SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

[Bisernica]

26. jun





Na današnji dan rođen je Šarl Mesije, poznati francuski astronom. Preminuo pisac Janko Veselinović. Potpisana Povelja Organizacije Ujedinjenih nacija.
vremeplov_527.jpg

Godine 1730. na današnji dan rođen je Šarl Mesije, francuski astronom. Rođen je u istočnoj Francuskoj kao deseto od dvanaestoro dece u porodici. Od dečačkih dana počinje da se interesuje za astronomiju. Zabeleženo je da je u četrnaestoj godini posmatrao jednu kometu, a zatim i pomračenje Sunca od 25. jula 1748. Kad je napunio 21 godinu zaposlio se u Parizu kod tada poznatog astronoma Nikole Delila zbog svog lepog rukopisa, te je precrtavao mape. Delil ga je međutim uveo i u osnove astronomije i on je po je Delilovim proračunima 1757. počeo da traga za Halejevom kometom. Pojava ove komete se očekivala 1758. ali u to vreme to je bila samo naučna pretpostavka. Mesije je 21. januara 1759. zaista ugledao ovu kometu, ali ga je tom traganju za oko mesec dana pretekao nemački astronom amater Palic iz Drezdena. Palic je ovu kometu ugledao Božićne noći između 25. i 26. decembra 1758. Ispostavilo se da su Delilovi računi bili pogrešni i da je Mesije stoga kometu tražio na pogrešnom mestu. Svejedno, od tog doba Mesijeov život je bio neraskidivo vezan za komete. A nešto ranije, 28. avgusta 1758. Mesije otkriva u sazvežđu Bika svetlu kometoliku mrlju, koja se, kako je zatim utvrđeno, nije kretala. To je danas čuvena Krab maglina, nastala nakon eksplozije supernove iz 1054. a ovaj slučaj dovešće do Mesijeove odluke da sačini katalog "sumnjivih", kometolikih objekata.

(Badonvije, 26. 06. 1730 - Pariz, 12. 04. 1817)

1905. - Umro Janko Veselinović, književnik
Janko Veselinović je bio učitelj u Mačvi, a od 1893. godine je živeo i radio u Beogradu. Uređivao je "Zvezdu", "Srpske novine" i druge književne listove. Bio je dramaturg Narodnog pozorišta u Beogradu i korektor Državne štamparije. Proganjan je i hapšen kao protivnik režima. Bio je pod uticajem ideja Svetozara Markovića i ruskih realista. Sa Milovanom Glišićem i Lazom Lazarevićem tvorac je srpske seoske pripovetke, od kojih su najpoznatije: "Poljsko cveće", "Od srca srcu", "Rajske duše" i "Slike iz seoskog života". Napisao je romane "Seljanka", "Junak naših dana" i 1896. godine, svoje najpopularnije delo "Hajduk Stanko", sa temom iz Prvog srpskog ustanka. Poznat je i Veselinovićev pozorišni komad "Đido". Sa mnogo topline opisao je stari, patrijarhalni život seoskih zadruga svog zavičaja, Mačve.

(Crnobarski salaši, 13. 05. 1862 - Glogovac, 26. 06. 1905)

1824. - Rođen Vilijam Tomson (lord Kelvin), britanski fizičar
(Belfast, 26. 06. 1824 - Nederhol, 17. 12. 1907)

1836. - Umro Klod Žozef Ruže de Lil, književnik i kompozitor, autor "Marseljeze"

(Jura, 10. 05. 1760 - Šua le Rui, 26. 06. 1836)

1867. - Skinuta turska zastava sa Beogradske tvrđave

1869. - Rođen Martin Andersen Nekse, danski književnik
(Kopenhagen, 26. 06. 1869 - Drezden, 01. 06. 1954)

1871. - Umrla Draga Dejanović -Dimitrijević, književnica
(Stara Kanjiža, 1840 - Stari Bečej, 26. 06. 1871)

1892. - Rođena Perl Bak (Perl Sajdenstriken), američka književnica, nobelovac

(Hilsborou, 26. 06. 1892 - Denbi, 06. 03. 1973)

1899. - Rođen prof. dr Aleksandar Simić, specijalista-radiolog
(Osečina, 26. 06. 1899 - Beograd, 26. 07. 1966)

1926. - Rođen Karel Kosik, češki filozof, protagonista "praškog proleća"
(Prag, 26. 06. 1926 - Prag, 21. 02. 2003)

1933. - Rođen Radivoje - Raša Popov, književnik i novinar
(Mokrin, 26. 06. 1933)

1936. - Belvederske demonstracije na Cetinju

1942. - Rođen Ismet Rebronja, književnik
(Goduša, 26. 06. 1942 - Novi Pazar, 01. 05. 2006)

1945. - Potpisana Povelja Organizacije Ujedinjenih nacija

1963 - Rođen Džordž Majkl, britanski rok pevač (London, 26. 06. 1963)

1995. - Umro Žarko Broz, sin Josipa Broza Tita
(Veliko Trojstvo, 02. 02. 1924 - Beograd, 26. 06. 1995)

2001. - Umrla Đina Ćinja (Žinet Sans), francuska operska pevačica
(Pariz, 06. 03. 1900 - Milano, 26. 06. 2001)

2001. - Katastrofalni zemljotres u Indiji (20 000 mrtvih)

2003. - Umrla Aleksandra - Duda Ivanović, mecosopran, solista Hora RTB-a, profesor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu
(Beograd, 16. 01. 1937 - Beograd, 26. 06. 2003)

2004. - Umro Predrag - Peca Dobrohotov, novinar, reli - vozač
( 10. 04. 1948 - Beograd, 26. 06. 2004)

2007. - Umro Jup Derval, nemački fudbaler i selektor reprezentacije
( 26. 06. 2007)

2008. - Umro Andreja Miletić, profesor Fakulteta političkih nauka u Beogradu

(Svetozarevo, 28. 09. 1937 - Beograd, 26. 06. 2008)

2008. - Umrla Irina Baronova, ruska balerina
(Petrograd, 13. 03. 1919 - Bajron Bej, 28. 06. 2008)

[Bisernica]

27. jun





Na današnji dan 1969. godine počelo emitovanje Programa Beograd 202. Srpski glumac Branislav Ciga Jerinić preminuo 2006. godine.


1969. - Počelo emitovanje Programa Beograd 202. Program Beograd 202 nastao je kao svojevrsna dopuna radijske ponude, koju su do 1969. godine činili Prvi, Drugi i Treći program Radio Beograda. Zamišljen je kao gradska stanica, koja emituje muziku, kratke informacije i ekonomsko - propagandni program. Slušaoci su tog 27. juna 1969. godine, u 6 sati ujutro, najpre imali prilike da čuju zvuke tada popularne pesme Olivere Katarine "Šu-šu-Šumadijo". Prvi voditelj programa bila je Hanija Gaković, a muziku je birala Darinka Ristović. Program je u početku trajao 18 časova, a od 01. maja 1987. emituje se celodnevni program, koji se čuje u celoj Srbiji. Za više od četiri decenije postojanja, Program Beograd 202 stekao je specifični zvučni lik. Neke od emisija postale su kultne: "Sav taj džez", "Indeksovo radio - pozorište", "Dragstor ozbiljne muzike", "Poetski teatar", "Krug 202".

Godine 2006. preminuo je srpski glumac Branislav Ciga Jerinić. Ostvario je bogat umetnički opus sa više od stotinu značajnih uloga samo u Narodnom pozorištu. Rođen je 1932. u Kragujevcu, gde je završio gimnaziju, a glumu je studirao na Akademiji za pozorište, film, radio i televiziju u klasi profesora Raše Plaovića. Odigrao je i više upečatljivih uloga u televizijskim dramama i serijama kao i u filmovima: "Marš na Drinu", "Bokseri idu u raj", "Planina gneva", "Savamala", "Lazar". Među mnogim zapaženim ulogama Jerinića bili su Magbet, pukovnik Kotvic u "Princu od Homburga" Fon Klajsta, Sorina u Čehovljevom "Galebu", Luka Rađenović u "Pelinovu", Grigorije Melehov u "Tihom Donu". Dobitnik je brojnih priznanja među kojima su i nagrade "Raša Plaović", "Joakim Vujić", "Jovan Sterija Popović".

1574. - Umro Đorđo Vazari, italijanski slikar, graditelj i književnik, jedan od osnivača istorije umetnosti (Areco, 30. 07. 1511 - Firenca, 27. 06. 1574)

1858. - Mirom u Tjencinu završen rat između Kine i Francusko- britanske koalicije

1905. - Pobuna ruskih mornara na oklopnjači "Potemkin"

1926. - Češki predsednik Tomaš Masarik odlikovao Beograd Ordenom Ratnog krsta

1928. - Rođen Đorđe Lebović, književnik i scenarista
(Sombor, 27. 06. 1928 - Beograd, 22. 09. 2004)

1941. - Rođen Kšištof Kišlovski, poljski reditelj
(Beč, 27. 06. 1941 - Varšava, 13. 03. 1996)

1942. - Rođen Vidosav Stevanović, književnik (Cvetojevac, 27. 06. 1942)

1950. - Uvedeno radničko samoupravljanje u jugoslovenskim preduzećima

1953. - Rođena Tatjana Bošković, pozorišna, filmska i TV glumica
(Beograd, 27. 06. 1953)

1954. - Počela sa radom prva nuklearna elektrana u svetu - "Obninsk" u Sovjetskom Savezu

1955. - Rođena Izabela Ađani (Izabel Jasmin), francuska pozorišna i filmska glumica (Pariz, 27. 06. 1955)

1956. - Međunarodna komisija donela odluku da se jedinici magnetne indukcije da ime "Tesla", kao priznanje našem genijalnom naučniku

1969. - Stounvolska pobuna u Njujorku,u spomen na ovaj prvi sukob gej populacije sa policijom, obeležava se Svetski dan ponosa LGBT osoba

1991 - Počeo rat u Sloveniji napadom jedinica Teritorijalne odbrane Slovenije na vojnike JNA

1996. - Umro Nikita Iljič Tolstoj, slavista, akademik, praunuk Lava Tolstoja
(Vršac,15. 04. 1923 - Moskva, 27. 06. 1996)

1999. - Umro Georgios Papadopulos, grčki političar i državnik - diktator
(Eleohori, 05. 05. 1919 - Atina, 27. 06. 1999)

2001. - Umro Čiko O Farili (Arturo O Farili), kubanski muzičar i kompozitor, "otac" latino - džeza (Havana, 28. 10. 1921 - Njujork, 27. 06. 2001)

2001. - Umro Džek Lemon (Džon Aler), američki filmski glumac, dobitnik "Oskar"-a (Boston, 08. 02. 1925 - Los Anđeles, 27. 06. 2001)

2007. - Umro Zoran Ševaljević, inženjer, rukovodilac Službe održavanja Tehnike TV Beograd (Kovin, 07. 04. 1944 - Beograd, 27. 06. 2007)

2007. - Umro Dragutin Tadijanović, hrvatski književnik, direktor Instituta za književnost JAZU, predsednik Društva književnika Hrvatske (Rastušje, 04. 11. 1905 - Zagreb, 27. 06. 2007)

2010. - Umro Edo Mulahalilović, kompozitor, tekstopisac i producent, osnivač grupe "Hari Mata Hari" (Sarajevo, 23. 03. 1964 - Beograd, 27. 06. 2010)

[Bisernica]

28. jun





Današnji dan kroz istoriju obeležili Kosovska bitka 1389. godine, sarajevski atentat na austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda izveden 1914. godine. Versajskim mirovnim ugovorom 1919. godine završen Prvi svetski rat.


Praznovanjem Vidovdana, Srpska pravoslavna crkva obeležava 622. godišnjicu sećanja na stradanje srpske vojske 1389. godine na Kosovu. Vidovdan se tradicionalno obeležava u svim manastirima i parohijskim crkvama širom eparhije Raško-prizrenske i Kosovsko-metohijske.

Versajskim mirovnim ugovorom 1919. godine završen je Prvi svetski rat i stvorene nove države u Evropi: Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca, Poljska, Čehoslovačka, Mađarska, Finska, Estonija, Letonija i Litvanija. Nemačka je u skladu sa ovim ugovorom morala priznati da je isključivi krivac za Prvi svetski rat, pristati da se Alzas i Loren vrate Francuskoj, da se u severnom Šlezvigu provede plebiscit, da se neki pogranični gradovi vrate Belgiji, da se u području Sara uspostavi 15-godišnja uprava Lige naroda i nakon toga provede plebiscit o njenoj konačnoj pripadnosti Nemačkoj ili Francuskoj. Nemačka je morala priznati novonastale države u Evropi i obvezati se da neće pripojiti Austriju. Od početka 1929. godine Nemačka je morala platiti ratne odštete u iznosu od 5 milijardi dolara, a ostalo, što je trebalo naknadno utvrditi, isplatiti u 30 godina.

Na današnji dan 1992. godine umro je sovjetski šahovski velemajstor, svetski šampion
Mihail Talj. On je naučio da igra šah sa 10 godina. Na Omladinskom šampionatu SSSR-a, 1953. godine, podelio je prvo i drugo mesto i uskoro postao majstor sporta. Na Seniorskom prvenstvu Sovjetskog Saveza debitovao je 1956. godine, da bi već sledeće godine postao prvak svoje zemlje u šahu. Prvak Sovjetskog Saveza bio je šest puta. Pobedivši Mihaila Botvinika, 1960. godine, postao je najmlađi svetski šampion u istoriji šaha. Igru ovog "Gusara iz Rige", kako su ga od milja zvali ljubitelji šaha, krasio je neobično agresivni stil, ofanzivna igra, zasnovana na intuiciji i spremnosti na rizik. Otuda njegova velika popularnost ne samo u Sovjetskom Savezu, već i širom sveta. Svoju poslednju šahovsku partiju odigrao je u Moskvi, na predolimpijskom brzopoteznom turniru. Bilo je to 28. maja 1992. godine, samo mesec dana pre njegove tragične smrti. Ime šahovskog genija, Mihaila Talja, postalo je simbol kreacije, fantazije i lepote kraljevske igre, kako neki nazivaju šah.

1389. - Kosovski boj

1577. - Rođen Peter Paul Rubens, flamanski slikar (Siegen, 28. 06. 1577 - Antverpen, 30. 05. 1640)

1712. - Rođen Žan Žak Ruso, francuski filozof i književnik (Ženeva, 28. 06. 1712 - Ermanonvil, 02. 07. 1778)

1841. - Prvi put izveden balet "Žizela" kompozitora Adolfa Adama, po libretu Teofila Gotjea na sceni pariske Opere

1860. - Rođen Lajoš Vermeš, univerzalni sportista, pionir subotičkog sporta, pokretač "Palićke olimpijade" (28. 06. 1860 - 22. 05. 1945)

1867. - Rođen Luiđi Pirandelo, italijanski književnik, nobelovac (Agriđento, 28. 06. 1867 - Rim, 10. 12. 1936)

1907. - U Banjaluci izašao prvi broj časopisa za književnost "Otadžbina"

1914. - Sarajevski atentat na austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda

1918. - Zaslugom Mihajla Pupina, prvi i jedini put obeležen Vidovdan u Beloj kući

1919. - U Versaju osnovana Međunarodna organizacija rada (ILO)

1920. - Rođen Dragoslav - Draža Marković, političar i državnik, predsednik Predsedništva Srbije, Predsedništva SFRJ i Predsedništva CK SKJ (Popović, 28. 06. 1920 - Beograd, 20. 04. 2005)

1921. - Ustavotvorna skupština Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca izglasala Vidovdanski ustav

1921. - Rođen Dušan Kanazir, molekularni biolog, profesor Prirodno- matematičkog fakulteta u Beogradu, akademik, predsednik SANU (Mošorin, 28. 06. 1921 - Beograd, 19. 09. 2009)

1924. - Svečano otvoren stadion "Karađorđe" u Novom Sadu

1926. - Rođen Mel Bruks (Melvin Kaminski), američki filmski glumac i reditelj (Njujork, 28. 06. 1926)

1929. - Rođen Andrej Karađorđević, princ, najmlađi sin Aleksandra Karađorđevića (Bled, 28. 06. 1929 - Palm Springs, 07. 05. 1990)

1931. - Rođen Svetozar Petrović, teoretičar književnosti, profesor Filološkog fakulteta u Beogradu, glavni i odgovorni urednik Izdavačkog preduzeća Matice srpske, akademik (Karlovac, 28. 06. 1931- Novi Sad, 23. 10. 2005)

1935. - U Kragujevcu izašao prvi broj lista "Svetlost"

1938. - Otkriven spomenik Neznanom junaku na Avali

1940. - Rođena Stojanka Grozdanov - Davidović, književnica, novinar i urednik Radio Beograda (Zrenjanin, 28. 06. 1940 - Beograd, 02. 04. 2010)

1946. - Rođen Slobodan Inić, sociolog (Zrenjanin, 28. 06. 1946 - Beograd, 22. 06. 2000)

1948. - Objavljena "Rezolucija Informbiroa o stanju u KPJ"

1948. - Osnovan Stomatološki fakultet u Beogradu

1948. - Rođen Radoslav Bratić, književnik, urednik časopisa "Kniževna reč", "Književnost", "Relations" i "Nova Zora" (Brestice, 28. 06. 1948)

1960. - Osnovan Univerzitet u Novom Sadu

1971. - Rođen Fabijan Bartez, francuski fudbalski golman (Laveljanat, 28. 06. 1971)

1977. - Umro Ivan Tabaković, slikar, profesor Akademije primenjenih umetnosti u Beogradu, akademik (Arad, 10. 12. 1898 - Beograd, 28. 06. 1977)

1987. - Umro Rato Dugonjić, političar i državnik, narodni heroj(Trebinje, 10. 01. 1916 - Sarajevo, 28. 06. 1987)

1989. - Na Gazimestanu obeležena 600. godišnjica Kosovske bitke

1990. - Počelo emitovanje programa Televizije "Politika"

2001. - Bivši jugoslovenski predsednik Slobodan Milošević izručen Međunarodnom krivičnom tribunalu za bivšu Jugoslaviju u Hagu

2006. - Umro Slobodan-Boban Janković, košarkaš, reprezentativac (Lučani, 15. 12. 1963 - Rodos, 28. 06. 2006)

2006. - Umro Branislav-Ciga Jerinić, pozorišni, filmski i TV glumac (Kragujevac, 20. 03. 1932 - Beograd, 28. 06. 2006)

2008. - Umrla Irina Baronova, ruska balerina (Petrograd, 13. 03. 1919 - Bajron Bej, 28. 06. 2008)

2010. - Umro Vladimir Bilić, novinar, urednik i direktor TV BiH (Sarajevo, 27. 04. 1953 - Sarajevo, 28. 06. 2010)

[Bisernica]

29. jun





Na današnji rođeni književnici Petar Kočić i Vasko Popa. Danas se obeležava i Dan Dunava. Godine 1892. uveden vodovod u Beogradu.


Na današnji dan 1877. Rođen Petar Kočić, jedan od najistaknutijih predstavnika srpskog realizma i nacionalni borac protiv austrougarske okupacije Bosne i Hercegovine. Studije slavistike završio je u Beču, a zatim službovao kao nastavnik u Skoplju. Po povratku u Bosnu, bavio se političkim i javnim radom i žurnalistikom. U Banja Luci je pokrenuo list "Otadžbina", koji je često zabranjivan, a sam Kočić je više puta bio zatvaran. U književnosti se javio pesmama, ali je kasnije pisao uglavnom prozu. Jedrim i sažetim pripovedanjem i svežim poetskim jezikom snađno je prikazao svoj zavičaj, život u njemu i sudbinu seljaka, dok je u satirama britko kritikovao austrougarsku vlast u Bosni. Kočićevi najznačajniji radovi su satire: "Jazavac pred sudom" i "Sudanija" i zbirke pripovedaka "S planine i ispod planine" i "Jauci sa Zmijanja".

Godine 1922. rođen je književnik i akademik Vasko Popa. Završio je Filozofski fakultet u Beogradu, a studirao je i u Beču i Bukureštu. Bavio se profesionalno novinarstvom i bio urednik izdavačkog preduzeća "Nolit". Srpska poezija u drugoj polovini 20. veka nema značajnijeg pesnika od Vaska Pope, niti je ijedan drugi srpski pesnik, koliko on, prevođen na druge jezike. Još za života, Popa je stekao ugled ne samo nacionalnog, već i evropskog pesnika, čije delo ulazi u probranu svetsku književnu riznicu. Od prve objavljene pesme "Branim" (1950) i prve štampane knjige, "Kora" (1953), preko zbirke pesama "Nepočin polje", Popa je intrigirao ne samo kritičare, već i ljubitelje poezije, izazivao polemike o smislu poezije u savremenom svetu. Njegov pesnički izraz je naklonjen aforizmu, eliptičan je i jezgrovit. Nema antologije moderne srpske poezije u kojoj nije zastupljen. Popina dela nastoje da u novom svetlu prikažu poetski svet narodnih umotvorina ("Od zlata jabuka"), pesničkog humora ("Urnebesnik") i pesničkih snoviđenja ("Ponoćno sunce"). Knjiga poezije "Nepočin polje" Vaska Pope proglašena je 1995. godine najboljim poetskim ostvarenjem na srpskom jeziku posle Drugog svetskog rata

1798. Rođen Đakomo Leopardi, italijanski književnik
(Rokanati, 29. 06. 1798 - Napulj, 14. 06. 1837)

1842. Rođen Gligorije - Giga Geršić, političar i pravnik - stručnjak za međunarodno javno pravo, akademik
(Bela Crkva, 29. 06. 1842 - Beograd, 08. 03. 1918)

1844. Rođen Ljubomir Klerić, matematičar, profesor mehanike na Velikoj školi, ministar prosvete i privrede Srbije, akademik
(Subotica, 29. 06. 1844 - Beograd, 21. 01. 1910)

1892. Uveden vodovod u Beogradu

1895. Umro Tomas Haksli, engleski biolog
(Iling, 04. 05. 1825 - Istburn, 29. 06. 1895)

1900. Rođen Antoan d Sent - Egziperi, francuski književnik
(Lion, 29. 06. 1900 - nad Mediteranom, 31. 07. 1944)

1933. Rođen Mirko Šouc, dirigent, kompozitor i aranžer, virtuoz na harmonici, dirigent
Velikog narodnog orkestra RTB-a
(Zemun, 29. 06. 1933)

1933. Rođen Aleksandar Joksimović, modni kreator
(Priština, 29. 06. 1933)

1940. Umro Pol Kle, švajcarski slikar i grafičar
(Bern, 18. 12. 1879 - Muralto, 29. 06. 1940)

1941. Umro Ignjaci Jan Paderevski, poljski kompozitor, pijanista i državnik
(Kirilovko, 06. 11. 1860 - Njujork, 29. 06. 1941)

1943. Nemci počinili masovni zločin nad stanovništvom Kruševca na Kasinskom polju podBagdalom

1948. Osnovano Slavističko društvo Srbije

1967. Izrael izvršio aneksiju starog grada Jerusalima

1984. Umro Dušan Nedeljković, filozof i etnopsiholog
(Isakovo, 18. 05. 1899 - Beograd, 29. 06. 1984)

1994. U Sofiji doneta Konvencija o zaštiti Dunava, ovaj datum obeležava se kao Dan Dunava

1995. Umrla Lana Tarner, američka filmska glumica
(Volis, 08. 02. 1921 - Senčri Siti, 29. 06. 1995)

1999. Umro Petar Mandić, profesor Univerziteta u Sarajevu, predsednik Akademije nauka i umetnosti Republike Srpske
(Vlahovlje, 12. 07. 1928 - Beograd, 29. 06. 1999)

2000. Umro Vitorio Gasman, italijanski filmski i pozorišni glumac i reditelj
(Đenova, 01. 09. 1923 - Rim, 29. 06. 2000)

2003. Osnovan Savez srpskih horova (građanskih i crkvenih) u zemlji i rasejanju

2003. Umrla Ketrin Hepbern, američka filmska glumica, dobitnica" Oskar"- a
(Hartford, 12. 05. 1907 - Old Sejbruk, 29. 06. 2003)

2004. Umro Stipe Šuvar, profesor Filozofskog fakulteta u Zagrebu, političar i državnik, predsednik CK SKJ i član Predsedništva SFRJ
(Zagvozd, 17. 02. 1936 - Zagreb, 29. 06. 2004)

2004. Umro Dragan Marković, novinar i publicista, osnivač Radija Studio B, direktor Radio Jugoslavije, direktor Jugoslovenskog kulturnog centra u Njujorku
(Beograd, 01. 04. 1929 - Beograd, 29. 06. 2004)

[Bisernica]

30. jun





Veliki pesnik srpskog romantizma Branko Radičević umro na današnji dan 1853. godine. U "Noći dugih noževa" 1934. godine nemački nacistički režim krvavo se obračunao sa dotadašnjim bliskim saradnicima. Nakon 156 godina britanske uprave, Kina 1997. preuzela upravu nad Hong Kongom.


Godine 1853. umro književnik Branko Radičević, romantičarski lirski pesnik mladosti, ljubavi i patriotskog zanosa. Radičević je bio oduševljeni pristalica jezičke reforme Vuka Stefanovića Karadžića. Prvi je počeo da peva na narodnom jeziku i u duhu srpske narodne poezije i pesničkim slobodama označio prodor u novu epohu. Pesme su mu pune vedrine, vitalnosti, vragolanske žudnje i uživanja u prirodi, ali i predosećaja sopstvene smrti. Mladost je proveo u Karlovcima, čije su lepote, posebno Stražilovo, bile njegova lirska inspiracija. Pored više romansi, toliko melodičnih, da je, kako to kaže Skerlić, "on ne samo najčitaniji, no i najpevaniji srpski pesnik", ističu se još pesme "Đački rastanak", "Tuga i opomena" i "Kad mlidijah umreti". Radičevićev alegorijsko - satirični spev "Put" svojevrsni je pesnikov obračun sa pseudoklasicizmom, s protivnicima stare feudalno-crkvene kulture i konzervativnom građanskom inteligencijom. Branko Radičević je umro u Beču, gde je studirao pravo i medicinu. Njegovi posmrtni ostaci su 1883. godine preneti iz Beča u Sremske Karlovce i sahranjeni na Stražilovu.

Na današnji dan 1934. godine u krvavom obračunu sa bliskim saradnicima, koji je u istoriji ostao poznat kao "Noć dugih noževa", Adolf Hitler je 30. juna 1934. godine, pod optužbom za zaveru, likvidirao komandanta "jurišnih odreda" Ernsta Rema i jednog od, u to vreme, najviših nacističkih glavešina Gregora Štrasera. Te noći je ubijeno ili uhapšeno i stotine drugih političkih i vojnih zvaničnika. U takvoj atmosferi, nacisti su iskoristili priliku da ubiju i Hitlerovog suparnika, bivšeg nemačkog kancelara generala Kurta fon Šlajhera

1865. - Otvorena prva bolnica u Beogradu - Bolnica varoši i okruga Beograd

1876. - Srbija i Crna Gora objavile rat Turskoj

1882. - Umro Medo Pucić, književnik, vaspitač kneza Milana Obrenovića
(Dubrovnik, 12. 03. 1821 - Dubrovnik, 30. 06. 1882)

1889. - U Beču osnovana Interparlamentarna unija (IPU)

1894. - Rođen Jurij Zavadski, ruski pozorišni reditelj, glumac, scenograf i slikar
(Moskva, 30. 06. 1894 - Moskva, 07. 04. 1977)

1913. - Počeo Drugi balkanski rat napadom bugarske armije na srpske položaje na Bregalnici

1930. - Rođen dr Aleksa Piščević, profesor i dekan Stomatološkog fakulteta u Beogradu
(Čačak, 30. 06. 1930 - Beograd, 17. 12. 2007)

1938. - Rođen Petar Ljubojev, filmski reditelj, profesor Univerziteta u Novom Sadu, urednik TV Novi Sad
(Obrovac, 30. 06. 1938 - Novi Sad, 11. 06. 2000)

1938. - Umro Milan Rakić, književnik i diplomata, akademik
(Beograd, 30. 09. 1876 - Zagreb, 30. 06. 1938)

1966. - Rođen Majk Tajson, američki bokser, prvak sveta u teškoj kategoriji
(Njujork, 30. 06. 1966)

1968. - Umro prof. dr Miloš Moskovljević, lingvista, književnik i prevodilac, naučni savetnik Insituta za srpskohrvatski jezik SANU, autor prvog srpskog rečnika posle Vukovog
(Varna, Šabac, 22. 10. 1884 - Beograd, 30. 06. 1968)

1975. - Rođen Ralf Šumaher, nemački automobilista, vozač "Formule 1"
(Hirt, 30. 06. 1975)

1985. - Rođen Majkl Felps, američki plivač, osmostruki olimpijski šampion
(Baltimor, 30. 06. 1985)

1994. - Umro Dušan Stojanović, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu(Beograd, 29. 10. 1927 - Beograd, 30. 06. 1994)

1997. - Kina preuzela upravu nad Hong Kongom nakon 156 godina britanske kolonijalne vladavine

2001. - Umro Čet Etkins, američki gitarista
(Lutrel, 20. 06. 1924 - Nešvil, 30. 06. 2001)

2001. - Umro Boško Petrović, književnik, akademik
(Veliki Varadin, 20. 01. 1915 - Novi Sad, 30. 06. 2001)

2002. - Umro Stevan Šalajić, pozorišni, filmski i TV glumac
(Borča, 23. 06. 1929 - Novi Sad, 30. 06. 2002)

2006. - Umro Milivoj S. Nešić, majstor problemskog šaha
(Senta, 12. 12. 1940 - Beograd, 30. 06. 2006)

2009. - Umrla Filipina Pina Bauš, nemačka balerina i koreograf
(Solingen, 27. 07. 1940 - Vupertal, 30. 06. 2009)

2009. - Umrla Ljubica Šuković, novinar TANjUG-a
(Cetinje, 02. 11.1946 - Beograd, 30. 06. 2009)

2010. - Umro Miodrag Đukić, dramski pisac, predsednik Udruženja dramskih pisaca Srbije, direktor Muzeja pozorišne umetnosti Srbije i izdavačke kuće "Prosveta", ministar kulture
(Prokuplje, 1938 -30. 06. 2010)

2010. - Umro dr Predrag Nikolić, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu
(Neresnica, 09. 09. 1938 -30. 06. 2010)

[Bisernica]

1. jul





Odlukom kneza Miloša Obrenovića, 1838. godine ustanovljen je Licej u Kragujevcu. Francuski pionir vazduhoplovstva inženjer Luj Blerio rođen 1. jula 1872. godine.


Odlukom kneza Miloša Obrenovića, 1. jula 1838. godine ustanovljen je Licej u Kragujevcu. Liceum Knjažestva serbskog je otvoren u oktobru iste godine. Knez je Ukazom produžio gimnazijsko školovanje sa četiri na šest godina, a Ministarstvo prosvete je odredilo da će se prve godine u novoosnovanom Liceju predavati sledeći predmeti: filozofija, opšta istorija, čista matematika, statistika, nemački jezik i crtanje. Škola je 1841. godine premeštena u Beograd i smeštena u Konak knjeginje Ljubice. Licej je 1863. preseljen u Kapetan Mišino zdanje i, nakon donošenja Zakona o ustrojstvu Velike škole (akademije), pretvoren u Veliku školu. Tako je dotadašnja funkcija Liceja, obrazovanje visokih činovnika, zamenjena novom - obrazovanjem naučnog kadra. Velika škola je 1905. godine prerasla u Beogradski univerzitet.

Pionir vazduhoplovstva, francuski inženjer i pilot Luj Blerio rođen je 1. jula 1872. godine. Blerio je prvi čovek koji je avionom preleteo Lamanš, 1909. godine. U početku je pokušavao da napravi avion mahokrilac (ornitopter), ali je brzo odustao od te ideje i 1903. je konstruisao svoj prvi avion. Godine 1906. napravio je avion sa, za to vreme, savremenim motorom od tri cilindra. Tokom Prvog svetskog rata proizvodio je avione za francusko ratno vazuhoplovstvo, koji su smatrani najuspešnijim u to vreme.

1804.- Rođena Žorž Sand (Oror Dipen), francuska književnica (Pariz, 01. 07. 1804 - Noan, 08. 06. 1876)

1835.- U Pešti štampan prvi broj Serbskog narodnog lista, ilustrovanog književnog nedeljnika Srba u Mađarskoj

1868.- U Vrnjačkoj Banji osnovana prva turistička organizacija u Srbiji

1883.- Osnovano Srpsko arheološko društvo

1887.- U Beogradu osnovana prva Astronomsko-meteorološka stanica u Srbiji

1896.- Umrla Harijet Bičer - Stou, američka književnica (Ličfild, 14. 06. 1811 - Hartford, 01. 07. 1896)

1903.- Organizovana prva biciklistička trka "Tur d' Frans"

1916.- Počela bitka na Somi u Prvom svetskom ratu, u kojoj su prvi put u ratu upotrebljeni tenkovi

1921.- Osnovana Komunistička partija Kine

1935.- Rođen Ivo Eterović, fotograf (Split, 01. 07. 1935)

1935.- Rođen Dalaj Lama (Tenzin Gjatso), tibetanski duhovni vođa, nobelovac (Tagtser, 01. 07. 1935)

1941.- Streljan Pavle Bihalji, književnik i izdavač (Zemun, 08. 08. 1898 - Beograd, 01. 07. 1941)

1941.- Emitovana prva televizijska reklama - na televiziji En-Bi-Si prikazan spot od 10 sekundi za "Bulova Voč Kompani" (Bulova Watch Company)

1942.- Posle osmomesečne opsade, nemačka vojska zauzela Sevastopolj u Drugom svetskom ratu

1945.- Rođena Debora Debi En Hari, pevačica američke grupe "Blondi" (Majami, Florida, 01.07.1945)

1953.- Osnovana Evropska organizacija za nuklearna istraživanja (CERN)

1955.- Rođen Vladimir Petrović Pižon, fudbaler, reprezentativac i trener FK Crvena zvezda (Beograd, 01. 07. 1955)

1959.- Rođena Ivana Vujić, pozorišni reditelj, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu (Beograd, 01. 07. 1959)

1961.- Rođena Dajana Spenser, britanska princeza (Sandringem, 01. 07. 1961 - Pariz, 31. 08. 1997)

1966.- Održan Brionski plenum CK SKJ

1967.- Rođena Pamela Anderson, američka filmska glumica (Vankuver, 01. 07. 1967)

1969.- Osnovan Radio Avala, prva nezavisna radio-stanica u Istočnoj Evropi

1974.- Umro Huan Domingo Peron, argentinski general, političar i državnik, predsednik Argentine (Buenos Aires, 08. 10. 1895 - Buenos Aires, 01. 07. 1974)

1977.- Umro Zoran Ristanović, pozorišni glumac (Skoplje, 1924 - Beograd, 01. 07. 1977)

1980.- Rođen Ilija Marinković, violinista (Zemun, 01. 07. 1980)

1989.- Počeo sa radom Treći kanal RTB-a, prestao sa emitovanjem programa 2006. godine

1990.- Stupila na snagu monetarna i ekonomska unija Savezne Republike Nemačke i Demokratske Republike Nemačke

1991.- Umro Đura Jakšić, dirigent (Karlovac, 30. 04. 1924 - Beograd, 01. 07. 1991)

1994.- Umro Slobodan Božović, novinar RTV Novi Sad i književnik (Beograd, 04. 11. 1938 - Novi Sad, 01. 07. 1994)

1996.- Umro Stojan Stiv Tešić, američki književnik i scenarista, dobitnik "Oskar"-a Užice, 29. 09. 1942 - Sidnej, Kanada, 01. 07. 1996)

1996.- Umrla Margo Hemingvej, američka filmska glumica, maneken i foto - model, unuka Ernesta Hemingveja (Portland, 16. 02. 1955 - Santa Monika, 01. 07. 1996)

2000.- Umro Pjer Peti, francuski kompozitor i muzički kritičar (Poatje, 21. 04. 1922 - Pariz, 01. 07. 2000)

2000.- Umro Volter Matau, američki filmski glumac (Njujork, 01. 10. 1920 - Santa Monika, 01. 07. 2000)

2004.- Umro Marlon Brando, američki filmski glumac, dobitnik "Oskar"-a (Omaha, 03. 04. 1924 - Los Anđeles, 01. 07. 2004)

2004.- Umro Ričard Mej, britanski sudija, predsedavajući suđenja Slobodanu Miloševiću pred Međunarodnim krivičnim tribunalom u Hagu (London - 01. 07. 2004)

2007.- Umro Milan Oklopdžić - Mika Oklop, književnik (Beograd, 09. 05. 1948 - San Francisko, 01. 07. 2007)

2008.- Umro Dejan Medaković, doktor istorijskih nauka, istoričar umetnosti, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, književnik, akademik, predsednik SANU (Zagreb, 07. 07. 1922 - Beograd, 01. 07. 2008)

2008.- Umro Aleksandar Dragojlović, novinar i urednik Radio Beograda (Beograd, 07. 08. 1937 - Beograd, 01. 07. 2008)

2009.- Umro Karl Malden (Mladen Sekulović), američki filmski i pozorišni glumac, dobitnik "Oskara"-a (Čikago, 22. 03. 1912 - Brentvud, 01. 07. 2009)

[Bisernica]

2. jul





Na današnji dan rođen Herman Hese, nemački književnik i nobelovac. Preminuli Borislav Pekić i Žan Žak Ruso.


Godine 1877. rođen je Herman Hese, nemački pisac, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1946. godine. Pisao je lirske pesme, novele i romane. U početku svog stvaranja bio je romantičar, u proznim delima pod uticajem psihoanalize i orijentalne mudrosti. U Heseovim delima jasno je uočljivo njegovo zanimanje za egzistencijalne, duhovne i mistične teme i veliki uticaj budističke i hindu filozofije. Njegova najpoznatija dela su "Stepski vuk" "Sidarta" i "Igra staklenih perli".

Na današnji dan 1992. godine umro je Borislav Pekić, književnik, jedan od najvećih srpskih i jugoslovenskih pisaca. Pekić je ostavio delo koje po vrednosti i obimu čini temelj naše literature: dvadesetak proznih dela, knjige dnevničkih eseja, autobiografskih zapisa i više od trideset drama, koje su postavljane u pozorištima ili adaptirane za radio izvođenje. Studirao je na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Prvu knjigu "Vreme čuda", koja ga je odmah uvrstila u sam vrh naše literature, objavio je 1965. godine. Sledila su dela: "Hodočašće Arsenija Njegovana", "Uspenje i pad Ikara Gubelkijana", "Odbrana i poslednji dani", "Kako upokojiti vampira", "Zlatno runo", "Godine koje su pojeli skakavci" i druga. Ubrzo nakon Pekićeve smrti, februara 1993. godine, osnovana je Fondacija, s ciljem da čuva i publikuje piščevu zaostavštinu, koju čini preko 20 hiljada strana neobjavljenih zapisa, dnevnika i prepiske, kao i da neguje uspomenu na znamenitog književnika. Takođe je ustanovljena stipendija "Borislav Pekić", za podsticaj darovitim mladim piscima.
Fond Biblioteke RB: - Borislav Pekić: "Zlatno runo", "Besnilo" - Radomir Baturan: "Roman Borislava Pekića" Fond Programskog arhiva RB: - Borislav Pekić - kao učesnik: TG - 6701/ 4,7, TG - 6548/1 - O Borislavu Pekiću: TG - 8130/4

1566. - Umro Nostradamus, francuski fizičar i astrolog (Sent Remi, 14. 12. 1503 - Salon, 02. 07. 1566)

1714. - Rođen Kristof Vilibald Gluk, nemački kompozitor (Erasbah, 02. 07. 1714 - Beč, 15. 11. 1787)

1778. - Umro Žan Žak Ruso, francuski književnik i filozof (Ženeva, 28. 06. 1712 - Ermanonvil, 02. 07. 1778)

1844. - Počela sa radom Narodna banka Kraljevine Srbije

1884. - Odštampana prva srpska papirna novčanica

1914. - Umro Džozef Čemberlen, britanski državnik (London, 08. 07. 1836 - Birmingem, 02. 07. 1914)

1923. - Rođen Vislava Šimborska, poljska književnica, nobelovac (Kornik, 02. 07. 1923)

1927. - Rođen Brok Piters (Džordž Fišer), američki filmski glumac (Njujork, 02. 07. 1927- Los Anđeles, 24. 08. 2005)

1949. - Umro Georgi Dimitrov, bugarski revolucionar, političar i državnik (Kovačevci, 18. 06. 1882 - Moskva, 02. 07. 1949)

1958. - Rođen Nebojša Čović, privrednik i političar, gradonačelnik Beograda, potpredsednik Vlade Srbije, predsednik Socijaldemokratske partije (Beograd, 02. 07. 1958)

1961. - Umro Ernest Hemingvej, američki književnik, nobelovac (Čikago, 21. 07. 1898 - San Vali, 02. 07. 1961)

1977. - Umro Vladimir Nabokov, ruski književnik (Petrograd, 23. 04. 1899 - Montre, 02. 07. 1977)

1989. - Umro Andrej Gromiko, sovjetski političar i diplomata, ministar inostranih poslova SSSR-a (Minsk, 06. 07. 1909 - Moskva, 02. 07. 1989)

1990. - Albanski delegati Skupštine Kosova usvojili Ustavnu deklaraciju i proglasili odvajanje Kosova od Srbije

1997. - Umro Džejms Stjuart, američki filmski glumac, dobitnik "Oskara" (Indijana, 20. 05. 1908 - Los Anđeles, 02. 07. 1997)

1999. - Umro Mario Puzo, američki književnik, dobitnik "Oskara" (Njujork,15. 10. 1920 - Njujork, 02. 07. 1999)

1999. - Umro Slobodan Jakulić, neuropsihijatar, profesor Beogradskog univerziteta, akademik (Beograd, 1937 - Beograd, 02. 07. 1999)

2001. - U Jevrejskoj bolnici u Luisvilu ugrađeno prvo veštačko mehaničko srce-abiokor

2002. - Otvoren prvi muzej automobila u Beogradu - Moderna garaža Bratislava Petkovića

2003. - Umro dr Dejan Kreculj, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, akademik (Mramorak, 08. 08. 1927 - Pančevo, 02. 07. 2003)

2004. - Manastir Dečani uvršten u listu Svetske kulturne baštine

2007. - Umro Aleksandar Aca Šišić, violinista, solista Velikog narodnog orkestra Radio Beograda (Obrenovac, 17. 08. 1937 - Beograd, 02. 07. 2007)

2007. - Umrla Beverli Sils, američka operska pevačica (Bruklin, 25. 05. 1929 - Njujork, 02. 07. 2007)

2007. - Umro Haj Zaret, američki književnik (Njujork, 21. 08. 1907 - Vestport, 02. 07. 2007)

2007. - Umro Vojislav Nikčević, filolog, direktor Instituta za crnogorski jezik, profesor Filozofskog fakulteta u Nikšiću, osnivač Dukljanske akademije nauka i umjetnosti i Matice crnogorske (Stubica, 18. 01. 1935 - Beograd, 02. 07. 2007)

[Bisernica]

3. jul

Na današnji dan 2011. Novak Đoković postao prvi reket sveta i osvojio Vimldon.
Kolektiv foruma Razbibriga čestita Noletu ovaj veliki uspeh ,i lični i nacionalni ! Nole najbolji si !




Na današnji dan rođeni češki pisac Franc Kafka i srpski književnik Milovan Danojlić. Godine 1908. počela Mladoturska revolucija.


Na današnji dan 1883. godine rođen je češki pisac jevrejskog porekla Franc Kafka. Do 1945. bio je nepoznat, jer za života gotovo i nije objavljivao. Glavninu spisa, uključujući pisma i "Dnevnike", izdao je njegov prijatelj Maks Brod, uprkos Kafkine izričite instrukcije da budu spaljeni. Njegovo delo, najvećim delom, je prikaz apsolutne nezaštićenosti pojedinca u savremenom društvu, u kojem je čovek neretko suočen sa potpuno nevidljivim i neprepoznatljivim silama i motivima. Dela: romani "Proces", "Zamak", "Amerika", pripovetke "Presuda", "Preobražaj", "U kažnjeničkoj koloniji", "Seoski lekar", "Umetnik u gladovanju".

Godine 1937. rođen je književnik Milovan Danojlić. Nakon završenih studija francuskog jezika i književnosti na Beogradskom univerzitetu, Danojlić je živeo i radio u Londonu, Čikagu, Njujorku, Poatjeu i Parizu, gde se zaustavio 1984. godine. Iz "dobrovoljne emigracije" bar jednom godišnje dolazi u Srbiju, istovremeno ne prestajući da živi u njoj kroz svoje stvaralaštvo. Pesnik i esejista biranog i negovanog jezika i stila, Danojlić je jedan od rodonačelnika srpskog pesničkog modernizma. Kao književni hroničar vratio je u našu kulturu pomalo zaboravljeni žanr književnog feljtona - podlistka, obrađujući zbivanja i duhovne fenomene u srpskoj kulturi i društvu. Napisao je četrdesetak knjiga poezije i poetske proze, romana, eseja, knjiga za decu: "Urođenički psalmi", "Kako spavaju tramvaji", "Muka s rečima", "Kako je Dobroslav protrčao kroz Jugoslaviju", "Zmijin svlak", "Oslobodioci i izdajnici", " Dragi moj Petroviću"... Dobitnik je gotovo svih značajnih književnih nagrada kod nas: "Oktobarske", "Zmajeve", "NIN"-ove, "Vitalove", nagrade"Isidora Sekulić", "Miloš Đurić", "Brana Cvetković", kao i nagrade SANU iz fonda "Branko Ćopić". Izdavačka kuća "Filip Višnjić" objavila je njegov novi roman memoarskog karaktera "Pustolovina ili ispovest u dva glasa". Glavni junak je intelektualac u emigraciji, a pisana je u drugom licu ,čime je dočaran retrospektivni dijalog čoveka sa samim sobom.

321. - Rimski car Konstantin proglasio nedelju danom odmora i verskih obreda

1642. - Umrla Marija Mediči, francuska kraljica (Firenca, 26. 04. 1573 - Kolonj, 03. 07. 1642)

1841. - Rođen Mita Popović, književnik (Baja, 03. 07. 1841 - Budimpešta, 06. 06. 1888)

1854. - Rođen Leoš Janaček, češki kompozitor (Hukvaldi, 03. 07. 1854 - Moravska Ostrava, 12. 08. 1928)

1900. - Nad Bodenskim jezerom izveden prvi uspešan let cepelina

1908. - Počela Mladoturska revolucija

1928. - Rođen dr Slobodan Vitanović, književnik i prevodilac, profesor Filološkog fakulteta u Beogradu, osnivač i predsednik Društva prijatelja Francuske
(Beograd, 03. 07. 1928 - Beograd, 10. 02. 2007)

1939. - Rođen Ljubivoje Ršumović, književnik (Ljubić, 03. 07. 1939)

1953. - Rođen Dragan Velikić, književnik i diplomata (Beograd, 03. 07. 1953)

1962. - Proglašena nezavisnost Alžira

1969. - Umro Brajan Džons, britanski muzičar, osnivač grupe "The Rolling Stones"
(Čeltenhem, 28. 02. 1942 - Saseks, 03. 07. 1969)

1971. - Umro Džim Morison (Džejms Daglas), američki muzičar, pevač grupe "Doors"
(Melburn, Florida, 08. 12. 1943 - Pariz, 03. 07. 1971)

1975. - Rođen Vuk Jeremić, ministar inostranih poslova Srbije (Beograd, 03. 07. 1975)

1995. - Na prvenstvu u Atini jugoslovenski košarkaši postali evropski šampioni

2000. - Umro Gojko Janjušević, književnik i prevodilac (Ozrinići, 15. 08. 1936 - Novi Sad, 03. 07. 2000)

2001. - Počelo suđenje bivšem predsedniku SRJ Slobodanu Miloševiću pred Međunarodnim krivičnim tribunalom za bivšu Jugoslaviju u Hagu

2003. - Umro Prvoslav Raković, prvi direktor "Zastave" iz Kragujevca (Sarajevo, 1914 - 03. 07. 2003)

2005. - Umro Alberto Latuada, italijanski filmski reditelj (Milano,13. 11. 2005 - Rim, 03. 07. 2005)

2007. - Umro Buts Randolf, američki saksofonista (Kadiz, 03. 06. 1927 - Nešvil, 03. 07. 2007)

2008. - Umro Milorad-Mida Stevanović, glumac, prvak Drame Narodnog pozorišta u Beogradu (Gornji Ribnik, 22. 10. 1939 - Beograd, 03. 07. 2008)

2010. - Umro dr Dejan Janča, diplomata, profesor Pravnog fakulteta u Novom Sadu, član Komiteta UN za ljudska prava, ombudsman Vojvodine (Subotica, 11. 07. 1928 - Novi Sad, 03. 07. 2010)

[Bisernica]

4. jul

Danas je nacija dočekala šampiona.Nole mi te volimo






U Filadelfiji 1776. godine objavljena Deklaracija nezavisnosti Sjedinjenih Američkih Država. Na današnji dan rođen Luis Daniel Armstrong.


Na današnji dan 1900. godine rođen Luis Daniel Armstrong, američki pevač i džez - trubač. Luis Danijel Armstrong, kasnije nazvan "Sačmo" i "Paps", počeo je da se bavi muzikom svirajući trubu na parobrodima, u barovima, a zatim u ansamblu Kida Orija. Na poziv Džoa Kinga Olivera stigao je 1922. godine iz rodnog Nju Orleansa u Čikago. Bio je to početak zlatne ere džeza. Istoričari džeza navode da je u Čikagu prosto "oduvao" svoje kolege, ali i publiku koja je dolazila da ga čuje. Godine 1925. prešao je u Njujork, u orkestar Flečera Hendersona, a zatim sledi ulazak u studio. Snima ploče sa orkestrom Hendersona, Klarensa Vilijemsa, sa pevačicama Besi Smit i Ma Rejni... Sačmo postaje svetski poznati muzičar. Od kreolskog džeza i diksilenda koji su se svirali na američkom jugu, Armstrong je stvorio autentični muzički izraz koji i danas važi za jedan od najznačajnijih doprinosa američke kulture svetskoj muzičkoj riznici. Pevao je i svirao sa Bingom Krozbijem, Frenkom Sinatrom, Elom Ficdžerald, Djukom Elingtonom, Leonardom Bernštajnom... Godine 1944. izabran je za najboljeg džez - muzičara na svetu i tada je priredio prvi džez koncert u Metropolitenu. Armstrong je nastupao i u Beogradu. Aprila 1959. godine održao je dva veličanstvena koncerta u Domu sindikata, koje je direktno prenosila Radio-televizija Beograd.

1776.- U Filadelfiji objavljena Deklaracija nezavisnosti Sjedinjenih Američkih Država

1804.- Rođen Natanijel Hotorn, američki književnik (Salem, 04. 07. 1804 - Plimut, 19. 05. 1864)

1807.- Rođen Đuzepe Garibaldi, italijanski revolucionar, vođa oslobodilačkog pokreta za ujedinjenje Italije (Nica, 04. 07. 1807 - Kaprera, 02. 06. 1882)

1826.- Umro Tomas Džeferson, američki pravnik, političar i državnik, predsednik SAD (Šedvel, 13. 04. 1743 - Montičelo, 04. 07. 1826)

1831.- Umro Džejms Monro, američki političar i državnik, predsednik SAD (Monro Krik, 28. 04. 1758 - Njujork, 04. 07. 1831)

1845.- Uveden javni gradski saobraćaj u Novom Sadu

1848.- Umro Fransoa Rene de Šatobrijan, francuski književnik i diplomata (Sen - Malo, 04. 09. 1768 - Pariz, 04. 07. 1848)

1853.- Rođen Petar Bojović, vojvoda (Mišićevo, 04. 07. 1853 - Beograd, 20. 01. 1945)

1855.- Rođen Vlaho Bukovac, slikar (Cavtat, 04. 07. 1855 - Prag, 23. 04. 1922)

1927.- Rođena Đina Lolobriđida, italijanska filmska glumica (Subjak, 04. 07. 1927)

1934.- Umrla Marija Sklodovska Kiri, francuski fizičar i hemičar, akademik, nobelovac (Varšava, 07. 11. 1867 - Savoja, 04. 07. 1934)

1940.- Rođen Filip David, književnik, urednik RTS-a, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu (Kragujevac, 04. 07. 1940)

1941.- Politbiro CK KPJ doneo odluku o dizanju ustanka protiv okupatora u Drugom svetskom ratu

1995.- Umro Arsen Diklić, književnik, filmski i TV scenarista (Staro Selo, 14. 11. 1922 - Beograd, 04. 07. 1995)

1997.- Umro Miguel Najdorf, argentinski šahista (Varšava, 15. 04. 1910 - Malaga, 04. 07. 1997)

2002.- Umro Aleksandar Karakušević - Klas, karikaturista, novinar i slikar - grafičar (Skoplje, 17. 11. 1928 - Beograd, 04. 07. 2002)

2004.- Umro Andrijan Nikolajev, ruski kosmonaut, heroj Sovjetskog Saveza (Šoršeli, 05. 09. 1929 - Čeboksara, 04. 07. 2004)

2006.- Umro Bogdan Dečermić, novinar "Borbe" i "Novosti" (Zagreb, 1928 - Beograd, 04. 07. 2006)

2007.- Umro Vladeta Vlatković, novinar RTB-a (Beograd , 28. 04. 1925 - Beograd, 04. 07. 2007)

2007.- Umro Bil Pinkni, američki muzičar, član grupe "Drifters" (Dalzel, 15. 08. 1925 - Dejtona Bič, 04. 07. 2007)

[Bisernica]

5. jul





Pisac, književni kritičar i prevodilac Tin Ujević rođen na današnji dan 1891. Bitka kod Kurska, najveća tenkovska bitka u istoriji ratovanja, počela je 5. jula 1943. godine.


Književnik, književni kritičar, publicista i prevodilac Augustin - Tin Ujević rođen je na današnji dan 1891. godine. Filozofski fakultet je završio u Zagrebu, a zatim je boravio u Parizu, Beogradu, Sarajevu i Splitu, da bi se 1940. konačno nastanio u Zagrebu. Njegova prva samostalna knjiga pesama "Lelek sebra" predstavlja novinu u jugoslovenskoj poeziji, donoseći čudesnu, potresnu dramu poraženog čoveka. Usledile su knjiga pesama "Kolajna" i dela iz oblasti poetske proze. Njegovi eseji su znalačka filozofska i estetička osvetljavanja poetskih struktura i sudbina velikih pesnika Getea, Bodlera i Remboa. Ostao je upamćen kao veliki boem, označavajući boemiju modernog vremena kao "njen defetizam prema životu, prema njegovim ograničenjima i sporom tempu ostvarenja, fenomen dekadence u epohi imperijalizma".

Najveća tenkovska bitka u istoriji ratovanja i jedna od najznačajnijih pobeda saveznika u Drugom svetkom ratu, Bitka kod Kurska, počela je 5. jula 1943. godine. Namera nemačkih snaga bila je razbijanje središnjeg dela Istočnog fronta, posle čega je palaniran napad na Moskvu. Cilj nemačke ofanzive, pod tajnim nazivom "Citadela", bio je obuhvatiti sovjetsku prestonicu i naneti odlučujući udarac Crvenoj armiji. U bici je učestvovalo 50 divizija Vermahta, ukupne jačine oko 900.000 vojnika, 2.700 tenkova i samohodnih i jurišnih topova, 10.000 artiljerijskih i minobacačkih cevi, uz podršku oko 2.000 aviona. Snage Crvene armije brojale su 12 armija. Sovjeti su imali izvesnu brojčanu prednost u ljudstvu i naoružanju - 20.000 topova i minobacača, 920 raketnih bacača "kaćuša", 3.600 tenkova, i podršku 2.400 aviona. Najžešće borbe vođene su oko sela Prohorovka. Uprkos većim gubicima, sovjetske snage su izvele uspešan protivnapad i do 23. avgusta Nemci su bili poraženi. Njihovi gubici iznosili su preko pola miliona poginulih, ranjenih i zarobljenih. Stvarni sovjetski gubici obelodanjeni su tek 1991. Tada je saopšteno da su sovjeti imali oko 800.000 poginulih, ranjenih i nestalih. Pobedom u Kurskoj bici, inicijativa na Istočnom frontu prešla je na stranu Crvene armije.

1811.- Venecuela postala prva južnoamerička država koja je proglasila nezavisnost od Španije

1832.- Pojavio se prvi plakat u Beogradu

1857.- Rođena Klara Cetkin, nemački revolucionar, pisac i publicista, osnivač međunarodnog ženskog radničkog pokreta (Viderau, 05. 07. 1857 - Arhangelsk, 20. 06. 1933)

1887.- Rođen Kosta Todorović, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu, predsednik Srpskog lekarskog društva, akademik (Beograd, 05. 07. 1887 - Beograd, 19. 09. 1975)

1889.- Umro Jakov Ignjatović, književnik i advokat, akademik (Sentandreja, 08. 12. 1822 - Novi Sad, 05. 07. 1889)

1901.- Rođen Sergej Vladimirovič Obrascov, ruski pozorišni glumac i reditelj, osnivač pozorišta lutaka (Moskva, 05. 07. 1901 - Moskva, 10. 05. 1992)

1911.- Rođen Žorž Pompidu, francuski politčar i državnik, premijer i predsednik Francuske (Overnj, 05. 07. 1911 - Pariz, 02. 04. 1974)

1928.- Rođen Stevan Raičković, književnik, akademik (Neresnica, 05. 07. 1928 - Beograd, 06. 05. 2007)

1929.- Rođen dr Jovan Rašković, psihijatar, osnivač i prvi predsednik Srpske demokratske stranke u Hrvatskoj, akademik (Knin, 05. 07. 1929 - Beograd, 28. 07. 1992)

1941.- Osnovan koncentracioni logor na Banjici

1954.- Elvis Prisli snimio prvu pesmu

1983.- Umro Radosav Bošković, slavista, profesor Beogradskog univerziteta (Orja Luka, 1907 - Beograd, 05. 07. 1983)

1990.- Skupština SR Srbije usvojila Zakon o prestanku rada Skupštine i Izvršnog veća Kosova zbog njihovog secesionističkog delovanja

1999.- Umro Otac Mitrofan, epitron manastira Hilandar (Ratari, 1923 - Kakov, 05. 07. 1999)

2003.- Umro Milo Miranović, pozorišni, filmski i TV glumac (Kokoti, 23. 03. 1942 - Beograd, 05. 07. 2003)

2007.- Umro Režin Krespen, francuska operska pevačica, sopran i mecosopran (Marsej, 23. 02. 1927 - Pariz, 05. 07. 2007)

2007.- Umro Džordž Meli, britanski džez-pevač (Liverpul, 17. 08. 1926 - London, 05. 07. 2007)

[Bisernica]

6. jul





Srpski vojvoda Živojin Mišić, jedan od najbrilijantnijih vojskovođa Prvog svetskog rata, rođen je na današnji dan 1855. godine. Meksička slikarka Frida Kalo rođena na današnji dan 1907. godine.


Vojvoda srpske vojske Živojin Mišić, jedan od najbrilijantnijih vojskovođa Prvog svetskog rata, rođen je na danšnji dana 1855. godine. Obrazovao se u Artiljerijskoj školi u Beogradu i austrijskoj Streljačkoj školi. Na Vojnoj akademiji u Beogradu od 1898. do 1904. predavao je strategiju. U srpsko-turskim ratovima, od 1876. do 1878. i 1885, komandovao je bataljonom. Penzionisan je 1904, zbog sumnje da je neprijateljski raspoložen prema oficirima-zaverenicima, koji su 1903. ubili kralja Aleksandra Obrenovića. Posle austrougaske aneksije Bosne i Hercegovine aktiviran je 1909, na zahtev načelnika Glavnog generalštaba vojvode Radomira Putnika i postavljen za njegovog pomoćnika. U Prvom balkanskom ratu iskazao se kao sjajan strateg, jedan od najzaslužnijih za pobedu u Kumanovskoj bici 1912. U Balkanskim ratovima i na početku Prvog svetskog rata bio je pomoćnik načelnika štaba Vrhovne komande. Na sopstvenu molbu 15. novembra 1914, tokom Kolubarske bitke, postavljen je za komandanta Prve armije. Povrativši joj poljuljani moral, izuzetnim taktičkim potezima, uspeo je da zaposedne Suvoborski greben, a potom energičnim dejstvima potpuno razbije austrougarske trupe. Kolubarska bitka bila je sukob 300.000 austrougarskih vojnika sa 120.000 srpskih vojnika. Za briljantnu strategiju kojom je tada nadmudrio austrougarsku komandu unapređen je u čin vojvode.

Poznata meksička slikarka Frida Kalo Kalderon rođena je 6. jula 1907. godine. Rođena je kao Magdalena Karmen Frida Kalo i Kalderon u Kohoakanu, koji je u to vreme bio malo predgrađe grada Meksika. Bila je zapažena po svojoj nuobičajnoj pojavi, jako naglašenim obrvama i tankim brčićima koje nije uklanjala. Slikajući sopstvena iskustva, njeni radovi su često bili šokantni u prikazima bola i teškog života žena. Čak 55 od njene 143 slike su autoportreti, koji sadrže lični simbolizam. Bila je pod uticajem autohtone meksičke kulture, čije je viđenje slikala jakim bojama, mešavinom realizma i simbolizma. Njene slike su privukle pažnju slikara Dijega Rivere, za koga se kasnije i udala. Bila je aktivni pristalica komunizma. Smatra se da je bila u vezi sa Lavom Trockim, koga su sovjetski agenti ubili u Meksiku 1940. godine. Posle smrti Trockog, Frida ga se odriče i postaje staljinista-antirevolucionar.

1415.- Jan Hus, češki verski i prosvetni reformator i rektor Karlovog univerziteta u Pragu, spaljen na lomači
(Husinc, 1371 - Kostanc, 06. 07. 1415)

1533.- Umro Ludoviko Ariosto, italijanski književnik
(Ređo Emilija, 08. 09. 1474 - Ferara, 06. 07. 1533)

1838.- Rođen Vatroslav Jagić, istoričar književnosti i književni kritičar
(Varaždin, 06. 07. 1838 - Beč, 05. 08. 1923)

1859.- Rođen Verner fon Hajdenstam, švedski književnik, nobelovac
(Olshamer, 06. 07. 1859 - Evralid, 20. 05. 1940)

1885.- Francuski biolog i hemičar Luj Paster prvi put uspešno primenio vakcinu protiv besnila na ljudskom biću, pacijentu Jozefu Majsteru

1893.- Umro Gi de Mopasan, francuski književnik
(Turvil, 05. 08. 1850 - Otej, 06. 07. 1893)

1909.- Rođen Andrej Gromiko, sovjetski političar i diplomata, ministar inostranih poslova SSSR-a
(Minsk, 06. 07. 1909 - Moskva, 02. 07. 1989)

1927.- Rođena Dženet Li, američka filmska glumica, dobitnica "Oskar"-a
(Mersd, 06. 07. 1927 - Los Anđeles, 04. 10. 2004)

1937.- Poginuo Blagoje Parović, revolucionar, španski borac
(Beograd, 25. 03. 1903 - Bruneta, 06. 07. 1937)

1937.- Rođen Vladimir Aškenazi, ruski pijanista i dirigent
(Gorki, 06. 07. 1937)

1946.- Rođen Silvester Stalone, američki filmski glumac, režiser i scenarista, dobitnik "Oskar"-a
(Njujork, 06. 07. 1946)

1962.- Umro Viljem Fokner, američki književnik, nobelovac
(Nju Albani, 25. 09. 1897 - Oksford, 06. 07. 1962)

1971.- Umro Luis Armstrong, američki pevač i džez - trubač
(Nju Orleans, 04. 07. 1900 - Njujork, 06. 07. 1971)

2000.- Umro Lazar Koliševski, političar i državnik, predsednik Predsedništva SFRJ, narodni heroj
(Sveti Nikola, 12. 02. 1914 - Skoplje, 06. 07. 2000)

2004.- Umro Tomas Klestil, austrijski političar i državnik, predsednik Austrije
(Beč, 04. 11. 1932 - Beč, 06. 07. 2004)

2005.- Umro Klod Simon, francuski književnik, nobelovac
(Antananarivo/Tananariv, 10. 10. 1913 - Pariz, 06. 07. 2005)

2008.- Umrla Olga Bruči, operska pevačica, prvakinja Opere Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu
(Prelog, 1923 - Poreč, 06. 07. 2008)

[Bisernica]

7. jul





Rođenje pisca Miroslava Krleže i austrijskog kompozitora Gustava Malera obeležili današnji dan kroz istoriju. Godine 1854. umro nemački fizičar Georg Simon Om.


Godine 1893. u Zagrebu je rođen hrvatski pisac Miroslav Krleža, jedna od najznačajnijih ličnosti u kulturno-književnim zbivanjima 20. veka na jugoslovenskom prostoru. Od 1950. bio je na čelu Jugoslovenskog leksikografskog zavoda i glavni i odgovorni urednik Enciklopedije Jugoslavije. Njegov obimni književni opus obuhvata poeziju, romane, pripovetke, drame, eseje ("Hrvatski bog Mars", "Povratak Filipa Latinovića", "Gospoda Glembajevi", "U agoniji").

Na današnji dan 1854. umro je nemački fizičar Georg Simon Om. Po njemu je dobila ime jedinica za merenje eletričnog otpora u međunarodnom sistemu mera (om).

Godine 1860. rođen je austrijski kompozitor i dirigent Gustav Maler autor devet čuvenih simfonija i ciklusa pesama. Bio je direktor Bečke opere (1897-1907) koja je pod njegovom upravom doživela zlatno doba.

1535. - Pogubljen Tomas Mor, engleski književnik, humanista i državnik (London, 07. 02. 1478 - London, 07. 07. 1535)

1752.- Rođen Žozef Mari Žakar, francuski pronalazač, izumeo mehanički tkački razboj (Lion, 07. 07. 1752 - Ulin, 07. 08. 1834)

1807.- Sklopljen Tilzitski mir između Francuske i Rusije

1816. - Umro Ričard Brinsli Batler Šeridan, engleski književnik i političar (Dablin, 30. 10. 1751 - London, 07. 07. 1816)

1887.- Rođen Mark Šagal, francuski slikar (Vitebsk, 07. 07. 1887 - Sen Pol d' Vene, 29. 03. 1985)

1899.- Rođen Džordž Kjukor, američki filmski reditelj, dobitnik "Oskar"- a (Njujork, 07. 07. 1899 - Los Anđeles, 24. 11. 1983)

1901.- Rođen Vitorio de Sika, italijanski filmski glumac i reditelj (Napulj, 07. 07. 1901 - Pariz, 13. 11. 1974)

1911.- Rođen Đan Karlo Menoti, italijansko-američki kompozitor, libretista i osnivač festivala "Dva sveta" (Kadeljano, 07. 07. 1911- Monte Karlo, 01. 02. 2007)

1913.- Rođen Milentije Popović, političar, revolucionar i državnik, ministar trgovine i finansija FNRJ, član Saveznog izvršnog veća i CK SKJ (Crna Trava, 07. 07. 1913 - Beograd, 08. 05. 1971)

1921.- Rođen Dragomir Felba, pozorišni, filmski i TV glumac (Skoplje, 07. 07. 1921 - Beograd, 14. 07. 2006)

1922.- Rođen Dejan Medaković, dr istorijskih nauka, istoričar umetnosti, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, književnik, akademik, predsednik SANU (Zagreb, 07. 07. 1922 - Beograd, 01. 07. 2008)

1922.- Rođen Pjer Karden, italijanski dizajner i modni creator (Venecija, 07. 07. 1922)

1930.- Umro Artur Konan Dojl, engleski književnik (Edinburg, 22. 05. 1859 - Krouborou, 07. 07. 1930)

1931.- Rođen Dejvid Edings, američki književnik epske fantastike (Spokejn, 07. 07. 1931 - Karson Siti, 02. 06. 2009)

1939.- Rođen Đorđe Bobić, arhitekta, glavni arhitekta grada Beograda (Beograd, 07. 07. 1939)

1940.- Rođen Ringo Star (Ričard Starkni), britanski pevač i bubnjar, član grupe "Bitlsi" (Liverpul, 07. 07. 1940)

1941.- Počeo oružani ustanak u Srbiji u Drugom svetskom ratu

1944. - Rođen Vojislav Opsenica, kamerman TV Beograd, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu (07. 07. 1944 - Beograd, 29. 11. 2008)

1952.- Rođen Orhan Pamuk, turski književnik, nobelovac (Istanbul, 07. 07. 1952)

1958.- Inženjer Zoran Manojlović izradio prvu TV kameru kod nas i njome načinio prve TV zapise

1980.- Rođena Mišel Kvan, američka klizačica, petostruka svetska prvakinja u umetničkom klizanju (Torens, 07. 07. 1980)

1994.- Umro Stevan Pešić, književnik (Kovilj, 1939 - Sremska Kamenica, 07. 07. 1994)

1999.- Umro Mihail (Metodi Gogov), arhiepiskop, poglavar Makedonske pravoslavne crkve (Štip, 1912 - 07. 07. 1999)

2001.- Umrla Vesna Jurišević, muzički urednik Radio Beograda (Beograd, 18. 06. 1959 - Beograd, 07. 07. 2001)

2005.- Teroristički napad u Londonu, poginulo 56 ljudi

2006.- Umro Sid Baret (Rodžer Kit), britanski muzičar, jedan od osnivača grupe "Pink Floyd" (Kembridž, 06. 01. 1946 - Kembridž, 07. 07. 2006)

2006.- Umro Mario Rijavec, slovenački kompozitor i dirigent (Zagreb, 17. 05. 1921 - Ljubljana, 07. 07. 2006)

2008.- Umro mr Dragan Čakarević, profesor Pete beogradske gimnazije, sportista, trener kajakaških klubova i reprezentacije, sportski funkcioner (Čačak, 1937 - Beograd, 07. 07. 2008)

2008.- Umro Brus Koner, američki avangardni umetnik i filmski autor (Mek Ferson, 18. 11. 1933 - San Francisko, 07. 07. 2008)

2010. - Umro Šandor Pal, političar, prevodilac, lektor, književnik i predavač
(Bačko Petrovo Selo, 15. 02. 1954 - Novi Sad, 07. 07. 2010)

2010. - Umro dr Radovan Dimitrijević, kristalograf, profesor Fakulteta za Fizičku hemiju i Rudarsko-geološkog fakulteta, saradnik Instituta za nuklearne nauke Vinča
(07. 07. 2010)

[Bisernica]

8. jul





Na današnji dan preminuo Tomas Pejn, američki književnik i revolucionar, rođen filmski reditelj i scenarista Petar Lalović.


Na današnji dan 1809. godine preminuo Tomas Pejn, pisac i revolucionar rođen u Britaniji. Odrastao je u porodici kvekera. U Ameriku je otišao 1774. i u Ratu za nezavisnost borio se na strani kolonista. Vratio se u Englesku 1789. ali pošto je optužen za izdaju pobegao je u Francusku gde je bio pristalica republikanizma. Za vreme jakobinske diktature jedva je izbegao giljotinu. Pejnov radikalizam spojio je privrženost političkoj slobodi sa snažnom verom u suverenitet naroda što je inspirisalo i liberalni republikanizam i socijalistički egalitarizam. Njegova najznačajnija dela su: Zdrav razum, Prava čoveka, Doba razuma.

Godine 1932. rođen Petar Lalović, filmski reditelj i scenarista. Dokumentarista, svestrani filmski umetnik, Petar Lalović je za četiri decenije rada snimio preko 50 dokumentarnih i kratkometražnih filmova, TV serija i igranih filmova sa temama iz prirode. Iz bogatog opusa dokumentarnog stvaralaštva, izdvajaju se "Poslednja oaza" i "Svet koji nestaje", filmovi o kojima su izdate i fotomonografije. Lalovićeva najpoznatija TV serija je "Briga za potomstvo", a njegov prvi igrani film "Ptice koje ne polete". Nemoguće je nabrojati mnoštvo nagrada sa domaćih festivala, pre svega Festivala dokumentarnog i kratkometražnog filma u Beogradu. Nagradu Saveta jugoslovenskog filma za životno delo dobio je 1986. godine. Autor čiji su filmovi obišli zemaljsku kuglu i pobrali najviša međunarodna priznanja. U svetu je izuzetno poznat i cenjen. Napravio je putopisni filmski materijal sa Kube i autentične snimke Če Gevare, projekte o prirodi Amazonije, Indonezije... Lalovićevi filmovi su vredna svedočanstva iz oblasti ekologije, biologije, medicine, antropologije, humanosti... Svedočenjem o prirodi, koja je ugrožena i nestaje, njegovo delo predstavlja i svojevrsnu opomenu. Film o posledicama NATO agresije na SRJ "Rekvijem za prirodu", uradio je bez honorara, izjavivši da je to njegov dug prirodi.

1822.- Umro Persi Biš Šeli, engleski književnik

(Fild Plejs, 04. 08. 1792 - Vijaređo, 08. 07. 1822)

1836.- Rođen Džozef Čemberlen, britanski državnik

(London, 08. 07. 1836 - Birmingem, 02. 07. 1914)

1838.- Rođen Ferdinand Cepelin, nemački konstruktor aviona

(Konstans, 08. 07. 1838 - Šarlotenburg, 08. 03. 1817)

1839.- Rođen Džon D. Rokfeler, američki industrijalac

(Ričford, 08. 07. 1839 - Kejzments, 23. 05. 1937)

1885.- Rođen Ernst Bloh, nemački filozof

(Ludvigshafen, 08. 07. 1885 - Tibingen, 04. 08. 1977)

1936.- Rođena Gabi Novak, pevačica

(Berlin, 08. 07. 1936)

1941.- Rođen Momčilo Baljak, novinar i urednik Radio Beograda, političar, jedan od osnivača DADOV-a

(Beograd, 08. 07. 1941- Beograd, 28. 02. 1999)

1942.- Umro Luj Feliks Fransoa Franše d Epere, francuski maršal, počasni vojvoda srpske vojske

(Oran, 25. 05. 1856 - Albi, 08. 07. 1942)

1951.- Rođena Anđelika Hjuston, američka filmska glumica

(Santa Monika, 08. 07. 1951)

1955.- Rođena Vladislava - Vladica Milosavljević, pozorišna, filmska i TV glumica (Beograd, 08. 07. 1955)

1967.- Umrla Vivijen Li, engleska filmska glumica

(Dardželing, 05. 09. 1913 - London, 08. 07. 1967)

1994.- Umro Kim Il Sung, korejski državnik, predsednik Severne Koreje

(Mangionde, 15. 04. 1912 - Pjongjang, 08. 07. 1994)

1996.- Umro Mitar Pešikan, lingvista, akademik

(Trešnjevo, 08. 11. 1927 - Beograd, 08. 07. 1996)

1998.- Umro Dušan Vukotić, reditelj, scenarista, animator i filmski pedagog, dobitnik "Oskar"-a

(Bileća, 07. 02. 1927 - Zagreb, 08. 07. 1998)

2000.- Umro Nikola Hercigonja, kompozitor i muzikolog

(Vinkovci, 19. 02. 1911 - Beograd, 08. 07. 2000)

2000.- Umro Konstantin Vinaver, pijanista, muzikolog, direktor Opere i Baleta Narodnog pozorišta u Beogradu

(Kustrih, 21. 05. 1930 - Beograd, 08. 07. 2000)

2007.- Umrla Gordana Jevtović Minov, operska pevačica-sopran, prvakinja Beogradske opere, profesor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu

(Beograd, 09. 06. 1947 - Beograd, 08. 07. 2007)

2010. - Umro Bogomil Karlavaris, slikar, profesor Akademije umetnosti u Novom Sadu, akademik (Perlez, 18. 09. 1924 - Novi Sad, 08. 07. 2010)

[Bisernica]

9. jul





Godine 1839. umro knez Milan Obrenović. Položen kamen-temeljac Karlovog mosta u Pragu. Legendarni američki glimac i Oskarovac Tom Henks rođen 1956. godine.


Na današnji dan 1357. godine položen kamen-temeljac Karlovog mosta u Pragu. Karlov most predstavlja najstariji očuvani praški most, koji je podigao kralj Karlo. Autor projekta je navodno bio majstor Oto. Vekovima je most bio najvažnija komunikacija koja je povezivala praške gradove na obe obale Vltave. Po redu je četvrti kameni most u Češkoj. Karlov most je izgrađen na mestu prethodnog, Juditinog mosta koji je srušen 1342. Izgradnja novog mosta je započeta 1357. godine pod pokroviteljstvom Karla, a završen je 1402. godine. Do izgradnje mosta Franje, 1841. godine, bio je jedini most preko Vltave. Zvanično je nazvan Karlov most 1870. godine, a do tada se nazivao Praški most ili Kameni most. Most je 516 metara dug i blizu 10 metara širok, obezbeđen sa tri tornja od kojih su dva na Maloj Strani, a treći u Starom Gradu. Ukrašen je sa 30 statua podignutih oko 1700. godine od kojih je većina u baroknom stilu.

Godine 1839. godine umro Milan Obrenović, knez Srbije, sin Miloša Obrenovića. Rođen je u kragujevcu 07. oktobra 1818. godine, a umro u Beogradu 09. jula 1839. godine.

1810.- Napoleon priključio Holandiju Francuskoj

1845.- Rođen Džordž Hauard Darvin, matematičar i astronom, sin Čarlsa Darvina (Daun, 09. 07. 1845 - Kembridž, 07. 12. 1912)

1890.- Rođen Danilo Ilić, publicista i učitelj, učesnik Sarajevskog atentata (Sarajevo, 09. 07. 1890 - Sarajevo, 03. 02. 1915)

1897.- Rođen Žan Kasu, francuski književnik i istoričar umetnosti, predsednik Društva prijateljstva Francuska - Jugoslavija, član SANU (Bilbao, 09. 07. 1897 - Pariz, 15. 01. 1986)

1913.- Završena Bregalnička bitka u Drugom balkanskom ratu

1922.- Rođen Dragutin Dobričanin, pozorišni, filmski i TV glumac (Prokuplje, 09. 07. 1922 - Beograd, 28. 11. 1988)

1925.- Rođen Borivoje Stanković, košarkaš, trener i sportski radnik, predsednik Svetske košarkaške federacije (Bihać, 09. 07. 1925)

1933.- Otvoren Muzej Matice srpske u Novom Sadu

1939.- Rođen Slobodan Stanišić, književnik i novinar (Velika Graduša, 09. 07. 1939)

1941. - Streljan Božidar Adžija, publicista i revolucionar, narodni heroj (Drniš, 24. 12. 1890 - Zagreb, 09. 07. 1941)

1941.- Streljan Otokar Keršovani, publicista, narodni heroj (Trst, 23. 02. 1902 - Zagreb, 09. 07. 1941)

1956.- Rođen Tom Henks, američki filmski glumac, dobitnik "Oskar"-a (Konkord, 09. 07. 1956)

1957.- Rođen Nebojša Krstić, muzičar, član grupe "Idoli", lekar, savetnik predsednika Srbije (Beograd, 09. 07. 1957)

1998.- Umro Dušan Vukotić, filmski režiser, začetnik našeg crtanog filma, dobitnik "Oskar"-a (Bileća, 07. 02. 1927 - Bileća, 09. 07. 1998)

2006.- Umro Zoran Jovanović Zrpa, novinar i voditelj programa Beograda 202 (Beograd, 24. 04. 1948 - Beograd, 09. 07. 2006)

2007.- Umro Dragoljub Ješa Ivkov, filmski scenograf, reditelj i scenarista (Beograd, 01. 04. 1931 - Beograd, 09. 07. 2007)

[Bisernica]

11. jul





Rođenje kralja Petra Prvog Karađorđevića i smrt književnika i akademika Mehmeda Meše Selimovića, obeležili današnji dan kroz istoriju.


Godine 1844. rođen je kralj Petar Prvi Karađorđević (poznat i kao Kralj Petar Oslobodilac), kralj Srbije od 1903. do 1918. i potom Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca do smrti 1921. Njegova vladavina obeležena je razvojem parlamentarne demokratije, ubrzanim privrednim i kulturnim napretkom i slobodom štampe. Tokom njegove uprave ojačane su političke i kulturne veze sa južnoslovenskim narodima i pod njegovim žezlom Srbija je postala neka vrsta Pijemonta, ideal ustavnog uređenja i žarište slobode i napretka. Ipak, njegova vladavina obeležena je i samovoljom grupe oficira zaverenika iz 1903. pripadnika "Crne ruke". Posle zbacivanja sa prestola 1858. njegovog oca kneza Aleksandra Karađorđevića, živeo je u inostranstvu i završio je Vojnu akademiju u Sen Siru i višu Vojnu akademiju u Mecu. Učestovao je kao dobrovoljac u Legiji stranaca u Francusko-pruskom ratu 1870. i 1871, kad je zbog ispoljene hrabrosti odlikovan Ordenom Legije časti, postavši jedini evropski vladalac koji je to odličje zaslužio na bojnom polju. Pod imenom Petar Mrkonjić u Bosansko-hercegovačkom ustanku protiv Turaka komandovao je 1875. i 1876. jednim ustaničkim odredom. Posle ubistva kralja Aleksandra Obrenovića, Skupština Srbije ga je 15. juna 1903. izabrala za kralja. U narodu je zbog retkog poštenja i skromnosti nazivan "Čika Pera". U Balkanskim ratovima je kao vrhovni komandant predvodio do pobede srpsku vojsku, a s vlasti se povukao 1914. u korist sina Aleksandra koji je u njegovo ime vladao kao regent. U Prvom svetskom ratu 1915. prošao je zajedno sa srpskom vojskom preko planinskih bespuća do jadranske i jonske obale. Preveo je na srpski spis "O slobodi" engleskog filozofa Džona Stjuarta Mila.

Na današnji dan 1982. umro je Mehmed-Meša Selimović, književnik, akademik. Meša Selimović je Filozofski fakultet završio u Beogradu. Radio je kao profesor u Tuzli, bio docent Filozofskog fakulteta u Sarajevu, umetnički direktor "Bosna filma", direktor Drame Narodnog pozorišta u Sarajevu i glavni urednik "Svjetlosti". Književnost Meše Selimovića obeležena je psihološkom i moralnom karakterizacijom njegovih junaka, opisom ljudskih slabosti i vrlina, sukoba dobra i zla, istine i laži. Iako vezano za određeno istorijsko vreme, delo Meše Selimovića ostaje vanvremensko, univerzalno. Poznate su njegove zbirke pripovedaka Prva četa i Tuđa zemlja, romani: Tišine, Magla i mjesečina, Derviš i smrt, Tvrđava, Ostrvo i nedovršeni roman Krug. Roman Derviš i smrt je imao preko 30 izdanja i preveden je na mnoge strane jezike. Za svoj rad Selimović je primio mnoga priznanja: "NIN-ovu", "Njegoševu", "Goranovu" nagradu... Njemu u spomen, ustanovljena je 1988. godine književna nagrada, koja se dodeljuje za najbolje literarno ostvarenje u protekloj godini.

1732- Rođen Žozef Žerom de Laland, francuski astronom (Burg, 11.7.1732 - Pariz, 4.4.1807)

1807- Prvi parobrod na svetu "Klermon" zaplovio rekom Hadson

1857 - U pariskim knjižarama se pojavila knjiga "Cveće zla" Šarla Bodlera

1890 - Umro Novak Radonić, slikar (Mol, 31.3.1826 - Sremska Kamenica, 11.7.1890)

1915 - Rođen Jul Briner (Taiđe Kan), američki filmski glumac (Sahalin, 11.7.1915 - Njujork, 10.10.1985)

1921 - Održano prvo zvanično prvenstvo Jugoslavije u vaterpolu

1934 - Rođen Đorđo Armani, italijanski modni kreator (Pjaćenca, 11.7.1934)

1937 - Umro Džordž Geršvin, američki pijanista i kompozitor (Njujork, 26.9.1898 - Holivud, 11.7.1937)

1941 - Nemačka izdala uredbu o kaznama za sabotaže u Srbiji

1974 - Umro Per Fabijan Lagerkvist, švedski književnik, nobelovac (Vekaj, 23.5.1891 - Stokholm, 11.7.1974)

1989 - Umro Lorens Olivije, engleski pozorišni i filmski glumac i reditelj (Dorking, 27.5.1907 - London, 11.7.1989)

1995 - Masakr Bošnjaka u Srebrenici

2002 - Umro Branislav Jovanović, arhitekta, ilustrator, urednik Politike, filmski animator i scenograf (Beograd, 5.9.1933 - Beograd, 11.7.2002)

2003.- Umrla Radmila Uzelac, novinar, urednik Školskog programa Radio Beograda
(Željuša, 25.3.1924 - 11.7.2003)

2003 - Umro Miomir Grujić Fleka, slikar, jedan od osnivača kluba "Akademija" (Bogatić, 1954 - Beograd, 11.7.2003)

2008 - Umro Majkl Debejki, američki kardiovaskularni hirurg, inovator u svetskoj kardiohirurgiji, prvi izveo operaciju ugradnje baj-pasa (Lejk Čarls, 7.9.1908 - Hjuston, 11.7.2008)

2009 - Umro Arturo Gati, kanadski bokser, prvak sveta u superpero kategoriji (Kalabrija, 15.4.1972 - Porto de Galinjas, 11.7.2009)

[Bisernica]

12. jul





Rođenje rimskog vojskovođe, pisca i državnika Gaja Julija Cezara i italijanskog slikara i vajara Amadea Modiljanija, obeležili današnji dan kroz istoriju.


Na današnji dan 100. godina p. n. e. rođen je rimski vojskovođa, pisac i državnik Gaj Julije Cezar, jedna od najmarkantnijih ličnosti antičke istorije. Republikanski zaverenici ubili su ga 44. godine p.n.e. na dan martovskih ida, ali time nisu uspeli da spasu republiku što je bio njihov cilj. U početku karijere bio je pristalica stranke populista, rimskih republikanskih demokrata, uz čiju je pomoć 68. počeo da se penje lestvicama moći, postavši kvestor, zatim edil, pretor i prokonzul u Španiji. Ambiciozan i bezobziran, okrenuo je leđa populistima i 60. sklopio je Prvi trijumvirat o podeli vlasti s Gnejem Pompejem i Markom Licinijem Krasom. Vojnički se proslavio osvajanjem Galije (današnja Francuska i Belgija). Posle Krasove smrti ušao je vojskom na teritoriju Rima - za prelazak granične rečice Rubikon vezuje se znamenita njegova izjava: "Kocka je bačena" (na teritoriji samog Rima nisu smele da se nalaze naoružane trupe, drugim rečima prelazak te reke značio je građanski rat). Potukao je Pompejeve snage 48. u bici kod Farsale u Tesaliji. Pripojio je Egipat, iz kog je doveo grčkog astronoma Sosigena koji mu je pomogao da reformiše računanje vremena i sačini Julijanski kalendar. Dosta je pisao i bio je dobar stilista, ali su izgubljene njegove pesme i gramatički spis "O analogiji". Ostala dela: "Komentari o građanskom ratu", "Komentari o galskom ratu".

Godine 1884. rođen je Amadeo Modiljani, italijanski slikar i vajar. Modiljani je studirao u Livornu i Firenci, a zatim odlazi u Pariz, gde se uklapa u savremene likovne tokove toga doba. U prvoj fazi svog stvaralaštva bio je pod uticajem Pikasa, kubizma i crnačke plastike. Ovi elementi stapaju se u njegovom delu u prečišćen, senzibilan i osoben izraz. Radeći portrete i ženske aktove, Modiljani je stilizovao likove u duguljaste forme, a u koloritu je primenjivao tonove toplih, pretežno crvenkasto - smeđih boja. Njegovi portreti i aktovi nisu samo znalačka likovna dostignuća, već zrače ljudskom notom i životnim vibracijama. Uz crteže, Modiljani je radio i plastiku, pokazujući izuzetnu sklonost ka suptilnoj i produhovljenoj formi

1536. - Umro Erazmo Roterdamski, holandski humanista, književnik i filozof (Roterdam, 28. 10. 1467 - Bazel, 12. 07. 1536)

1851. - Umro Luj Žak Mand Dager, francuski slikar, pionir fotografije (Kormej, 18. 11. 1787 - Pti Bri, 12. 07. 1851)

1904. - Rođen Pablo Neruda, čileanski književnik, nobelovac (Paralna, 12. 07. 1904 - Santjago, 23. 09. 1973)

1936. - Osnovan Zoološki vrt u Beogradu

1937. - Rođen Bil Kozbi, američki glumac - komičar (Filadelfija, 12. 07. 1937)

1938. - Rođen Mihailo Isailović, pozorišni glumac i reditelj (Kalafat, 15. 10. 1870 - Beograd, 12. 07. 1938)

1948. - Rođen Dušan Kovačević, književnik, scenarista i režiser (Mrđenovac, 12. 07. 1948)

1962. - Osnovana britanska rok - grupa " Roling Stons"

1964. - Umro Moris Torez, francuski političar (Nojel-Godo, 28. 04. 1900 - Jalta,12. 07. 1964)

1984. - Umro Marko Ristić, književnik i diplomata (Beograd, 20. 06. 1902 - Beograd, 12. 07. 1984)

2000. - Umro Tomislav Karađorđević, princ (Beograd, 19. 01. 1928 - Oplenac, 12. 07. 2000)

2001. - Umro Vladimir Dapčević, pukovnik, revolucionar i španski borac (Ljubotinj,14. 06. 1917 - Brisel, 12. 07. 2001)

2002. - Umrla Edita Vajs, profesor Fakulteta političkih nauka u Beogradu, naučni savetnik Instituta za međunarodnu politiku i privredu

2003. - Umro Beni Karter, američki džez - saksofonista i kompozitor

[Bisernica]

13. jul





Kneževine Srbija i Crna Gora međunarodno priznate kao nezavisne države 13. jula 1878. godine na Berlinskom kongresu. Na današnji dan 1930. u Urugvaju počelo je Prvo svetsko prvenstvo u fudbalu.


Odlukama Berlinskog kongresa Kneževine Srbija i Crna Gora međunarodno priznate kao nezavisne države, 13. jula 1878. godine. Odlukama Berlinskog kongresa Srbiji su priključeni Niški, Pirotski, Toplički i Vranjski okrug. Austrougarskoj je dato pravo da okupira Bosnu i Hercegovinu i da stacionira svoj garnizon u Raškoj oblasti (Novopazarski sandžak), a Velikoj Britaniji da okupira Kipar. Rumunija je postala nezavisna. Bugarska je formirana kao kneževina pod suverenitetom turskog sultana, dok je Istočna Rumelija ostala u sastavu Turske u autonomnom statusu. Rusija je dobila proširenja na Kavkazu. U Srbiji 13. jul 1879. godine prvi put obeležen kao Dan nezavisnosti.

Na današnji dan 1930. godine, u glavnom gradu Urugvaja Montevideu počelo je Prvo svetsko prvenstvo u fudbalu. Reprezentacija Kraljevine Jugoslavije bila je sastavljena samo od beogradskih igrača, pošto su klubovi iz Zagreba, Sarajeva i Subotice bojkotovali nacionalni tim. Jugoslovnski tim je osvojio treće mesto. Prvak sveta bila je reprezentacija domaćina, a srebro je osvojila reprezentacija Argentine.

1793 - Ubijen Žan Pol Mara, lekar, fizičar i revolucionar
(Boudri, 24.5.1743 - Pariz, 13.7.1793)

1817 - Umrla Madam de Stal, francuska književnica
(Pariz, 22.4.1766 - Pariz, 13.7.1817)

1837 - Kraljica Viktorija I se kao prvi britanski monarh preselila u Bakingemsku palatu u Londonu

1839 - U Beogradu su prvi put održani izbori za Opštinu Grada Beograda

1859 - Umro Toma Vučić Perišić, političar
(Barič, 1790 - Beograd, 13.7.1859)

1942 - Rođen Harison Ford, američki filmski glumac
(Čikago, 13.7.1942)

1953 - Rođen Oliver Mandić, muzičar
(Užice, 13.7.1953)

1954 - Umrla Frida Kalo Kalderon, meksička slikarka
(Kojoakan, 6.7.1907 - Kojoakan, 13.7.1954)

1965 - Prvi put zaplovio naš najstariji trajekt "Sveti Stefan", prestao da saobraća 1997. godine

1985 - Humanitarni koncert "Lajv eid" (Live Aid) za pomoć gladnima u Africi, u organizaciji britanskog muzičara Boba Geldofa

2003 - Umro Kompaj Segundo (Fransisko Repilado), kubanski pevač, kompozitor i gitarista
(Santjago de Kuba, 18.8.1907 - Havana, 13.7.2003)

2003 - Umro Branibor Debeljković, farmaceut, umetnički fotograf, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu
(Priština, 1916 - Montreal, 13.7.2003)

2004 - Umro Božidar Pavićević Longa, pozorišni, filmski i TV glumac
(Sarajevo, 9.1.1932 - Beograd, 13.7.2004)

2005 - Umro Zdravko Vuković, generalni direktor Radio televizije Beograd, ministar prosvete Srbije i direktor Zavoda za udžbenike i nastavna sredstva
(Vajska, 11.1.1924 - Beograd, 13.7.2005)

2006 - Umro Bora Roković, džez muzičar, pijanista, kompozitor, dirigent i aranžer
(Veliki Bečkerek, 19.7.1925 - Keln, 13.7.2006)

2008 - Osnovana Unija za Mediteran

2008 - Umro Bronislav Geremek, poljski istoričar, političar i diplomata, ministar inostranih poslova Poljske
(Varšava, 6.3.1932 - Novi Tomišl, 13.7.2008)

2009 - Umro Darko Glavan, hrvatski istoričar umetnosti i rok kritičar, kustos Muzeja "Mimara"

(Rijeka, 29.6.1951 - Varaždin, 13.7.2009)

[Bisernica]

14. jul





Na današnji dan rođeni književnik i nobelovac Isak Baševis Singer i pozorišni, filmski i TV reditelj Ingmar Bergman.



Godine 1904. rođen je Isak Baševis Singer, književnik, nobelovac. Singer je dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1978, čija su dela inspirisana tradicijom i folklorom Jevreja u Istočnoj Evropi, preciznije Galiciji. Ova oblast je istorijski pripadala Poljskoj, sa čestim menama kroz istoriju. Danas je podeljena između Poljske i Ukrajine. Jevrejska zajednica u toj oblasti imala je brojne specifičnosti - i one su najčešća tema njegovih dela. Preselio se u SAD 1935. Dela: romani Satana u Goraju, Moskatovi, Mađioničar iz Lublina, Rob, Imanje, Posed, Neprijatelji: ljubavna priča, Šoša, zbirke priča Gimpel luda, Spinoza iz Pijačne ulice, Kratki petak, Seansa i druge priče, Strasti, Stara ljubav, memoarske knjige U sudnici mog oca, Dečak u traganju za Bogom, Mladić u traganju za ljubavlju, Izgubljen u Americi.

Na današnji dan 1918. godine rođen je Ingmar Bergman, švedski pozorišni, filmski, radio i TV reditelj, dobitnik Oskara. Bergman je posle studija na Univerzitetu u Stokholmu bio pomoćnik direktora Kraljevske opere u Stokholmu, a zatim direktor nekoliko pozorišta. Režirao je u Malmeu, Stokholmu, Geteborgu, Londonu, Kopenhagenu, Oslu. U svojoj dugoj stvaralačkoj karijeri ostvario je preko 50 dugometražnih igranih filmova, među kojima i nekoliko remek-dela sedme umetnosti: Osmesi letnje noći, Sedmi pečat, Divlje jagode, Devičanski izvor, Strast, Dodir, Čarobna frula, Zmijsko jaje, Fani i Aleksandar... U njima Bergman uspeva da spoji filozofska meditiranja o smislu egzistencije uopšte, sa do savršenstva iznijansiranim briljantnim filmskim jezikom. Za svoj umetnički rad nagrađen je sa tri Oskara.

1789 - Počela Francuska buržoaska revolucija - pad Bastilje

1808 - Usponom na Mon Blan Francuskinja Mari Paradi postala prva žena koja je osvojila najviši evropski vrh

1857 - Rođen Henrik Pontopidan, danski književnik, nobelovac
(Fredericija, 14.7.1857 - Kopenhagen, 21.8.1943)

1865 - Osvojen alpski vrh Materhorn

1887 - Umro Alfred Krup, nemački industrijalac
(Esen, 26.4.1812 - Esen, 14.7.1887)

1889 - Osnovana Druga internacionala

1902 - Osnovana "Prosvjeta", srpsko kulturno - prosvetno društvo u Sarajevu

1913 - Rođen Džerald Ford, političar i državnik, predsednik SAD
(Omaha, 14.7.1913 - Ranč Miraž, 26.12.2006)

1920 - Rođen Radenko Mišević, slikar, profesor i dekan Fakulteta likovnih umetnosti u Beogradu
(Rogatica, 14.7.1920 - Beograd, 15.2.1995)

1923 - Rođen Božidar Prodanović, slikar,profesor Fakulteta likovnih umetnosti u Beogradu
(Pranjani, 14.7.1923 - Beograd, 24.1.2006)

1927 - Rođen Petar Otoranov, fotoreporter
(Kikinda, 14.7.1927 - Beograd, 15.1.1997)

1930 - Rođen Dragoljub Mićunović, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, političar i državnik, predsednik Skupštine SRJ, predsednik Skupštine Srbije i Crne Gore, predsednik Političkog saveta Demokratske stranke
(Skoplje, 14.7.1930)

1945 - Rođen Pavle Milić, rukovodilac PJ Programske službe TV Beograd
(Beograd, 14.7.1945 - Beograd, 16.5.2007)

1954 - Umro Hasinto Benavente, španski književnik, nobelovac
(Madrid, 12.8.1866 - Madrid, 14.7.1954)

1957 - Rođena Ljiljana Tica, manekenka i glumica
(Zemun, 14.7.1957)

1965 - Umro Pavle Beljanski, diplomata i kolekcionar
(Veliko Gradište, 19.6.1892 - Beograd, 14.7.1965)

2004 - Umro prof. dr Gavro Perazić, general, profesor Pravnog fakulteta u Podgorici, akademik
(Godinje, 27.2.1923 - Beograd, 14.7.2004)

2006 - Umro Dragomir Felba, filmski, pozorišni i TV glumac
(Skoplje, 7.7.1921 - Beograd, 14.7.2006)

2008 - Umro Svetislav Pavlović,filmski reditelj, osnivač beogradske škole dokumentarnog filma
(Rogljevo, 1926 - Beograd, 14.7.2008)

2009 - Umro Dagmar Stojanović Videnović, akademski slikar - scenograf
(Brno, 21.4.1943 - Beograd, 14.7.2009)

2010 - Umro Ivan Jagodić, pozorišni, filmski i televizijski glumac
(Zrenjanin, 7.5.1936 - Beograd, 14.7.2010)

[Bisernica]

15. jul





Na današnji dan rođen holandski slikar Rembrant van Rajn. Preminuo Anton Pavlovič Čehov, ruski književnik. Prvi put upotrebljene sovjetske "kaćuše".


Godine 1606. na današnji dan rođen je Rembrant van Rajn u Lajdenu. Bio je najveći i najpoznatiji holandski slikar i jedan od najuticajnijih umetnika u tradiciji umetnosti zapadne Evrope 17. veka. Ovo doba je poznato kao Zlatno doba Holandije. Psihološka dubina njegovih portreta i produbljena interpretacija biblijskih događaja koje je rado slikao ostale su do danas jedinstvene i neponovljive. Rembrant je slikarstvo učio od čuvenog Jakoba van Svanenburga. Rembrant je bio uspešan portretista, uradivši i dosta autoportreta. Ipak, pretpostavlja se da je sebe smatrao pre svega istorijskim slikarom, što se vidi po kolekciji istorijskih slika i slika religiozne tematike. Poznata dela su Noćna straža, Čas anatomije doktora Nikolasa Tulpa, "evrejska nevesta, Bludni sin u krčmi. Umro je u Amsterdamu 1669. godine.

Na današnji dan 1904. umro je Anton Pavlovič Čehov, ruski književnik. Čehov je završio Medicinski fakultet u Moskvi i radio izvesno vreme kao lekar. Književnim radom počeo je da se bavi kao student, objavljujući pod pseudonimom kratke humoreske, feljtone i kozerije po humorističkim listovima. U dnevniku Novo vreme, prvi put se javlja pod pravim imenom. Godine 1886. izašla je prva Čehovljeva zbirka novela Šarene priče, a već sledeće godine dodeljena mu je "Puškinova nagrada". Majstor ruske novele, Čehov obrađuje teme malograđanskog ponašanja, karijerizma i primitivizma. Njegove drame ne počivaju na retorici, konvencionalnom zapletu i dramskim efektima, već se grade na unutrašnjoj dramatičnosti i lirskim elementima. To nisu drame zbivanja, već raspoloženja i po tome je Čehov jedan od začetnika moderne dramaturgije. Na njegovim dramama svoj stil je izgradio čuveni Moskovski hudožestveni teatar pod vođstvom Stanislavskog. Glavna Čehovljeva dela su novele: Činovnikova smrt, Dušica, Stepa, Čovek u futroli, Paviljon br. 6, U uvali, Kaštanka i drame: Ujka Vanja, Tri sestre, Višnjik, Galeb i druge, koje se nalaze na redovnom repertoaru naših i inostranih pozorišta, ne gubeći aktuelnost i životnost do današnjih dana.

1663 - Rođen Marko Martinović, pomorac, matematičar i pedagog
(Perast, 15.7.1663 - 28.10.1716)

1922 - Osnovana KP Japana

1924 - Rođen Petar Slovenski Stojanović, glumac, reditelj i novinar-voditelj RTB-a(Požarevac, 15.7.1924 -11.2002)

1930 - Rođen Žak Derida, francuski filozof i teoretičar književnosti
(El-Biar, 15.7.1930 - Pariz, 8.10.2004)

1940 - Rođen Ivan Rastegorac, književnik i dramaturg
(Priština, 15.7.1940)

1941 - Prvi put upotrebljene sovjetske "kaćuše"

1946 - Rođen Predrag Vitas, novinar, glavni i odgovorni urednik Informativnog programa TV Beograd
(Split, 15.7.1946 - Beograd, 6.12.1998)

1949 - Rođen Karl Bilt, švedski političar, državnik i diplomata
(Halmštad, 15.7.1949)

1953 - Rođena Neda Arnerić, pozorišna, filmska i TV glumica i galerista i poslanik Skupštine Srbije
(Knjaževac, 15.7.1953)

1971 - Umro Ljubiša Jovanović, pozorišni glumac
(Šabac, 1.10.1908 - Beograd, 15.7.1971)

1993 - Umro Boža Ilić, slikar
(Žitni Potok, 17.4.1919 - Leskovac, 15.7.1993)

1997 - Slobodan Milošević izabran za predsednika SRJ

1997 - Ubijen Đani Versaće, italijanski modni kreator
(Ređo di Kalabrija, 2.12.1946 - Majami Bič, 15.7.1997)

2004 - Umro Čarls Svini, američki general, pilot aviona koji je bombardovao Nagasaki, 9.8.1945. godine.
( Masačusets, 15.7.2004)

2006 - Umro Mladen Bata Vranešević, muzičar, član grupe "Laboratorija zvuka"
(Novi Sad, 21.10.1947 - Novi Sad, 15.7.2006)

2009 - Umrla Natalija Estemirova, ruska novinarka, borac za ljudska prava
(Sverdlovsk, 28.2.1958 - Gazi-Jurt, 15.7.2009)

2009 - Umrla Marina Fjodorovna Šaljapin Fredi, kćerka ruskog operskog pevača Fjodora Šaljapina
(Rim, 15.7.2009)

2009 - Umro Ratomir Vićentić, košarkaš "Crvene zvezde", reprezentativac
(5.8.1939 - 15.7.2009)

[Bisernica]

16. jul





Na današnji dan 1969. lansiran američki vasionski brod "Apolo 11" sa astronautima Nilom Armstrongom, Edvinom Oldrinom i Majklom Kolinsom koji su bili prva ljudska posada na Mesecu. Herbert fon Karajan, austrijski dirigent, direktor Berlinske filharmonije i Bečke državne opere.


Na današnji dan 1969. godine lansiran američki vasionski brod "Apolo 11" sa astronautima Nilom Armstrongom, Edvinom Oldrinom i Majklom Kolinsom. Prva ljudska posada spustila se na Mesec 20 jula. mesečevim modulom "Igl". Tri američka kosmonauta spustili su se u Tihi okean 24. jula. "Apolo 11" ispunio je želju američkog predsednika Džona F. Kenedija da Amerikanci stignu na Mesec pre Sovjeta.

1989. - Preminuo , Austrijski dirigent, direktor Berlinske filharmonije i Bečke državne opere Herbert fon Karajan preminuo je na današnji dan 1989. godine. Karajan, jedan od najčuvenijih dirigenata sveta, prvi put je pred publiku izašao u desetoj godini kao pijanista. Po savetu svojih učitelja postao je dirigent. Godine 1935. povereno mu je pozorište u Ahenu i fon Karajan je postao najmlađi muzički direktor u Nemačkoj. Četiri godine kasnije, našao se na čelu Državne opere u Berlinu. Za "čudo zvano Karajan" proglašen je nakon što je u berlinskoj Državnoj operi napamet dirigovao Vagnerovo delo "Tristan i Izolda". Posle II svetskog rata, zbog svog političkog angažmana, suspendovan je s posla, da bi se dirigentskoj palici vratio 1947. Pedesetih godina, Karajan je krenuo u osvajanje sveta, najpre kao dirigent u milanskoj Skali, umetnički direktor Festivala u Salcburgu, dirigent Berlinske filharmonije i umetnički direktor Bečke opere. Svoj šezdeseti rođendan obeležio je osnivanjem fondacije za izučavanje muzike koja nosi njegovo ime. Sa 800 snimljenih ploča, Karajan je dirigent koji je iza sebe ostavio najviše snimljenog muzičkog materijala. Bio je vlasnik diskografske kuće "Telemondial" sa sedištem u Monte Karlu. Posedovao je snažnu emotivnost, izraženu fantaziju, izuzetnu preciznost i harizmu, kojom je plenio.(Salcburg, 05. 04. 1908 - Anif, 16. 07. 1989)

1054. - Dan velike šizme - raskola između Istočne i Zapadne crkve

1723. - Rođen Džošua Rejnolds, engleski slikar, prvi predsednik britanske Kraljevske umetničke akademije
(Plimpton Erl, 16. 07. 1723 - London, 23. 02. 1792)

1796. - Rođen Žan Batist Kamij Koro, francuski slikar
(Pariz, 16. 07. 1796 - Pariz, 22. 02. 1875)

1805. - Počela sa radom Osnovna škola "Karađorđe" u Ostružnici

1858. - Rođen Petar Bojović, vojvoda
(Mišićevo, 16. 07. 1858 - Beograd, 20. 01. 1945)

1886. - Rođen Pjer Benoa, francuski književnik, akademik
(Albi, 16. 07. 1886 - Sibur, 03. 03. 1962)

1872. - Rođen Roal Amundsen, norveški polarni istraživač, osvajač Južnog pola
(Borg, 16. 07. 1872 - Bergen, 18. 06. 1928)

1896. - Umro Edmon Gonkur, francuski književnik
(Nansi, 26. 05. 1822 - Šamprosej, 16. 07. 1896)

1899. - Rođen Božidar Jakac, slovenački slikar i grafičar
(Novo Mesto, 16. 07. 1899 - Ljubljana, 20. 11. 1989)

1907. - Rođena Barbara Stenvik (Rubi Stivens), američka filmska glumica, dobitnica "Oskar"-a
(Njujork, 16. 07. 1907 - Santa Monika, 20. 01. 1990)

1911. - Rođena Džindžer Rodžers (Virdžinija Ketrin Mek Mat), američka pozorišna i filmska glumica i plesačica
(Indipendens, 16. 07. 1911 - Los Anđeles, 25. 04. 1995)

1918. - U Jekaterineburgu pogubljen poslednji ruski car Nikolaj II Aleksandrovič Romanov sa porodicom

1921. - Rođen Krste Crvenkovski, publicista, političar i državnik, potpredsednik Predsedništva SFRJ
(Prilep, 16. 07. 1921 - Skoplje, 21. 07. 2001)

1932. - Rođen Tripo Simonuti, violinista, profesor Muzičke škole "Mokranjac" u Beogradu
(Kotor, 16. 07. 1932)

1934. - Rođen Tomas Eloj Martines, argentinski pisac i novinar
(San Migel de Tukuman, 16. 07. 1934 - Buenos Aires, 31. 01. 2010)

1939. - Umro dr Dragoslav Jovanović, profesor Pravnog fakulteta u Beogradu, rektor Beogradskog univerziteta
(Beograd, 04. 12. 1886 - Beograd, 16. 07. 1939)

1945 - U Alamogordu u Novom Meksiku SAD izvršile prvu atomsku probu

1953. - Umro Hiler Belok, engleski književnik
(Sen Klod, 27. 07. 1870 - Gulijford, 16. 07. 1953)

1981. - Umrla Neda Spasojević, pozorišna, filmska i TV glumica
(Beograd, 16. 04. 1941 - Beograd, 16. 07. 1981)

1985. - Umro Hajnrih Teodor Bel, nemački književnik, nobelovac
(Keln, 21. 12. 1917 - Merten, 16. 07. 1985)

1995. - Umro Stiven Harold Spender, engleski književnik i književni kritičar
(London, 28. 02. 1909 - London, 16. 07. 1995)

1997. - Umrla Dora Mar (Teodora Marković), slikar i fotograf, muza i ljubavnica Pabla Pikasa
(Turena, 22. 11. 1907 - Pariz, 16. 07. 1997)

1998. - Umro Darko Kraljić, kompozitor
(Zagreb, 18. 02. 1920 - Beograd, 16. 07. 1998)

2003. - Umrla Selija Kruz, kubanska pevačica
(Havana, 21. 10. 1924 - Fort Li, 16. 07. 2003)

2007. - Umro Mihail Kononov, ruski glumac
(Moskva, 25. 04. 1940 - Moskva, 16. 07. 2007)

2007. - Umro Dmitrij Prigov, ruski književnik i likovni umetnik
(Moskva, 05. 11. 1940 - Moskva, 16. 07. 2007)

2008. - Umro Veselin Tomović, crnogorski novinar, urednik Radija Crne Gore, Televizije IN, Radija Antena M i Televizije Atlas
( - Podgorica, 16. 07. 2008)