SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

**Bisernica** · 27-08-2011 07:28

26. avgust

Francuski hemičar Antoan Lavoazje rođen na današnji dan 1743. godine. U Beogradu održano Treće zasedanje AVNOJ-a 1945. godine. Američki pilot Čarls Lindberg, prvi čovek koji je preleteo Atlantski okean, umro 1974. godine.

Treće zasedanje Antifašističkog veća nacionalnog oslobođenja Jugoslavije održano je 26. avgusta 1945. godine u Beogradu. Na njemu su potvrđene odluke donete posle zasedanja AVNOJ-a u Jajcu 1943. i usvojilo preporuke savezničke konferencije na Jalti. Doneta je i rezolucija o teritorijalnim pravima Jugoslavije na krajeve koji su posle Prvog svetskog rata priključeni Italiji: Slovenačko primorje, Beneška Slovenija, Trst, Istra, Rijeka, Zadar i ostrva Lastovo i Palagruža. Na tom zasedanju, AVNOJ je promenio ime u - Privremena Narodna skupština.

Na današnji dan 1974. godine, umro je američki pilot Čarls Ogastas Lindberg, prvi čovek koji je preleteo Atlantski okean. Avionom "Duh Sent Luisa" u maju 1927. godine, za 33 časa i 32 minuta preleteo je 5.856 kilometara od Njujorka do Pariza. Budući da tada nije bilo ni radara ni sigurnih radio-veza, njegov let se sa pravom može smatrati istorijskim podvigom. Posle otmice i ubistva njegovog sina Čarlsa 1932. godine, u SAD je donesen tzv. Lindbergov zakon, kojim je za otmicu predviđena smrtna kazna. Po dolasku na vlast u Nemačkoj Adolfa Hitlera, javno je ispoljavao simpatije za nacizam i protivio se ulasku SAD u Drugi svetski rat protiv Sila osovine.

1743 – Rođen Antoan Lavoazje, francuski hemičar, osnivač moderne hemije
(Pariz, 26.8.1743 - Pariz, 6.5.1794)

1789 – U Francuskoj doneta Deklaracija o pravima čoveka i građanina

1839 – Osnovana Prva beogradska gimnazija

1842 – Prestao da radi Teatar na Đumruku

1880 – Održana Olimpijada na Paliću, 16 godina pre prvih Olimpijskih igara

1885 – Rođen Žil Romen, francuski književnik
(Sen Žilijen Šaptej, 26.8.1885 - Pariz, 14.8.1972)

1899 – Rođen Rade Drainac (Radojko Jovanović), književnik
(Trbunja, 26.8.1899 - Beograd, 1.5.1943)

1906 – Rođen Albert Brus Sejbin, američki mikrobiolog, pronalazač vakcine protiv dečije paralize, akademik
(Bjalistok, 26.8.1906 - Vašington, 3.3.1993)

1906 – Rođen Vjekoslav Afrić, pozorišni i filmski glumac i reditelj
(Hvar, 26.8.1906 - Split, 28.7.1980)

1914 – Rođen Hulio Kortasar, argentinski književnik
(Brisel, 26.8.1914 - Pariz, 12.2.1984)

1933 – Rođen Jovan Hristić, književnik i književni kritičar, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu
(Beograd, 26.8.1933 - Sremska Kamenica, 20.6.2002)

1939 – Sklopljen Sporazum Cvetković – Maček

1953 – Osnovano preduzeće "Zastava" u Kragujevcu

1967 – Rođen Aleksandar Saša Đorđević, košarkaš, reprezentativac
(Beograd, 26. 08. 1967)

1974 – Umro Čarls Lindberg, američki pilot, prvi preleteo Atlantik
(Detroit, 4.2.1902 - Havaji, 26.8.1974)

1990 – Eksplozija u jami Dobrnja, jug rudnika Kreka u Tuzli, 180 rudara poginulo – najveća rudarska nesreća u bivšoj Jugoslaviji

2000 – Umrla Zorica Milekić, spiker Radio Beograda
(Ćićevac, 1945 - Beograd, 26.8.2000)

2008 – Umro Edib Šećović, bokser, evropski i svetski prvak u profesionalnom boksu (Paljevo, 24.1.1958 - Beč, 26.8.2008)

2009 – Umro dr Aleksandar Jovanović, arheolog, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu (1947 - Beograd, 29.8.2009)

**Bisernica** · 27-08-2011 07:30

27. avgust

Na današnji dan umro je italijanski slikar Ticijan Večeli. Na ovaj dan se rodio američki filmski producent Semjuel Goldvin.

1576.- Na današnji dan umro je italijanski slikar Ticijan Večeli. Ticijan je učio slikarstvo u Veneciji kod Đovanija Belinija. U ranoj fazi svog stvaralaštva, bio je pod uticajem Đorđonea. Dovršio je njegovu drezdensku "Veneru", naslikao nekoliko slika Bogorodice i alegorijsku kompoziciju "Nebeska i zemaljska ljubav". Razdoblje njegovog zrelog stila, slave i dominacije u mletačkom slikarstvu "ćinkvećenta" počinje slikom "Uspenje Bogorodice". Radio je slike po narudžbini pape i evropskih vladara, a priman je na dvorovima s najvećim počastima. Portretisao je Karla V, Filipa II, papu Pavla III i druge. Njegova dela nisu samo visokih likovnih vrednosti, već i pronicljive psihološke produbljenosti. Pomenimo oltarne slike: "Madona Pezaro", "Poklonjenje kraljeva", "Oplakivanje Hrista" i ženske aktove: "Venera Urbinska", "Danaja", "Pastir i nimfa" i druge.

1884.- Rođen je američki filmski producent Semjuel Goldvin. Poljski Jevrejin, Goldvin je u Ameriku došao sa 11 godina. Nikada nije dobro savladao engleski jezik, ali to mu nije smetalo da se vine u sam vrh američke filmske industrije. Bio je član, a zatim i predsednik "United artist", da bi se 1940. godine osamostalio i postao nezavisni producent. Sa Lujom Majerom osnovao je kompaniju Metro Goldwin Mayer (MGM), čiji je simbol gordi lav koji riče. Iz ove producentske kuće izašli su filmovi: "Prohujalo sa vihorom", "Najbolje godine našeg života","Grad iluzija", "Na zapadu ništa novo"...U svet filmske umetnosti uveo je zvezde poput Dejvida Nivena, Gari Kupera, Denija..."Poslednji lav Holivuda", kako su ga često zvali, Goldvin je umro u godini kada je MGM slavio 5o godina postojanja. Sa njim je umrlo i ono što je još ostalo od zlatnog doba američke kinematografije. 1907.- Položen kamen - temeljac zgrade Narodne skupštine u Beogradu Konkurs za projekat Doma narodnog predstavništva raspisalo je Ministarstvo građevina Srbije, 1901. godine. Prema propozicijama zahtevana je izrada projekta zgrade za dvodomni parlament. Prvu nagradu dobio je beogradski arhitekta Jovan Ilkić, koji je u to vreme bio inspektor u Ministarstvu građevina. Kako je projekat zgrade izlazio iz okvira tadašnjih građevinskih mogućnosti Srbije, razrada planova potrajala je punih 5 godina. Kamen- temeljac položio je 27. avgusta 1907. godine kralj Petar Prvi Karađorđević. Do 1910. izgrađen je ceo suteren i sokla od zelenog granita. Prvi svetski rat prekinuo je gradnju, te je ona nastavljena posle 1918. godine. Gotovo 30 godina od početka radova, ostvarena je zamisao arhitekte Ilkića, koji je umro u internaciji za vreme Prvog svetskog rata. Prvo zasedanje u novom skupštinskom zdanju održano je 20. oktobra 1936. godine.

551. p.n.e.- Rođen Konfučije, kineski filozof i reformator
(Kufu, 27. 08. 551 p.n.e -479 p.n.e)

1635.- Umro Feliks Lope de Vega Karpio, španski književnik
(Madrid, 25. 11. 1562 - Madrid, 27. 08. 1635)

1770.- Rođen Georg Vilhelm Fridrih Hegel, nemački filozof
(Štutgart, 27. 08. 1770 - Berlin, 14. 11. 1831)

1805.- U Velikom Borku osnovan Praviteljstvujušči sovjet srpski - prva srpska vlada

1871.- Rođen Teodor Drajzer, američki književnik
(Ter Ot, 27. 08. 1871 - Holivud, 28. 12. 1945)

1908.- Rođen Lindon Džonson, američki političar i državnik, predsednik SAD (Stounvil, 27. 08. 1908 - Teksas, 22. 01. 1973)

1910.- Rođena Majka Tereza (Agnes Gondža Bojadžiju), misionarka, nobelovac (Skoplje, 27. 08. 1910 - Kalkuta, 05. 09. 1997)

1916.- Umro Petar Kočić, književnik
(Stričići, 29. 06. 1877 - Beograd, 27. 08. 1916)

1925.- Rođen Miloš Ćorović, novinar TANjUG-a
(Sokolac, 27. 08. 1925 - Subotica, 21. 02. 2010)

1939.- Rođen Nikola Pilić, teniser i trener, stručni savetnik Dejvis kup reprezentacije Srbije
(Split, 27. 08. 1939)

1941.- Rođena Sezarija Evora, pevačica sa Zelenortskih ostrva, nosilac Ordena Legije časti (Mindelo, 27. 08. 1941)

1950.- Umro Čezare Paveze, italijanski književnik
(Santo Stefano Belbo, 09. 09. 1908 - Torino, 27. 08. 1950)

1956.- Rođen Željko Vuković, novinar i književnik
(Zenica, 27. 08. 1956 - Beograd, 18. 06. 2009)

1960.- Umro Sima Pandurović, književnik
(Beograd, 14. 04. 1883 - Beograd, 27. 08. 1960)

1965.- Umro Le Korbizije (Šarl Eduar Ženre), švajcarski arhitekta
(La Šo d Fond, 06. 10. 1887 - Ka-Marten, 27. 08. 1965)

1978.- Grupa "Riblja čorba" u Elemiru održala svoj prvi koncert

1990. - Umro Stivi Rej Von, američki gitarista
(Dalas, 03. 10. 1954 - Ist Troj, 27. 08. 1990)

1991.- Umro German (Hranislav Đorić), patrijarh srpski
(Jošanička banja, 19. 08. 1899 - Beograd, 27. 08. 1991)

1991.- Moldavija proglasila nezavisnost od SSSR-a

1996.- Umro Mario Maskareli, slikar
(Cetinje, 20. 10. 1918 - Prčanj, 27. 08. 1996)

2008.- Umro prof. dr Vladimir Vojvodić, toksikolog, general-potpukovnik, načelnik VMA, načelnik sanitetske službe VJ, akademik
(Cetinje, 27. 02. 1930 - Beograd, 27. 08. 2008)

2009.- Umro Sergej Mihalkov, ruski književnik, autor teksta sovjetske i ruske himne
(Moskva, 13. 03. 1913 - Moskva, 27. 08. 2009)

**Bisernica** · 08-09-2011 10:13

28. avgust

Na današnji dan rođen je Johan Volfang Gete. Godine 1987. preminuo je reditelj Džon Hjuston.

1749.- Rođen je Johan Volfang Gete, u Frankfurtu na Majni u Nemačkoj. Njegov otac bio je važna i poštovana ličnost, i lično je nadgledao obrazovanje svog sina u početku. Gete je studirao pravo na univerzitetu u Lajpcigu 1765, zatim 1770. na univerzitetu u Strazburu, uz prava da pohađa botaniku, hemiju i anatomiju. U Štrasburgu upoznaje Hedera, koji se već proslavio kritičkim spisima. Pod njegovim uticajem, Gete počinje da se interesuje za poeziju narodnog predanja i za nemačku nacionalnu prošlost. . Godine 1771. radi u Frankfurtu kao advokat gde izdaje i književni časopis „Gec fon Berlihingen". Odlazi 1772. godine, jer oseća da remeti mir između svog prijatelja Kestnera i njegove verenice Šarlote Buf. Ta epizoda, vest o samoubistvu njegovog pozinanika Jerusalima, i događaj kada mu je rečeno da izbegava kuću trgovca Brentana sa čijom je ženom voleo da svira, dali su mu građu za prvi roman. Roman "Jadi mladog Valtera" mu donosi svetsku slavu. Završava „Geca". Iste godine se veri sa Elizabet Šeneman (Lili iz njegovih pesama) i odlazi zauvek iz rodnog grada, u Vajmar. Vajmar postaje značajno duhovno stecište Nemačke. Upoznaje Šarlotu fon Štajn kojoj posvećuje 1700 pisama.Putovao je Italijom i upravljao vojvodskim pozorištem Vajmara. U to vreme je završio „Egmonta", pretočio u stihove "Igifeniju" i započeo "Torkvata Tasa". Od 1794. posvetio se isključivo pisanju. Preminuo je u Vajmaru 1832.

1987.- Umro Džon Hjuston, američki filmski reditelj, dobitnik "Oskar"-a
(Misuri, 05. 08. 1906 - Njuport, 28. 08. 1987) Rođen u Nevadi, u porodici irskih doseljenika, Hjuston se u mladosti bavio boksom, slikarstvom, pisanjem i novinarstvom, dok nije otkrio svoju pravu vokaciju - film. U svojoj dugogodišnjoj karijeri snimio je 40 filmova. Prvi je bio "Malteški soko", snimljen 1941. godine, koji se i danas ubraja među najveće filmske trilere. Sledili su: "Oblaci nad Pacifikom", "Bitka za San Pijetro", "Blago Sijera Madre", za koji je dobio dva "Oskar"-a, jedan za režiju, a drugi za najbolji scenario. Godinu dana kasnije, snimio je "Ostrvo Largo", a zatim "Džunglu na asfaltu", "Afričku kraljicu", "Mobi Dik", "Odsjaj u zlatnom oku", "Eni", "Čast Pricijevih", sve do poslednjeg filma "Mrtvi", 1987. godine. Dobitnik je "Oskar"-a za životno delo. Igrao je u filmovima Vilijema Vajlera i Romana Polanskog. Umro je u vili u Njuportu, nedaleko od mesta snimanja svog poslednjeg filma "Mister Nort".

1813.- Umro Jovan Kursula, nacionalni junak, ustanički vojvoda
(Donja Gorevnica, 1768 - Cvetke, 28. 08. 1813)

1823.- Rođen Jovan Ilić, književnik i političar
(Resnik, 28. 08. 1823 - Beograd, 12. 03. 1901)

1868.- Francuski hemičar Luj Paster otkrio bakterije

1876.- Rođen Jakov - Žak Ovadija, šahista, propagator šaha, jugoslovenski delegat na osnivačkoj skupštini Svetske šahovske federacije(FIDE)
(Beograd, 28. 08. 1876 -1941)

1920. - Fudbalska reprezentacija Kraljevine SHS prvi put nastupila na međunarodnoj sceni na Olimpijskim igrama u Antverpenu

1922.- Emitovana prva radio- reklama - na njujorškoj stanici WEAF u desetominutnom prilogu predstavljena korporacija "Kvinsboro"

1930.- Rođen Njegova svetost gospodin Irinej (Miroslav Gavrilović), profesor i rektor Prizrenske bogoslovije, episkop niški, patrijarh srpski
(Vidovo, 28. 08. 1930)

1948.- Obnovljen rad Fudbalskog saveza Srbije posle Drugog svetskog rata

1949.- Rođen Svetislav Pešić, košarkaš i trener
(Novi Sad, 28. 08. 1949)

1988.- Nesreća na aero - mitingu u Ramštajnu u Nemačkoj (70 poginulih)

1995.- Eksplozija granate na pijaci Markale u Sarajevu (37 mrtvih i 85 ranjenih)

2007.- Umrla Draga Jonaš, spiker Radio Beograda
(Valjevo, 10. 09. 1922 - Beograd, 28. 08. 2007)

2007.- Umro Fransisko Umbral, španski književnik
(Madrid, 11. 05 1935 - Madrid, 28. 08. 2007)

**Bisernica** · 08-09-2011 10:14

29. avgust

Na današnji dan 1632. godine rođen engleski filozof Džon Lok. Holandski pravnik i filozof Hugo Grocijus umro 1645. Uragan "Katrin" pogodio jugoistok Sjedinjenih Američkih Država 2005. godine.

Engleski filozof Džon Lok rođen je na današnji dan 1632. godine. Osporavao je učenje o "urođenim idejama" i zastupao senzualističku teoriju saznanja (duh je po rođenju „tabula rasa", "ničeg nema u intelektu što prethodno nije bilo u čulima"), kojom je utemeljena empiristička tradicija u engleskoj filozofiji (Ogled o ljudskom razumu). Njegova politička filozofija, zasnovana na prirodnopravnoj doktrini, sadrži klasične formulacije temeljnih načela liberalizma (Dve rasprave o vladi). Zalagao se za versku toleranciju, a bavio se i pedagoškim problemima.

Holandski pravnik, književnik i humanista Hugo Grocijus umro je 29. avgusta 1645. godine. Bio je novovekovni holandski filozof, a tematika kojom se bavio spada u domen prirodnog prava i filozofije prava. Filozofija prava postavlja fundamentalno pitanje biti prirode prava: kako je ono nastalo, šta znači, kakav je odnos prava spram kulture? On je postavio temelje međunarodnom pravu, koje je bazirano na prirodnom pravu. Hugo Grocijus ponovo reformiše teoriju prirodnog prava. Po njemu je prirodno pravo čoveka imanentno prirodi. Grocijus razlikuje dve vrste prava: božansko i ljudsko. Božansko je utemeljeno na objavi, a ljudsko na umu. Ovo nam govori da se novovekovna misao polako oslobađa religijskih dogmi, jer tu paraleleno postoje i dogme i kategorija uma, koja je temeljna u razmatranju ljudskog prirodnog prava. Ovde se vidi da je misao okrenuta prema realnosti a tu je potrebna valorizacija grčke filozofije. Država više nije emanacija božanstva, nego je utemeljena na kategoriji uma, kao i samo ljudsko pravo.

1915.- Rođena Ingrid Bergman, švedska filmska glumica, dobitnica "Oskar"-a (Stokholm, 29. 08. 1915 - London, 29. 08. 1982)

1853.- Rođen Jovan Miodragović, profesor Učiteljske škole u Beogradu, pedagog (Stanišinci, 29. 08. 1853 - Beograd, 14. 05. 1926)

1862.- Rođen Moris Meterlink, belgijski književnik, nobelovac (Gent, 29. 08. 1862 - Orlamond, 06. 05. 1949)

1922.- Rođen Arsenije Stefanović, novinar, filmski kritičar, urednik Umetničkog programa RTS-a, idejni tvorac "Štafete mladosti" (Gornje Grbice, 29. 08. 1922 - Beograd, 09. 09. 2000)

1922.- Rođen Mate Relja, hrvatski filmski reditelj (Šibenik, 29. 08. 1922 - Zagreb, 01. 08. 2006)

1923.- Rođen Ričard Atenborou, britanski pozorišni i filmski glumac, reditelj i producent, dobitnik "Oskar"-a (Kembridž, 29. 08. 1923)

1924.- Rođena Konsuelo Velaskez, španska filmska glumica i kompozitor (Guzman, 29. 08. 1924 - Meksiko Siti, 22. 01. 2005)

1931.- Rođen Stelios Kazancidis, grčki pevač (Atina, 29. 08. 1931 - Atina, 14. 09. 2001)

1934.- Rođen Đorđe Bukilica, majstor fotografije (Valjevo, 29. 08. 1934 - Beograd, 01. 03. 2010)

1938.- Rođen Dragan Kolundžija, književnik (Gornje Vodičevo, 29. 08. 1938)

1939.- Rođen Džoel Šumaher, američki reditelj, scenarista i producent (Njujork, 29. 08. 1939)

1942.- Rođena Gordana Kuić, književnica (Beograd, 29. 08. 1942)

1958.- Rođen Majkl Džozef Džekson, američki pop - pevač (Geri, 29. 08. 1958 - Los Anđeles, 25. 06. 2009)

1987.- Umro Li Marvin, američki filmski glumac, dobitnik "Oskar"-a (Njujork, 19. 02. 1924 - Tuson, 29. 08. 1987)

1997.- Umro Velimir Lukić, književnik i dramaturg, upravnik Narodnog pozorišta u Beogradu, direktor TV Beograd (Beograd, 10. 02. 1936 - Beograd, 29. 08. 1997)

2000.- Umro Marko Todorović, pozorišni, filmski i TV glumac (Prnjavor, 02. 06. 1929 - Beograd, 29. 08. 2000)

2004.- Umro Vladimir Velebit, revolucionar, političar i diplomata (Zadar, 19. 08. 1907 - Zagreb, 29. 08. 2004)

2005.- Umro Miloš Macura, direktor Saveznog zavoda za statistiku, predsednik Odbora za proučavanje stanovništva SANU, akademik (Beč, 20. 01. 1916 - Beograd, 29. 08. 2005)

**Bisernica** · 08-09-2011 10:15

30. avgust

Na današnji dan rođen je jedan od najznačajnjih srpskih pozorišnih glumaca Dobrica Milutinović, a ubijen poznati slikar Sava Šumanović.

Na današnji dan 1880. godine rođen je pozorišni glumac Dobrica Milutinović. Milutinović se školovao u Kragujevcu i Nišu, gde je na đačkim predstavama zapažen njegov glumački dar. Iz putujuće pozorišne trupe "Sinđelić", po preporuci Milovana Glišića, dolazi u Narodno pozorište u Beogradu. Neko vreme studirao je glumu u Minhenu. Veliki romantičar srpskog pozorišta, svoje najuspešnije glumačke kreacije dao je u preko 100 uloga domaćeg i svetskog repertoara - bio je Maksim Crnojević, Mitke, Don Karlos, Romeo, Otelo, Lir, Vronski. Učestvovao je u nastajanju Opere Narodnog pozorišta u Beogradu. U prvoj srpskoj operi Na uranku, imao je jednu od glavnih uloga. Igrao je na filmu, snimao za radio... Bard srpskog pozorišta, Milutinović je plenio svojim bujnim temperamentom, senzibilitetom i emocijama, sonornim baritonom i izuzetno lepom figurom. Njemu u čast, 1980. godine, ustanovljena je glumačka nagrada "Dobričin prsten" za životno delo.

Godine 1942, ubijen je slikar Sava Šumanović. Šumanović je slikarstvo učio u Umetničkoj školi u Zagrebu, a usavršavao se u Parizu. U ateljeu Andrea Lota upoznao se sa teorijom i praksom kubizma, tako da je po povratku u zemlju, postao najznačajniji predstavnik tog slikarskog pravca. Na izložbama u Beogradu, 1922. i 1928. godine, postiže zavidan uspeh. Oslobodivši se geometrijskih i racionalnih konstrukcija, Šumanović prihvata neoklasicističko slikarstvo i koloristički ekspresionizam. Najznačajnija njegova dela su: "Pijani brod", "Doručak na travi", "Iločki drum zimi", "Posle kupanja", "Ženski akt", "Kipar u ateljeu", "Antičke varijacije", "Berba", "Žene u prirodi" i druga. Impresioniraju njegove slike sa pariskim motivima i čuvenim šidskim pejzažima. Poslednju izložbu Šumanović je imao u Beogradu 1939. godine. Stradao je u Drugom svetskom ratu. Memorijalna galerija "Sava Šumanović" otvorena je 1952. godine u Šidu, kao legat slikareve majke. Na današnji dan 1942, Savu Šumanovića su, zajedno sa još 150 Srba iz Šida, uhapsile ustaše i odvele u Sremsku Mitrovicu. Svi oni su streljani i sahranjeni u zajedničkoj masovnoj grobnici.

30. p.n.e. - Umrla Kleopatra, egipatska kraljica
(69. p.n.e - Aleksandrija, 30.8.30. p.n.e)

1489 – Rođen Koređo (Antonio Alegri), italijanski slikar
(Koređo, 30.8.1489 – Koređo, 5.3.1534)

1807 – U katastrofalnom požaru potpuno izgoreo Veliki Bečkerek

1859 – Rođen Marko Car, književnik
(Herceg Novi, 30.8.1859 – Beograd, 1.11.1953)

1871 – Rođen Ernest Raderford, novozelandski fizičar, utemeljivač atomske fizike, nobelovac (Spring Grov, 30.8.1871 – Kembridž, 19.10.1937)

1920 – Obnovljena Pećka patrijaršija (ukinuta odlukom Porte 1766. godine), za patrijarha izabran beogradski mitropolit Dimitrije

1929 - Umro Ivo Vojnović, književnik
(Dubrovnik, 9.10.1857 – Beograd, 30.8.1929)

1931 – Rođen Jovan Ćirilov, dramaturg, književnik i pozorišni kritičar
(Kikinda, 30. 08. 1931)

1934 – Rođena Grozdana Olujić, književnica, dobitnica Ninove nagrade
(Erdevik, 30.8.1934)

1935 – Umro Anri Barbis, francuski novinar i književnik
(Asnije, 17.5.1874 – Moskva, 30.8.1935)

1935 – Rođen Aleksandar-Saša Subota, pijanista i džez muzičar
(Sarajevo,30.8.1935 – Beograd, 16.3.2007)

1941 – Počela nemačka opsada Lenjingrada u Drugom svetskom ratu

1943 – Rođen Žan-Klod Kili, francuski smučar, olimpijski rekorder i sportski funkcioner
(Val Dizer, 30.8.1943)

1948 – Rođen Dragoslav Stepanović, fudbaler i trener, reprezentativac
(Sibnica, 30.8.1948)

1969 – Rođen Vladimir Jugović, fudbaler, reprezentativac
(Trstenik, 30.8.1969)

1972 – Rođena Kameron Dijaz, američka filmska glumica
(San Dijego, 30.8.1972)

1993 – Umro Miloš Žutić, pozorišni, filmski i TV glumac
(Beograd, 16.11.1939 – Beograd, 30.8.1993)

1995 – NATO avijacija bombardovala Republiku Srpsku

2000 – Umro Dušan Đorđević, novinar, urednik Radio Beograda i direktor Tanjuga
(Pirot, 14.2.1945 – Beograd, 30.8.2000)

2002 – Umro Ljubiša Petruševski, oboista, profesor i dekan Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu, član Simfonijskog orkestra RTB-a
(Kumanovo, 3.8.1939 – Beograd, 30.8.2002)

2003 – Umro Čarls Bronson (Čarls Bušinski), američki filmski glumac
(Erenfeld, 3.11.1921 – Los Anđeles, 30.8.2003)

2003 – Umro Branko Vukojević, filmski i rok kritičar, urednik "Džuboksa"
(Beograd, 3.9.1956 – London, 30.8.2003)

2006 – Umro Vladimir Tretčikov, ruski slikar
(Petropavlovsk, 1914 – Južnoafrička Republika, 30.8.2006)

2006 – Umro Nagib Mahfuz, egipatski književnik, nobelovac
(Kairo, 11.12.1911 – Kairo, 30.8.2006)

2006 – Umro Glen Ford, američki filmski glumac
(Sent Kristin, 1.5.1916 – Beverli Hils, 30.8.2006)

2007 – Umro Dušan Tadić, filmski i TV glumac
(Tuzla, 30.10.1929 – Beograd, 30.8.2007)

2008 – Umro Vasilije-Vasa Pantelić, pozorišni, filmski i TV glumac, spiker i glumac Radio Beograda
(Ruma, 4.4.1922 – Beograd, 30.8.2008)

2010 – Umro Fransisko Varaljo, argentinski fudbaler, učesnik finala prvog Svetskog prvenstva 1930. godine u Montevideu
(La Plata, 5.2.1910 – La Plata, 30.8.2010)

**Bisernica** · 08-09-2011 10:16

31. avgust

Rođen rimski car Kaligula, umro francuski pesnik Šarl Bodler, poginuo bokserski šampion Roki Marćano, otvorena Velika škola u Beogradu, "Galenika" počela da proizvodi penicilin.

Rimski imperator Kaligula rođen je na današnji dan, 12. godine naša ere. Puno ime Kaligule je Gaj Cezar Germanik. Otac mu je bio Germanik čuveni general i posinak Okatvijana Avgusta, a majka Agripina Avgustova praunuka. Car je postao rano, u 25. toj godini, i u početku je imao briljantnu karijeru, jer je vladavinu počeo liberalnim merama. Međutim tada je nastupilo ludilo i Kaligula je počeo da se ponaša kao orijentalni despot, umislivši da je Bog i da nekontrolisano prazni rimsku blagajnu. Iz tog vremena je njegova navodna maksima - Neka me mrze samo neka me se plaše. Nastavio je još arogantnije pa je svog konja proglasio za senatora, a za suprugu je odbrao rođenu sestru. Posle njene smrti proglasio je za boginju. Međutim to ga nije stajalo života. Ubili su ga vojnici koje je poslao na pohod u Britaniju, "zaboravivši" da im obezebedi komoru. Tako se završio život čoveka koga su ti isti vojnici pre samo dve decenije od milošte prozvali Kaligula, što u prevodu znači vojnička čizmica i oblačili u paradnu vojničku odeću koju su sami šili za njega.

Francuski književnik Šarl Bodler umro je u Parizu 31. avgusta 1867. godine. Bodler, posle srednje škole putuje u Indiju odakle se brzo vraća i započinje život profesionalnog književnika u Parizu. Studirao je prava. Pored poezije pisao je kritike o likovnoj umetnosti, eseje i rasprave (Romantična umetnost). Slavu mu je donela zbirka pesama Cveće zla (1857). Ovo je najpoznatija i najuticajnija zbirka svetske poezije, koja je promenila ceo odnos prema poetskom delu i nagovestila poeziju 20. veka. No, upravo zbog tih pesma osuđen je na pariskom sudu za skarednost i blasfemiju, jer su njegove pesme vređala javni moral. Objavio je i Male pesme u prozi (Splin Pariza) (1868). Bio je zavisnik od opijuma i hašiša. Umro je u 46. godini od sifilisa.

1354 - Srpski državni sabor u Serezu proglasio "Dušanov zakonik"

1808 - Otvorena Velika škola u Beogradu

1811 - Rođen Teofil Gotje, francuski književnik (Tarb, 31.8.1811 - Neji, 22.10.1872)

1908 - Rođen Vilijam Sarojan, američki književnik (Fresno, 31.8.1908 - Fresno, 18.5.1981)

1921 - Rođen Vladimir Marenić, scenograf (Čaglin, 31.8.1921 - Beograd, 20.2.2010)

1930 - Umro Vladan Đorđević, političar, književnik i lekar (Beograd, 21.11.1844 - Beograd, 31.8.1930)

1941 - Umrla Marina Ivanovna Cvetajeva, ruska književnica (Moskva, 8.10.1892 - Jelabuga, 31.8.1941)

1945 - Rođen Van Morison (Džordž Ivan), irski rok muzičar (Belfast, 31.8.1945)

1947 - Proizveden prvi domaći penicilin u zemunskoj "Galenici"

1963 - Umro Žorž Brak, francuski slikar (Aržantej, 13.5.1882 - Pariz, 31.8.1963)

1969 - Poginuo Roki Marćano, američki bokser, svetski prvak u teškoj kategoriji (Bork, 1.9.1923 - Njutn, 31.8.1969)

1973 - Umro Džon Ford, američki filmski reditelj, dobitnik Oskara (Portland, 1.2.1895 - Palm Springs, 31.8.1973)

1986 - Umro Henri Mur, engleski vajar, član SANU (Kastlford, 30.7.1898 - Mač Hedem, 31.8.1986)

1997 - Poginula Ledi Dajana (Dajana Spenser), britanska princeza (Sandringem, 1.7.1961- Pariz, 31.8.1997)

1997 - Poginuo Dodi Al Fajed, egipatski milijarder (Aleksandrija, 15.4.1955 - Pariz, 31.8.1997)

2002 - Umro Lajonel Hempton, američki vibrafonista i džez kompozitor (Luisvil, 20.4.1908 - Njujork, 31.8.2002)

2005 - Umro Džozef Rotblat, fizičar, borac protiv nuklearnog naoružanja (Varšava, 411.1908 - London, 31.8.2005)

2007 - Umro Milenko Drašković, novinar, urednik Prvog programa Radio Beograda (Čačak, 25.2.1953 - Beograd, 31.8.2007)

**Bisernica** · 08-09-2011 10:22

1. septembar

Na današnji dan, umro je francuski kralj Luj XIV, poznatiji kao Kralj Sunce, a rođen Vladislav Ribnikar, osnivač lista "Politika". U Beogradu počela Prva konferencija šefova država i vlada nesvrstanih zemalja.

Na današnji dan 1715. godine umro je Luj XIV, francuski kralj, Kralj Sunce. Luj XIV je bio kralj Francuske iz dinastije Burbona, sin Luja XIII i Ane Austrijske. Postao je kralj 14. maja 1643, nekoliko meseci pre petog rođendana. U njegovo ime je vladala kao regent njegova majka Ana Austrijska, koja je glavninu vlasti predala kardinalu Mazarenu. Nakon smrti kardinala Mazarena 1661. godine, Luj XIV je preuzeo kontrolu nad vladom. Vladavina Luja XIV, poznatog kao Kralj Sunce, trajala je 72 godine. Bila je to najduža vladavina u evropskoj istoriji. Ojačao je moć i uticaj Francuske u Evropi. Francuska je u doba njegove vladavine ratovala u tri velika rata: Francusko-holandskom ratu, Ratu Velike alijanse i Ratu za špansko nasleđe. Učestvovala je i u dva manja rata: Devolucionom ratu i Ratu za reujedinjenja. Dok je vladao, Francuska je postigla ne samo političku i vojnu nadmoć, nego je dominirala i kulturom sa različitim ličnostima kao što su bili Molijer, Žan Rasin, Žan de Lafonten, Šarl Lebren ,Žan-Batist Lili, Jasent Rigo, Andre Lenotr, Klod Perol i Žil Arden-Mansar. Kulturna dostignuća tih ljudi doprinela su prestižu Francuske, njenog naroda, jezika i kralja.

Na današnji dan 1914. godine, umro je Vladislav Ribnikar, novinar, pokretač i urednik lista Politika. Vladislav Ribnikar je završio Višu gimnaziju i književnost sa filologijom na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Usavršavao se u Nemačkoj i Francuskoj, gde se bavio književno-prevodilačkim radom, a radio je i kao dopisnik jednog francuskog lista. Među prijateljima koji su bili na specijalizaciji u inostranstvu dobio je podršku za pokretanje novina u zemlji. Prvi broj Politike izašao je 25. januara 1904. godine na četiri strane i u tiražu od 1.300 primeraka. U njemu Ribnikar u uvodnom članku Zadatak nezavisne štampe daje buduću programsku orijentaciju lista, ali i suštinu bavljenja novinarskim pozivom uopšte. Osnivač i prvi direktor Vladislav Ribnikar je bio glavni i odgovorni urednik Politike samo u prvoj deceniji njenog izlaženja. Poginuo je u sudbonosnom jurišu na planini Rožaj kod Loznice, dan nakon smrti svog brata Darka, urednika Politike. Ostavio je neizbrisivi trag u jugoslovenskom novinarstvu.

- Nacionalni praznik Libijske Arapske Džamahirije

1832 – Rođen Ilarion Ruvarac, istoričar, akademik
(Sremska Mitrovica, 1.9.1832 - manastir Grgeteg, 8.8.1905)

1854 – Rođen Englbert Humperdink, nemački kompozitor
(Zigburg, 1.9.1854 – Nojsterlic, 27.9.1921)

1875 – Rođen Edgar Rajs Barouz, američki književnik, autor "Tarzana"
(Čikago, 1.9.1875 – Ensino, 19.3.1950)

1877 – Prvi put polagana matura u Srbiji

1909 – Osnovana Srednja muzička škola "Isidor Bajić" u Novom Sadu

1911 – Osnovan OFK Beograd

1922 – Rođen Mihajlo Mitrović, arhitekta
(Čačak, 1.9.1922)

1923 – Rođen Miodrag-Mile Bogdanović, estradni umetnik
(Beograd, 1.9.1923)

1923 – Rođen Roki Marćano, američki bokser, svetski prvak u teškoj kategoriji
(Bork, 1.9.1923 – Njutn, 31.8.1969)

1931 – U Moskvi izvršena prva transfuzija krvi u svetu

1939 – Nemačkim napadom na Poljsku počeo Drugi svetski rat

1961 – Počela Prva konferencija šefova država i vlada nesvrstanih zemalja u Beogradu

1963 – Otvoren stadion FK Crvena zvezda, popularna "Marakana"

1967 – Umro Ilja Grigorijevič Erenburg, ruski književnik i novinar
(Kijev, 15.1.1891 – Moskva, 1.9.1967)

1970 – Umro Fransoa Morijak, francuski književnik
(Bordo, 11.10.1885 – Pariz, 1.9.1970)

1973 – Umro Džon Ford, američki filmski reditelj, dobitnik Oskara
(Kejp Elizabet, 1.2.1895 – Palm Springs, 1.9.1973)

1973 – Rođen Savo Milošević, fudbaler, reprezentativac
(Bijeljina, 1.9.1973)

1978 – Umro Dušan Baranin, književnik i istoričar
(Žabljak, 3.8.1903 – Beograd, 1.9.1978)

1997 – U Podgorici objavljen prvi broj lista Vijesti

2004 – Teroristički napad na školu u Beslanu, u Severnoj Osetiji

2005 – Počela radi MTV Adria

2007 – Umrla Milica Jovanović, balerina, prvakinja Baleta Narodnog pozorišta u Beogradu, baletski pedagog, koreograf, baletski kritičar i istoričar
(Beograd, 26.2.1932 – Beograd, 1.9.2007)

2008 – Umro Jon Janku, rumunski dirigent, gost-dirigent Opere Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu
(Veliki Tomloš, 21.9.1931 – Temišvar, 1.9.2008)

2008 – Umro Tomas-Bata Junior, češki industrijalac vlasnik fabrike "Bata"
(17.9.1914 – Toronto, 1.9.2008)

**Bisernica** · 08-09-2011 10:22

2. septembar

Na današnji dan Japan kapitulirao, čime je označen kraj Drugog svetskog rata. Umro novinar i satiričar Vladimir Bulatović Vib.

Vladimir Bulatović Vib završio je Filozofski fakultet i Novinarsku diplomatsku školu je završio u Beogradu. Izuzetno talentovan, počeo je da piše već u mladim danima za listove Delo, Danas, Borba, Mladina, Jež... Nastavljajući tradiciju Domanovića i Nušića, Bulatović je u zbirci satiričnih tekstova Budilnik, objavljenoj 1963. godine, pokazao veliki smisao za sublimiranost forme, paradoks i aktuelne teme. Vibovi aforizmi bili su neizbežno štivo čitalaca Politike dugi niz godina. Zbog njih je često bio proganjan. Na osnovu Vibovih satiričnih tekstova igrani su pozorišni komadi. Najpoznatija njegova dela su: Menjačnica ideala, Veliko spremanje, Korak nazad, Šta je pisac hteo da kaže, Okretne i druge igre. Smatra se jednim od najvećih savremenih srpskih satiričara, koji nas je svojim delom uveo u sam vrh svetske literature. Dugogodišnji urednik Politike, Bulatović ja naučio novinarskom zanatu generacije mladih novinara, među kojima i danas poznata imena srpskog novinarstva.

Kapitulacijom Japana zvanično završen Drugi svetski rat. Japanski car Hirohito, prinuđen bacanjem atomskih bombi na Hirošimu 6. avgusta i Nagasaki dva dana kasnije, preko radija zvanično objavio kapitulaciju i naredio svim oružanim snagama da polože oružje.

1652 - Umro Hose Ribera, španski slikar
(Jativa, 12.1.1588 - Napulj, 2.9.1652)

1791 - Rođen Avram Petronijević, trgovac, političar, predsednik vlade i ministar inostranih dela Srbije (Oršava, 2.9.1791 - Carigrad, 10.4.1852)

1885 - Rođen Dragiša Vasić, književnik i publicista
(Gornji Milanovac, 2.9.1885 - Jasenovac, 21.4.1945)

1895 - Osnovan Međunarodni institut za bibliografiju u Briselu 1938. godine preimenovan u Međunarodnu federaciju za dokumentaciju

1901 - Rođen Zoltan Čuka, mađarski književnik i prevodilac
(Plandište, 2.9.1901 - Erd, 26.3.1984)

1909 - Rođena Milica Babić, kostimograf Narodnog pozorišta u Beogradu, supruga Ive Andrića (Bosanski Šamac, 2.9.1909 - Herceg Novi, 24.3.1968)

1910 - Rođen Skender Kulenović, književnik
(Bosanski Petrovac, 2.9.1910 - Beograd, 25.1.1978)

1914 - Rođen Veljko Vlahović, političar, publicista i diplomata, španski borac, pokretač radio stanice "Slobodna Jugoslavija", direktor "Borbe", član Izvršnog komiteta i sekretar CKSKJ (Rovci, 2.9.1914 - Ženeva, 7.3.1975)

1937 - Umro Pjer de Kuberten, francuski baron, osnivač modernog olimpijskog pokreta
(Pariz, 1.1.1862 - Lozana, 2.9.1937)

1943 - Rođen Đorđe Novković, kompozitor
(Sarajevo, 2.9.1943 - Zagreb, 6.5.2007)

1945 - Proglašena Demokratska Republika Vijetnam

1945 - Rođen Dragoljub Raša Todosijević, konceptualni umetnik
(Beograd, 2.9.1945)

1952 - Rođen Džimi Konors, američki teniser (Sent Luis, 2.9.1952)

1958 - TV Beograd emitovala prvu domaću TV dramu Slučaj u tramvaju

1962 - Katastrofalni zemljotres u Iranu

1965 - Rođen Lenoks Luis, britanski bokser, svetski šampion u teškoj kategoriji
(London, 2.9.1965)

1972 - Rođen Sergej Trifunović, pozorišni, filmski i TV glumac
(Mostar, 2.9.1972)

1980 - Umro Borivoje Mirković, novinar
(Beograd, 2.1.1937 - Beograd, 2.9.1980)

2000 - Umro Vladimir Vitas, džez pijanista i vibrafonista, član Velikog džez orkestra RTB-a (Beograd, 26.8.1935 - Beograd, 2.9.2000)

2005 - Umro Ratomir Vico, političar i diplomata, glavni urednik Prvog programa Radio Beograda, direktor RTB, ministar informisanja Srbije
(Prokuplje, 22.3.1941 - Beograd, 2.9.2005)

2007 - Umro Safet Isović, pevač (Bileća, 1936 - Sarajevo, 2.9.2007)

**Bisernica** · 08-09-2011 10:23

3. septembar

Na današnji dan 1658. godine umro engleski državnik i vojskovođa Oliver Kromvel. Čuveni ruski pisac Ivan Turgenjev umro je 3. septembra 1883. Boj na Deligradu, u Prvom srpskom ustanku, odigrao se 1806. godine.

Engleski državnik i vojskovođa Oliver Kromvel, vođa parlamentarnih snaga u engleskom građanskom ratu umro je na današnji dan 1658. godine. Posle pobede nad rojalistima ukinuo monarhiju i 1653. postao lord-protektor Engleske, Škotske i Irske. Dve godine posle njegove smrti monarhija obnovljena. Kada je 1642 izbio između kralja i Parlamenta otvoren sukob i građanski rat došle su do izražaja njegove sposobnosti organizatora i vojskovođe. Njegovi konjanici odigrali su odlučnu ulogu u velikoj pobedi vojske Parlamenta nad rojalistima kod Marston Mura 1644. godine. Postao je zamenik vrhovnog zapovednika vojske Parlamenta. Kralj Čarls prvi osuđen je na smrt i smaknut 1649, ukinuta je monarhija, a Engleska je postala republika pod nazivom Komonvelt ili slobodna država. Kromvel je pokorio Irsku i Škotsku, postigao uspehe ratujući sa Holandijom i Španijom i proglašen je doživotnim lordom-protektorom.

Ruski pisac Ivan Sergejevič Turgenjev, jedan od najznačajnijih predstavnika ruskog realizma, umro je 3. septembra 1883. godine. Prvi je ruski pisac čija su dela prodrla na Zapad gde je bio veoma popularan i imao veći ugled u francuskim nego u ruskim književnim krugovima. Bio jedan od ključnih pisaca koji je u velikoj meri doprineo da ruska književnost dobije svetski status. Turgenjev je bio impresioniran modernim društvom u Zapadnoj Evropi, pa se u domovinu vratio kao "zapadnjak", što je bila sušta suprotnost tadašnjem "slavenizmu", i verovao je da Rusija može postati bolja zemlja imitirajući Zapad i ukidajući zastarele institucije kao što je kmetstvo. Najpoznatija dela "Očevi i deca", "Lovčevi zapisi", "Uoči novih dana".

1821. - Umro Marašli - Ali paša, rumelijski valija i beogradski vezir (Maraš, - Beograd, 03. 09. 1821)

1875. - Rođen Ferdinand Porše, nemački konstruktor automobila (Mefersdorf, 03. 09. 1875 - Štutgart, 30. 01. 1951)

1889. - Rođen Isak Samokovlija, književnik (Goražde, 03. 09. 1889 - Sarajevo, 15. 01. 1955)

1903. - Rođen Risto Ratković, književnik (Bijelo Polje, 03. 09. 1903 - Beograd, 18. 06. 1954)

1921. - Rođen Živorad - Žika Mitrović, filmski reditelj i scenarista (Beograd, 03. 09. 1921 - Beograd, 29. 01. 2005)

1931. - Kralj Aleksandar Drugi Karađorđević oktroisao Ustav kojim je ozakonjena "šestojanuarska diktatura"

1934. - Počelo emitovanje emisije "Nacionalni čas" na Radio Beogradu, Radio Zagrebu i Radio Ljubljani

1939. - Rođen Slobodan Mašić, arhitekta, grafički dizajner i izdavač (Beograd, 03. 09. 1939)

1948. - Umro Eduard Beneš, češki političar i državnik, predsednik Čehoslovačke (Kozlanij, 28. 05. 1884 - Sezimovo - Ustiju, 03. 09. 1948)

1969. - Umro Ho Ši Min, vijetnamski revolucionar i državnik, prvi predsednik DR Vijetnama (Kim Lijen, 19. 05. 1890 - Hanoj, 03. 09. 1969)

1978. - Umro Dušan Borić, lekar, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu, akademik (Mogorić, 01. 09. 1889 - Beograd, 03. 09. 1978)

1981. - Umrla Zorica Šumadinac, pozorišna, filmska i TV glumica (Beograd, 02. 11. 1946 - Beograd, 03. 09. 1981)

1985. - Poginuo Dragan Mance, fudbaler "Partizana" (Beograd, 26. 09. 1962 - Zemun, 03. 09. 1985)

1991. - Umro Frenk Kapra, američki filmski režiser, dobitnik "Oskar"-a (Palermo, 18. 04. 1897- La Kinta, 03. 09. 1991)

2002. - Umrla Irena Kolesar, pozorišna, filmska i TV glumica (Slavonski brod, 22. 12. 1925 - Zagreb, 03. 09. 2002)

2008. - Umro dr Pavle Jovanović, profesor Pravnog fakulteta u Novom Sadu (Beograd, 1947 - Beograd, 03. 09. 2008)

**Bisernica** · 08-09-2011 10:24

4. septembar

Na današnji dan rođen francuski pisac i diplomata Fransoa Rene Šatobrijan. Iz Beograda 1884. godine krenuo prvi svečani voz na pruzi Beograd-Niš.

Na današnji dan 1768. rođen je Fransoa Rene de Šatobrijan, francuski književnik i diplomata. Posle ranjavanja u jednoj borbi protiv pristalica Francuske revolucije 1792. emigrirao je u Englesku, gde je ostao do 1800. Po povratku na vlast dinastije Burbon 1814, bio je diplomata i šef francuske diplomatije. Povukao se iz politike 1830. posle Julske revolucije. Čitavog života ostao je dosledni reakcionar. Dela: "Duh hrišćanstva" (čiji su deo kratki romani "Atala" i "Rene"), poema u prozi "Mučenici", "Put iz Pariza u Jerusalim", "Uspomene s onu stranu groba", epopeja o američkim Indijancima, politički spisi "Istorijski, politički i etički eseji o prošlim i sadašnjim revolucijama razmatranim u odnosu na Francusku revoluciju", "O Bonaparti i Burbonima".

Na današnji dan 1884. godine iz Beograda je krenuo prvi svečani voz na pruzi Beograd-Niš, prvi u tadašnjoj Kraljevini Srbiji. Početak gradnje pruge u julu 1881. godine simbolično je srebrnim budakom obeležio kralj Milan Obrenović. Ispraćaju svečanog prvog voza, iskićenog cvećem i srpskim trobojkama, pored velikog broja građana, prisustvovali su ugledni gosti iz Beča, Budimpešte i Pariza. Voz je krenuo u 8.30 časova, a u Niš je stigao u 18.23. Najstarija pruga na teritoriji današnje Srbije puštena je u rad avgusta 1854. i povezivala je Belu Crkvu sa delom Banata koji se danas nalazi u Rumuniji.

1809.- Rođen Julius Slovacki, poljski književnik (Kšeminjec, 04. 09. 1809 - Pariz, 03. 04. 1849)

1824.- Rođen Antun Brukner, austrijski kompozitor (Ansfeld, 04. 09. 1824 - Beč, 11. 10. 1896)

1837.- Američki fizičar Semjuel Morze izumeo telegraf

1870.- Francuska proglašena Republikom

1884.- Svečano otvorena železnička pruga Beograd - Niš

1896.- Rođen Antonen Arto, francuski pozorišni glumac i reditelj (Marsej, 04. 09. 1896 - Ivri, 04. 03. 1948)

1904. - Onovano Društvo srpskih umetnika "Lada" u Beogradu

1907.- Umro Edvard Grig, norveški kompozitor, pijanista i dirigent (Bergen, 15. 06. 1845 - Bergen, 04. 09. 1907)

1910.- Umro Anri Ruso, francuski slikar (Laval, 20. 05. 1844 - Pariz, 04. 09. 1910)

1949.- Rođen Adolf - Dado Topić, rok - muzičar (Osijek, 04. 09. 1949)

1950.- Rođen Aleksandar Berček, pozorišni, filmski i TV glumac, upravnik Narodnog pozorišta u Beogradu (Vrdnik, 04. 09. 1950)

1955. - Počela Liga šampiona u fudbalu

1965.- Umro Albert Švajcer, lekar, teolog , filozof, književnik i orguljaš, nobelovac (Kajzersverg, 14. 01. 1875 - Lambarene, 04. 09. 1965)

1980.- Počeo Iransko - irački rat

1981.- Rođena Bijons Žizel Nouls, američka pevačica (Hjuston, 04. 09. 1981)

1989.- Umro Žorž Simenon, francuski književnik (Lijež, 12. 02. 1903 - Lozana, 04. 09. 1989)

2006.- Umro Đakinto Faketi, italijanski fudbaler, reprezentativac i trener fudbalskog kluba"Inter" (Treviljo, 18. 07. 1942 - Milano, 04. 09. 2006)

2006.- Umro Petar Banićević, pozorišni, filmski i TV glumac , profesor Akademije umetnosti u Novom Sadu i Akademije umetnosti "Braća Karić" u Beogradu (Nikšić, 08. 02. 1930 - Beograd, 04. 09. 2006)

2008.- Umrla Dafina Milanović, vlasnica "Dafiment banke" (Skobalj, 1948 - Beograd, 04. 09. 2008)

**Bisernica** · 08-09-2011 10:30

5. septembar

Na današnji dan rođeni takozvani francuski Kralj Sunce - Luj XIV i jedan od najvažniji državnika Srbije u 19. veku Jovan Ristić.

Francuski kralj Luj XIV iz dinastije Burbona rođen je na današnji dan 1638. godine. Ostao je kralj u maju 1643, svega nekoliko meseci pre petog rođendana. U njegovo ime je vladala kao regent njegova majka Ana Austrijska, koja je glavninu vlasti predala kardinalu Mazarenu. Nakon smrti predsednika vlade kardinala Mazarena 1661. godine, Luj XIV je preuzeo kontrolu nad vladom. Vladavina Luja XIV, poznatog kao Kralj Sunce trajala je 72 godine. Bila je to najduža vladavina u evropskoj istoriji. Ojačao je moć i uticaj Francuske u Evropi. Francuska je u doba njegove vladavine ratovala u tri velika rata: u Francusko-holandskom ratu, Ratu Velike alijanse i Ratu za špansko nasleđe. Učestvovala je i u dva manja rata: Devolucionom ratu i Ratu za reujedinjenja.

Na današnji dan rođen je i političar, državnik i istoričar Jovan Ristić. Uz Iliju Garašanina i Nikolu Pašića, spada u red najvećih državnika Srbije 19. veka. Bio je osnivač i vođa Narodnoliberalne stranke, dva puta namesnik u ime maloletnih vladara, prvo u ime kneza Milana Obrenovića, a kasnije i u ime njegovog sina kralja Aleksandra Obrenovića, a 1878. godine bio je predstavnik Kneževine Srbije na Berlinskom kongresu kojim je priznata nezavisnost Srbije.

1568. - Rođen Tomazo Kampanela, italijanski filozof
(Stil, 05. 09. 1568 - Pariz, 21. 05. 1639)

1767. - Rođen August Vilhem Šlegel, nemački estetičar, književni kritičar i istoričar
(Hanover, 05. 09. 1767 - Bon, 12. 05. 1845)

1857. - Umro Ogist Kont, francuski filozof i matematičar
(Monpelje, 19. 01. 1798 - Pariz, 05. 09. 1857)

1876. - Umro Mihailo Ilić, major, načelnik štaba Ibarske vojske, pisac i naučnik, član Srpskog učenog društva
(Jagodina, 14. 11. 1845 - Jankov vrh, 05. 09. 1876)

1895. - U Beogradu počela sa radom Srpska crtačka i slikarska škola

1895. - Umro Jevrem Grujić, političar, ministar pravde i unutrašnjih poslova Srbije
(Darosava, 1826 - Beograd, 05. 09. 1899)

1899. - Umro Jovan Ristić, političar, istoričar i književnik
(Kragujevac, 13. 02. 1831 - Beograd, 05. 09. 1899)

1904. - Održan prvi kongres srpskih lekara i prirodnjaka

1913. - Rođena Vivijen Li, britanska pozorišna i filmska glumica, dobitnica "Oskar"- a
(Dardželing, 05. 09. 1913 - London, 08. 07. 1967)

1914. - Bitka na Marni u Prvom svetskom ratu

1919. - Umro Vasilij Ivanovič Čapajev, komandant Crvene armije i heroj ruskog građanskog rata
(Budajka, 1887 - Ljubišćenska - Čapajevo, 05. 09. 1919)

1923. - Rođena Miroslava Lili Petrović, klavirski pedagog
(Beograd, 05. 09. 1923 - Beograd, 19. 06. 2009)

1932. - Rođen Vladan Radovanović, multimedijalni umetnik, osnivač i rukovodilac Elektronskog studija Radio Beograda
(Beograd, 05. 09. 1932)

1940. - Rođena Rakel Velč (Džoana Rakel Tehada), američka filmska i pozorišna glumica
(Čikago, 05. 09. 1940)

1946. - Rođen Fredi Merkjuri, britanski pevač, član grupe "Kvin"
(Stoun Taun, 05. 09. 1946 - London, 24. 11. 1991)

1947. - Rođen Badi Majls, američki muzičar, osnivač i član grupe "Band of Gypsies"
(Omaha, 05. 09. 1947 - Ostin, 26. 02. 2008)

1951. - Rođen Paul Brajtner, nemački fudbaler, reprezentativac
(Kolbermor, 05. 09. 1951)

1972. - Pripadnici palestinske terorističke organizacije "Crni septembar" izvršili napad na izraelske sportiste - učesnike Olimpijskih igara u Minhenu

1986. - Umro Nikola Teodorović, scenograf Narodnog pozorišta u Somboru i TV Beograd
(Sombor, 23. 06. 1933 - Beograd, 05. 09. 1986)

1996. - Umro Borivoje Tasovac, pedijatar, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu, akademik, nosilac Ordena Legije časti
(Beograd, 1901 - Beograd, 05. 09. 1996)

1997. - Umrla Majka Tereza (Agnes Gondža Bojadžiju), misionarka, nobelovac
(Skoplje, 27. 08. 1910 - Kalkuta, 05. 09. 1997)

2000. - Umro Slavko Leovac, književnik, književni kritičar i istoričar, predsednik Akademije nauka i umetnosti Republike Srpske
(Mostar, 07. 03. 1929 - Beograd, 05. 09. 2000)

2003. - Umro Miloš Minić, političar i diplomata, savezni sekretar za inostrane poslove
(Preljina, 28. 08. 1914 - Beograd, 05. 09. 2003)

2008. - Umro dr Dušan Simić, profesor Mašinskog fakulteta u Kragujevcu, rektor Univerziteta u Kragujevcu
( 1928 - Kragujevac, 05. 09. 2008)

2008. - Umrla Zaida Krimšamhalov, pozorišna glumica, prvakinja Drame Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu
(Kragujevac, 1936 - Novi Sad, 05. 09. 2008)

2009. - Umro Vuk Pavlović, scenarista, dramaturg i filmski kritičar
(Beograd, 1970 - Beograd, 05. 09. 2009)

2010. - Umro Mario Kremzir, dirigent, vođa Akademskog hora "Jovan Bandur" u Pančevu, muzički urednik-producent Radio Beograda
(1936 - 05. 09. 2010)

**Bisernica** · 08-09-2011 10:31

6. septembar

Jedan od najčuvenijih svetskih reditelja svih vremena Akira Kurosava umro na današnji dan 1998. godine. Srpski odbojkaš Nikola Grbić rođen 1973. godine.

Godine 1998, umro je Akira Kurosava, japanski filmski reditelj, dobitnik Oskara. Jedan od najčuvenijih svetskih reditelja svih vremena, Kurosava je rođen u uglednoj samurajskoj porodici. Prve pouke o umetnosti dobio je od učitelja, koji je bio slikar i koji ga je podučavao, kako kaže Kurosava, na "način vaspitavanja genija". Od starijeg brata poprimio je izrazitu naklonost ka ruskoj književnosti. Kao reditelj debitovao je 1943. godine filmom Sanširo Sugata – Saga o Džudou". Japanska filmska umetnost bila je nepoznanica za mnoge u svetu sve do 1951. godine, kada je film Akira Kurosave Rašoman, dobio Zlatnog lava na Festivalu u Veneciji. Tokom 56 godina karijere snimio je 30 filmova. Filmovi Rašomon, Ran, Krvavi presto, Sedam samuraja i Kagemuša postali su svetska klasika. Tri puta je dobio Oskara, a 1990. godine, Američka filmska akademija nagradila ga je za životno delo. Kurosava je rođen 1910. godine u Tokiju.

1566 – Umro Sulejman II Veličanstveni, turski sultan
(6.11.1494 – Siget, 6.9.1566)

1688 – Beograd potpao pod austrijsku vlast

1757 – Rođen Mari-Žozef Lafajet, francuski general i političar
(Šato Kavanjak an Overnj, 6.9.1757 – Pariz, 20.5.1834)

1766 – Rođen Džon Dalton, engleski hemičar
(Kokermaut, 6.9.1766 – Mančester, 27.7.1844)

1877 – Rođen Petar Stojanović, kompozitor, profesor i direktor Muzičke škole "Stanković" u Beogradu
(Budim, 6.9.1877 – Beograd, 11.9.1957)

1905 – Osnovano Malo pozorište, prvo dečje pozorište u Beogradu

1914 – Počela bitka na Drini u Prvom svetskom ratu

1923 – Rođen Dušan Skovran, dirigent i muzički pisac
(Ohrid, 6.9.1923 – Plužine, 10.8.1975)

1923 – Rođen Petar Drugi Karađorđević, kralj
(Beograd, 6.9.1923 – Denver, 3.11.1970)

1925 – Osnovan Planinarski savez Jugoslavije

1925 – Rođen Anhel Gonzales, španski pesnik, borac protiv Frankove diktature, akademik
(Ovijedo, 6.9.1925 – Madrid, 12.1.2008)

1930 – Rođena Ebi Linkoln, američka džez pevačica, borac za ljudska prava
(Čikago, 6.8.1930 – Njujork, 14.8.2010)

1943 – Poginuo Miloš Savković, književnik
(Gračac, 28.4.1899 – Gajevi, 6.9.1943)

1944 – Saveznici bombardovali Leskovac u Drugom svetskom ratu

1953 – Rođena Ljiljana Habjanović- Đurović, književnica
(Kruševac, 6.9.1953)

1973 – Rođen Nikola Grbić, odbojkaš, reprezentativac
(Zrenjanin, 6.9.1973)

1983 – Umro Čedomir Brašanac, književnik
(Bingula, 2.2.1927 – Beograd, 6.9.1983)

1986 – Umro Dragan Jeremić, kritičar, filozof i estetičar
(Brđani, 24.5.1925 – Ljubljana, 6.9.1986)

1991 – Lenjingradu vraćeno ime Sankt Peterburg

1996 – Umro Mišel Oben, francuski slavista
(Ruan, 15.4.1923 – Grčka, 6.9.1996)

1997 – Umro Džordž (Đerđ) Šolti, mađarski dirigent
(Budimpešta, 21.10.1912 – Antib, 6.9.1997)

2007 – Umro Lučano Pavaroti, italijanski operski pevač, tenor
(Modena, 12.10.1935 – Modena, 6.9.2007)

2008 – Umrla Anita Pejdž, američka filmska glumica
(Flešing, 4.8.1910 – Los Anđeles, 6.9.2008)

2010 – Umro Klajv Doner, britanski filmski i TV reditelj
(London, 21.1.1926 – London, 6.9.2010)

**Bisernica** · 08-09-2011 10:33

7. septembar

Izgradnja hidroelektrane "Đerdap" počela na današnji dan 1964. godine. Reditelj, književnik i novinar Radivoje-Lola Đukić umro 1995. godine.

Na današnji dan 1964. godine u mestu Sip na jugoslovenskoj i u Gura Vaji na rumunskoj obali Dunava predsednici Jugoslavije i Rumunije Josip Broz Tito i Georgi Georgiju Dež prisustvovali su postavljanju kamena-temeljca na gradilištu hidroelektrane "Đerdap".

Reditelj, književnik i novinar Radivoje-Lola Đukić umro je 7. septembra 1995. godine. Majstor TV igre, napisao je i režirao više od 200 humorističkih emisija i TV komedija od kojih su najpopularnije: Servisna stanica, Na tajnom kanalu, Muzej voštanih figura, Ogledalo građanina Pokornog, Ljudi i papagaji, Crni sneg, Licem u naličje, Spavajte mirno, Sačulatac, Deset zapovesti, Ću - ćeš - će... Serijom Ogledalo građanina Pokornog postavljeni su temelji novog žanra, a Lola Đukić je od bezazlenog zabavljača prerastao u satiričara. Posle ove serije, Mihiz je za Lolu rekao da je "sam po kapacitetu ravan velikoj fabrici zabave". Odgovorni urednik zabavnog programa Radio Beograda, jedan od utemeljivača Televizije Beograd, Lola je bio i osnivač Humorističkog pozorišta u Beogradu - kasnije Pozorište na Terazijama.

1533 - Rođena Elizabeta I, engleska kraljica
(Grinvič, 7.9.1533 - Ričmond, 24.3.1603)

1707 - Rođen Žorž-Žak Leklerk Bifon, francuski prirodnjak i književnik
(Burgonj, 7.9.1707 - Pariz, 16.4.1788)

1788 - Pogubljen Koča Anđelković, kapetan, vođa srpskih dobrovoljaca u austrijsko-turskom ratu (Panjevac, 1755 - Tekija, 7.9.1788)

1812 - Počela Borodinska bitka

1833 - Petar II Petrović Njegoš dobio ruski pasoš

1909 - Rođen Elija Kazan, američki filmski i pozorišni reditelj, dobitnik Oskara
(Istanbul, 7.9.1909 - Njujork, 28.9.2003)

1914 - Rođen Džejms van Alen, američki fizičar
(7.9.1914 - Ajova, 9.8.2006)

1924 - Rođen Leonard Rozenman, američki kompozitor, dobitnik Oskara
(Bruklin, 7.9.1924 - Los Anđeles, 4.3.2008)

1931 - Rođen Ljiljana Kontić, pozorišna, filmska i TV glumica
(Savinac, 7.9.1931- Beograd, 17.7.2005)

1943 - Rođen Dario Arđento, italijanski reditelj i scenarista
(Rim, 7.9.1943)

1944 - Rođen Velibor-Bora Milutinović, fudbaler i trener
(Bajina Bašta, 7.9.1940)

1955 - Rođena Mira Furlan, pozorišna, filmska i TV glumica
(Zagreb, 7.9.1955)

1991 - Počela Haška mirovna konferencija o bivšoj Jugoslaviji

1994 - Umro Niki Hopkins, engleski pijanista
(London, 24.2.1944 - Nešvil, 7.9.1994)

1994 - Umro Terens Jang, britanski reditelj
(Šangaj, 20.6.1915 - Kan, 7.9.1994)

2007 - Umrla Mirjana Trajković, novinar, urednik Prvog programa Radio Beograda
(Zemun, 10.3.1951 - Beograd, 7.9.2007)

2008 - Umro Miljenko Dino Dvornik, hrvatski pevač
(Split, 20.8.1964 - Zagreb, 7.9.2008)

2008 - Umro Dragoslav Rančić, spoljnopolitički novinar i urednik Borbe, Politike i NIN-a (Kragujevac, 15.9.1935 - Beograd, 7.9.2008)

**Bisernica** · 08-09-2011 10:33

8. septembar

Svetski dan pismenosti. Svetski dan fizioterapeuta. Nacionalni praznik Makedonije. Dan omladine Beograda.

1331 - Krunisan srpski kralj Dušan Stefan Nemanjić

1474 - Rođen Ludoviko Ariosto, italijanski književnik
(Ređo Emilija, 8.9.1474 - Ferara, 6.7.1533)

1504 - Italijanski vajar Mikelanđelo Buonaroti završio statuu Davida. Pet metara visoka obnažena statua, koja prikazuje biblijskog junaka koji je ubio Golijata, isklesana je u jednom bloku mermera u periodu od 1501. do 1504. godine. Teška je 5.572 kilograma i visoka 5,17 metara. Ona je simbol muške lepote i bogate italijanske baštine, a tridesetogodišnjeg Mikelanđela učinila je najvećim vajarem toga doba.

1799 - Rođen Jovan Hadžić (Miloš Svetić), književnik, prevodilac i političar, prvi predsednik Matice srpske
(Sombor, 8.9.1799 - Novi Sad, 22.4.1869)

1830 - Rođen Frederik Mistral, francuski književnik, nobelovac
(Medeneo, 8.9.1830 - Medeneo, 15.3.1914)

1841 - Rođen Antonjin Dvoržak, češki kompozitor i dirigent
(Nelahozeves, 8.9.1841 - Prag, 1.5.1904)

1870 - Dubrovčanin Nikola Primorac brodom "Grad Dubrovnik" preplovio Atlantik

1875 - Rođen Kosta Jovanović, političar i ekonomista
(Vranje, 8.9.1875 -Vranje, 30.4.1930)

1899 - Umro Dimitrije Stamenković, trgovac i dobrotvor, predsednik Srpskog trgovačkog udruženja
(Beograd, 28.1.1845 - Beograd, 8.9.1899)

1906 - Rođen Fric Šilgen, nemački atletičar, nosilac olimpijske baklje na Olimpijskim igrama u Berlinu, 1936.
(Kenigštajn, 8.9.1906 - Berlin, 19.9.2005)

1928 - Rođen Karolj Ač, književnik i prevodilac, lektor-prevodilac Radio Beograda (Subotica, 8.9.1928)

1932 - Rođen Miodrag Vujačić Mirski, slikar, profesor Fakulteta primenjenih umetnosti u Beogradu (Rača Kragujevačka, 8.9.1932 - Beograd, 27.3.1997)

1935 - Rođen Alen Delon, francuski filmski glumac
(Skeaksk, 8.9.1935)

1936 - Rođena Mirjana Anastasijević, novinar i urednik Radio Beograda
(Skoplje, 8.9.1936 - Beograd, 1.1.2005)

1942 - Rođen Želimir Žilnik, filmski reditelj i scenarista (Niš, 8.9.1942)

1943 - Objavljena kapitulacija Italije u Drugom svetskom ratu

1948 - Obnovljen rad Fudbalskog saveza Jugoslavije

1949 - Umro Rihard Štraus, nemački kompozitor i dirigent
(Minhen, 11.6.1864 - Garmiš, 8.9.1949)

1950 - Predstavom "Dundo Maroje", u režiji Bojana Stupice, Jugoslovensko dramsko pozorište otvorilo "Festival dela renesansne dalmatinske književnosti", iz koga su se razvile "Dubrovačke letnje igre"

1954 - Rođen Radoslav Pavlović, dramski pisac, urednik TV Beograd
(Aleksandrovac, 8.9.1954)

1954 - Osnovan časopis za književnost, kulturna i društvena pitanja "Braničevo"

1991 - Makedonija proglasila nezavisnost

1997 - Umro Mobutu Sese Seko, predsednik Zaira
(Lisala, 14.10.1931 - Rabat, 8.9.1997)

1997 - Umro Božidar Dželebdžić, neuropsihijatar
(1927 - Beograd, 8.9.1997)

2005 - Prestao s izlaženjem nedeljnik "Vojska"

2005 - Umro Dragoje Lukić, književnik i publicista
(Miloševo Brdo, 1927 - Beograd, 8.9.2005)

2009 - Umro dr Sava Dedijer, profesor Mašinskog fakulteta u Beogradu
(1922 - 8.9.2009)

2009 - Umro Miodrag Vartabedijan Varta, akademski slikar, profesor Beogradske politehnike (Mladenovac, 1933 - Beograd, 8.9.2009)

2009 - Umro Majk Bonđorno, italijansk TV voditelj
(Njujork, 26.5.1924 - Monte Karlo, 8.9.2009)

2010 - Umro Slobodan Lale Obradović, novinar i publicista, urednik Tnjuga, profesor Fakulteta političkih nauka u Beogradu
(Kragujevac, 20.3.1921 - Beograd, 8.9.2010)

2010 - Umro Predrag Živančević, novinar "Borbe", "Ježa", "TV Novosti", saradnik RTB-a
(Beograd, 18.8.1934 - Beograd, 8.9.2010)

**Bisernica** · 11-09-2011 09:31

9. septembar

Rođenje književnika i prevodioca Joakima Vujića i smrt kineskog revolucionara i državnika Mao Cedunga obeležili današnji dan kroz istoriju.

Godine 1772. rođen je Joakim Vujić, književnik i prevodilac. Joakim Vujić je bio učitelj, književnik, putopisac, ali pre svega, prvi organizator pozorišne umetnosti u Srbiji. Prevodio je, glumio, bio reditelj, scenograf, tehničar koji pomera zavesu, štampa plakate... U Mađarskom pozorištu u Pešti je 1813. godine prikazao prvu pozorišnu predstavu na srpskom jeziku "Kreštalice". Putovao je, i u svakom mestu gde su živeli Srbi, Temišvaru, Novom Sadu, Aradu, Segedinu i Pančevu osnivao pozorišne trupe. Na poziv kneza Miloša odlazi u Kragujevac, gde 1835. godine otvara "Prvi knjaževsko-serbski teatar" i postaje njegov direktor. U ovom dvorskom teatru predstave su igrane samo u prisustvu Miloša Obrenovića. Prvu srpsku profesionalnu teatarsku družinu "Leteće diletantsko pozorište" Vujić je osnovao u Novom Sadu 1838. godine. Narodno pozorište u Kragujevcu nosi njegovo ime, kao i susreti profesionalnih pozorišta Srbije.

Na današnji dan 1976. godine umro je kineski revolucionar i državnik Mao Cedung, jedan od osnivača Komunističke partije Kine, koji je 1949. u Pekingu proglasio Narodnu Republiku Kinu. Prve jedinice kineske Crvene armije stvorio je sa Ču Deom 1931. godine, a rukovođenje partijom je preuzeo 1935. U oktobru 1934. sa Čuom je poveo "Dugi marš" svojih jedinica, što se pokazalo odlučujućim u građanskom ratu protiv pristalica Čang Kaj Šeka (kineski nacionalisti) i u borbama protiv japanske okupacione armije. I u vreme kada je staljinizam bio odbačen u Sovjetskom Savezu ostao je dosledan njegovoj viziji komunističkog sistema.

1585 - Rođen Arman Žan d Plezi Rišelje, francuski kardinal i državnik
(Pariz, 9.9.1585 - Pariz, 4.12.1642)

1737 - Rođen Luiđi Galvani, italijanski lekar i fizičar
(Bolonja, 9.9.1737 - Bolonja, 4.12.1798)

1828 - Rođen Lav Nikolajevič Tolstoj, ruski književnik
(Jasna Poljana, 9.9.1828 - Astapovo, 20.11.1910)

1873 - Rođen Maks Rajnhart (Goldman), reditelj
(Baden, 9.9.1873 - Njujork, 31.10.1943)

1886 - Rođen Mirko Korolija, književnik
(Kistanje, 9.9.1886 - Šibenik, 10.7.1934)

1886 - U Bernu osnovana Međunarodna unija za zaštitu književnih i umetničkih dela

1898 - Umro Stefan Malarme, francuski književnik
(Pariz, 18.3.1842 - Valvens, 9.9.1898)

1901 - Umro Anri Tuluz Lotrek, francuski slikar i grafičar
(Albi, 24.11.1864 - dvorac Malrom, 9.9.1901)

1908 - Rođen Čezare Paveze, italijanski književnik i prevodilac
(Santo Stefano Belbo, 9.9.1908 - Torino, 27.8.1950)

1913. - Rođen Džesi Ovens, američki atletičar, svetski i olimpijski rekorder
(Danvil, 9.9.1913 - Takson, 31.3.1980)

1915 - Umro Mihailo Valtrović, arhitekta i istoričar umetnosti
(Beograd, 17.9.1839 - Beograd, 9.9.1915)

1923 - Obavljen prvi noćni let u istoriji svetskog vazduhoplovstva na liniji Pariz – Beograd – Bukurešt – Istambul

1925 - Rođen Veljko Guberina, advokat
(Vriginmost, 9.9.1925)

1928 - Rođen Sol Le Vit, američki skulptor, slikar, grafičar, osnivač minimalizma i konceptualizma u umetnosti
(Hartford, 9.9.1928 - Njujork, 8.4.2007)

1934 - Rođen Mladen Markov, književnik
(Samoš, 9.9.1934)

1944 - Bugarska kapitulirala u Drugom svetskom ratu

1952 - Kod Velikog ratnog ostrva potonuo brod "Niš" sa 102 putnika i 3 člana posade - najveća brodska tragedija kod nas

1966 - Rođena Bojana Lekić, novinar, glavni i odgovorni urednik Informativnog programa RTS-a i BKTV
(Beograd, 9.9.1966)

1996 - SRJ i Hrvatska uspostavile diplomatske odnose

1997 - Umro Predrag Pepi Laković, pozorišni, filmski i TV glumac
(Skoplje, 28.3.1929 - Beograd, 9.9.1997)

2000 - Umro Arsenije Stefanović, novinar, filmski kritičar, urednik Umetničkog programa RTS-a, idejni tvorac "Štafete mladosti"
(Gornje Grbice, 29.8.1922 - Beograd, 9.9.2000)

2001 - Umro Radomir-Bajo Šaranović, pozorišni, filmski i TV reditelj, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu
(Kosovi Lug, 4.12.1937 - Beograd, 9.9.2001)

2007 - Umro Zoran Tadić, hrvatski reditelj, scenarista i filmski kritičar
(Livno, 2.9.1941 - Zagreb, 9.9.2007)

2009 - Umro Miroslav Sukdolak, filmski i TV snimatelj
(Cetinje, 23.6.1930 - Beograd, 9.9.2009)

2010 - Umro Dušan Tešić Meca, doajen srpskog automobilističkog novinarstva
(Kraljevo, 18.2.1940 - Beograd, 9.9.2010)

2010 - Umro Jergen Bent Larsen, danski šahista
(Tilsted, 4.3.1935 - Buenos Ajres, 9.9.2010)

**Bisernica** · 11-09-2011 09:35

10. septembar

Danas je Svetski dan prevencije samoubistava. Na današnji dan u Sen Žermenu potpisan mirovni ugovor kojim je formalno prestala da postoji Austro-Ugarska monarhija.

Obeležava se Svetski dan prevencije samoubistva, vodećeg uzroka prerane smrti. Na svetskom nivou, broj samoubistava se u proteklih 60 godina povećao za 60 odsto. U svetu se svakih 30 sekundi dogodi samoubistvo. Svake godine više od 900 hiljada ljudi sebi oduzme život, što je više nego što ih pogine u ratovima, upozorava Svetska zdravstvena organizacija. To je ujedno i vodeći uzrok prerane smrti koji je moguće sprečiti. Svake godine ubije se dvostruko više ljudi nego što strada u ratu. SZO navodi da dnevno 3.000 ljudi u svetu sebi oduzme život.

Na današnji dan 1919. godine u dvorcu Sen Žermen kod Pariza predstavnici Austrije, pobedničkih sila u Prvom svetskom ratu i država naslednica Austro-Ugarske potpisali su mirovni ugovor kojim je formalno prestala da postoji austrougarska monarhija. Priznate su novonastale države među kojima i Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca. Mirovnim ugovorom Austriji je zabranjeno da se ujedini sa Nemačkom, a na ime reparacija Saveznicima je predala svoju mornaricu.

1526. - Turska vojska osvojila Budim

1839. - Rođen Čarls Sanders Pirs, američki filozof
(Kembridž, 10. 09. 1839 - Milford, 14. 04. 1914)

1875. - Poginuo Petar - Pecija Popović, hajdučki harambaša, vođa ustanika bosanske Krajine
( Gaštica, 10. 09. 1875)

1906. - Štampan prvi broj humorističko-satiričnog lista "Šabačka čivija"

1919. - Sklopljen Sen Žermenski mirovni sporazum posle Prvog svetskog rata

1922. - Rođena Draga Ilić-Jonaš, spiker Radio Beograda
(Valjevo, 10. 09. 1922 - Beograd, 28. 08. 2007)

1934. - Rođen Dejan Čavić, pozorišni, filmski i TV glumac i reditelj
(Zenica, 10. 09. 1934)

1957. - Rođen Andrej Makin, ruski književnik
(Krasnojarsk, 10. 09. 1957)

1976. - Avionska nesreća iznad sela Gaj, u regionu Vrbovca, sudar aviona DC- 9 "Ineks Adrije" i "Britiš ervejza", poginulo 162 putnika i 14 članova posade

1995. - Avijacija NATO bombardovala srpske ciljeve kod Banjaluke

1996. - Generalna skupština Organizacije ujedinjenih nacija usvojila Sporazum o potpunoj zabrani nuklearnih proba

2001. - Savet bezbednosti Organizacije ujedinjenih nacija ukinuo embargo na uvoz oružja SRJ, uveden marta 1998. godine

2001. - Umro Dragoslav Antonijević, etnolog, akademik
(Aleksinac,17. 10. 1930 - Beograd, 10. 09. 2001)

2002. - Na Institutu za sudsku medicinu u Beogradu osnovana prva DNK laboratorija u SRJ

2010. - Umro Radomir Rade Marković, pozorišni, filmski, radio i TV glumac, profesor - Akademije umetnosti u Novom Sadu
(Beograd, 14. 10. 1921 - Zabok, 10. 09. 2010)

2010. - Umro Dušan Maričić, sudija Vrhovnog suda Srbije, predsednik Rukometnog kluba - "Metaloplastika" iz Šapca
(Loznica, 1938 - Šabac, 10. 09. 2010)

2010. - Umro Marin Šuica, hrvatski teniser, juniorski prvak sveta u kategoriji do 16 godina
( - Sekešfehervar, 10. 09. 2010)

**Bisernica** · 11-09-2011 09:38

11. septembar

Na današnji dan 1944. godine rođen je poznati srpski pisac, profesor i scenarista Milovan Vitezović. Godine 1971. umro je bivši lider Sovjetskog saveza Nikita Hruščov. Pre deset godina napadnut Svetski trgovinski centar u Njujorku.

Na današnji dan 1971. godine umro je Nikita Sergejevič Hruščov, vođa Sovjetskog Saveza nakon smrti Josifa Staljina. Bio je prvi sekretar Komunističke partije Sovjetskog Saveza (KPSS) od 1953. do 1964. i premijer Sovjetskog Saveza od 1958. do 1964. Nakon Staljinove smrti, marta 1953. došlo je do borbe oko vlasti između različitih frakcija u partiji. Hruščov je pobedio, a njegov glavni rival, šef NKVD-a Lavrentij Berija, likvidiran je u decembru. Hruščov je pratio reformski kurs, i šokirao delegate na 20. partijskom kongresu, 23. februara, 1956, svojim čuvenim Tajnim govorom u kome je odbacio "kult ličnosti", koji je okruživao Staljina, i optužio Staljina za zločine počinjene tokom Velikih čistki.Postao je Premijer Sovjetskog Saveza 27. marta 1958. godine. Hruščov se zalagao za reformu sovjetskog sistema. Tokom posete Ričarda Niksona Sovjetskom Savezu 1959. godine, Hruščov je učestvovao u onome šta je kasnije postalo poznato kao "Kuhinjska debata". Hruščovljev novi stav prema zapadu kao rivalu umesto kao zlom entitetu je otuđio SSSR od komunističke Kine. Hruščoveljevi partijski rivali su ga razrešili na sastanku Centralnog komiteta 14. oktobra, 1964. Razrešenje je bilo u mnogome zbog njegovog osobenjaštva i čudnih manira, koje je partija smatrala ogromnom brukom na međunarodnoj sceni.Nakon uklanjanja sa vlasti, Nikita Hruščov je proveo sedam godina u kućnom pritvoru. Umro je u svom domu u Moskvi, 11. septembra,

Godine 1944. rođen je Milovan Vitezović, srpski pisac, profesor i scenarista. Piše pesme, romane, eseje, kritike, aforizme, filmska i TV scenarija. Objavio je više od četrdeset knjiga u preko sto pedeset izdanja; zastupljen je u preko pedeset antologija srpske i svetske poezije, proze, književnosti za decu, aforizama, fantastike i televizijskih drama. Aforizmi su mu objavljivani u nizu evropskih novina, od hamburškog Sterna, do moskovske Nedelje, prevođeni i na grčki, rumunski, hebrejski, švedski, italijanski. Njegovi satirični tekstovi često su objavljivani u Ježu. Autor je brojnih televizijskih drama i serija, tekstova za pozorišna izvođenja i filmskih scenarija. Televizijski filmovi snimljeni po njegovim scenarijima prikazivani su na evropskim televizijama ORF i ZDF. Vitezović je književnik urednik Umetničkog programa RTS-a.

1524.- Rođen Pjer d Ronsar, francuski (Vandomua, 11. 09. 1524 - Sen Kozm- Le Tur, 27. 12. 1585)

1766.- Porta ukinula Pećku patrijaršiju (obnovljena 30. avgusta 1920. godine)

1823.- Umro Dejvid Rikardo, engleski ekonomista (London, 19. 04. 1772 - London, 11. 09. 1823)

1885.- Rođen Dejvid Herbert Lorens, engleski književnik (Istvud, 11. 09. 1885 - Vans, 02. 03. 1930)

1903.- Rođen Teodor Adorno, nemački sociolog i filozof (Franfurkt na Majni, 11. 09. 1903 - Visp, 06. 08. 1969)

1914.- Rođen Pavle (Gojko Stojčević), episkop pećki, mitropolit beogradsko- karlovački, 44. patrijarh srpski (Kućanci, 11. 09. 1914 - Beograd, 15. 11. 2009)

1919.- Rođen Milutin Čolić, novinar, filmski kritičar i publicista, upravnik Narodnog pozorišta u Užicu, osnivač FEST-a (Potočanji, 11. 09. 1919 - Beograd, 22. 02. 2009)

1920.- Rođen Milutin Garašanin, arheolog, akademik (Beograd, 11. 09. 1920 - Beograd, 04. 04. 2002)

1923.- Rođen Vasilije Mokranjac, kompozitor (Beograd, 11. 09. 1923 - Beograd, 27. 05. 1984)

1935.- Rođen German Stepanovič Titov, ruski kosmonaut (Verhneje Zilino, 11. 09. 1935 - Moskva, 20. 09. 2000)

1937.- Počela prva sajamska manifestacija na Beogradskom sajmu

1940.- Umro Milan Jovanović - Batut, lekar, profesor Velike škole i prvi dekan Medicinskog fakulteta u Beogradu (Sremska Mitrovica, 10. 10. 1847 - Beograd, 11. 09. 1940)

1940.- Rođen Brajan de Palma, američki filmski reditelj, scenarista i montažer (Njujork, 11. 09. 1940)

1944.- Formirana Jugoslovenska rečna ratna flotila

1945.- Rođen Franc Bekenbauer, najuspešniji nemački fudbaler svih vremena, trener, selektor reprezentacije (Minhen, 11. 09. 1945)

1957.- Umro Petar Stojanović, kompozitor, profesor i direktor Muzičke škole "Stanković" u Beogradu (Budim, 06. 09. 1877 - Beograd, 11. 09. 1957)

1973.- Vojni puč u Čileu

1973.- Ubijen Salvador Aljende, čileanski političar i državnik, predsednik Čilea (Valparaiso, 26. 07. 1908 - Santjago de Čile, 11. 09. 1973)

1978.- Rođen Dejan Stanković, fudbaler, reprezentativac (Beograd, 11. 09. 1978)

1978.- Umro Roni Petersen, švedski automobilista, vozač "Formule 1" (Orebro, 14. 02. 1944 - Milano, 11. 09. 1978)

1979.- Umro Agostinjo Neto, angolski književnik, političar i državnik, predsednik Angole (Ikolo e Bengo, 17. 09. 1922 - Moskva, 11. 09. 1979)

1995.- Umro Ratko Ilić, TV reditelj (Beograd, 1944 - Beograd, 11. 09. 1995)

1999. - Umro Momčilo Đujić, četnički vojvoda (Kovačić, 1907 - San Markos, 11. 09. 1999)

2001.- Teroristički napad na zgrade Svetskog trgovinskog centra u Njujorku i Pentagona u Vašingtonu

2003.- Umrla Ana Lind, švedski političar i diplomata, ministar inostranih poslova Švedske (Stokholm, 19. 06. 1957 - Stokholm, 11. 09. 2003)

2004.- Umro Petros VII, patrijarh aleksandrijski i cele Afrike (Sigkari, 03. 09. 1949 - ostrvo Alonisos, 11. 09. 2004)

2006.- Umro Džozef Hejz, američki književnik (Indijanopolis, 02. 08. 1918 - Sent Augustin, 11. 09. 2006)

2006.- Umro Joakim Fest, nemački književnik, Hitlerov biograf (Berlin, 08. 12. 1926 - Kronberg, 11. 09. 2006)

2007.- Umro Stevan Koički, fizičar, potpredsednik SANU, akademik (Bačka Palanka, 21. 08. 1929 - Beograd, 11. 09. 2007

2007.- Umro Džo Zavinul, austrijski džez-pijanista i kompozitor (Beč, 07. 07. 1932 - Beč, 11. 09. 2007)

2009.- Umro Huan Almeida Boske, kubanski političar, lider Kubanske revolucije, potpredsednik Kube (Havana, 17. 02. 1927 - Havana, 11. 09. 2009)

**Bisernica** · 12-09-2011 19:52

12. septembar

Na današnji dan rođen književnik, političar i dramaturg Milan Grol, preminuo novinar Predrag Milojević. Izrael se, posle 38 godina okupacije, povukao iz pojasa Gaze.

Na današnji dan 1876. godine rođen je književnik, političar i dramaturg Milan Grol. Diplomirao je 1899. godine na Filološko-literarnom odseku Filozofskog fakulteta u Beogradu, a potom dve godine studirao književnost i pozorište u Parizu. Od 1903. do 1906. godine radi kao dramatrug u Narodnom pozorištu, potom predaje francuski jezik u Prvoj gimnaziji, a 1909. godine biva postavljen za upravnika Narodnog pozorišta u Beogradu. U toku Prvog svetskog rata obavlja dužnost šefa srpskog Pres biroa u Ženevi. Posle rata se vraća na mesto upravnika Narodnog pozorišta, gde ostaje sve do 1924. Tada je postavljen na mesto podsekretara u Ministarstvu inostranih dela, a zatim i na mesto ambasadora Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca u Turskoj. Za poslanika u Narodnoj skupštini Kraljevine je izabran 1925. na listi Demokratske stranke. Tri godine kasnije postao je i ministar prosvete, a na toj dužnosti ostaje do januara 1929. godine. Po prestanku ministarskog mandata organizuje osnivanje Kolarčevog narodnog univerziteta, na čijem čelu je bio od osnivanja do početka Drugog svetskog rata. Do 1943. bio je član Jugoslovenske kraljevske vlade u emigraciji u Londonu, a posle sporazuma Tito-Šubašić u martu 1945. kao potpredsednik ušao je u Vladu Demokratske Federativne Jugoslavije u kojoj je bio do avgusta iste godine. Milan Grol počinje avgusta 1945. otvorenu borbu protiv komunista svojim nedeljnim listom "Demokratija", koji se ubrzo zatvara, jer su sindikati odbili da njihovi članovi štampaju taj list. Demokratskoj stranci je ubrzo zabranjen rad, a izvestan broj omladinaca nastavlja ilegalno da deluje. Međutim, ubrzo su skoro svi pohapšeni i poslati na dugogodišnje robije (među njima i Borislav Pekić). Milan Grol je bio predsednik Demokratske stranke od 1940. do 1946. godine, a umro je 1952. godine u Beogradu.

Godine 1999. umro je novinar Predrag Milojević. Milojević je završio Filozofski fakultet u Beogradu, na kome je kasnije asistirao profesoru Brani Petronijeviću. Tekstove u "Politici" počeo je da objavljuje 1921. godine, a nedugo zatim postaje i njen stalni saradnik. Između dva rata bio je dopisnik "Politike" iz Nemačke i Engleske. Posle Drugog svetskog rata radio je kao specijalni dopisnik iz inostranstva i komentator spoljnopolitičke rubrike "Politike", sve do penzionisanja 1967. godine. Saradnju sa matičnim listom nastavio je do pred smrt, objavljujući komentare i sećanja u redovnoj kolumni pod nazivom "Kažem ja sebi". Doajen srpskog i svetskog žurnalizma uvršten je u "Almanah" Američkog bibliografskog društva među pet stotina najuglednijih ljudi u svetu 1995. godine. Milojević je bio jedan od prvih novinara koji je razgovarao sa Adolfom Hitlerom. Intervjuisao je Musolinija, Čerčila, Čemberlena. Svoje čitaoce upoznao je sa delima Fojerbaha, Hemingveja, Kafke i mnogih drugih.

1764 - Umro Žan - Filip Ramo, francuski kompozitor (Dižon, 24.9.1683 - Pariz, 12.9.1764)

1852 - Rođen Simo Matavulj, književnik (Šibenik, 12.9.1852 - Beograd, 4.3.1908)

1874 - Umro Božidar Petranović, pravnik i istoričar književnosti, akademik (Šibenik, 18. 2. 1809 - Venecija, 12.9.1874)

1888 - Rođen Moris Ševalije, francuski pevač (Pariz, 12.9.1888 - Pariz, 1.1.1972)

1916 - Bitka na Kajmakčalanu u Prvom svetskom ratu

1934 - Rođen Muharem Pervić, književni i pozorišni kritičar, urednik Kulturno-umetničkog programa TV Beograd (Ključ, 12.9.1934)

1936 - Rođen Tahir Kulenović, flautista (Bihać, 12.9.1936)

1975 - Rođena Merion Džons, američka atletičarka, svetska i olimpijska rekorderka (Los Anđeles, 12.9.1975)

1980 - Umro Dušan Matić, književnik (Ćuprija, 13.9.1898 - Beograd, 12.9.1980)

1982 - Rođen Vanja Udovičić, vaterpolista, reprezentativac (Beograd, 12.9.1982)

1995 - Umro Džeremi Bret, britanski filmski i TV glumac (Berksvel Grendž, 3.11.1933 - London, 12.9.1995)

2005 - Izrael se, posle 38 godina okupacije, povukao iz pojasa Gaze

2006 - Umro Milorad Nikolić Popac, fudbaler BSK, reprezentativac (1920 - SAD, 12.9.2006)

2008 - Umro Vukašin Maraš, generalni sekretar Auto-moto saveza Jugoslavije, šef Službe Državne bezbednosti Crne Gore, ministar unutrašnjih poslova i zamenik ministra odbrane SRJ, savetnik crnogorskog predsednika za spoljnu bezbednost (Bijelo Polje, 5.2.1938 - Podgorica, 12.9.2008)

2008 - Umro Dejvid Foster Volis, američki književnik (Itaka, 21.2.1962 - Klermon, 12.9. 2008)

2008 - Umro Tomislav Ladan, hrvatski filolog, književnik, leksikograf, direktor Hrvatskog leksikografskog zavoda "Miroslav Krleža" (Ivanjica, 1932 - Zagreb, 12.9.2008)

2009 - Umro Živorad Lazić, novinar, književnik i scenarista (Lugavčina, 28.12.1933 - Beograd, 12.9.2009)

2009 - Umro Norman Borlag, američki agronom, izumitelj "Zelene revolucije" u ishrani ljudi, nobelovac (Soud, 25.3.1914 - Dalas, 12.9.2009)

**Bisernica** · 27-09-2011 19:11

13. septembar

Današnji dan obeležava se kao Dan Beogradskog univerziteta. Umro italijanski književnik Dante Aligijeri. Rođen Lavoslav Ružička, hemičar, nobelovac.

1808 - Univerzitet u Beogradu obeležava svoj Dan i 203 godine postojanja. Kao Dan beogradskog Univerziteta proslavlja se 13. septembar, kada je 1808. godine počela nastava na Visokoj školi koju je u Beogradu osnovao Dositej Obradović. Beogradski univerzitet svake godine upiše oko 15.000 brucoša, a ukupno ima oko 90.000 studenata na 31 fakultetu. Studentima predaje oko 5.000 nastavnika i saradnika. Univerzitet ima i 11 naučnih instituta na kojima je zaposleno još oko 1.500 stručnjaka.

1321 - Umro Dante Aligijeri, italijanski književnik
(Firenca, 21.5.1265 - Ravena, 13.9.1321)

Dante Aligijeri je poticao iz plemićke porodice, ali mu to nije smetalo da postane jedan od najreprezentativnijih pesnika ljudskog trpljenja i nadanja. Prvo Danteovo pesničko delo Mladenački život nadahnuto je ljubavlju prema Beatrisi, koju je upoznao u najranijoj mladosti i koja je odigrala presudnu ulogu u njegovom životu i stvaranju. Zbog sukoba sa papom Bonifacijem VIII, morao je da, posle hapšenja, zauvek napusti Firencu. Proteran, on je dvadeset poslednjih godina svog života proveo u političkoj emigraciji. Politička aktivnost nije ga učinila slavnim, kao što je to bio slučaj sa njegovim besmrtnim putovanjem kroz pakao, ovekovečenim u Božanstvenoj komediji.

1887 - Rođen Lavoslav Ružička, hemičar, nobelovac
(Vukovar, 13.9.1887 - Mamern, 26.9.1976)

Ružička je diplomirao i doktorirao na Visokoj tehničkoj školi u Karlsrueu. Bio je docent i profesor Tehničke škole u Cirihu i predavač organske hemije na Univerzitetu u Utrehtu. Niz godina je proveo na čelu Laboratorije za organsku hemiju u Cirihu, gde je dočekao i penziju. Zajedno sa svojim saradnicima Ružička je objavio preko pet stotina naučnih publikacija. Veliki je njegov doprinos povezivanju dostignuća organske hemije sa industrijskim istraživanjem, posebno u oblasti industrije parfema. Za istraživanja u oblasti sinteze polnih hormona, Lavoslov Ružička je 1939. godine dobio Nobelovu nagradu za hemiju.

1592 - Umro Mišel Montenj, francuski filozof
(Perigor, 28.2.1533 - Perigor, 13.9.1592)

1788 - Njujork proglašen prestonicom Sjedinjenih Američkih Država

1819 - Rođena Klara Šuman, nemačka pijanistkinja
(Lajpcig, 13.9.1819 - Frankfurt, 20.5.1896)

1872 - Umro Ludvig Fojerbah, nemački filozof
(Landšut, 28.7.1804 - Rehenberg, 13.9.1872)

1874 - Rođen Arnold Šenberg, austrijski kompozitor
(Beč, 13.9.1874 - Los Anđeles, 13.7.1951)

1896 - Osnovan Savez lovačkih udruženja Kraljevine Srbije - danas Lovački savez Srbije

1898 - Rođen Dušan Matić, književnik
(Ćuprija, 13.9.1898 - Beograd, 12.9.1980)

1903 - Rođen Branimir Ćosić, književnik i novinar, urednik lista "Pravda"
(Štitar, 13.9.1903 - Beograd, 29.1.1934)

1905 - Rođena Klodet Kolber, francuska filmska glumica, dobitnica Oskara (Pariz, 13.9.1905 - Bridžtaun, 31.7.1996)

1933 - Rođen Duško Trifunović, književnik i novinar, urednik RTS-a
(Sijekovac, 13.9.1933 - Novi Sad, 28.1.2006)

1936 - Rođen Nedeljko Dragić, animator, jedan od osnivača "zagrebačke škole" crtanog filma (Paklenica, 13.9.1936)

1939 - Rođen Radoslav Lazić, pozorišni reditelj, profesor Akademije umetnosti u Novom Sadu (Sanski Most, 13.9.1939)

1941 - Rođen Henri Edvard Roberts, američki inženjer, dizajner prvog komercijalnog personalnog računara (Majami, 13.9.1941 - Makon, 1.4.2010)

1956 - Predstavljen prvi hard disk - IBM 305 RAMAC

1973 - Rođen Fabio Kanavaro, italijanski fudbaler, reprezentativac
(Napulj, 13.9.1973)

1979 - Rođen Ivan Miljković, odbojkaš, reprezentativac
(Niš, 13.9.1979)

1992 - Umro Entoni Perkins, američki filmski glumac, dobitnik Oskaraa
(Njujork, 4.4.1932 - Los Anđeles, 13.9.1992)

1993 - Potpisan izraelsko-palestinski sporazum o palestinskoj autonomiji na okupiranim teritorijama

1999 - Umro Vladimir Pogačić, filmski reditelj, direktor Jugoslovenske kinoteke
(Karlovac, 23.9.1919 - Beograd, 13.9.1999)

2001 - Umro Petar Mijić, diplomata
(Prizren, 21.6.1938 - Lion, 13.9.2001)

2002 - Otvoren prvi golf teren u Jugoslaviji

2006 - Umro Zoran Dimitrijević Čava, fudbaler "Partizana" i "Dinama"
(Beograd, 28.8.1962 - Nant, 13.9.2006)

2008 - Umro Ivan Ćulum, urednik PGP RTS-a
(1939 - 13.9.2008)

2009 - Umro prof. dr Slobodan Lotina, načelnik Centra za vaskularnu hirurgiju Kliničkog centra Srbije
(1940 - Beograd, 13.9.2009)

2010. - Umro Tihomir Tepavčević, odbojkaš, reprezentativac
(Donji Očauš, 7.9.1929 - Beograd, 13.9.2010)

2011. - Rođen jedan mali Rastko,sunce bakino

**Bisernica** · 27-09-2011 19:13

14. septembar

Na današnji dan 1219. godine proglašena je autokefalnost Srpske pravoslavne crkve. Godine 1927. poginula Isidora Dankan, američka balerina, začetnica modernog baleta.

Na današnji dan 1219. godine proglašena je autokefalnost Srpske pravoslavne crkve kod romejskog (vizantijskog) cara Teodora I Laskarisa i nikejskog patrijarha Manojla Haritopula. Autokefalnost je izdejstvovao Sava Nemanjić, koji je izabran za prvog srpskog arhiepiskopa sa sedištem u manastiru Žiča. Car Stefan Dušan Nemanjić je 1346. godine uzdigao srpsku crkvu u rang patrijaršije. Uspostavljanje srpske patrijaršije značilo je ostvarivanje duhovnog jedinstva srpskog naroda sa ostalim narodima koji su živeli u Dušanovom carstvu. Ono je, međutim, značilo i sukob sa obnovljenom Vizantijom i carigradskim patrijarhom. Posle pada srpske države pod tursku vlast, patrijaršija je prestala da postoji. Obnovljena je 1557. godine, na zauzimanje Mehmeda Sokolovića, koji je za patrijarha postavio svog brata Makarija.

Godine 1812. francuski car Napoleon I ušao je u Moskvu, koju su Rusi u povlačenju zapalili, sprečivši zimovanje i snabdevanje njegovih trupa. Francuske trupe će ubrzo početi povlačenje pošto im je bilo onemogućeno svako snabdevanje. Iz Rusije se na kraju povuklo svega nekoliko desetina hiljada vojnika iako je Napoleon u pohod na Rusiju krenuo s vojskom od oko 600.000 vojnika.

1769. - Rođen Aleksandar Humbolt, nemački prirodnjak, jedan od osnivača moderne geografije (Berlin, 14. 09. 1769 - Berlin, 06. 05. 1859)

1829. - Sklopljen mir u Jedrenu između Rusije i Turske

1836. - Otvoren Austrijski konzulat u Beogradu

1849. - Rođen Ivan Petrovič Pavlov, ruski fiziolog, nobelovac
(Rjazanj, 14. 09. 1849 - Lenjingrad, 27. 02. 1936)

1852. - Umro Artur Velzli Velington, engleski vojvoda, vojskovođa i feldmaršal (Dablin, 01. 05. 1769 - Sen Pol, 14. 09. 1852)

1860. - Umro Miloš Obrenović, knez (1815 - 1839. i 1858 - 1860)
(Dobrinja, 18. 03. 1783 - Beograd, 14. 09. 1860)

1860. - Knez Mihailo Obrenović po drugi put stupio na kneževski presto

1863. - Umro Pavle Stamatović, književnik, istoričar i političar
(Kupinovo, 11. 04. 1805 - Novi Sad, 14. 09. 1863)

1879. - Umro Teodor Valerio, francuski slikar
(Arseranž, 18. 02. 1819 - Viši, 14. 09. 1879)

1886. - Rođen Jan Masarik, češki političar i diplomata
(Prag, 14. 09. 1886 - Prag, 09. 03. 1948)

1914. - Rođen Tihomir Janić, sudija Vrhovnog suda Srbije i Jugoslavije
(Beloševac, 14. 09. 1914 - Beograd,17. 02. 2008)

1916. - Umro Hose Ečegeraja, španski književnik, nobelovac
(Madrid, 19. 04. 1839 - Madrid, 14. 09. 1916)

1917. - Rođen Etore Sotsas, italijanski arhitekta i dizajner, osnivač i direktor dizajnerske grupe - MEMFIS (Insbruk, 14. 09. 1917 - Milano, 31.12. 2007)

1918. - Rođen Izrael Lopez Čačao, kubanski basista i kompozitor, pionir mamba (Havana, 14. 09. 1918 - Majami, 22. 03. 2008)

1922. - Rođen Aleksandar Obradović, sportski lekar i fudbalski trener (Mionica, 14. 09. 1922 - Beograd, 23. 06. 2000)

1927. - Poginula Isidora (Izadora) Dankan, američka balerina, začetnica modernog baleta (San Francisko, 27. 05. 1878 - Nica, 14. 09. 1927)

1937. - Umro Tomaš Garig Masarik, češki filozof, političar i državnik, prvi predsednik Čehoslovačke (Hodonjin, 07. 05. 1850 - Lanim, 14. 09. 1937)

1941. - Rođen Bogdan Tirnanić, novinar
(Beograd, 14. 09. 1941 - Beograd, 16. 01. 2009)

1948. - Rođena Ivana Stefanović, kompozitor, državni sekretar Ministarstva kulture Srbije (Beograd, 14. 09. 1948)

1958. - Patrijarh German (Hranislav Đorić) ustoličen za 43. poglavara Srpske pravoslavne crkve

1960. - U Bagdadu osnovana Organizacija zemalja izvoznica nafte - OPEC

1974. - Umro Milo Bošković, književnik
(Trebaljevo, 03. 06. 1937 - Titograd, 14. 09. 1974)

1976. - Umro Pavle Karađorđević, knez
(Petrograd, 28. 04. 1893 - Neji, 14. 09. 1976)

1982. - Umrla Grejs Keli, američka filmska glumica, dobitnica "Oskar"-a, princeza od Monaka (Filadelfija, 12. 11. 1929 - Monte Karlo, 14. 09. 1982)

1983. - Rođena Ejmi Vajnhaus, britanska pevačica (London, 14. 09. 1983)

2001. - Umro Stelios Kazancidis, grčki pevač
(Atina, 29. 08. 1931 - Atina, 14. 09. 2001)

2001. - Umrla Olga Ivanović - Banjanin, pozorišna, filmska i TV glumica
(Horgoš, 20. 05. 1921 - Beograd, 14. 09. 2001)

2005. - Umro Vladimir Volkov, francuski književnik
(Pariz, 1923 - Perigor, 14. 09. 2005)

2008. - Umro Genadij Nikolajevič Trošev, ruski general, komandant trupa na Kavkazu, heroj - Rusije (Berlin, 14. 03. 1947 - Perm, 14. 09. 2008)

2009. - Umro Patrik Svejzi, američki filmski glumac
(Hjuston, 18. 08. 1952 - Los Anđeles, 14. 09. 2009)

Tema: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Alati teme

Oceni ovu temu

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Slične teme

YU Muzički vremeplov .....!!

Vaš današnji račun?

Koji je rok trajanja današnjih brakova?

Na današnji dan pre 13 godina ubijen je novinar Slavko Ćuruvija

Da li je današnje obrazovanje adekvatno za našu decu?

Članovi koji su pročitali ovu temu: 0

Oznake za ovu temu

Dozvole