (Olesko,17.8.1629 - Vilanov, 17.6.1696)

1752 - Američki fizičar Bendžamin Franklin otkrio gromobran

1818 - Rođen Šarl Fransoa Guno, francuski kompozitor (Pariz, 17.6.1818 - Sen Klod, 18.10.1893)

1862 - Turci bombardovali Beograd

1925 - Usvojen Ženevski protokol o zabrani upotrebe bojnih otrova i bioloških sredstava u ratnim operacijama

1929. - Rođen Tigran Vartanovič Petrosjan, jermenski šahista, svetski prvak
(Tbilisi, 17.6.1929 - Moskva, 14.8.1984)

1950 - Štampan prvi broj lista "Međunarodna politika"

1960 - Rođena Marina Rajević Savić, novinar Studija B, TV Beograd i BK TV
(Peć, 17.6.1960)

1975 - Rođen Milan Gurović, košarkaš, reprezentativac (Novi Sad, 17.6.1975)

1998 - Umro Ratko Đurović, filmski scenarista i istoričar kulture, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu (Nikšić, 25.11.1914 - Beograd, 17.6.1998)

2002 - Umro Vili Devenport, američki atletičar, svetski i olimpijski šampion
(Alabama, 8.6.1943 - Čikago, 17.6.2002)

2004 - Umrla Zorica Bulja, novinar i urednik Radio Jugoslavije (Zrenjanin, 14.4.1935 - Beograd, 17.6.2004)

2007 - Umro Đanfranko Fere, italijanski arhitekta i modni kreator, umetnički direktor modne kuće "Kristijan Dior" (Lenjano, 15.8.1945 - Milano, 17.6.2007)

2010 - Umro Lazar Lečić, akademski slikar i ikonopisac (Čurug, 1956 - Jegunovci, 17.6.2010)

[Bisernica]

18. jun


Prošlo je 730 dana u našem životu koje smo podelili na 1058 malih srdaca ,
za svakog po jedno.730 dana smo delili smeh i radost,zadovoljstvo
i tugu,suglasja i nesuglasice,strepnje i olakšanja ,rođenja i odlaske dragih,
tražili smisao i bežali od besmisla svakodnevice,na 2.730 stranice ove
virtuelne *knjige utisaka* našeg života .
Ostavili smo 140.998 otisaka prstiju i dlanova na ovom ogledalu susreta,sa
prijateljima,dragim ljudima,potajnim simpatijama i rekom putnika namernika.

Za to vreme Razbibriga je rasla sa nama,vodila nas za ruku u nove dane,
ispraćala nas u san i dočekivala osmehom novog jutra,čineći zajedno sa
nama topli virtuelni dom u koji se uvek vratimo,ma gde da smo.

Nastavi da rasteš u dubinu naših srca,u širinu pogleda i u visine koje nemaju kraja.
Razbibrigaši i Razbibrigo - Sretan nam 2. Rođendan ,da smo živi i zdravi
i da nas čuva Bog



Došlo je to veče
rođendan ja slavim
svi u gradu znaju
kakve žurke pravim

Hej, dođite
sa mnom slavite










...a u ostatku sveta....

Na današnji dan 1839. godine osnovana Prva beogradska gimnazija. Godine 1936. preminuo ruski književnik Maksim Gorki.


Godine 1839. osnovana je Prva beogradska gimnazija, najstarija srednja škola koja postoji u kontinuitetu u prestonici Srbije. Najpre je imala dva razreda, tri godine docnije pet, a profesori su bili, prvih decenija, po pravilu, Srbi iz Vojvodine. Kroz nju je prošla plejada istaknutih ličnosti srpske istorije, nauke, umetnosti i kulture, uključujući Stojana Novakovića, Milana Milićevića, Slobodana Jovanovića, Petra Kočića, Branu Petronijevića, Veselina Čajkanovića, Aleksandra Belića, Milovana Glišića, Jovana Skerlića, Jovana Cvijića, Mihaila Petrovića Alasa, Lazu Lazarevića, Stevana Sremca, Mokranjca, Kornelija Stankovića, kralja Petra I Karađorđevića, Živojina Mišića, Stepu Stepanovića, Gavrila Principa, Milana Stojadinovića, Aleksandra Deroka, Momčila Nastasijevića, Mošu Pijade, Svetozara Gligorića.

Na današnji dan 1936. godine preminuo ruski pisac Aleksej Maksimovič Pješkov, poznat kao Maksim Gorki, utemeljivač socijalističkog realizma. Najčešća tema njegovog stvaralaštva su ljudi sa takozvanog dna, pobunjenici svih vrsta, izgubljeni i prezreni. Posle 1917. polemisao je s vođom Oktobarske revolucije Lenjinom i drugim čelnicima boljševika, kritikujući postupke sovjetskih vlasti. Istovremeno je učestvovao u intelektualnoj obnovi zemlje i smatra se najznačajnijim kulturnim poslenikom u postoktobarskoj epohi. Umro je 1936, u vreme najveće Staljinove strahovlade, pod okolnostima koje nisu potpuno rasvetljene. Dela: priče, pripovetke i romani "Makar Čudra", "Starica Izergilj", "Maljva", "Konovalov", "Pesma o Sokolu", "Foma Gordejev", "Mati", "Pesma o vesniku oluje","Leto", "Trojica", "Ispovest", "Gradić Okurov", "Čelkaš", "Život Mateja Kožemjakina", "Supruzi Orlovi", "Artomonovi", "Život Klima Samgina", "autobiografska" trologija "Detinjstvo", "Među ljudima" i "Moji univerziteti", drame "Malograđani", "Na dnu", "Na letovanju", "Deca Sunca", "Varvari", "Neprijatelji", "Vasa Železnova" (dve verzije), "Jegor Buličov i ostali", uspomene "Lav Tolstoj".

1536.- U Engleskoj izdata prva polisa životnog osiguranja

1815.- Završena bitka kod Vaterloa

1817.- Umrla Džejn Ostin, engleska književnica (Stevton, 16. 12. 1775 - Vinčester, 18. 06. 1817)

1882.- Rođen Georgi Dimitrov, bugarski revolucionar, političar i državnik (Kovačevci, 18. 06. 1882 - Moskva, 02. 07. 1949)

1894.- Pušten u saobraćaj prvi električni tramvaj u Beogradu

1932.- Rođen Angel Šurev, dirigent (Titov Veles, 18. 06. 1932)

1937.- Sovjetski piloti Valerij Čkalov, Georgije Bajdukov i Anton Beljakov avionom ANT- 25 obavili prvi transpolarni let od Moskve preko Severnog pola do Vankuvera

1942.- Rođen ser Pol Makartni, britanski muzičar, član grupe "The Beatles" (Liverpul, 18. 06. 1942)

1947.- Rođena Vesna Pećanac, pozorišna, filmska i TV glumica (Ljubljana, 18. 06. 1947)

1954.- Umro Risto Ratković, književnik i književni kritičar (Bijelo Polje, 03. 09. 1903 - Beograd, 18. 06. 1954)

1974.- Umro Aleksandar Acković, novinar, glavni i odgovorni urednik Trećeg programa Radio Beograda (Zaječar, 17. 12. 1922 - Beograd, 18. 06. 1974)

1974.- Umro Georgij Konstantinovič Žukov, sovjetski maršal i vojskovođa (Strelovka, 01. 12. 1896 - Moskva, 18. 06. 1974)

1978.- Rođena Snežana Perić, karatistkinja, najmlađi svetski šampion u istoriji karatea (Zrenjanin, 18. 06. 1978)

1979.- U Beču potpisan "SALT 2", sporazum SAD i SSSR o ograničavanju strategijskog naoružanja

1982.- Umro Kurt Jirgens, nemački filmski glumac (Minhen, 13. 12. 1915 - Minhen, 18. 06. 1982)

1991.- Umro Milorad Dobrić, karikaturista (Beograd, 18. 08. 1924 -18. 06. 1991)

1994.- Umro Branko Petranović, istoričar, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu (Cetinje, 31. 10. 1927 - Beograd, 18. 06. 1994)

1994.- Umro Branislav D. Janković, imunolog, prvi doktor medicinskih nauka u istoriji Medicinskog fakulteta u Beogradu (22. 02. 1920 - Beograd, 18. 06. 1994)

2001.- Umro Davorin Popović, pevač grupe "Indeksi" (Sarajevo, 23. 09. 1945 - Sarajevo, 18. 06. 2001)

2002.- Umro Valter Fric, nemački fudbaler (Kajzerslautern, 31. 10. 1920 - Kajzerslautern, 18. 06. 2002)

2002.- Umro Vili Devenport, američki atletičar, svetski i olimpijski šampion (Alabama, 08. 06. 1943 - Čikago,18. 06. 2002)

2004.- Donet Ustav Evropske unije

2007.- Umro Jovan Arežina, novinar i urednik Drugog programa Radio Beograda, v.d. direktora Radio Beograda, direktor RTV Studio B, pomoćnik direktora Radio Beograda(Sarajevo, 20. 10. 1949 - Beograd, 18. 06. 2007)

2007.- Umrla Vilma Esmin, kubanski političar i revolucionar, predsednik Federacije kubanskih žena, supruga Raula Kastra (Santjago, 07. 04. 1930 - Havana, 18. 06. 2007)

2008.- Umro Žan Delanoa, francuski filmski reditelj (Noasi l Sek, 12. 01. 1908 - Ženvil, 18. 06. 2008)

2009.- Umro Željko Vuković, novinar i književnik (Zenica, 27. 08. 1956 - Beograd, 18. 06. 2009)

[Bisernica]

19. jun

...prvi dan treće godine života Razbibrige





Na današnji dan 1862. godine zvanično ukinuto ropstvo u SAD. Na ovaj dan 1885. godine rođen je kompozitor Stevan Hristić.


1862. -Uvoz robova u SAD je zabranjen 1808.godine do kada ih je nekih 300.000 već uvezeno. Svi kasniji robovi su rođeni na teritoriji SAD. Netrpeljivost između robovlasničkog juga i naprednijeg severa oko pitanja ropstva smatra se jednim od uzroka Američkog građanskog rata. Ropstvo je zvanično ukinuto 1862. godine

1885.- Rođen Stevan Hristić, kompozitor i dirigent, akademik. Hristić je muzičko obrazovanje sticao u Beogradu, Lajpcigu, Moskvi, Rimu i Parizu. Kao osnovu svog stvaralaštva prihvatio je muzički folklor.Još kao student komponovao je pozorišni komad "Čučuk - Stana". Ogledao se u skoro svim muzičkim oblicima, a njegova dela su pisana u nacionalno - romantičarskom stilu sa impresionističkim elementima. Komponovao je solo - pesme, horsku muziku i muziku za filmove "Sofka" i "Bila sam jača". Hristićevo najpoznatije delo- balet "Ohridska legenda" pronelo je slavu autora i van granica naše zemlje. Hristić je bio dirigent i direktor Opere Narodnog pozorišta, osnivač i dirigent Beogradske filharmonije, profesor Muzičke akademije u Beogradu i prvi predsednik Saveza kompozitora Jugoslavije. Hristić je umro 1958. godine u Beogradu.

1623. - Rođen Blez Paskal, francuski matematičar i fizičar
(Klermon - Feran, 19. 06. 1623 - Pariz, 19. 08. 1661)

1834. - Rođen Edgar Dega, francuski slikar, grafičar i vajar
(Pariz, 19. 06. 1834 - Pariz, 26. 09. 1917)

1862. - Zvanično ukinuto ropstvo u SAD

1873. - Rođen Vladimir Petković, geolog, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu,akademik
(Boljevac, 19. 06. 1873 - Beograd, 20. 03. 1935)

1886. - Rođen Jovan Bijelić, slikar
(Kolunić, 19. 06. 1886 - Beograd, 12. 03. 1964)

1892. - Rođen Pavle Beljanski, diplomata i kolekcionar
(Veliko Gradište, 19. 06. 1892 - Beograd, 14. 07. 1965)

1918. - Rođen Ivan Hajtl, pozorišni, filmski i TV glumac
(Osijek, 19. 06. 1918 - Novi Sad, 04. 05. 2005)

1929. - Doneta Uredba o radnom vremenu u trgovačkim i zanatskim radnjama u Beogradu

1933. - Prvi put izvedena Mocartova opera "Otmica iz Seraja" na sceni Narodnog pozorišta u Beogradu

1937. - Umro Džejm Metju Beri, škotski književnik
(Kiriemur, 09. 05. 1860 - London, 19. 06. 1937)

1941. - Rođen Vaclav Klaus, predsednik Češke
(Vinohradi, 19. 06. 1941)

1949. - Umro Vladimir Nazor, književnik, književni kritičar i prevodilac
(Postire, 30. 05. 1876 - Zagreb, 19. 06. 1949)

1953. - Pogubljeni Julius i Etel Rozenberg, zbog navodnog odavanja tajne atomske bombe Sovjetskom Savezu

1957. - Rođena Ana Lind, političar i diplomata, ministar inostranih poslova Švedske (Stokholm, 19. 06. 1957 - Stokholm, 11. 09. 2003)

1994. - Umro Pavle Bogatinčević, pozorišni glumac
(Beograd, 07. 10. 1905 - Beograd, 19. 06. 1994)

2007. - Umrla Živka Barać-Hubač, pozorišna glumica
(Čačak, 1933 - Beograd, 19. 06. 2007

2009. - Umrla Miroslava Lili Petrović, klavirski pedagog
(Beograd, 05.09.1923 - Beograd,19. 06. 2009)

[Bisernica]

20. jun





Rođenje srpskog književnika i diplomate Marka Ristića i smrt nemačke revolucionarke i osnivača ženskog međunarodnog radničkog pokreta Klare Cetkin obeležili su današnji dan kroz istoriju.


Na današnji dan 1902. godine rođen je Marko Ristić, književnik i diplomata. Pesnik, esejista i kritičar, Marko Ristić jedan je od osnivača nadrealističkog pokreta kod nas. Rođen je u uglednoj beogradskoj porodici. Završio je Filozofski fakultet u Beogradu, a po završetku Drugog svetskog rata bio je ambasador FNRJ u Parizu. Uređivao je časopise i revije: "Putevi", "Svedočanstva", "Nemoguće" i "Nadrealizam danas i ovde". U posleratnim godinama objavljivao je u "Politici" tekstove o aktuelnim problemima. Kao retko koji naš pisac , ostao je veran i dosledan svom književnom ukusu, umetničkom programu i društveno - političkoj opredeljenosti, što su neki tumačili kao Ristićevu nemoć da ide dalje i u korak sa vremenom. Krajem 1990. godine njegova supruga Jelica i kćerka Mara poklonile su Beogradu biblioteku i arhiv Marka Ristića. U Muzeju savremene umetnosti u Beogradu nalazi se Legat koji nosi njegovo ime.

Klara Cetkin, nemačka revolucionarka i osnivač ženskog međunarodnog radničkog pokreta umrla je 20. juna 1933. godine. Organizovala je 1907. godine prvu Međunarodnu konferenciju žena. Na njen predlog 8. mart je proglašen Međunarodnim danom žena.

1527. - Umro Nikolo Makijaveli, italijanski književnik, političar, diplomata, utemeljivač političkih nauka (Firenca, 03. 05. 1469 - Firenca, 20. 06. 1527)

1819. - Rođen Žak Ofenbah (Jakob Eberst), francuski kompozitor (Keln, 20. 06. 1819 - Pariz, 05. 10. 1880)

1819. - Parobrod "Savana", prvi koji je preplovio Atlantik, stigao u Liverpul

1909. - Rođen Erol Flin, američki filmski glumac (Hobart, 20. 06. 1909 - Vankuver, 14. 10. 1959)

1924. - Rođen Čet Etkins, američki gitarista (Lutrel, 20. 06. 1924 - Nešvil, 30. 06. 2001)

1925. - Rođen prof. dr Vladeta Urošević, fizičar, osnivač Instituta za fiziku, član Srpskog naučnog društva (Stopanje, 20. 06. 1925 - Beograd, 30. 12. 2005)

1928. - Rođen Žan - Mari Lepen, francuski pravnik i političar, predsednik Nacionalnog fronta (Trinite sir Mer, 20. 06. 1928)

1937. - Rođen Ljubomir - Muci Draškić, pozorišni i TV reditelj, upravnik Ateljea 212, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu (Zagreb, 20. 06. 1937 - Beograd, 25. 01. 2004)

1939. - Rođen Vjačeslav - Slavko Lebedinski, slavista, književnik, prevodilac i novinar(Moskva, 20. 06. 1939)

1941. - Osnovan koncentracioni logor Jastrebarsko

1958. - Rođen Svetozar Cvetković, pozorišni, filmski i TV glumac, upravnik Ateljea 212(Beograd, 20. 06. 1958)

1963. - Potpisan američko - sovjetski sporazum o uvođenju "crvenog telefona" između Moskve i Vašingtona

1967. - Rođena Nikol Kidman, američka filmska glumica, dobitnica "Oskar"-a (Honolulu, 20. 06. 1967)

1993. - Umro Vilijam Golding, britanski književnik, nobelovac (Kornvol, 19. 09. 1911- Pariz, 20. 06. 1993)

1995. - Umro Emil Sioran, rumunski filozof i književnik (Rašinari, 08. 04. 1911 - Pariz, 20. 06. 1995)

2001. - Umro Ljubomir Koraksić, šahista (Beograd, 12. 04. 1937 - Beograd, 20. 06. 2001)

2002. - Umro Jovan Hristić, književnik, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu(Beograd, 26. 08. 1933 - Sremska Kamenica, 20. 06. 2002)

2004. - Umro Milan Damnjanović, novinar i urednik "NIN"-a (Šabac, 08. 12. 1951 - Beograd, 20. 06. 2004)

2005. - Umro Džek Kilbi, američki fizičar, tvorac integrisanog kola, nobelovac (Dzeferson, 08. 11. 1923 - Dalas, 20. 06. 2005)

2006. - Umro Šefko Alomerović, književnik i političar, predsednik Helsinškog odbora za ljudska prava u Sandžaku ( - Beograd, 20. 06. 2006)

2008. - Umro prof. Aleksandar Marinković-Mačak, atletičar i trener "Crvene zvezde"(Beograd, 24. 08. 1930 - Beograd, 20. 06. 2008)

[Bisernica]

21. jun





Svetski dan muzike. Svetski dan skejtera. Počinje leto za stanovnike severne Zemljine polulopte (u 19 časova i 16 minuta).


Osnivač i teoretičar egzistencijalizma Žan Pol Sartr rođen je u Parizu 1905 godine. Svojim delom obeležio je jedno razdoblje u filozofskom i književnom stvaralaštvu Francuske. Savremenik Malroa, Aragona, Bretona i drugih velikih intelektualaca, on je ostao svojstven i svoj. Prvu filozofsku raspravu napisao je kao učenik, 1924. godine. Sartr je diplomirao filozofiju 1929. godine. Tokom studija upoznao je svoju životnu saputnicu, Simon de Bovoar. Objavio je dela Mučnina, Zid i Biće i ništavilo, a pisao je i pozorišne komade. Izjašnjavao se o svim posleratnim problemima: u Alžiru, Vijetnamu, Ćehoslovačkoj, Izraelu i Kambodži i podizao svoj glas protesta kad god je smatrao da su ugroženi principi demokratije u svetu.

1527 - Umro Nikolo Makijaveli, italijanski književnik, političar, diplomata, utemeljivač političkih nauka (Firenca, 3.5.1469 - Firenca, 21.6.1527)

1788 - Ratifikovan Ustav SAD

1837 - Početak organizovanog turizma u Srbiji, u Sokobanji

1874 - Umro Anders Jonas Angstrem, švedski fizičar i astronom
(Medelpad, 13.8.1814 - Upsala, 21.6.1874)

1908 - Umro Nikolaj Rimski Korsakov, ruski kompozitor
(Tihvin, 18.3.1844 - Lubensk, 21.6.1908)

1914 - Rođen Pavle Mijović, istoričar umetnosti
(Brčeli, 21.6.1914 - Podgorica, 6.2.1996)

1935 - Rođena Fransoaz Sagan (Kuarez), francuska književnica
(Kažark, 21.6.1935 - Anfler, 24.9.2004)

1943 - Rođen Andrej Šerban, rumunski reditelj, upravnik Narodnog pozorišta u Bukureštu (Bukurešt, 21.6.1943)

1946 - Rođen Mile Pešaljević, dr tehničkih nauka, profesor Fakulteta organizacionih nauka u Beogradu, direktor Saveznog zavoda za mere i dragocene metale (21.6.1946 - Beograd, 9.1.2011)

1949 - Umro Mihailo Petrović, novinar
(Brza Palanka, 1.3.1901 - Beograd, 21.6.1949)

1955 - Rođen Mišel Platini, francuski fudbaler i selektor reprezentacije, predsednik UEFA (Žef, 21.6.1955)

1956 - Potpisana Moskovska deklaracija o odnosima SSSR i FNRJ

1961 - Rođen Manu Čao (Oskar Tramor), francuski muzičar
(Pariz, 21.6.1961)

1966 - Rođen Ivan Tasovac, pijanista, direktor Beogradske filharmonije (Beograd, 21.6.1966)

1997 - Umro Živan Milisavac, književnik, predsednik Matice srpske, akademik (Batrovci, 25.2.1915 - Novi Sad, 21.6.1997)

2001 - Umro Krsta Petrović, pevač
(Beograd, 27.9.1928 - Beograd, 21.6.2001)

2001 - Umro Džon Li Huker, američki bluz gitarista
(Klarksdejl, 22.8.1917 - San Francisko, 21.6.2001)

2003 - Umro Džordž Ekslroud, američki reditelj, dramaturg i scenarista (Njujork, 9.6.1922 - Los Anđeles, 21.6.2003)

2006 - Umro Borivoj Dedić, keramičar, profesor i prodekan Fakulteta primenjenih umetnosti u Beogradu (Zrenjanin, 1942 - Beograd, 21. (23) 6. 2006)

[Bisernica]

22. jun





Na današnji dan u Beogradu otvoren kulturni centar "Građanska kasina", preteča "Kolarčevog narodnog univerziteta". Književnik i antifašista Erih Marija Remark rođen na današnji dan.


Otvoren kulturni centar "Građanska kasina" u Beogradu, preteča "Kolarčevog narodnog univerziteta" 1869. godine. Otvorena je u zgradi Zadužbine Nikole Spasića u Beogradu, sa ciljem da Beograđanima pruži mesto za druženje i sastanke. Trgovački svet, pored zabave, tu je mogao da se bliže upozna i obavi poslovne kontakte. Tokom skoro pet decenija postojanja, "Građanska kasina" je odigrala značajnu ulogu u kulturnom razvoju grada. U njoj je, na inicijativu dr Vladana Đorđevića, osnovan Srpski crveni krst, 1876, a zatim i Srpsko novinarsko udruženje, 1880. godine.

Rođen književnik i antifašista Erih Marija Remark 1898. godine. Po dolasku Hitlera na vlast 1933. godine bio je prisiljen da emigrira. Najveći deo života proveo je u Sjedinjenim Američkim Državama i Švajcarskoj. Prvi roman Na zapadu ništa novo, u kome je realistički i sa potresnim humanizmom prikazao razdoblje Prvog svetskog rata, doneo mu je svetsku slavu. Ovo delo, kao i ostale njegove knjige: Trijumfalna kapija, Povratak, Tri ratna druga i Vreme života, vreme smrti bile su zabranjene u Nemačkoj. Remarkov pristup književnosti temeljio se na reportažnoj dokumentarnosti, snažnoj društvenoj kritici i specifičnom stilskom izrazu.

1805 - Rođen Đuzepe Macini, italijanski revolucionar i političar (Đenova, 22.6.1805 - Piza, 10.3.1872)

1826 - Rođen Bogoboj (Timotej) Atanacković, književnik (Baja, 22.6.1826 - Baja, 9.9.1858)

1905 - Osnovano Srpsko književničko društvo u Beogradu

1906 - Rođen Bili Semjuel Vajlder, američki filmski reditelj, dobitnik Oskara (Suša, 22.6.1906 - Los Anđeles, 27.3.2002)

1911 - Rođen Mile Stanković, književnik, novinar i urednik Radio Beograda (Šabac, 22.6.1911 - Beograd, 26.5.2005)

1927 - Rođen Srđan Barić, kompozitor, muzički urednik RTB-a (Beograd, 22.6.1927 - Beograd, 7.11.2005)

1930 - Rođen Zdenjek Mlinarž, češki političar, sekretar CK KP Čehoslovačke, organizator "Praškog proleća" (Visoke Mito, 22.6.1930 - Beč, 15.4.1997)

1934 - Udruženje nemačkih proizvođača automobila potpisalo sa austrijskim inženjerom Ferdinandom Poršeom ugovor o konstruisanju "folksvagena"- narodnih kola

1940 - Francuska kapitulirala u Drugom svetskom ratu

1941 - Nemačka napala SSSR u Drugom svetskom ratu

1944 - Rođen Klaus Marija Brandauer, austrijski filmski glumac i reditelj (Alt Ause, 22.6.1944)

1946 - Rođen Eliades Očoa Bustamante, kubanski gitarista i pevač (Santjago de Kuba, 22.6.1946)

1949 - Rođena Meril Strip (Meri Luiz), američka filmska glumica, dobitnica Oskara

1961 - Umrla Marija Karađorđević, rumunska princeza, jugoslovenska kraljica, nosilac Ordena Legije časti (Goti, 9.1.1900 - London, 22.6.1961)

1966 - Rođen Jagoš Marković, pozorišni reditelj (Podgorica, 22.6.1966)

1969 - Umrla Džudi Garland (Frensis Gam), američka filmska glumica, dobitnica Oskara (Grend Repids, 10.6.1922 - Čelzi, 22.6.1969)

1984 - Rođen Janko Tipsarević, teniser, reprezentativac (Beograd, 22.6.1984)

1987 - Umro Fred Aster (Frederik Austerlic), američki igrač i filmski glumac, dobitnik Oskara (Omaha, 10.5.1899 - Los Anđeles, 22.6.1987)

1998 - Umro Miroslav Vitorović, novinar i diplomata
(Jabukovac, 1913 - Beograd, 22.6.1998)

2000 - Umro dr Slobodan Inić, sociolog i naučni radnik (Zrenjanin, 28.6.1946 - Beograd, 22.6.2000)

2008 - Umro Alber Kosri, egipatski književnik (Kairo, 3.11.1913 - Pariz, 22.6.2008)

[Bisernica]

23. jun





Poznata ruska pesnikinja Ana Ahmatova rođena u Odesi 23. juna 1889. godine. Na današnji dan 1956. godine Gamal Abdel Naser izabran za predsednika Egipta.


Na današnji dan, ruska književnica i pesnikinja Ana Ahmatova rođena je u Odesi 23. juna 1889. godine. Detinjstvo je provela u Carskom selu, a gimnaziju završila u Kijevu. Bila je prijateljica Osipa Mandeljštama, Borisa Pasternaka, posvetila je pesmu Majakovskom, pisala o Ljermontovu, drugovala sa Modiljanijem, koji je slikao njene portrete. Prva knjiga Veče, izašla je 1912, Brojanice 1914, a Belo jato 1917. godine. Njena lirika odiše erotikom i mistikom. U svojim stihovima negovala je i tradiciju narodne poezije. Posle revolucije objavila je knjige Anno Domini i Bokvica. U nemilosti totalitarnog režima, sledeće tri decenije nije objavljivala. Iz Saveza sovjetskih književnika isključena je 1946. godine. U Petrogradu je živela izolovano. Rehabilitovana je posle 20. kongresa Komunističke partije Sovjetskog Saveza. Godine 1962, objavila je Poemu bez heroja, koju je pisala 22 godine, a potom Rekvijem, posvećen teškim vremenima stradanja i progona, čija je žrtva bio i njen sin. Ana Ahmatova se smatra jednom od najvećih pesnikinja 20. veka.

Nakon ukidanja egipatske monarhije 1953. godine i uspostavljanja jednostranačke republike, koju je u početku vodio general Muhamad Nagib, vlast je 1954. godine preuzeo pukovnik Gamal Abdel Naser. Uspešno je vodio pregovore sa Britancima oko povlačenja iz Egipta, okončavši njihovu višedecenijsku kontrolu nad Egiptom. Naser je 23. juna 1956. godine izabran za predsednika Egipta, a iste godine je doneo odluku o nacionalizaciji Sueckog kanala. Naser je udaljio Egipat od zapadnih zemalja. Propagirao je koncept arapskog socijalizma i nacionalizacijom finansijskih institucija, čime je trebalo da se finansira industrijalizacija zemlje. Neko vreme je bio najuticajniji lider arapskog sveta. Napad Izraela na Egipat 1967. u Šestodnevnom ratu i težak egipatski poraz do kojeg je došlo razlog su zbog kojeg je Naser podneo ostavku, iste godine. Na zahtev javnosti vratio se na dužnost, ali nikada nije uspeo da vrati ugled kakav je imao do rata.

1668 - Rođen Đovani Batista Viko, italijanski filozof, istoričar i estetičar (Napulj, 23.6.1668 - Đerolinimi, 20.1.1774)

1785 - Turska vojska pod komandom skadarskog vezira Mahmud-paše Bušatlije prodrla u Cetinje i porušila manastir na Ćipuru, koji je u 15. veku podigao Ivan Crnojević

1848 - Ustanak radnika u Parizu

1862 - Srpski dobrovoljci odbili turski artiljerijski napad sa Kalemegdana na varoš Beograd

1892 - Rođen Žak Konfino, književnik i lekar (Leskovac, 23.6.1892 - Beograd, 16.8.1975)

1894 - Na Svetskom sportskom kongresu, na inicijativu Pjera de Kubertena doneta odluka o obnavljanju modernih Olimpijskih igara i konstituisan Međunarodni olimpijski komitet

1910 - Rođen dr Nikola Rot, psiholog, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu (Koroš, 23.6.1910 - Beograd, 24.7.2007)

1929 - Rođen Stevan Šalajić, pozorišni, filmski i TV glumac (Borča, 23.6.1929 - Novi Sad, 30.6.2002)

1946 - Rođen Gojko Šantić, pozorišni, filmski i TV glumac (Mostar, 23.6.1946)

1972 - Rođen Zinedin Zidan, francuski fudbaler (La Kastanela, 23.6.1972)

1989 - Umro Bogdan Čiplić, književnik (Novi Bečej, 2.11.1910 - Beograd, 23.6.1989)

1993 - Otvoren Teatar "Kult" u Beogradu

1995. - Umro Džonas Edvard Salk, američki mikrobiolog, pronalazač vakcine protiv dečje paralize (Njujork, 28. 10. 1914 - La Džola, 23. 06. 1995)

1996. - Umro Andreas Papandreu, grčki ekonomista, političar i državnik, premijer Grčke (Hios, 05. 02. 1919 - Atina, 23. 06. 1996)

1996. - Umro Zoran Petrović, slikar i književnik (Sakule, 7.4.1921 - 23.6.1996)

1998 - Umrla Morin O Saliven, američka filmska glumica (Bojl, 17.5.1911 - Skotsdejl, 23.6.1998)

2000 - Umro Aleksandar Obradović, sportski lekar i funcioner SD "Crvena zvezda" (Mionica, 14.9.1922 - Beograd, 23.6.2000)

2002 - Umro Milorad Ivković, profesor i dekan Građevinskog fakulteta u Beogradu, projektant i graditelj HE "Đerdap 1" (Beograd, 23.6.2002)

2004 - Umro Aleksa Radovanović, solunski ratnik, predsednik Udruženja boraca ratova od 1914. godine (Medveđa, 2.8.1900 - Medveđa, 23.6.2004)

2006 - Umro Aron Speling, američki TV producent (Dalas, 22.4.1923 - Los Anđeles, 23.6.2006)

2007 - Umro Pavle Ugrinov (Vasilije Popović), književnik, pozorišni i TV reditelj, urednik i dramaturg Radio Beograda, urednik Dramskog i serijskog programa TV Beograd, akademik (Mol, 15.4.1926 - Beograd, 23.6.2007)

2008 - Umrla Olga Moskovljević, prevodilac, publicista i novinar (Beograd, 23.1.1921 - Beograd, 23.6.2008)

[Bisernica]

24. jun





Inkvizicija osudila italijanskog fizičara, astronoma i matematičara Galilea Galileja na današnji dan 1633. godine. Kći Vuka Karadžića, slikarka i književnica, Vilhelmina-Mina Karadžić umrla 24. juna 1894. godine.


Pred sudom Inkvizicije italijanski fizičar, astronom i matematičar Galileo Galilej osuđen je na današnji dan 1633. godine. Galilej je bio profesor u Pizi i Padovi. Otkrio je izohronost oscilacije klatna, formulisao zakone slobodnog pada tela pod dejstvom sile teže, kretanja po kosoj ravni, uveo pojam ubrzanja i inercije, što je bilo od izvanrednog značaja za kasniji razvoj mehanike. Godine 1609. konstruisao je astronomski durbin, koji je demonstrirao na zvoniku crkve Sv. Marka u Veneciji. Sledila su zatim otkrića: Kumove slame, površine Meseca i Venere, Jupiterovih satelita, pega na Suncu. Povod za Galilejevo izvođenje pred Inkviziciju bila je knjiga Razgovor o sistemu sveta, u kojoj je razradio Kopernikov heliocentrični astronomski sistem, po kome centar vasione nije Zemlja, već Sunce oko koga se okreću sva nebeska tela, pa i Zemlja. Dokazao je neodrživost Ptolmejevog geocentričnog sistema. Ova teorija je umanjila značaj ne samo Zemlje, već i hrišćanske nauke, crkve, pape, a to je za to vreme bila jeres i smrtni greh. Izmučen u tamnici, da bi izbegao smrt na lomači, Galilej se javno odrekao svoje koncepcije i izjavio da Zemlja stoji. Ostala je legenda da je posle tih izgovorenih reči, prošaputao za sebe: "Ipak se okreće".

Slikarka i književnica, kći Vuka Karadžića, Vilhelmina-Mina Karadžić Vukomanović umrla je u Beogradu 24. juna 1894. godine. Osnovno obrazovanje Mina Karadžić je stekla uz oca, pokazujući od ranog detinjstva interesovanje za slikarstvo. Dva su stilska razdoblja u njenom stvaralaštvu: bidermajersko i rano romantičarsko. Sačuvano je pedesetak njenih radova, pretežno uljanih portreta, od kojih se većina čuva u Narodnom muzeju u Beogradu. Osim prevoda srpskih narodnih pripovedaka i poslovica, objavljenih 1854. godine u Berlinu, s predgovorom Jakoba Grima, Mina je štampala i svoje uspomene na Branka Radičevića i ostavila zabeleške sa puta po Srbiji, 1850. godine. Brinula je o očevoj zaostavštini i radila na izdavanju njegovih dela što je od izuzetnog značaja za proučavanje Vukovog ukupnog doprinosa srpskoj književnosti.

1519 - Umrla Lukrecija Bordžija, italijanska vojvotkinja, mecena umetnika i naučnika (Rim,18.4.1480 - Ferara, 24.6.1519)

1788 - Rođen Silvio Peliko, italijanski književnik (Saluco, 24.6.1788 - Turin, 31.1.1854)

1798 - Pogubljen Riga od Fere (Rigas Konstantinos), grčki patriota, književnik i prevodilac (Velestina, stari grad Fera, 1757 - Beograd, 24.6.1798)

1822 - Formirana prva beogradska opštinska uprava (obščestvo)

1859 - Bitka kod Solferina između Austrijanaca i udružene Vojske Francuske i Sardinije, nakon koje je začeta ideja o osnivanju Međunarodnog crvenog krsta

1911 - Rođen Huan Manuel Fanđo, argentinski automobilista, svetski šampion Formule 1 (Balkarka, 24.6.1911 - Buenos Ajres, 17.7.1995)

1912 - Ozvaničeno članstvo Srbije u Međunarodnom olimpijskom komitetu - na Olimpijskim igrama u Stokholmu učestvovala prva srpska olimpijska ekipa, atletičari Dušan Milošević i Dragutin Tomašević

1923 - Osnovana Zadruga za saobraćaj i promet stranaca - preteča kompanije "Putnik"

1930 - Rođen Klod Šabrol, francuski reditelj, scenarista i producent (Pariz, 24.6.1930 - Pariz, 12.9.2010)

1930 - Rođen Vladimir Glišin, molekularni biolog, osnivač i prvi direktor Instituta za molekularnu genetiku i genetski inženjering u Beogradu (Novi Sad, 24.6.1930)

1932 - Rođen Prvoljub Pejatović, književnik, novinar i urednik Borbe i TV Beograd (Skoplje, 24.6.1932 - Beograd, 1.11.2005)

1940 - Uspostavljeni diplomatski odnosi između Kraljevine Jugoslavije i Sovjetskog Saveza

1947 - Prvi put objavljeno saopštenje da je viđen leteći tanjir (NLO), u Dejtonu, SAD

1986 - Umro Miroslav-Mika Antić, književnik, novinar, slikar i filmski režiser (Mokrin, 14.3.1932 - Novi Sad, 24.6.1986)

1987 - Rođen Lionel Mesi, argentinski fudbaler, reprezentativac (Rosario, 24.6.1987)

1998 - Umro Đorđe Canić, arhitekta i slikar, direktor Narodnog muzeja u Nišu (Niš, 1943 - Niš, 24.6.1998)

2001 - Umro Đorđe Martinović, novinar i urednik Večernjih novosti (Cetinje, 1931 - Beograd, 24.6.2001)

2002 - Umro Pjer Verner, političar i državnik, premijer Luksemburga, idejni tvorac Evropske monetarne unije (Sent Andre, 29.12.1913 - Luksemburg, 24.6.2002)

2004 - Papa Jovan Pavle Drugi i Vaseljenski patrijarh Vartolomej prvi počeli dijalog podeljenih hrišćanskih crkava

2005 - Umrla Milena Miloradović, muzički urednik Radio Beograda (Zaječar, 9.4.1949 - Beograd, 24.6.2005)

2008 - Umro prof. dr Slaviša Prešić, šef Katedre za algebru i matematičku logiku Prirodno-matematičkog fakulteta u Beogradu (Kragujevac, 25.3.1933 - Beograd, 24.6.2008)

2008 - Umro Jozef Šajna, poljski slikar, scenarista, režiser, pedagog i teoretičar umetnosti (Rešov, 13.3.1922 - Varšava, 24.6.2008)

2009 - Umrla Olga Olja Ivanjicki, slikar, jedna od osnivača grupe "Mediala" (Pančevo, 10.5.1931- Beograd, 24.6.2009)

2009 - Umro dr Boriša Karadžić, majstor FIDE, član Izvršnog odbora Šahovskog saveza Crne Gore (Petnjica, 1934 - Subotica, 24.6.2009)

[Bisernica]

25. jun





Na današnji dan rođen engleski književnik Džordž Orvel. Američki pronalazač Aleksandar Grejem Bel prikazao na izložbi tehnike u Filadelfiji svoj izum - telefon. Počela izgradnja Ade Ciganlije.
vremeplov_527.jpg

Godine 1903. na današnji dan rođen je Džordž Orvel (Erik Artur Bler), engleski književnik. Orvel se školovao u Itonu, a živeo je u Indiji, Burmi, Parizu, Londonu. Levičar, pristalica Komunističke internacionale, učestvovao je u Španskom građanskom ratu. Za vreme Drugog svetskog rata radio je na Bi-Bi-Si-ju. U svojim antiutopijskim delima, Orvel je, u tradiciji klasične engleske satire, gorko, oštro i duhovito izvrgao ruglu diktature 20. veka, tiransku vladavinu države nad pojedincem, posebno staljinizam. Postavio je pitanje smera i smisla tehnokratski oganizovane civilizacije. Prvo delo "Bez prebijene pare u Parizu i Londonu", objavio je 1933. godine. Sledili su: "Burmanski dani", "Sveštenikova kći", "Zabeleške iz Španije", "U čast Katalonije"... Popularnost kod čitalaca stekao je satirom "Životinjska farma", za koju je sam rekao da je to prva knjiga u kojoj je pokušao da spoji politički i literarni cilj. Roman "1984" objavljen je 1949. godine. Nikad naslov jedne knjige nije do te mere univerzalno prihvaćen kao pojam tragične, zastrašujuće budućnosti čovečanstva i nikada stvarnost nije u toj meri upoređivana i analizirana u odnosu na roman. Odbrojavanje je počelo odavno, odmah po objavljivanju romana i još uvek traje... Ratovi, beda, glad, postojanje totalitarnih režima čine da i danas konstatujemo i razmišljamo koliko je svet u kome živimo "orvelovski".

(Motihari, 25. 06. 1903 - London, 21. 01. 1991)

1876. - Američki pronalazač Aleksandar Grejem Bel prikazao je na izložbi tehnike u Filadelfiji svoj izum-telefon. Posle studija medicine u Edinburgu i Londonu Bel se preselio u SAD i posvetio lečenju gluvih. Telefon je patentirao 1876. u Bostonu, što mu je donelo slavu, ali i brige. Patent nije bio zaštićen pa su ga mnogi pokrali i tek je 1886. godine Vrhovni sud SAD presudio da je on jedini vlasnik patenta. Bogat i slavan, potom se potpuno posvetio starom poslu - lečenju gluvih.

1822. - Umro Ernst Teodor Amadeus Hofman, nemački književnik, kompozitor i slikar (Kenigsberg, 24. 01. 1776 - Berlin, 25. 06. 1822)

1848. - Prve fotografije objavljene u štampi - francuski fotograf Tibo snimio pobunu za vreme revolucionarnih događaja u Parizu, 1848, za časopis "Ilustration journal universal"

1888. - Rođen Milutin Borisavljević, arhitekta
(Kragujevac, 25. 06. 1888 - Pariz, 03. 07. 1970)

1891. - Umro Vasa Živković, književnik
(Pančevo, 31. 01. 1819 - Pančevo, 25. 06. 1891)

1913. - Umro Ljubomir Jovanović - Čupa, političar i publicista
(Brezova, 1877 - Skoplje, 25. 06. 1913)

1920. - Hag izabran za sedište Stalnog suda međunarodne pravde, danas Međunarodni sud pravde Organizacije Ujedinjenih nacija

1925. - Prvi voz "Ćiro" stigao iz Sarajeva u Užice

1947. - Osnovan Republički zavod za zaštitu spomenika kulture

1950. - Počeo Korejski rat

1959. - Počela izgradnja Ade Ciganlije

1991. - Hrvatska i Slovenija jednostrano proglasile nezavisnost od jugoslovenske federacije

1997. - Umro Žan Iv Kusto, francuski istraživač i okeanograf, akademik, dobitnik "Oskara" (Bordo, 11. 06. 1910 - Pariz, 25. 06. 1997)

1997 - Umro Bogdan Mrvoš, književnik i novinar
(Gomirje, 04. 01. 1939 - Pančevo, 25. 06. 1997)

1998 - Doneta Arhuska konvencija o zaštiti životne sredine

2006 - Umro Živomir Simović, urednik Radio Prištine, deska Prvog programa Radio Beograda i Redakcije za istorijat Radio Beograda (Kamenica, 19. 04. 1932 - 25. 06. 2006)

2007 - Umro Meho Puzić, pevač (Odžaci, - Odžaci, 25. 06. 2007)