SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

**Bisernica** · 29-10-2011 08:36

27. oktobar

Na današnji dan rođeni Erazmo Roterdamski i Džems Kuk. UNESKO usvojio preporuke o čuvanju i zaštiti pokretnih - slika.

1469. - Rođen Erazmo Roterdamski, holandski humanista, filozof i filolog
(Roterdam, 27. 10. 1469 - Bazel, 12. 07. 1536). Prebacivali su mu nezakoniti dolazak na svet. Da li zato što su roditelji prstom pokazivali na njega i savetovali svojoj deci da ga se klone, detinjstvo maloga Erazma nije bilo nimalo nasmejano. On nije imao učešća u veselim igrama svojih vršnjaka. Kad mu je bilo deset godina, šalju ga u tada vrlo poznat koledž u Deventar , gde su se surevnjivo čuvale tradicije katoličke crkve. On je rastao i sve više sanjao o drugim vidicima, širim od onih koje su mu otkrivali njegovi učitelji. Nejasno je predosećao da se u starim tekstovima krije nešto drugo, sasvim različito od onoga što su mu tumačili: neiscrpna lepota koju će mu ubrzo otkriti Vergilojevi i Ovidijevi stihovi. Erazmo je sačuvao najlepšu uspomenu na ove vesnike zore novog doba, izvanrednog i jedinstvenog u istoriji evropske misli, doba enesanse , vraćanja Starom veku i vaspitanja na grčkim i latinskim uzorima.

1728. - Rođen Džems Kuk, britanski kapetan, moreplovac i istraživač
(Morton-in-Klivlend, 27. 10. 1728 - Havaji, 14. 02. 1779).Džems Kuk je rođen u skromnoj porodici u Martonu blizu današnjeg grada Mildsboroa. Kuk je bio jedno od petoro dece majke Grejs i Džemsa starijeg, škotskog imigranta, radnika na farmi. Kao dete Džems se s porodicom preselio na farmu Ejri Holm , gde se školovao u lokalnoj školi (koja je danas muzej), a njegovo obrazovanje finansirao je očev poslodavac. U 13 godina počeo je da radi s ocem, koji je upravljao farmom. Kada je imao 16 godina, Kuk je napustio kuću da bi radio kao kalfa u jednom dućanu u ribarskom selu Stejt. Prema legendi Kuk je osetio žudnju za morem gledajući ga kroz izlog dućana. Istinita ili ne kasnije je svoju potporu dobila u njegovim prekomorskim geografskim otkrićima od kojih je najzanačajnije otkriće Australije.

1980.- Generalna konferencija UNESKO-a usvojila je "Preporuke o čuvanju i zaštiti pokretnih - slika", čime je prvi put zvanično skrenuta pažnja na kulturnu i istorijsku važnost televizijskih i filmskih snimaka. Upućen je apel da se odlučnom akcijom osigura zaštita audio-vizuelnog nasleđa. Na predlog Češke Republike, 2006. godine UNESCO je proglasio 27. oktobar za Svetski dan audio-vizuelne kulturne baštine.

2002. - Umrla Jansana Petrović, novinar i urednik TV Beograd

1782. - Rođen Nikolo Paganini, italijanski violinista i kompozitor
(Đenova, 27. 10. 1782 - Nica, 27. 05. 1840)

1858. - Rođen Teodor Ruzvelt, američki političar i državnik, predsednik SAD
(Njujork, 27. 10. 1858 - Njujork, 06. 01. 1919)

1867. - Rođen Dragiša Lapčević, političar i publicista
(Užice, 27. 10. 1867 - Beograd, 14. 08. 1939)

1885. - Rođen Vladimir Ćorović, istoričar, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, rektor - Beogradskog univerziteta
(Mostar, 27. 10. 1885 - Grčka, 12. 04. 1941)

1909. - Rođen Đorđe Jovanović, književnik
(Beograd, 27. 10. 1909 - Slatina, 23. 07. 1943)

1912. - Rođen Sajrus Lio Sulcberger, američki novinar i publicista
(Njujork, 27. 10. 1912 - Pariz, 20. 09. 1993)

1914. - Rođen Dilan Tomas, velški književnik
(Svonsi, 27. 10. 1914 - Njujork, 09. 11. 1953)

1918. - Rođena Tereza Rajt, američka filmska glumica, dobitnica "Oskar"-a
(Njujork, 27. 10. 1918 - Nju Hevn, 06. 03. 2005)

1928. - Rođen Slavoljub Đukić, novinar i publicista
(Slovac, 27. 10. 1928)

1932. - Rođen Žan Pjer Kasel, francuski filmski i TV glumac
(Pariz, 27. 10. 1932 - Pariz, 20. 04. 2007)

1952. - Rođen Roberto Beninji, italijanski filmski glumac, dobitnik "Oskar"- a (Mizerikordia, 27. 10. 1952)

1964. - Rođen Žarko Petrović, odbojkaš, reprezentativac
(Novi Sad, 27. 10. 1964 - Novi Sad, 02. 04. 2007)

1969. - Snažan zemljotres pogodio Banja Luku

1990. - Štampan prvi broj nedeljnika "Vreme"

1990. - Umro Ugo Tonjaci, italijanski filmski glumac
(Kremona, 23. 03. 1922 - Rim, 27. 10. 1990)

2002. - Umrla Jansana Petrović, novinar i urednik TV Beograd
(Beograd, 24. 04. 1952 - Beograd, 27. 10. 2002)

2006. - Umro Slavoljub Vava Stanković, akademski vajar
(Beograd, 09. 01. 1928 - Beograd, 27. 10. 2006)

2007. - Umro Franci Slak, slovenački filmski i televizijski reditelj, scenarista i producent, profesor - Akademije za pozorište, film, radio i televiziju u Ljubljani
(Krško, 01. 02. 1953 - Ljubljana, 27. 10. 2007)

2008. - Umrla Jasmina Puljo, prevodilac, balerina, solista Baleta Narodnog pozorišta u Beogradu,učitelj joge, prva jogina u Jugoslaviji
(Skoplje, 16. 09. 1915 - Beograd, 27. 10. 2008)

2010. - Umro Nestor Fernandez Kiršner, argentinski političar i državnik, generalni sekretar Unije južnoameričkih država, predsednik Argentine
(Rio Galjegos, 25. 02. 1950 - El Kalafat, 27. 10. 2010)

**Bisernica** · 29-10-2011 08:38

28. oktobar

Prvi srpski doktor muzičkih nauka, kompozitor, Miloje Milojević rođen na današnji dan 1884. godine. Slavni brazilski fudbaler Garinča rođen 28. oktobra 1933. Italija, na danšnji dan 1940. godine, napala Grčku - što je u istoriji poznato kao Dan "OHI".

Kompozitor i muzikolog Miloje Milojević rođen je u Beogradu 28. oktobra 1884. godine. Milojević je muziku učio u Beogradu, studirao u Minhenu, a doktorirao u Pragu, postavši prvi srpski doktor muzičkih nauka. Bio je učitelj pevanja na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Osnovao je univerzitetsko kamerno udruženje "Colegumum musicum", bio dirigent Prvog beogradskog pevačkog društva i "Obilića", muzički kritičar "Politike" i "Srpskog književnog glasnika" i pokretač časopisa "Muzika". Kao kompozitor, sledbenik Mokranjca, u narodnoj muzici je tražio inspiraciju za originalno stvaranje.

Slavni brazilski fudbaler Manoel Fransisko don Santos Garinča rođen je na današnji dan 1933. godine. Poznat i kao "ptičica", Garinča je bio važan igrač u pohodima Brazilaca na titule 1958. i 1962. godine. Igrao je na pozicija krila i bio poznat po driblingu koji je odbrambene igrače ostavljao na "pogrešnoj nozi". Pele je jednom izjavio da Brazil nikada ne bi osvojio tri kupa da nije bilo Garinče u timu. Garinča je imao jednu kraću nogu i od svog hendikepa napravio je dve prednosti - neuhvatljiv dribling i centrašut "pogrešnom nogom".

Italija je, na danšnji dan 1940. godine, napala Grčku, što je u istoriji poznato i kao Dan "OHI" (Dan "Ne fašizmu"). Italijani su Grčku napali iz Albanije. Rat je trajao do 6. aprila 1941.godine i označio je početak balkanske kampanje Drugog svetskog rata. Nakon katastrofalnog poraza italijanske vojske, Grčko-italijanski je završen nemačkim napadom koji je usledio u drugoj polovini aprila.

1492. - Španski moreplovac Kristifor Kolumbo otkrio Kubu

1704. - Umro engleski filozof Džon Lok (Rington, 29. 08. 1632 - Haj Lejver, 28. 10. 1704)

1716. - Umro pomorac, matematičar i pedagog Marko Martinović (Perast, 15. 07. 1663 - 28. 10. 1716)

1857. - Uspostavljen međunarodni telegrafski saobraćaj na relaciji Beograd - Carigrad preko Niša i Sofije

1858. - U Srbiji donet prvi Zakon o Narodnoj skupštini

1886. - Postavljen "Kip slobode" u Njujorku, poklon Francuske američkom narodu

1892. - Prva javna projekcija crtanog filma u svetu - pionir kinematografije Emil Rejno predstavio u muzeju Greven u Parizu svoje "iluminirane pantomime", u spomen na taj događaj, 28. oktobar obeležava se, od 2002. godine, kao Svetski dan animiranog filma

1914. - Rođen američki mikrobiolog Džonas Edvard Salk (Njujork, 28. 10. 1914 - La Džola, 23. 06. 1995)

1915. - Umro književnik Milutin Uskoković (Užice, 04. 06. 1884 - Toplica, 28. 10. 1915)

1922. - Iz Napulja krenuo "Marš na Rim", fašistički udar u Italiji

1923. - Umro političar i publicista Stojan Protić, ideolog Radikalne stranke i prvi predsednik vlade Kraljevine SHS (Kruševac, 16. 01. 1857 - Beograd 28. 10. 1923)

1938. - Rođen Ljubiša Jeremić, književnik, književni kritičar i teoretičar, profesor Filološkog fakulteta u Beogradu (Knjaževac, 28. 10. 1938)

1939. - Rođen advokat i gimnastičar, reprezentativac Jugoslavije, Miroslav Cerar, svetski i olimpijski šampion (Ljubljana, 28. 10. 1939)

1944. - Štampan prvi broj lista "Politika" posle Drugog svetskog rata

1945. - Rođen ruski filmski glumac i režiser Nikita Sergejevič Mihalkov (Moskva, 28. 10. 1945)

1947. - Osnovan Gradski zavod za zdravstvenu zaštitu u Beogradu

1955. - Rođen kompjuterski magnat Bil Gejts (Vilijem Henri), osnivač kompanije "Majkrosoft" (Sietl, 28. 10. 1955)

1967. - Rođena Džulija Roberts, američka filmska i TV glumica, dobitnica "Oskar"-a (Smirna, 28. 10. 1967)

1999. - Umro španski književnik Rafael Alberti (Puerto de Santa Marija, 06. 12. 1902 - Puerto de Santa Marija, 28. 10. 1999)

2000. - Umro filmski reditelj Aleksandar Petrović (Beograd, 02. 04. 1929 - Beograd, 28. 10. 2000)

2005. - Umro pozorišni, filmski i TV glumac Ljubomir Ljuba Tadić, bard jugoslovenskog i srpskog glumišta (Uroševac, 31. 05. 1929 - Beograd, 28. 10. 2005)

2007. - Umro Slobodan Kalezić, književnik i istoričar književnosti, profesor Filozofskog fakulteta u Nikšiću, akademik (Klikovače, 13. 12. 1944 - Beograd, 28. 10. 2007)

2008. - Umro Radivoje Đurović, akademski slikar (Beograd, 15. 10.1950 - Beograd, 28.10. 2008)

**Bisernica** · 29-10-2011 08:40

29. oktobar

Na današnji dan 1990. godine izašao prvi broj nedeljnika "Vreme". Godine 1911. preminuo američki novinski magnat Džozef Pulicer.

Godine 1911. preminuo Džozef Pulicer, američki novinski magnat. Pulicer je emigrirao iz Mađarske 1964. godine. U toku građanskog rata borio se na strani Severa. Radio je kao reporter, da bi zatim kupio listove "Sent Luis Dispeč" i "Njujork Vorld". Ovaj poslednji je svojim senzacionalističkim člancima i uzbudljivim reportažama, crtežima i slikama o kriminalu, korupciji i društvenim skandalima ubrzo postigao visoki tiraž. Tako je Pulicer postao začetnik masovne bulevarske štampe, tzv. "žute štampe". Godine 1903. osnovao je novinarsku školu na Kolumbija univerzitetu, a od 1917. iz njegove fondacije, dodeljuje se prestižna "Pulcerova nagrada" za žurnalizam, karikaturu i književnost, a od 1943., i za muzičko stvaralaštvo.

Na današnji dan 1990. godine izašao prvi broj nedeljnika "Vreme" koji su osnovali grupa novinara koja je napustila nedeljnik NIN, grupa beogradskih disidenata, kao i novinara lista "Borba". Pripreme za štampanje prvog broja trajale su punih sedam meseci.

1321. - Umro Milutin Nemanjić, kralj (1282 - Nerodimlje, 29. 10. 1321)

1783. - Umro Žan D Alamber, francuski filozof, fizičar i matematičar, enciklopedista, akademik (Pariz, 17. 11. 1717 - Pariz, 29. 10. 1783)

1876. - Đuniska bitka u Srpsko-turskom ratu

1882. - Rođen Žan Žirodu, francuski književnik (Belak, 29. 10. 1882 - Pariz, 31. 01. 1944)

1888. - Potpisana Konvencija o Sueckom kanalu

1889. - Umro Nikolaj Gavrilovič Černiševski, ruski novinar i književnik
(Saratov, 24. 07. 1828 - Saratov, 29. 10. 1889)

1897. - Rođen Jozef Gebels, nemački političar, ministar prosvete i propagande, teoretičar nacizma, ratni zločinac (Rajt, 29. 10. 1897 - Berlin, 01. 05. 1945)

1923. - Turska je proglašena republikom, a Mustafa Kemal Ataturk izabran za njenog prvog predsednika

1927. - Rođen Žilber Beko (Fransoa Žilber Sili), francuski pevač
(Tulon, 29. 10. 1927 - Pariz, 18. 12. 2001)

1929. - Počela svetska ekonomska kriza

1938. - Rođen Momčilo Antonović, slikar, profesor Fakulteta likovnih umetnosti u Beogradu (Kruševac, 29. 10. 1938)

1943. - Rođen Dušan Ivković, košarkaš i trener, predsednik Svetske trenerske košarkaške organizacije(Beograd, 29. 10. 1943)

1945. - Osnovan Savez novinara Jugoslavije

1956. - Izraelski napad na Sinaj

1971. - Rođena Vinona Rajder (Laura Horovic), amerčka filmska glumica
(Vinona, 29. 10. 1971)

1977. - Umro Radomir - Raša Plaović, pozorišni glumac
(Ub, 07. 02. 1899 - Beograd, 29. 10. 1977)

1985. - Umro Pavle Stefanović, muzički kritičar i pisac
(Kruševac, 22. 03. 1901 - Beograd, 29. 10. 1985)

2000. - Umro Milika Šundić, novinar Radio Beograda
(Župa Nikšićka, 29. 05. 1928 - Beograd, 29. 10. 2000)

2002. - Umro Dragan Malešević - Tapi, slikar (Beograd, 22. 01. 1949 - Beograd, 29. 10. 2002)

2004. - Umro Zoran Jovanović, pijanista i kompozitor, profesor Akademije umetnosti u Novom Sadu
(Skoplje, 06. 04. 1936 - Beograd, 29. 10. 2004)

2008. - Umro Ismet Ico Voljevica, hrvatski karikaturista
(Mostar, 18. 07. 1922 - Zagreb, 29. 10. 2008)

2009. - Umrla Darinka Mihailović - Pavlović, pijanistkinja, profesor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu
(Beograd, 11. 07. 1936 - 29. 10. 2009)

2010. - Umro Marselino Kamačo, španski sindikalni lider, prvi generalni sekretar federacije španskih radnika
(Soria, 21. 01. 1918 - Madrid, 29.10. 2010)

2010. - Umro Vojislav Korać, istoričar arhitekture, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, direktor Instituta za istoriju umetnosti, akademik
(Debelo brdo, 06. 06. 1924 - Beograd, 29.10. 2010)

**Bisernica** · 30-10-2011 13:15

30. oktobar

Kapitulacijom Turske 30. oktobra 1918. prestala da postoji Otomanska imperija. Majstor fotografije i filmski reditelj Žorž Skrigin umro na današnji dan 1997. Most na Bosforu, koji povezuje Evropu i Aziju, pušten u saobraćaj 1973. godine.

Na današnji dan 1918. godine kapitulirala je Turska, čime je Otomanska imperija prestala da postoji. U Prvi svetski rat Turska je ušla 1914. godine na strani Centralnih sila. Na osnovu akta o kapitulaciji, Turska je morala da raspusti vojsku, otvori pobednicima prolaz kroz Crno more i pristane na okupaciju Carigrada i Bosforskog moreuza. Saveznici su dotadašnjoj moćnoj Osmanskoj imperiji nametnuli obavezu da se povuče iz Arabije, Mesopotamije, Sirije, Jermenije i dela Kilikije. Kemal Paša Ataturk je, međutim, odbio da se povinuje svim zahtevima pobednika. Rušenjem monarhije i kalifata Ataturk je uspešno ustanovio novu tursku državu.

Majstor umetničke fotografije, filmski reditelj i snimatelj Žorž Skrigin umro je u Beogradu 30. oktobra. 1997. godine. Potomak ruskih emigranata, Georgije Žorž Skrigin živeo je u Zagrebu. Radio je u Hrvatskom narodnom kazalištu i istovremeno se bavio umetničkom fotografijom. Pre Drugog svetskog rata izlagao je fotografije širom sveta. Tokom NOB-a učestvovao je u formiranju Narodnog pozorišta pri Vrhovnom štabu. Svojom kamerom, na preko 500 ratnih fotografija, ovekovečio je niz likova i događaja stvorivši kako dokumentarna tako i umetnička dela. U Beograd je došao 1944. godine i postao direktor i koreograf Baleta Narodnog pozorišta. Bio je snimatelj prvog jugoslovenskog posleratnog filma "Slavica", a zatim direktor fotografije, reditelj i scenarista više od 20 igranih i dokumentarnih filmova: "Njih dvojica", "Krvava košulja", "Gospođa ministarka", "Mačak pod šlemom", "Koraci kroz magle" i drugih. Za svoje fotografije i filmove dobio je mnogobrojne domaće i strane nagrade i priznanja.

1735.- Rođen Džon Adams, američki političar i državnik, predsednik SAD (Kvinsi, 30. 10. 1735 - Kvinsi, 04. 07. 1826)

1751.- Rođen Ričard Brinsli Šeridan, engleski komediograf (Dablin, 30. 10. 1751 - London, 07. 07. 1816)

1762.- Rođen Andre d Šenije, francuski književnik (Carigrad, 30. 10. 1762 - Pariz, 25. 07. 1794)

1823.- Rođen Luka Vukalović, hercegovački vojvoda (Bogojević, 30. 10. 1823 - Odesa, 18. 07. 1873)

1839.- Rođen Alfred Sislej, francuski slikar i grafičar (Pariz, 30. 10. 1839 - Fontenblo, 29. 01. 1899)

1869.- Održana prva predstava u novoj zgradi Narodnog pozorišta u Beogradu

1871.- Rođen Pol Valeri, francuski književnik (Set, 30. 10. 1871 - Pariz, 20. 07. 1945)

1885.- Rođen Ezra Paund, američki književnik (Hejli, 30. 10. 1885 - Venecija, 01. 11. 1972)

1902.- Umro Jovan Paču, kompozitor i pijanista (Aleksandrovo, 17. 03. 1847 - Zagreb, 30. 10. 1902)

1911.- Rođen Dimitrije Vučenov, književnik, književni kritičar i prevodilac (Vukovar, 30. 10. 1911 - Beograd, 13. 11. 1986)

1931.- Rođen Đorđe Marjanović, pevač i kompozitor (Kučevo, 30. 10. 1931)

1932.- Rođen Luj Mal, francuski filmski režiser (Timeri, 30. 10. 1932 - Beverli Hils, 23. 11. 1995)

1932.- Rođen Radomir Stanić, konzervator i istoričar umetnosti (Trnava, 30. 10. 1932 - Beograd, 19. 10. 1996)

1938.- Emitovana senzacionalna radio-drama Orsona Velsa "Rat svetova" o napadu Marsovaca na Zemlju

1943.- Umro Maks Rajnhart (Goldman), pozorišni reditelj (Baden, 09. 11. 1873 - Njujork, 30. 10. 1943)

1943.- Rođen Mirko Klarin, publicista i novinar Borbe, Naše Borbe i FoNet-a (Trogir, 30. 10. 1943)

1945.- Rođen Aleksandar Vujić, dirigent, kompozitor i pijanista (Senta, 30. 10. 1945)

1959.- PGP RTB objavio prvu ploču "Zvižduk u osam" Đorđa Marjanovića

1960.- Rođen Dijego Armando Maradona, argentinski fudbaler, uz Pelea najbolji fudbaler svih vremena (Buenos Aires, 30. 10. 1960)

1967.- Rođen Ilije Lupulesku, stonoteniser (Uzdin, 30. 10. 1967)

1973.- Pušten u saobraćaj most na Bosforu kojim su povezane Evropa i Azija

1989.- Umro Radivoje Kašanin, matematičar, profesor Beogradskog univerziteta, akademik (Beli Manastir, 21. 05. 1892 - Beograd, 30. 10. 1989)

2002.- Umro Rudolf Bruči, kompozitor, osnivač i dekan Akademije umetnosti u Novom Sadu, akademik (Zagreb, 30. 03. 1917 - Novi Sad, 30. 10. 2002)

2004.- Umrla Danica Obrenić, pevačica (Mladenovac, 21. 10. 1920 - 30. 10. 2004)

2008.- Umro Zlatko Krasni, književnik i prevodilac, profesor Šumarskog fakulteta u Beogradu (Sarajevo, 24. 05. 1951 - 30. 10. 2008)

2009.- Umro Klod Levi-Stros, francuski etnolog i antropolog, utemeljivač strukturalizma (Brisel, 28. 11. 1908 - Pariz, 30. 10. 2009)

2010.- Umro Vujadin Vojinović, sportski novinar i urednik "Politike Ekspres" i "Sportskog žurnala" ( 1960 - Beograd, 30. 10. 2010)

2010.- Umrla Dojna Galić-Bar, psihijatar i književnik
(Bukurešt, - Ilinois, 30. 10. 2010)

**Bisernica** · 02-11-2011 22:05

31. oktobar

Današnji dan kroz vekove obeležile smrti književnika Petra II Petrovića Njegoša i slikarke Bete Vukanović. Ubijena indijska predsednica Vlade Indira Gandi.

Na današnji dan 1851. godinen umro je Petar II Petrović Njegoš, vladika, vladar i književnik. Školovao se neformalno u Cetinjskom manastiru i u Topli kod Herceg Novog, a učitelj mu je bio i Sima Milutinović Sarajlija koji ga je uputio u istoriju, filozofiju i književnost. Reformisao je u određenoj meri njegovu zemlju, ustanovio je neku vrstu izvršne vlasti i senat, sudove, poreze, ipak većim delom, Crna Gora je i tada i kasnije živela od pomoći Rusije. Podigao je prvu osnovnu školu, a 1834. godine osnovao je štampariju. Podržavao je oslobođenje i ujedinjenje srpskog naroda. Najpoznatije njegovo delo "Gorski vijenac", dramski spev, sa epskom pozadinom, posvećeno je Karađorđu "ocu Srbije". Ostala dela: filozofski ep "Luča mikrokozma", spev "Lažni car Šćepan Mali", misaone i lirske pesme.

Slikarka Beta Vukanović umrla je 1972. godine. Studirala je slikarstvo u Minhenu i Parizu, a kada se udala za slikara Ristu Vukanovića došla je u Beograd. Supružnici Vukanović su 1900. godine otvorili slikarsku školu iz koje kasnije nastaje prva srpske privatna Umetnička škola. Prvu izložbu u Beogradu Beta Vukanović je imala sa Ristom Vukanovićem i vajarom Simom Roksandićem, 1898. godine. Učestvovala je u osnivanju umetničkog društva "Lada", čiji će biti doživotni počasni predsednik, a bila je i član udruženja "Cvijeta Zuzorić". U Prvom svetskom ratu učestvovala je kao bolničarka. Retrospektivnu izložbu je imala u Beogradu 1958. godine, a veliku samostalu izložbu 1966. godine. U prvim radovima Beta Vukanović je iskazivala sklonost ka impresionizmu, kasnije se orijentisala na čvršću formu u realističkoj koncepciji. Slikala je portrete, pejzaže, cveće, mrtvu prirodu, figuralne kompozicije... Iz ogromnog stvaralačkog opusa umetnice izdvajaju se slike iz zbirke Narodnog muzeja u Beogradu: "Branje šljiva", "Cigančica","Devojka pod voćkom", "Staro dvorište"... Začetnik je umetničke karikature u Srbiji - preko 500 humorističkih portreta svedoče o političkom, kulturnom i javnom životu našeg društva.

Na današnji dan 1984. godine ubijena je indijska predsednica Vlade Indira Gandi. Indiru Gandi su ispred rezidencije u Nju Delhiju ubili Siki-ekstremisti, pripadnici lične garde. Rođena je 1917. godine. Studirala je u Švajcarskoj i na Oksfordu, ali je glavna politička i životna iskustva stekla uz oca, prvog predsednika vlade Indije i jednog od osnivača Pokreta nesvrstanih, Džavaharlala Nehrua. Postala je 1955. član Izvršnog komiteta vladajuće Kongresne stranke, za predsednika stranke je izabrana 1959. godine, a u Vladu je ušla posle očeve smrti 1964. godine kao ministar informacija. Na funkciji predsednika vlade bila je, uz trogodišnji prekid, od 1966. godine do kraja života.

1851.- Upraviteljstvo varoši Beograda donelo Pravila za gašenje požara

1871.- U Srbiji objavljen prvi zakon o poroti

1887.- Rođen Čang Kaj Šek, kineski general, političar i državnik, predsednik Formoze (Tajvan) (Čekiang, 31. 10. 1887 - Tajpeh, 05. 04. 1975)

1892.- Rođen Aleksandar Aleksandrovič Aljehin, ruski šahovski velemajstor, svetski prvak, novinar i publicista (Moskva, 31. 10. 1892 - Estoril, 24. 03. 1946)

1912.- Rođen Čedomir Minderović, književnik (Beograd, 31. 10. 1912 - Nju Delhi, 16. 01. 1966)

1919.- Rođena Ljiljana Krstić, pozorišna, filmska i TV glumica (Kragujevac, 31. 10. 1919 - Beograd, 12. 04. 2001)

1922.- Rođen Norodom Sihanuk, kambodžanski kralj (Pnom Pen, 31. 10. 1922)

1924.- U Milanu održan prvi međunarodni kongres predstavnika svetskih štednih ustanova, u spomen na ovaj kongres, 31. oktobar se, počev od 1989. godine obeležava kao Svetski dan štednje

1925.- Umro Mihail Vasiljevič Frundze, ruski vojskovođa (Pišpek, 02. 02. 1885 - Moskva, 31. 10. 1925)

1925.- Rođen Robin Mur, američki književnik (Konkord, 31. 10. 1925 - Kentaki, 24. 02. 2008)

1926. - Umro Hari Hudini, američki iluzionista i mađioničar (Budimpešta, 06. 01. 1874 - Njujork, 31. 10. 1926)

1956.- Francusko - britanski napad na Egipat

1971.- U Beogradu održan prvi džez festival

1993.- Umro Federiko Felini, italijanski filmski reditelj, dobitnik Oskara (Rimini, 20. 01. 1920 - Rim, 31. 10. 1993)

1996.- Umro Marsel Karne, francuski filmski reditelj (Pariz, 18. 08. 1909 - Pariz, 31. 10. 1996)

1999.- Poginuo Nebojša Saveljić, muzičar, član grupe "Montenigersi" (Podgorica, 09. 06. 1971 - Podgorica, 31. 10. 1999)

2002.- Umro Jovan Šćekić, novinar i urednik TV Beograd (Sarajevo, 11. 11. 1921 - Beograd, 31. 10. 2002)

2002.- Umro Raf Valone, italijanski filmski glumac (Tropea, 17. 02. 1916 - Rim, 31. 10. 2002)

2006.- Umro Piter Vilijem Bota, političar i državnik, predsednik Južne Afrike (Pol Ru, 12. 01. 1916 - Kejp Taun, 31. 10. 2006)

**Bisernica** · 02-11-2011 22:07

1. novembar

Sveti Prohor Pčinjski. Svi sveti - Dan mrtvih.

- Dan vegana (pokret koji propagira ideju korišćenja proizvoda životinjskg porekla bez krvi)

- Nacionalni praznik Alžira

- Dan Crnogorskog narodnog pozorišta

- Sveti Prohor Pčinjski

- Svi sveti - Dan mrtvih

1500. - Rođen Benvenuto Čelini, italijanski književnik i vajar
(Firenca, 01. 11. 1500 - Firenca, 13. 02. 1571)

1755. - Katastrofalni zemljotres u Lisabonu, poginulo 60 hiljada ljudi

1791. - Počela sa radom Gimnazija u Sremskim Karlovcima

1842. - Rođen Stojan Novaković, istoričar, filolog, političar i državnik, akademik(Šabac, 01. 11. 1842 - Niš, 18. 02. 1915)

1886. - Stupio na snagu Zakon o osnivanju Kraljevsko-srpske akademije nauka - preteče SANU

1895. - U Berlinu održana prva bioskopska projekcija na svetu

1911. - Rođen Anri Truaja (Lav Tarasov), francuski književnik
(Moskva,01. 11. 1911 - Pariz, 02. 03. 2007)

1918. - Beograd oslobođen u Prvom svetskom ratu

1920. - Rođen Borivoje Simić, kompozitor, dirigent i rukovodilac Hora RTB-a (Beograd, 01. 11. 1920 - Beograd, 28. 01. 2001)

1921. - Rođen Branko Pešić, arhitekta, profesor Građevinskog fakulteta u Beogradu, protomajstor hrama Svetog Save na Vračaru (Zemun, 01. 11. 1921 - Linjano, 04. 10. 2006)

1923. - Rođena Viktorija de los Anheles, španska operska pevačica-sopran (Barselona, 01. 11. 1923 - Barselona, 15. 01. 2005)

1934. - Rođen Umberto Anjeli, italijanski automobilski magnat, predsednik kompanije "FIAT", predsednik fudbalskog kluba "Juventus" (Lozana, 01. 11. 1934 - Torino, 27. 05. 2004)

1939. - Rođen Bernar Kušner, francuski lekar, političar i državnik, osnivač i predsednik "Lekara sveta" i "Lekara bez granica", ministar inostranih poslova Francuske(Avinjon, 01. 11. 1939)

1940. - Rođen Gojko Đogo, književnik (Vlahovići, 01. 11. 1940)

1944. - Umro Šarl Dil, francuski istoričar , osnivač i šef Katedre za vizantijsku istoriju Univerziteta Sorbona, dopisni član Srpske kraljevske akademije (Strazbur, 04. 07.1859 - Pariz, 01. 11. 1944)

1944. - U Beogradu sklopljen sporazum Tito - Šubašić

1952. - Rođen Borisav-Bora Đorđević, književnik i rok- muzičar , vođa grupe "Riblja čorba" (Čačak, 01. 11. 1952)

1953. - Umro Marko Car, književnik (Herceg Novi, 30. 08. 1859 - Beograd, 01. 11. 1953)

1953. - Osnovano Crnogorsko narodno pozorište

1954. - Počeo ustanak u Alžiru protiv francuske vlasti

1963. - Rođen Srđan Dragojević, filmski režiser (Beograd, 01. 01. 1963)

1972. - Umro Ezra Paund, američki književnik
(Hejli, 30. 10. 1885 - Venecija, 01. 11. 1972)

2000. - SRJ je posle 8 godina odsustvovanja ponovo postala punopravni član Organizacije ujedinjenih nacija

2001. - Umro Miodrag Kolarić (Arsen Lozanin), književnik i istoričar umetnosti, kustos i upravnik Narodnog muzeja u Beogradu (Beograd, 30. 05. 1912 - Beograd, 01. 11. 2001)

2005. - Umro Prvoljub Pejatović, književnik, novinar i urednik "Borbe" i TV Beograd (Skoplje, 24. 06. 1932 - Beograd, 01. 11. 2005)

2006. - Umro Vilijam Stajron, američki književnik, dobitnik "Pulicerove nagrade" (Njuport Njuz, 11. 06. 1925 - Masačusets, 01. 11. 2006)

2007. - Umro Zoran Katalina, hokejaš "Crvene zvezde"
(Botkirka, 07. 03. 1984 - Pećinci, 01. 11. 2007)

2008. - Umrla Ima Sumak, peruanska pevačica
(Kahamarka, 13. 09. 1922 - Los Anđeles, 01. 11. 2008)

2010. - Umro Milun Mitrović, akademski slikar, profesor Više pedagoške škole i Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu (Rujevica, 15. 12. 1922 - Niš, 01. 11. 2010)

**Bisernica** · 02-11-2011 22:09

2. novembar

Na današnji dan 1721. goine Petar Veliki proglašen za cara Rusije. Francuska kraljica Marija Antoaneta rođena 1755. godine. Engleski književnik Džordž Bernard Šo umro na današnji dan 1950. godine.

Petar Prvi Aleksejevič proglašen za cara cele Rusije na današnji dan 1721. godine. Petar Veliki je bio ruski car i imperator, koji je vladao Rusijom od 1682. do 1725 godine. Na presto je došao nakon mnogih dvorskih intriga i zavera. U početku je vladao zajedno sa svojim slabim i bolesnim polubratom, Ivanom Petim, koji je umro 1696. godine. Nakon Ivanove smrti, kad je postao car Rusije i nemilosrdno je ugušio bilo kakav tip otpora, pa čak i u sopstvenoj porodici. Petar je vladao sam do 1724. godine, a potom zajedno sa svojom ženom, Katerinom Prvom. Modernizovao je u to vreme prilično zaostalu Rusiju na društvenom, političkom, vojnom i ekonomskom planu, a u isto vreme vodio je ekspanzionističku politiku, uglavnom ka zemljama koje su izlazile na more. U toku svoje vladavine, pretvorio je Rusiju u vodeću silu tog vremena.

Francuska kraljica Marija Antoaneta, supruga Luja Šesnaestog, rođena je 2. novembra 1755. godine. Kao ćerka Marije Terezije i Fransoa de Lorena, Mariju Antoanetu su od samog rođenja okruživale raskoš, priroda i guvernante. Međutim, od njih je naučila da se lepo oblači, igra i peva, dok su joj istorija, strani jezici i književnost bili manje poznati. Kao što je njena majka oduvek planirala, Marija Antoaneta sa 15 godina odlazi u Versaj kako bi se udala za unuka Luja XVI, francuskog prestolonaslednika. Ovime su odnosi između Francuske i Habsburške monarhije bili ojačani a Marija postala kraljica Francuske. Po izbijanju Francuske buržoaske revolucije 1789. godine kraljica ne pristaje ni na kakav kompromis. Marija Antoaneta biva osuđena za izdaju. Ali i u ovakvim trenucima, polako koračajući do gubilišta, ona je ostala dostojna. Govori se da su njene poslednje reči bile: "Izvinite". Najzanimljivije je to što su one bile upućene dželatu, kojeg je slučajno nagazila.

Slavni engleski književnik i nobelovac Džordž Bernard Šo umro je na današnji dan 1950. godine. Engleski pisac irskog porekla, Šo je bio izraziti satiričar i jedan od od najduhovitijih ljudi 20. veka. U oštrom, ali šaljivom tonu prikazivao je protivurečnosti građanskog društva u Engleskoj. Kroz političke i ekonomske članke, u govorima, kao i veoma značajnim predgovorima za pojedine komade, žestoko se podsmevao lažnom moralu srednje klase u religiji, etici, politici i ekonomiji. Verni sledbenik Ibzenove dramaturgije, Šo je napisao sedamdesetak pozorišnih komada, od kojih su većina "komadi s tezom". Njegove komedije su klasični primer realističke drame, a u dramama retorika preovlađuje nad dramatikom. Najpoznatija dela su mu : "Udovičke kuće", "Zanat gospođe Vorn", "Kandida", "Sveta Ivana", "Đavolov učenik", "Pigmalion", "Čovek i nadčovek", "Oružje i čovek", "Major Barbara", "Fabijanski eseji", "Srž ibzenizma".

1891. - Rođen Milan Budimir, filolog, istoričar književnosti, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, jedan od osnivača Balkanološkog instituta u Beogradu, akademik (Mrkonjić Grad, 02. 11. 1891 - Beograd, 17. 10. 1975)

1910. - Rođen Bogdan Čiplić, književnik, dramaturg i direktor Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu (Novi Bečej, 02. 11. 1910 - Beograd, 23. 06. 1989)

1911. - Rođen Odiseus Elitis, grčki književnik, nobelovac (Iraklion, 02. 11. 1911- Atina, 18. 03. 1996)

1913. - Rođen Bert Lankaster (Barton Stiven Lankaster), američki filmski glumac i producent (Njujork, 02. 11. 1913 - Senčri Siti, 20. 10. 1994)

1918. - Kapitulacija Austrougarske u Prvom svetskom ratu označila kraj Habsburške monarhije

1923. - Umro Stevan Aleksić, slikar (Arad, 23. 12. 1876 - Modoš, 02. 11. 1923)

1945. - Rođen Leon Kojen, estetičar, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, politički savetnik predsednika Srbije (Beograd, 02. 11. 1945)

1945. - Umro Petar Drapšin, general (Turija, 15. 11. 1914 - Beograd, 02. 11. 1945)

1950. - Rođen Ljubomir Ljubojević, šahovski velemajstor (Beograd, 02. 11. 1950)

1953. - Rođena Dubravka Zubović, operska pevačica (Zagreb, 02. 11. 1953)

1962. - Umro Stevan Jakovljević, književnik i biolog, profesor Beogradskog univerziteta (Knjaževac, 07. 12. 1890 - Beograd, 02. 11. 1962)

1999. - Umrla Nadežda - Nada Vitorović, slikarka (Priboj na Limu, 18. 10. 1935 - Njujork, 02. 11. 1999)

2004. - Umro Miroslav Dereta, izdavač (Beograd, 30. 03. 1948 - Beograd, 02. 11. 2004)

2004. - Umro Teo van Gog, holandski reditelj i književnik (Vasenar, 23. 07. 1957 - Amsterdam, 02. 11. 2004)

2006. - Umro dr Nikola Mitrović, direktor Instituta za onkologiju i radiologiju u Beogradu (Šabac, 17. 03. 1932 - Beograd, 02. 11. 2006)

2007. - Umro Pol Vorfild Tibets Džunior, američki pilot aviona "B-29" koji je bacio prvu atomsku bombu na Hirošimu (Kvins, 23. 02. 1915 - Kolumbo, 02. 11. 2007)

2007. - Umro Igor Aleksandrovič Mojsejev, ruski koreograf, balet-majstor Boljšoj teatra, rukovodilac Državnog akademskog ansambla narodnih igara (Kijev, 21. 01. 1906 - Moskva, 02. 11. 2007)

2008. - Umro Borivoje - Bora Ivković, sportski radnik, predsednik Biciklističkog saveza Srbije, predsednik "Trke kroz Srbiju" (Prokuplje, 13. 07.1928 - Beograd, 02. 11. 2008)

2009. - Umro dr Dušan Beleslin, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu, direktor Instituta za farmakologiju, član Akademije medicinskih nauka Srpskog lekarskog društva (Beograd, 02. 11. 2009)

**Bisernica** · 03-11-2011 19:31

3. novembar

Na današnji dan 1801. godine rođen italijanski kompozitor Vinčenco Belini. Američki glumac Čarls Bronson rođen 1921. godine. Francuski slikar Anri Emil Beno Matis umro na današnji dan 1954. godine.

U Kataniji na Siciliji u Italiji, 1801. godine rođen je Vinčenco Belini jedan je od najpoznatijih i najboljih kompozitora klasičnog bel kanta u operskoj muzici, pored velikana ranog XIX veka Đoakina Rosinija i Gaetana Donicetija. Prvenstveno je učio kod svog dede, a kasnije kao stipendista učio je muziku u Napulju. Proučavao je majstore napolitanske škole i orkestarska dela Hajdna i Mocarta. Običaj je bio da se talentovani učenici predstave javnosti nekim dramskim delom - tako je nastala Belinijeva prva opera "Adelson i Salvini". Samo od pisanja opera mogao je da živi u luksuzu. Sledećih pet godina postaje sve popularniji, a njegove opere sve kvalitetnije. Belinijev uzlazni put prekinut je preranom smrću 1835. godine. Belini je i pored vrlo kratkog života uspeo da napiše čak deset opera od kojih je veliki broj i dalje na repertoaru operskih kuća širom sveta. Unevši mnogo novina u opersku kompoziciju otpočeo je novu eru u kojoj su neprevaziđeni vrhunci Đuzepe Verdi i Đakomo Pučini.

Rođen je 1921. godine Čarls Bjučinski (Bronson), američki filmski glumac, u malom gradu u Pensilvaniji. Bio je jedanaesto od ukupno petnaestoro dece litvanskih emigranata. Kao mladić radio je u rudniku. Po završetku Drugog svetskog rata, mladi Čarls nalazi posao u jednoj pozorišnoj kompaniji kao scenograf. Igra sudbine ga je postavila na binu umesto iza nje. Pedesetih godina Čarls postaje glumac i svom imenu dodaje prezime Bronson. Prvi film koji je snimio bio je vestern pod nazivom "Drum bit" iz 1954. godine. Uskoro će odigrati jednu od najznačajnijih uloga svoje karijere - neustrašivog Bernarda O'Rajlija u filmu "Sedmorica veličanstvenih" iz 1963. godine.

Anri Emil Beno Matis umro je u Nici 1954. godine. Matis je pripadao fovistima, reagujući spontano protiv impresionizma, s ciljem da se slikarstvo vrati prvobitnim oblicima i čistim tonovima. Boja i linija bile su njihov jedini cilj. Boja je morala da bude čista, linija nije služila za određivanje oblika, svetlost je izgubila funkciju definisanja volumena u prostoru. Od čitave grupe, možda je jedino Matis, striktno ostao u vodama ovako zamišljenog fovizma,što je učinilo da se fovizam i u istoriji moderne umetnosti identifikuje sa njegovim imenom. Mada je u svetu umetnosti odavno priznat i izuzetno cenjen, kritičari su se, prvih decenija ovog veka, užasavali nad njegovim slikama, odbijajući da se suoče sa umetnošću koja je izmicala svim pravilima.

1766 - Rođen Đorđe Petrović Karađorđe, ustanički vođa u Prvom srpskom ustanku
(Viševac, 03. 11. 1766 - Radovanjski lug, 25. 07. 1817)

1796 - Rođen Jovan Gavrilović, istoričar, predsednik Srpskog učenog društva
(Vukovar, 03. 11. 1796 - Beograd, 29. 07. 1877)

1806 - Rođen Ivo Visin, pomorski kapetan, prvi naš moreplovac koji je oplovio svet
(Prčanj, 03. 11. 1806 - 17. 08. 1869)

1839 - Počeo "Opijumski rat" između Velike Britanije i Kine

1870 - Ukazom kneza Mihaila Obrenovića Petar Karić postavljen za upravnika prve učiteljske škole u Srbiji , koja je počela s radom na Svetog Savu 1871. godine

1886 - Donet Zakon o javnim berzama Kraljevine Srbije

1901 - Rođen Andre Malro, francuski književnik i političar, ministar kulture, akademik
(Pariz, 03. 11. 1901 - Pariz, 23. 11. 1976)

1920 - Rođen Čarls Bronson (Denis Buhinski), američki filmski glumac (Erenfeld, 03. 11. 1920 - Los Anđeles, 30. 08. 2003)

1924 - Rođen Milan Kotlić, trombonista i kontrabasista, kompozitor i dirigent, član Zabavnog orkestra Radio Beograda (Dobrljin, 03. 11. 1924 - Beograd, 18. 01. 1993)

1926 - Uveden autobuski saobraćaj u Beogradu

1927 - Rođen Zbignjev Cibulski, poljski filmski glumac (Knjaze, 03. 11. 1927 - Vroclav, 08. 01. 1967)

1930 - Rođen Zvonko Simonović, reditelj RTS-a (Podujevo, 03. 11. 1930 - Beograd,17. 09. 2006)

1933 - Rođena Jelena Jovanović-Žigon, pozorišna, filmska i TV glumica (Beograd, 03. 11. 1933)

1933 - Rođena Monika Viti, italijanska filmska glumica (Rim, 03. 11. 1933)

1933 - Rođen Džeremi Bret, britanski filmski i TV glumac (Berksvel Grendž, 03. 11. 1933 ili 35 - London, 12. 09. 1995)

1945 - Rođen Gerd Miler, nemački fudbaler, reprezentativac (Nerdlingen, 03. 11. 1945)

1948 - Rođen Saša Hadži-Tančić, književnik (Leskovac, 03. 11. 1948)

1950 - Potpisana Evropska konvencija o ljudskim pravima

1956 - U Zagrebu otvoren Prvi jugoslovenski sajam knjiga

1957 - Lansiran sovjetski svemirski brod "Sputnjik 2" sa kerušom Lajkom, prvim živim bićem u kosmosu

1962 - Rođen Zdravko Ponoš, general, načelnik Generalštaba Vojske Srbije, zamenik ministra inostranih poslova Srbije (Knin, 03. 11. 1962)

1963 - Umro Bora Kostić, šahovski velemajstor (Vršac, 24. 02. 1887 - Beograd, 03. 11. 1963)

1970 - Umro Petar II Karađorđević, kralj (Beograd, 06. 09. 1923 - Denver, 03. 11. 1970)

1973 - Kosmički brod "Mariner 10" lansiran ka planeti Merkur

1982 - Rođen Boris Pašanski, teniser (Beograd, 03. 11. 1982)

2000 - Umro Leonardo Benvenuti, italijanski filmski scenarista (Firenca, 08. 09. 1923 - Rim, 03. 11. 2000)

2006 - Umro Miloš - Mića Petković, novinar "Privrednog pregleda" i TANUG-a (Vrdnik, 10. 03. 1930 - Beograd, 03. 11. 2006)

2007 - Umro Gavrilo - Gavra Azinović, filmski i TV producent RTS-a, osnivač i direktor ekološkog festivala MEFEST (Leskovac, 13. 06. 1938 - Beograd, 03. 11. 2007)

2010. - Umro Viktor Černomirdin, ruski političar i državnik, premijer Rusije, izaslanik ruskog predsednika Borisa Jeljcina za Kosovo (Černi Otrog, 09. 04. 1938 - Moskva, 03. 11. 2010)

**Bisernica** · 05-11-2011 09:36

5. novembar

Prva linija podzemne železnice u svetu otvorena na današnji dan 1890. godine u Londonu. Sovjetska armija 4. novembra 1956. ugušila Mađarski ustanak, na čijem čelu je bio predsednik Imre Nađ.

Prva linija podzemne železnice u svetu, Padington - Farington u Londonu, otvorena je na današnji dan 1890. godine. Liniju je skoro četiri decenije ranije osmislio inženjer Džon Fauler i izradio projekat za nju. Prvih decenija 19. veka sa industrijskim razvitkom i porastom broja stanovnika, u Londonu se javlja ozbiljan problem sa prevozom. Za taj problem javilo se jasno rešenje - razvitak podzemne železnice. Metoda koji je u početku korišćena bila je, sa današnje tačke gledišta, krajnje neefikasna iako naizgled jednostavna. Nakon trasiranja linije pristupalo se izgradnji. Odgovarajuća ulica, ispod koje je podzemna železnica trebala da prođe, bila bi iskopana do određene dubine. Nakona toga postavljane su šine i građen tunel od cigli. Po završetku izgradnje tunel se ponovo zakopavao. Prva trasa bila je između Pedingtona i ulice Feringdon i bila je dugačka oko 4 kilometara, a već prvog dana njome se prevezlo oko 40. 000 ljudi.

Sovjetska armija ugušila je pobunu u Mađarskoj 4. novembra 1956. godine, posle čega je formirana vlada na čelu sa Janošem Kadarom. Mađarski ustanak 1956, na čelu sa predsednikom Imre Nađom, bio je pokušaj demokratske i socijalističke rekonstrukcije zemlje posle Hruščovnjevog tajnog izveštaja na 20. kongresu KP Sovjetskog Saveza, koji je razgolitio kult ličnosti Staljina. Mađarski zahtevi izrasli su iz nezadovoljstvaa, a podržao ih je značajan deo vladajuće Mađarske radničke partije, preimenovane posle ustanka u Komunističku partiju Mađarske.

1847. - Umro Feliks Mendelson, nemački kompozitor i dirigent (Hamburg, 03. 02. 1809 - Lajpcig, 04. 11. 1847)

1908. - Rođen Džozef Rotblat, fizičar, borac protiv nuklearnog naoružanja (Varšava, 04. 11. 1908 - London, 31. 08. 2005)

1909. - Rođen Jan Sokol, slikar-naivac (Kovačica, 04. 11. 1909 - 1983)

1911. - Rođen Faustino Oramas (el Gajabero), kubanski muzičar, član "Buena Vista social club" (Holgin, 04. 11. 1911 - Holgin, 27. 03. 2007)

1916. - Rođen Vitomir-Voja Trifunović, kompozitor, osnivač i direktor Muzičke škole "Dr Vojislav Vučković", muzički savetnik Radio Beograda, predsednik Udruženja kompozitora Srbije i Saveza kompozitora Jugoslavije (Bukovica, 04. 11. 1916 - Beograd, 20. 01. 2007)

1929. - Rođena Mirjana Mira Banjac, pozorišna, filmska i TV glumica (Erdevik, 04. 11. 1929)

1932. - Rođen Žarko Petrović, kompozitor (Užice, 04. 11. 1932)

1939. - Usvojen američki Zakon o prodaji ratnog materijala na osnovu principa "plati pa nosi"

1944. - Osnovano Udruženje likovnih umetnika Srbije - ULUS

1946. - Stupila na snagu Konvencija Organizacije UN za obrazovanje, nauku i kulturu - Unesko, osnovane 16. 11. 1945. godine

1956. - Umro Miloje Vasić, arheolog, upravnik Narodnog muzeja i profesor Beogradskog univerziteta, akademik (Veliko Gradište, 16. 09. 1869 - Beograd, 04. 11. 1956)

1959. - Rođen Dejan Cukić, muzičar (Beograd, 04. 11. 1959)

1972. - Rođen Luis Figo, portugalski fudbaler, reprezentativac (Lisabon, 04. 11. 1972)

1995. - Ubijen Jicak Rabin, izraelski političar i državnik, premijer Izraela (Jerusalim,01. 03. 1922 - Tel Aviv, 04. 11. 1995)

1996.- Umro Žan Badel Bokasa, centralnoafrički car (Bobangui, 22. 02. 1921 - Bangui, 04. 11. 1996)

1999. - Umro Dragomir Đorđević, književnik (Zemun, 11. 03. 1953 - Beograd, 04. 11. 1999)

2007. - Umro Husein Bašić, književnik (Plav, 1938 - Podgorica, 04. 11. 2007)

2008. - Umro Ratko-Rale Ćajić, kompozitor i pevač (Ljig, 15. 04.1944 - Beograd, 04. 11. 2008)

2010. - Umro Zlatan Vauda, kompozitor, dirigent i pedagaog, umetnički rukovodilac, producent i dirigent hora RTB-a (Pernica, 14.01.1923 - Beograd 04.11.2010)

**Bisernica** · 05-11-2011 09:37

5. novembar

Rođenja Milene Pavlović Barili i Radivoja Koraća, kao i smrt Milana Mladenovića obeležili današnji dan kroz istoriju.

Rođenja Milene Pavlović Barili i Radivoja Koraća, kao i smrt Milana Mladenovića obeležili današnji dan kroz istoriju. Godine 1909. rođena je slikarka i književnica Milena Pavlović - Barili. Završila je Umetničku školu u Beogradu u klasi Bete Vukanović, a zatim studirala u Minhenu, Parizu, Firenci i Oslu. Prvu izložbu priredila je u Beogradu, kada je imala samo 18 godina. Zatim su sledili Pariz, Rim, Firenca, London... Pri povremenim dolascima u zemlju, sa uspehom je izlagala na prolećnim izložbama u Paviljonu "Cvijeta Zuzorić" i redovno, kao član grupe "Lada". Milena Pavlović je bila umetnik rafinirane kulture, koja je slikala u nadrealističkom maniru, s posebnim osećanjem za prostor i poetičnu atmosferu. Život je provela između dva sveta - majke Danice i oca Bruna Barilija, italijanskog kompozitora, odnosno između patrijahalne Srbije i velikih kulturnih centara Evrope.Vođena radoznalošću, 1939. godine otišla je u Ameriku. U Njujorku je sa strašću slikala, ilustrovala priloge u modnom časopisu "Vog" i radila kao scenograf i kostimograf u pozorištu. Umrla je u 36. godini života, u trenutku kada je bila na vrhuncu svojih stvaralačkih mogućnosti.

Godine 1994. umro je Milan Mladenović, srpski muzičar, kompozitor i pesnik. Najpoznatiji je kao pevač i gitarista beogradske rok grupe Ekaterina Velika, ali i autor zapaženih tekstova. Jedan je od nosilaca beogradskog "Novog talasa" 80-ih godina 20. veka. Bio je osnivač i član kultnih rok sastava "Šarlo akrobata" i kasnije "Katarina II" ("Ekaterina velika"). Dela: albumi "S vetrom u lice", "Ljubav", "Samo par godina za nas", "Dum dum", "Neko nas posmatra", zbirka poezije: "Dečak iz vode" (posthumno).

1854. - Rođen Pol Sabatje, francuski hemičar, nobelovac
(Karkazon, 05. 11. 1854 - Tuluz, 14. 08. 1941)

1879. - Umro Džejms Klark Maksvel, britanski fizičar
(Edinburg, 13. 09. 1831- Kembridž, 05. 11. 1879)

1882. - Umro Đura Daničić (Popović), filolog, prevodilac i leksikograf, profesor Liceja i Velike škole u Beogradu
(Novi Sad, 04. 04. 1825 - Zagreb, 05. 11. 1882)

1891. - Umro Danilo Medaković, istoričar i publicista
(Zrmanja, 17. 12. 1819 - Zagreb, 05. 11. 1891)

1923. - Rođena Biserka Cvejić, operska pevačica- mecosopran, profesor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu i Novom Sadu
(Jesenice, 05. 11. 1923)

1929. - Umro Veljko Milićević, književnik
(Čaglić, 14. 01. 1886 - Beograd, 05. 11. 1929)

1931. - Rođen Ajk Tarner, američki muzičar, pionir roka
(Klarksdejl, 05. 11. 1931 - San Marko , 13. 12. 2007)

1938. - Rođen Radivoje Korać - Žućko, košarkaš, reprezentativac
(Sombor, 05. 11. 1938 - Gora, 02. 06. 1969)

1943. - Osnovan TANJUG - Telegrafska agencija nove Jugoslavije

1955. - Umro Moris Utrilo, francuski slikar
(Pariz, 26. 12. 1883 - Daks, 05. 11. 1955)

1955. - Počela sa radom hidrocentrala "Vlasina"

1975. - Otvoreno Dečje selo "Dr Milorad Pavlović" u Sremskoj Kamenici

1977. - Umro Rene Gosini, francuski književnik, strip-crtač i scenarista
(Pariz, 14. 08. 1926 - Pariz, 05. 11. 1977)

1982. - Umro Žak Tati (Tatiščev), francuski filmski glumac i reditelj, dobitnik "Oskar"-a (Pariz, 09. 10. 1908 - Pariz, 05. 11. 1982)

1989. - Umro Vladimir Horovic, američki pijanista
(Kijev, 01. 10. 1904 - Njujork, 05. 11. 1989)

1991. - Umro Robert Maksvel (Ludvik Hoh), britanski izdavač i novinski magnat (Slatina, 10. 06. 1923 - Tenerife, 05. 11. 1991)

1992. - Objavljen prvi broj pozorišnog lista "Ludus"

2001. - Umro Radomir Milivojević-Nafta, džez-muzičar, član Džez orkestra RTB-a (Beograd, 1926 - Beograd, 05. 11. 2001)

2001. - Ukinuta smrtna kazna u SRJ

2004. - Umro prof. dr Sergije Lukač, novinar i publicista, osnivač katedre za novinarstvo Fakulteta političkih nauka u Beogradu, atletičar i sportski radnik
(Sarajevo, 07. 08. 1920 - Beograd, 05. 11. 2004)

2004. - Umrla prof. dr Vera Pavlović-Kentera, naučni radnik, generalni sekretar Akademije medicinskih nauka Srpskog lekarskog društva
(Kuršumlija, 22. 04. 1927 - Beograd, 05. 11. 2004)

2006. - Umro Bulent Edževit, turski književnik, novinar i političar, premijer Turske (Konstantinopolj, 28. 05. 1925 - Ankara, 05. 11. 2006)

**Bisernica** · 06-11-2011 08:41

6. novembar

Na današnji dan 1787. godine rođen srpski jezički i pravopisni reformator Vuk Stefanović Karadžić. Godine 1881. osnovano Srpsko novinarsko društvo.

Na današnji dan 1787. godine rođen je srpski jezički i pravopisni reformator Vuk Stefanović Karadžić, tvorac novog pravopisa i književnog jezika, daroviti samouk. Opismenio se u rodnom selu kod jednog rođaka trgovca, potom u školi u Loznici i zatim u manastiru Tronoša. Tokom Prvog srpskog ustanka bio je pisar kod ustaničkog vojvode Ćurčije, zatim učitelj u Beogradu i carinik na Dunavu kod Kladova. Posle propasti ustanka 1813. i odlaska u Beč počeo je da sakuplja narodne pesme i umotvorine i da radi na srpskom pravopisu i jeziku uopšte. Ubrzo je objavio prvu zbirku narodnih pesama i "Pismenicu" (gramatika), a 1818. "Srpski rječnik". Pisao je i istoriografska svedočanstva (sećanja), bavio se nekom vrstom etnografije, organizovao istraživanja širom srpskih zemalja i vodio je ogromnu prepisku. Vremenom je stekao ugled među intelektualcima Evrope, čak i kod takvih umova kakvi su bili Gete ili Ranke, univerzitet u Jeni proglasio ga je počasnim doktorom. Njegove ideje odnele su odlučujuću prevagu 1847. kada su izašle "Pesme" Branka Radičevića, pisane "Vukovim jezikom", a Đura Daničić je tekstom "Rat za srpski jezik i pravopis" dokazivao opravdanost Vukove reforme. Cela epoha srpskog romantizma - bila je pod njegovim uticajem.

Godine 1881. osnovano Srpsko novinarsko društvo. Prvi zbor beogradskih novinara na kome je odlučeno da se osnuje novinarsko društvo održan je u prostorijama tadašnje "Građanske kasine" u ulici Kralja Petra. Bila je prisutna većina beogradskih urednika. Sazivač je bio Milan St. Marković, urednik zabavno- stručnog glasila "Porota". Na zboru je preovladalo mišljenje da se osnuje formalni novinarski klub po ugledu na slična udruženja u drugim evropskim državama. Na sledećem sastanku, usvojena su Pravila društva i formiran Upravni odbor. Za predsednika je izabran dr Laza Kostić, urednik "Srpske nezavisnosti".

1814. - Rođen Adolf Saks, belgijski klarinetista, graditelj duvačkih instrumenata i konstruktor prvog saksofona
(Dinan, 06. 11. 1814 - Pariz, 07. 02. 1894)

1880. - Francuski mikrobiolog, nobelovac Alfons Laveran otkrio uzročnika malarije

1893. - Umro Petar Iljič Čajkovski, ruski kompozitor
(Kamsko Votkins, 07. 05. 1840 - Petrograd, 06. 11. 1893)

1914. - Rođen Tor Hejerdal, norveški moreplovac i istraživač
(Larvik, 06. 11. 1914 - Kola Mišeri, 18. 04. 2002)

1923. - Rođen Antonije Isaković, književnik, akademik
(Beograd, 06. 11. 1923 - Beograd, 13. 01. 2002)

1923. - Rođena Tatjana Lukjanova, pozorišna, filmska i TV glumica
(Beograd, 06. 11. 1923 - Beograd, 18. 08. 2003)

1924. - Rođen Momčilo Milankov, književnik
(Srpska Crnja, 06. 11. 1924 - Beograd, 22. 10. 1979)

1925. - Rođen Đorđe Jelisić, pozorišni i TV glumac
(Šabac, 06. 11. 1925)

1932. - Rođen Predrag Gojković-Cune, pevač
(Kragujevac, 06. 11. 1932)

1950. - Osnovan Muzej primenjenih umetnosti u Beogradu

1961. - Rođen Nikita Milivojević, pozorišni i filmski reditelj, profesor Akademije umetnosti u Novom

1964. - Poginuo Slobodan Penezić-Krcun, političar i državnik, premijer, načelnik OZNA i ministar unutrašnjih poslova Srbije, narodni heroj
(Užice, 02. 07. 1918 - Šopić, 06. 11. 1964)

1968. - Rođen Igor Miklja, novinar, glavni urednik Trećeg kanala TV Beograd, sekretar za sport i omladinu grada Beograda
(Beograd, 06. 11. 1968)

1987. - Rođena Ana Ivanović, teniserka
(Beograd, 06. 11. 1987)

1996. - Umro Dragan Kresoja, filmski reditelj i snimatelj
(Beograd, 23. 03. 1946 - Beograd, 06. 11. 1996)

2003. - Umro prof. dr Rastislav Petrović, istoričar, akademik
(Podgorica, 09. 06. 1928 - Beograd, 06. 11. 2003)

2006. - Umro Radomir Reljić, slikar, akademik
(Skoplje,18. 07.1938 - Beograd, 06. 11. 2006)

2007. - Umro Enco Bjađi, italijanski novinar i književnik, urednik informativnog programa RAI
(Licano in Belvedere, 09. 08. 1920 - Milano, 06. 11. 2007)

2007. - Umro Raša Livada, književnik, glavni i odgovorni urednik časopisa "Pismo" istoimenog književnog društva, jedan od osnivača Srpskog književnog društva
(Subotica,13. 04. 1948 - Beograd, 06. 11. 2007)

2009. Umro Otomar Krejča, češki pozorišni reditelj
(Skrišov, 23. 11. 1921 - Prag, 06. 11. 2009)

2010. Umrla Širli Verit, američka operska pevačica
(Nju Orleans, 31. 05. 1931 - En Arbor, 06. 11. 2010)

**Bisernica** · 11-11-2011 22:09

7. novembar

Na danapnji dan rođen pisac Alber Kami, otkriven spomenik Vuku Karadžiću, osnovana bilioteka SANU i počela Oktobarska revolucija.

Na današnji dan 1913. godine rođen je Alber Kami, francuski književnik, nobelovac. Kami je rođen u Alžiru, od oca Francuza i majke Španjolke. Studirao je estetiku i filozofiju, a po završetku školovanja posvetio se pozorištu i novinarstvu. Godine 1940. dolazi u Pariz, gde se, u toku Drugog svetskog rata, priključuje francuskom Pokretu otpora. Autor je romana "Stranac", "Kuga" i "Pad" i pozorišnih komada: Kaligula", "Pravednici", "Opsadno stanje", "Mit o Sizifu", "Svadba", "Pobunjeni čovek". Njegov književni rad temelji se na ideji o apsurdu-simbolika mita o Sizifu i revoltu-simbolika mita o Prometeju. Apsurdnosti sveta suprostavio je stvaralaštvo, jer, kako je napisao "Stvarati znači dva puta živeti". Kami je 1957. dobio Nobelovu nagradu za književnost. Tri godine kasnije poginuo je u saobraćajnoj nesreći

Spomenik Vuku Karadžiću u Beogradu otkriven je na današnji dan 1937. godine. Spomenik velikom reformatoru srpskog jezika postavljen je na uglu ulica Grobljanske, danas Ruzveltova i kralja Aleksandra, povodom 150. godišnjice rođenja. Inicijator je bila Srpska književna zadruga, a spomenik je izradio vajar Đorđe Jovanović. Izliven je u bronzi i na njemu su uklesane reči "Vuku - srpski narod".

1841. - Osnovana Biblioteka Društva srpske slovesnosti, danas Biblioteka SANU

1867. - Rođena Marija Sklodovska Kiri, francuski fizičar i hemičar, akademik, nobelovac
(Versaj, 07. 11. 1867 - Savoja, 04. 07. 1934)

1879. - Rođen Lav Davidovič Bronštajn Trocki, sovjetski revolucionar i političar (Ivanovka, 07. 11. 1879 - Meksiko, 21. 08. 1940)

1883. - Umro Ljuba Didić, političar
(Sokobanja, 19. 03. 1849 - Kraljevica, 07. 11. 1883)

1892. - Rođen Dušan Milačić, istoričar književnosti
(Merdari, 07. 11. 1892 - Beograd, 21. 10. 1979)

1917. - Počela Oktobarska revolucija u Rusiji (25. oktobra po starom kalendaru)

1919. - Rođena Kapitalina Erić, pozorišna glumica
(Ačinsk, 07. 11. 1919 - Beograd, 19. 09. 2009)

1940. - Rođen Zoran Milić, književnik
(Vražogrnac, 07. 11. 1940 - Beograd, 07. 02. 2007)

1944. - Umro Bogdan Popović, književni kritičar i estetičar, profesor Beogradskog univerziteta, akademik
(Beograd, 01. 01. 1864 - Beograd, 07. 11. 1944)

1944. - Štampan prvi broj lista "Glas" u oslobođenom Beogradu

1957. - Proizveden prvi automobil "trabant"

1960. - Rođen Dragan Jovanović - Danilov, književnik
(Požega, 07. 11. 1960)

1962. - Umrla Eleonora Ruzvelt, američka književnica, supruga predsednika Franklina Delano Ruzvelta
(Njujork, 11. 10. 1884 - Njujork, 07. 11. 1962)

1967. - Usvojena Deklaracija Ujedinjenih nacija o ravnopravnosti žena

1975. - Osnovan Univerzitet u Banja Luci

1980. - Umro Stiv Mek Kvin, američki filmski glumac
(Slejter, 24. 03. 1930 - Huarez, 07. 11. 1980)

1992. - Umro Aleksandar Dubček, čehoslovački političar, sekretar KP Čehoslovačke, protagonista "Praškog proleća"
(Uhrovec, 27. 11. 1921 - Prag, 07. 11. 1992)

1999. - Umro Primo Nebiolo, italijanski atletičar i sportski funkcioner, predsednik Svetske atletske federacije
(Torino, 14. 07. 1923 - Rim, 07. 11. 1999)

2005. - Umro Srđan Barić, kompozitor, muzički urednik RTB-a
(Beograd, 22. 06. 1927 - Beograd, 07. 11. 2005)

2008. - Umro Milan-Minja Obradović, pozorišni producent, osnivač i direktor teatra "Kult"
(Aleksandrovac, 01. 12.1952 - 07. 11. 2008)

2009. - Umrla Zorislava M. Vasiljević, muzikolog, profesor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu
(Skoplje, 21. 03. 1932 - Beograd, 07. 11. 2009)

2010. - Umro dr Ilija Obradović, inženjer elektrotehnike, direktor Instituta "Nikola Tesla", akademik
(Beograd, 29. 12. 1911 - Beograd, 07. 11. 2010)

**Bisernica** · 11-11-2011 22:11

8. novembar

Na današnji dan rođeni Vuk Karadžić, Sima Marković, Alen Delon. Evropska zajednica uvela sankcije bivšoj Jugoslaviji. Godine 2006. svečano proglašen Ustav Srbije, usvojen u Narodnoj skupštini 30. septembra iste godine.

Reformator književnog jezika i pravopisa, autor prve srpske gramatike i rečnika i sakupljač narodnih pesama Vuk Stefanović Karadžić rođen je na nanašnji dan 1787. godine u Tršiću. Učestvovao je u Prvom srpskom ustansku kao pisar i činovnik u Negotinskoj krajini, a nakon sloma ustanka preselio se u Beč, 1813. godine. Tu je upoznao Jerneja Kopitara, cenzora slovenskih knjiga, na čiji je podsticaj krenuo u prikupljanje srpskih narodnih pesama, reformu ćirilice i borbu za uvođenje narodnog jezika u srpsku književnost. Vukovim reformama u srpski jezik je uveden fonetski pravopis, a srpski jezik je potisnuo slavenosrpski jezik koji je u to vreme bio jezik obrazovanih ljudi.

Na današnji dan 1888. godine rođen je srpski političar, matematičar i filozof Sima Marković, profesor Beogradskog univerziteta i vođa tzv. desne frakcije u Komunističkoj partiji Jugoslavije. Doktorirao je matematiku 1913. kod Mihaila Petrovića (Mika Alas). Od 1926. do 1928. bio je generalni sekretar KPJ, iz koje je isključen 1929, a ponovo primljen 1935. Stradao je u Sovjetskom Savezu, u Moskvi, 1939. kao žrtva staljinističkih čistki. Dela: "Nacionalno pitanje u svetlosti marksizma", "Iz nauke i filozofije", "Teorija relativnosti", "Tragizam malih naroda".

1674. - Umro Džon Milton, engleski književnik
(London, 09. 12. 1608 - London, 08. 11. 1674)

1888. - Rođen Sima Marković, matematičar, filozof i političar
(Kragujevac, 08. 11. 1888 - Sovjetski Savez, 1939)

1895. - Nemački fizičar i nobelovac Vilhelm Konrad Rendgen otkrio X-zrake, njemu u čast, kasnije nazvane rendgenskim zracima

1900. - Rođen Mihailo Vukdragović, kompozitor i dirigent, profesor i rektor Muzičke akademije u Beogradu, akademik (Okučani, 08. 11. 1900 - Beograd, 14. 03. 1986)

1900. - Rođena Margaret Mičel, američka književnica
(Atlanta, 08. 11. 1900 - Atlanta, 16. 08. 1949)

1917. - Umro Milutin Bojić, književnik
(Beograd, 07. 05. 1892 - Solun, 08. 11. 1917)

1918. - Umro Dušan Popović, novinar, publicista i političar
(Volujak, 25. 12. 1884 - London, 08. 11. 1918)

1922. - Rođen Kristijan Barnar, južnoafrički kardiolog, izvršio prvu transplataciju srca na svetu (Bofor Vest, 08. 11. 1922 - Papos, 03. 09. 2001)

1927. - Rođen Mitar Pešikan, lingvista, akademik
(Trešnjevo, 08. 11. 1927 - Beograd, 08. 07. 1996)

1935. - Rođen Alen Delon, francuski filmski glumac
(Skeaksk, 08. 11. 1935)

1937. - Rođen Dragoslav Šekularac, fudbaler i trener
(Štip, 08. 11. 1937)

1938. - Rođen Milan-Minja Subota, kompozitor, pevač i TV voditelj
(Sarajevo, 08. 11. 1938)

1953. - Umro Ivan Aleksejevič Bunjin, ruski književnik, nobelovac
(Voronjež, 22. 10. 1870 - Pariz, 08. 11. 1953)

1983. - Rođena Blanka Vlašić, hrvatska atletičarka, skakačica uvis, svetska šampionka (Split, 08. 11. 1983)

1986.- Umro Vjačeslav Mihajlovič Molotov, sovjetski političar i državnik, ministar inostranih poslova i potpredsednik vlade SSSR-a (Nolinsk, 09. 03. 1890 - Moskva, 08. 11. 1986)

1990. - Umro Lorens Darel, britanski književnik
(Džulundur, 27. 02. 1912 - Somijer, 08. 11. 1990)

1990. - U Strazburu potpisana Konvencija Saveta Evrope o borbi protiv kriminala

1991. - Evropska zajednica uvela sankcije prema bivšoj Jugoslaviji

1999. - Umro Leon Štukelj, gimnastičar, svetski i olimpijski šampion
(Novo Mesto, 12. 11. 1898 - Maribor, 08. 11. 1999)

2000. - Umro Erik Morli, inicijator izbora za "Mis sveta"
(Holborn, 26. 09. 1918 - London, 08. 11. 2000)

2001. - Umrla Radmila Savićević, pozorišna, filmska i TV glumica
(Kruševac, 08. 02. 1926 - Beograd, 08. 11. 2001)

2001. - Osnovano Muzejsko društvo Srbije

2005. - Umro Milivoj Stojin, protojerej stavrofor, učenik Nikolaja Velimirovića i Justina Popovića (Stančevo, 1912 - Temišvar, 08. 11. 2005)

2006. - Svečano proglašen Ustav Srbije, usvojen u Narodnoj skupštini 30. septembra, a potvrđen na referendumu 28. i 29. oktobra 2006. godine.

2009. - Umro dr Aleksandar Stanković, ginekolog - akušer, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu (Beograd, 08. 11. 2009)

**Bisernica** · 11-11-2011 22:13

9. novembar

Kompozitor Davorin Jenko rođen 9. novembra 1835. godine. Francuski državnik Šarl de Gol umro na današnji dan 1970. godine. Međunarodni dan borbe protiv fašizma i antisemitizma obeležava se 9. novembra.

Kompozitor, horovođa i akademik Davorin Jenko rođen je u Dvorju, kod Kranja, 9. novembra 1835. godine. Kao horovođa Slovenskog pevačkog društva komponovao niz popularnih horskih melodija od kojih je najznačajnija slovenačka himna "Naprej zastavo slave". Iz Ljubljane je otišao u Beograd, gde je dugo godina bio kapelnik Narodnog pozorišta i dirigent Beogradskog pevačkog društva. Odigrao je značajnu ulogu u izgradnji srpske muzičke kulture. Stvarao je u duhu rodoljubivog romantizma i najveći broj kompozicija posvetio sredini u kojoj je živeo i narodu sa kojim se srodio. Najpoznatija njegova dela su: komadi sa pevanjem "Đido", "Potera", "Markova sablja", "Seoska lola", prva srpska opereta "Vračara ili baba Hrka", horovi "Dvori Davorovi", "Što ćutiš, ćutiš, Srbine tužni", "Sabljo moja dimiskijo" i koncertne uvertire "Kosovo", "Aleksandar" i "Srpkinje". Autor je muzike za himnu "Bože pravde", za koju je stihove napisao Jovan Đorđević, osnivač Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu.

Francuski državnik Šarl de Gol, osnivač i prvi predsednik Pete republike umro je na današnji dan 1970. godine. Kao vođa pokreta "Slobodna Francuska" u Drugom svetskom ratu predvodio je francuski otpor nacistima. Kad je maršal Filip Peten formirao marionetsku vladu otišao je u London, odakle je 18. juna 1940. pozvao Francuze na borbu protiv okupatora. Posle rata rukovodio je privremenom vladom, a od 1947. do 1953. bio je predsednik Francuske. Posle "alžirskog puča" 1958. postao je predsednik vlade, a 1959. predsednik Pete republike. Ograničio je vlast skupštine, ojačao izvršnu vlast i prerogative šefa države. Okončao je rat u Alžiru napuštanjem te teritoroje i uopšte raspuštanjem francuskog kolonijalnog carstva. Politički se često razilazio sa saveznicima u NATO, posebno sa SAD, u težnji da povrati uticaj Francuske u Evropi. Pošto nije dobio većinu na referendumu o regionalizaciji zemlje i ukidanju senata, 1969. se povukao sa položaja.

1799. - Napoleon Bonaparta izvršio prevrat zbacivši Direktorijum i proglasivši se prvim konzulom

1815. - Završen Drugi srpski ustanak

1841. - Umro Milovan Vidaković, književnik (Nemenikuće, 05. 1770 - Pešta, 09. 11. 1841)

1883. - Umro Ivan Sergejevič Turgenjev, ruski književnik (Oriol, 09. 11. 1818 - Bužival, 03. 09. 1883)

1887 - Osnovano prvo zanatlijsko društvo u Srbiji

1913. - Rođena Hedi Lamar (Hedvig Eva Marija Kisler), američka filmska glumica (Beč, 09. 11. 1913 - Altamont Spring,19. 01. 2000)

1914. - Zemun oslobođen od Austrougarske u Prvom svetskom ratu

1918. - Novi Sad oslobođen u Prvom svetskom ratu

1918. - Umro Gijom Apoliner, francuski književnik (Rim, 26. 08. 1880 - Pariz, 09. 11. 1918)

1929. - Rođen Imre Kertes, mađarski književnik, nobelovac (Budimpešta, 09. 11. 1929)

1931. - Rođen Petar Volk, pozorišni i filmski kritičar, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu (Bosanski Petrovac, 09. 11. 1931)

1938. - Počeo progon Jevreja u Nemačkoj - "Kristalna noć"

1940. - Umro Artur Nevil Čemberlen, britanski političar i državnik, vođa Konzervativne stranke i premijer Velike Britanije (Birmingem, 18. 03. 1869 - Hekfild, 09. 11. 1940)

1943. - U Vašingtonu osnovana Uprava Ujedinjenih nacija za pomoć i obnovu (UNRRA)

1952. - Umro Haim Vajcman, izraelski hemičar-pronalazač sintetičkog acetona, političar i državnik, prvi premijer i predsednik Izraela (Motol, 27. 11. 1874 - Rehovot, 09. 11. 1952)

1953. - Umro Dilan Tomas, britanski književnik (Svonsi, 27. 10. 1914 - Njujork, 09. 11. 1953)

1955. - Rođena Biljana Bilja Krstić, pevačica, vođa ansambla "Bistrik", muzički urednik Radio Beograda (Niš, 09. 11. 1955)

1964. - Potpisan sporazum vlada SAD i SFRJ o obrazovnoj i naučnoj saradnji - "Fulbrajtov program"

1978. - Umro dr Živorad Pavlović, lekar-pedijatar, tvorac "Pavlovićeve masti" (Ljig, 07. 02. 1905 - Beograd, 09. 11. 1978)

1989. - Počelo rušenje Berlinskog zida

1991. - Umro Iv Montan (Ivo Livi), francuski pevač i filmski glumac (Monsumano, 13. 10. 1921 - Pariz, 09. 11. 1991)

1993. - Srušen Stari most u Mostaru, izgrađen 1566. godine

2001. - Umrla Angelina Gatalica, akademski vajar (Beograd, 22. 03. 1924 - Beograd, 09. 11. 2001)

2005. - Umro Miodrag Popović, književnik i istoričar književnosti, profesor Univerziteta u Beogradu (Crna Trava, 16. 10. 1920 - Beograd, 09. 11. 2005)

2006. - Umro Markus Miša Volf, nemački obaveštajac, šef Obaveštajne službe DR Nemačke poznate kao "Štazi" (Hehingen, 19. 01. 1923 - Berlin, 09. 11. 2006)

2008. - Umro Mječislav Rakovski, poljski političar, lider Ujedinjene partije Poljske (Kovalenko, 01. 12. 1926 - Varšava, 09. 11. 2008)

**Bisernica** · 11-11-2011 22:15

10. novembar

Nemački verski reformator, osnivač protestantizma, Martin Luter rođen 10. novembra 1483. godine. Na današnji dan 1965. Treći program Radio Beograda počeo sa radom. Prvi kompjuterski virus javno mprikazan 1983. godine.

Nemački verski reformator, osnivač protestantizma, Martin Luter rođen je 10. novembra 1483. godine. Posle hodočašća u Rim razočarao se u mnoge postupke Katoličke crkve, posebno prodaju oproštajnica. Svoje neslaganje izneo je u čuvenih 95 teza prikucanih na vrata jedne crkve u Vintenbergu 31. oktobra 1517. godine. Taj datum smatra se početkom Reformacije, a Luterove ideje su se, zahvaljujući pronalasku štamparske mašine, brzo proširile širom Nemačke. Posle ekskomunikacije osnovana je crkva koja će se po njemu nazvati luteranskom, a Luterove ideje su kasnije ispirisale brojne crkave koje će nazvati protestantskim.

Na današnji dan 1965. godine počeo je sa radom Treći program Radio Beograda. Nastao je po ugledu na slične programe osnovane u evropskim zemljama posle Drugog svetskog rata. Njegov utemeljivač i prvi glavni i odgovorni urednik bio je Aleksandar Acković. Osnivanjem ovog specifičnog programa izašlo se u susret rastućoj potrebi za kulturom, umetnošću i teorijom, koje se posredstvom radio talasa ne popularišu, već se predstavljaju u svom izvornom obliku. Program je u početku emitovan tri puta nedeljno po tri sata, a od 1. januara 1966. godine svake večeri. Za još jedan sat emitovanje programa produženo je 10. novembra 1969, a od 1. aprila 2002. godine program se emituje od 20 do 5 sati ujutro. Treći program se sastoji iz dve celine: muzičkog i govornog dela. U prvom se emituje isključivo umetnička muzika svih perioda i stilova, sa posebnim akcentom na srpsku muzičku baštinu. U govornom delu velika pažnja se poklanja dijaloškim formama: tribinama, konfrotacijama i sučeljavanjima vezanim za aktuelane društvene probleme. Počev od jula 1969. godine redakcija izdaje tromesečni časopis "Treći program".

1483. - Rođen Martin Luter, nemački verski reformator, osnivač protestantizma (Ajsleben, 10. 11. 1483 - Ajsleben, 18. 02. 1546)

1493. - Rođen Paracelzus (Teofrast Bombast fon Hohenhajm), švajcarski lekar, alhemičar i filozof (Ajnzideln, 10. 11. 1493 - Salcburg, 25. 09. 1541)

1668. - Rođen Fransoa Kupren, francuski kompozitor i orguljaš (Pariz, 10. 11. 1668 - Pariz, 12. 09. 1733)

1697. - Rođen Vilijam Hogart, engleski slikar i grafičar (London, 10. 11. 1697 - London, 26. 10. 1764)

1759. - Rođen Johan Fridrih Šiler, nemački književnik, istoričar i teoretičar umetnosti (Marbah, 10. 11. 1759 - Vajmar, 09. 05. 1805)

1796. - Umrla Katarina II Aleksejevna (Velika), ruska carica (Štetin, 02. 05. 1729 - Sankt Petersburg, 10. 11. 1796)

1891. - Umro Žan Artur Rembo, francuski književnik (Šarlvil, 20. 10. 1854 - Marsej, 10. 11. 1891)

1901. - Rođen Milan Bartoš, profesor Pravnog fakulteta u Beogradu, ekspert za međunarodno pravo, akademik (Beograd, 10. 11. 1901 - Beograd, 12. 03. 1974)

1910. - Osnovano Društvo za srpski jezik i književnost

1919. - Rođen Mihail Timofejevič Kalašnjikov, ruski general, inženjer, konstruktor oružja (Kurija, 10. 11. 1919)

1923. - Rođen Dragoslav Andrić, književnik, prevodilac, dramaturg, leksikograf i publicista (Čačak, 10. 11. 1923 - Beograd, 27. 05. 2005)

1925. - Rođen Ričard Barton (Ričard Dženkins), britanski pozorišni i filmski glumac (Pontrihidifen, 10. 11. 1925 - Ženeva, 05. 08. 1984)

1932. - Rođen Roj Šajder, američki filmski glumac (Orindž, 10. 11. 1932 - Litl Rok, 10. 02. 2008)

1937. - Rođen Dimitrije Kalezić, teolog, profesor Bogoslovskog fakulteta u Beogradu (Klikovače, 10. 11. 1937)

1938. - Umro Mustafa Kemal Ataturk, turski general i državnik, prvi predsednik moderne Turske (Solun, 12. 03. 1881 - Carigrad, 10. 11. 1938)

1943. - Rođen Novica Savić, dramski pisac (Blace, 10. 11. 1943 - Beograd, 17. 10. 2004)

1974. - Rođena Kristina Kovač, pevačica i kompozitor (Beograd, 10. 11. 1974)

1975. - Italija i Jugoslavija potpisala "Osimske sporazume"

1977. - Rođena Britani Marfi, američka filmska glumica (Atlanta, 10. 11. 1977 - Los Anđeles, 20. 12. 2009)

1982. - Umro Leonid Iljič Brežnjev, sovjetski političar i državnik, generalni sekretar CK KPSS i predsednik Prezidijuma Vrhovnog sovjeta SSSR (Kamensko, 19. 12. 1906 - Moskva, 10. 11. 1982)

1983. - Američki student Fred Koen javno prikazao prvi kompjuterski virus

1988. - Umro Janika Balaž, tamburaš, koncert-majstor Velikog tamburaškog orkestra RTV Novi Sad (Bačko Gradište, 1925 - Novi Sad, 10. 11. 1988)

2000. - SRJ posle osam godina odsustvovanja ponovo postala članica Organizacije za evropsku bezbednost i saradnju (OEBS)

2000. - Umro Žak Šaban-Delmas, francuski političar i državnik, dugogodišnji gradonačelnik Bordoa, premijer Francuske (Pariz, 07. 03. 1915 - Pariz, 10. 11. 2000)

2006. - Umro Džek Palans (Vladimir Palahnjuk), američki filmski glumac, dobitnik "Oskar"-a (Latimer Majns, 18. 02. 1919 - Montesito, 10. 11. 2006)

2007. - Umro Čedomir Lakić, novinar lista Politika (Bilišani - Obrovac, 1935 - Beograd, 10. 11. 2007)

2007. - Umro Norman Majler, američki književnik i novinar (Long Brenč, 31. 01. 1923 - Njujork, 10. 11. 2007)

2008. - Umrla Mirijam Makeba, južnoafrička pevačica, "Mama Afrika" (Johanesburg, 04. 03. 1932 - Kastel Volturno,10. 11. 2008)

2008. - Umro Nikola Kavaja, disident (Peć, 03. 10. 1932 - Beograd, 10. 11. 2008)

2009. - Umro dr Ratko Nešković, filozof, profesor i dekan Filološkog fakulteta u Beogradu, glavni i odgovorni urednik časopisa "Gledišta" i "Marksistička misao" (Donji Statovac, 03. 03. 1941 - Beograd,10. 11. 2009)

2009. - Umro Dušan Dančuo, pevač starogradske muzike (Karlovac, 1922 - Beograd, 10.11. 2009)

2009. - Umro Slobodan Moča Momčilović, novinar i urednik Borbe, Politike Ekspres, Tempa i Sportskog žurnala, doajen sportskog novinarstva (Beograd, 1944 - Beograd, 10. 11. 2009)

2009. - Umro Robert Enke, nemački fudbalski golman, reprezentativac (Jena, 24. 08. 1977 - Nojštat, 10. 11. 2009)

**Bisernica** · 11-11-2011 22:16

11. novembar

Ruski pisac Fjodor Mihajlovič Dostojevski rođen na današnji dan 1821. godine. Prvi svetski rat okončan 11. novembra 1918. Glumac Dragomir Bojanić-Gidra preminuo 1993. godine.

Na današnji dan 1821. godine rođen je ruski pisac Fjodor Mihajlovič Dostojevski. Kao učesnik utopijsko-socijalističkog kružooka Mihaila Petraševskog-Butaševiča, bio je hapšen zbog revolucionarnih planova i osuđen na smrt 1849. ali je kazna zamenjena progonstvom u Sibir, gde je proveo 10 godina. Njegova rana dela ("Bedni ljudi", "Poniženi i uvređeni") inspirisana su socijalnim tragedijama malih ljudi. Osnovne odlike njegove književnosti su psihološke analize, traganje za korenima ljudske tragike, fenomen religioznosti. Veoma je uticao na svetsku literaturu. Ostala dela: "Zločin i kazna", "Braća Karamazovi", "Zli dusi", "Mladić", "Kockar", "Idiot", "Dvojnik", "Bele noći", "Netočka Nezvanova", "Zapisi iz mrtvog doma" i publicistička dela "Piščev dnevnik", "Politički zapisi".

Pozorišni, filmski i televizijski glumac Dragomir Bojanić-Gidra umro je na današnji dan 1993. godine. Glumačku karijeru je počeo u Narodnom pozorištu u Beogradu, u koje ga je uveo Raša Plaović zapazivši mladog studenta prve godine Pozorišne akademije. Na sceni nacionalnog teatra, a zatim i Jugoslovenskog dramskog pozorišta igrao je Šekspira, Nušića, Gogolja, Dikensa, Brehta. Bio je najmlađi Mitke u istoriji jugoslovenskog pozorišta, ali svog Hamleta, što mu je bila najveća želja, nije dočekao. Snimio je više od 50 igranih filmova i veliki broj televizijskih serija. Pomenimo: "Kroz granje nebo", "Marš na Drinu", "Valter brani Sarajevo", "Biće skoro propast sveta", "Lude godine", "Žikina dinastija", "Majstori". Dobitnik je niza glumačkih nagrada, među kojima se izdvajaju "Velika povelja" na festivalu u Nišu 1968. godine za glavnu ulogu u filmu "U raskoraku" i "Zlatna arena" u Puli, 1974. godine za film "Svadba".

1405. - Umrla kneginja Milica, žena kneza Lazara Hrebeljanovića (1335 - Ljubostinja, 11. 11. 1405)

1855. - Umro Seren Kjerkegor, danski filozof i književnik (Kopenhagen, 05. 05. 1813 - Kopenhagen, 11. 11. 1855)

1855. - Rođen Stevan Sremac, književnik (Senta, 11. 11. 1855 - Sokobanja, 13. 08. 1906)

1855. - Katastrofalni zemljotres pogodio Tokio - poginulo 106 hiljada ljudi

1878. - Umro Stjepan Mitrov Ljubiša, književnik i političar (Budva, 29. 02. 1824 - Beč, 11. 11. 1878)

1885. - Rođen Džordž Smit Paton, američki general (San Gabrijel,11. 11. 1885 - Hajdelberg, 21. 12. 1945)

1888. - Rođen Andrej Nikolajevič Tupoljev, sovjetski konstruktor aviona (Pustamazovo, 11. 11. 1888 - Moskva, 23. 12. 1972)

1898. - Rođen Rene Kler (Rene Lusijen Šomet), francuski scenarista, reditelj i teoretičar (Pariz, 11. 11. 1898 - Pariz, 15. 03. 1981)

1918. - Prvi svetski rat okončan 11. novembra 1918. godine, potpisivanjem primirja u Kompjenjskoj šumi kod Pariza. Primirje je bilo na snazi sve do zaključivanja konačnog mirovnog sporazuma u Versaju, 28. juna 1919. godine.

1921. - Rođen Jovan Šćekić, novinar i urednik TV Beograd (Sarajevo, 11. 11. 1921 - Beograd, 31. 10. 2002)

1922. - Rođen Kurt Vonegat, američki književnik (Indijanopolis, 11. 11. 1922 - Njujork 11. 04. 2007)

1930. - U Beogradu otkriven Spomenik zahvalnosti Francuskoj

1940. - Rođena Božidarka Frajt, filmska i TV glumica (Velika Žuljevica, 11. 11. 1940)

1941. - U Ufi, SSSR, počela sa radom radio-stanica "Slobodna Jugoslavija"

1946. - Rođen Dimitrije Boarov, novinar Ekonomske politike, TV Novi Sad i nedeljnika Vreme (Bečej, 13. 11. 1946)

1948. - Rođen Dušan Prelević Prele, muzičar, književnik i scenarista (Beograd,11. 11. 1948 - Beograd, 28. 07. 2007)

1952. - Pronalazači video-rekordera Džon Mulin i Vejn Džonson prvi put javno demonstrirali rad tog uređaja u Los Anđelesu

1958. - Izašao prvi broj Ilustrovane politike

1962. - Rođena Demi Mur, američka filmska glumica (Ruzvel, 11. 11. 1962)

1974. - Rođen Leonardo Dikaprio, američki filmski glumac (Los Anđeles, 11. 11. 1974)

1975. - Proglašena nezavisnost Angole posle pet vekova portugalske kolonijalne vlasti, a za prvog predsednika izabran Agostino Neto

1989. - U Budimpešti osnovana Centralno-evropska inicijativa, u cilju promovisanja regionalne saradnje zemalja Centralne i Istočne Evrope, čiji je Jugoslavija jedan od osnivača

2004. - Umro Nikola A. Kosić, major vojske Kraljevine Jugoslavije, novinar Srpskog radio programa u Milvokiju (Kraljevo, 1907 - Čačak, 11. 11. 2004)

2008. - Poslednji automobil Jugo, pod rednim brojem 794.428, sišao sa trake Fabrike automobila "Zastava" u Kragujevcu i završio u Muzeju; prvi Jugo ručno napravljen 2.oktobra 1978, a serijska proizvodnja počela 28. novembra 1980. godine

2004. - Umro Jaser Arafat, palestinski političar i državnik, predsednik Palestine, nobelovac (Kairo, 24. 08. 1929 - Pariz, 11. 11. 2004)

2008. - Umrla Nikica Marinović, prva mis SFRJ (Rijeka Dubrovačka, 1947 - Beograd, 11. 11. 2008)

2009. - Umro Novica Urošević, kompozitor, aranžer i producent (Drmno, 05. 07. 1945 - Beograd, 11. 11. 2009)

2010. - Umro Dino de Laurentis, italijanski filmski producent (Tore Anuncijata, 08. 08. 1919 - Beverli Hils, 11. 11. 2010)

**Bisernica** · 13-11-2011 08:48

12. novembar

Francuski vajar Ogist Roden rođen u Parizu 12. novembra 1840. godine. Na današnji dan 1920. Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca i Italija potpisale Rapalski sporazum. Fakulteta političkih nauka u Beogradu osnovan 1968. godine.

Čuveni francuski vajar Ogist Roden rođen je u Parizu 12. novembra 1840. godine. Roden je studirao na pariskoj Akademiji za primenjenu umetnost i uzaludno pokušavao da bude primljen na Umetničku akademiju. Odbijen je prilikom prvih pokušaja da izlaže na pariskom Salonu. I kasnije kao priznat umetnik, proglašavan je najvećim vajarem nakon Mikelanđela i istovremeno napadan. Njegov akt "Bronzano doba" na pariskom Salonu doživljava kritike, radovi "Viktor Igo" iz Pale Rojala, "Mislilac" sa Panteona bivaju uklonjeni, dok njegovog "Balzaka" ne prihvataju stručne komisije. Roden je najviše radio aktove u mermeru: "Adam i Eva", "Poljubac", "Orfej i Euridika", "Zemlja", "Amor i psiha", kao i portrete-poprsja svojih savremenika: Žorža Klemansoa, Gustava Malera, Anatola Fransa, Bernara Šoa. Čuvena je njegova kompozicija "Vrata pakla" inspirisana Danteom, kao i spomenik "Građani Kalea". Za njim su ostale brojne skice aktova i crteža plesačica. Kada je 1900. godine, u okviru Svetske izložbe u Parizu, Rodenu dodeljen poseban pavljon, umetnička veličina njegovog dela je opšte priznata. Bio je revolucionarni začetnik savremene skulpture. Oscilirao je između realizma i anticipacije skulpture između dva rata. Njegova skulptura proglašavana je i impresionističkom. Humanim stavom i naturalističkim izražavanjem Roden je izvršio presudan uticaj na francusko i evropsko vajarstvo.

Na današnji dan 1920. godine, pod pritiskom Britanije i Francuske, Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca potpisala je sa Italijom Rapalski sporazum. Tim dokumentom određeno da Istra, Julijska krajina, Zadar i ostrva Cres, Lošinj, Lastovo i Palagruža predstavljaju italijansku teritoriju. Italija je 1924. godine anektirala i Rijeku, koja je do tada bila slobodan grad.

1833.- Rođen Aleksandar Porfirjevič Borodin, ruski kompozitor i hemičar
(Petrograd, 12. 11. 1833 - Petrograd, 28. 02. 1887)

1839.- U Srbiji donet prvi vojni zakon u kome su razrađeni oblici ugrožavanja bezbednosti vojske, u spomen na taj događaj, 12. novembar se obeležava kao Dan Vojno-bezbednosne agencije

1916.- Umro Persival Lovel, američki industrijalac, popularizator ideje o životu na Marsu
(Boston, 13. 03. 1855 - Mars Hil, 12. 11. 1916)

1920.- Rapalskim ugovorom između Kraljevine SHS i Italije rešeno je pitanje granica između dve zemlje posle Prvog svetskog rata

1929.- Rođena Grejs Keli, američka filmska glumica, princeza od Monaka, dobitnica "Oskar"-a
(Filadelfija, 12. 11. 1929 - Monte Karlo, 14. 09. 1982)

1933.- Nacionalsocijalistička radnička partija Nemačke Adolfa Hitlera pobedila na izborima i došla na vlast u Nemačkoj

1933.- Rođen Borisav Ivkov, šahovski velemajstor
(Beograd, 12. 11. 1933)

1941.- Sovjetska Crvena armija, u Drugom svetskom ratu, zaustavila nadiranje nemačkih snaga prema Moskvi

1942.- Britanska Osma armija, generala Bernarda Montgomerija, u Drugom svetskom ratu, ponovo zauzela Tobruk u Libiji

1955.- Umro Augustin-Tin Ujević, književnik
(Vrgorac, 05. 07. 1891 - Zagreb, 12. 11. 1955)

1956.- Pozorište Atelje 212 počelo sa radom

1961.- Rođena Nađa Komaneči, rumunska gimnastičarka, svetska i olimpijska šampionka (Georgije Dež, 12. 11. 1961)

1965.- Rođen Bojan Suđić, dirigent, šef-dirigent Simfonijskog orkestra RTB-a
(Beograd, 12. 11. 1965)

1968.- Osnovan Fakultet političkih nauka u Beogradu

1974.- Južna Afrika suspendovana iz Generalne skupštine UN, zbog politike aparthejda

1982.- Jurij Andropov izabran za generalnog sekretara Centralnog komiteta Komunističke partije Sovjetskog Saveza, dan posle smrti Leonida Brežnjeva

1989.- Umrla Dolores Ibaruri - La Pasionarija, španska revolucionarka, predsednica KP Španije
(Aljarta, 09. 12. 1895 - Madrid, 12. 11. 1989)

1990.- Umro Jani Rico, grčki književnik
(Monevmasi, 01. 05. 1909 - Atina 12. 11. 1990)

2001.- Umro Radovan Vlajković, političar i državnik, predsednik Predsedništva i Skupštine Vojvodine i Predsedništva SFRJ
(Buđanovci, 18. 11. 1922 - Novi Sad, 12. 11. 2001)

2001.- Umro Đokica Milaković, pozorišni, filmski i TV glumac
(Darda,16. 09. 1925 - Zagreb, 12. 11. 2001)

2004.- Umro Ljubomir Rajnvajn, novinar, urednik TANJUG-a
(Cetinje, 1923 - Beograd, 12. 11. 2004)

2007.- Umro Ajra Levin, američki književnik
(Njujork, 27. 09. 1929 - Njujork, 12. 11. 2007)

2008. - Umro Živojin Bumbaširević, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu, direktor Klinike za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, akademik
(Kruševac, 26. 07.1920 - Beograd, 12. 11. 2008)

2010. - Umro Henrik Mikolaj Gorecki, poljski kompozitor
(Černica Ribnik, 06. 12. 1933 - Katovice, 12. 11. 2010)

**Bisernica** · 13-11-2011 08:50

13. novembar

Na današnji dan rođen Petar Petrović Njegoš, a umro Anastas Jovanović. Dinar prestao da postoji kao platežno sredstvo u Crnoj Gori.

Godine 1813. rođen je Petar Drugi Petrović Njegoš, crnogorski vladika, vladar i književnik (Njeguši, 13. 11. 1813 - Cetinje, 31. 10. 1851). Rođen je 1. novembra (po julijanskom kalendaru ili 13. po gregorijanskom ) u selu Njegušima, glavnom selu Katunske nahije, pod Lovćenom i nadomak Jadranskog mora, kao Rade (Radivoje), sin Toma Markova Petrovića i Ivane (rođene Proroković) iz istog sela. Imao je dva brata (Pera i Jovana) i dve sestre. Po zavladičenju on se potpisivao samo svojim kaluđerskim imenom - Petar i prezimenom - Petrović: vladika Petar Petrović. Međutim, u narodu nije bio poznat kao vladika Petar nego upravo kao vladika Rade. Vladika se u proleće 1850. razboleo od grudne bolesti kojoj je uzalud tražio izlečenje u Italiji, i od koje je i preminuo 10. oktobra na 1851. na Cetinju. Osim što je bio duhovni i svetovni vladar Crne Gore, Njegoš se bavio književnim radom. Najpoznatiji Njegoševi spevovi su : Gorski vijenac, Luča mikrokzma i Lažni Car Šćepan Mali.

Na današnji dan 1899. godine umro je Anastas Jovanović, grafičar, slikar i prvi srpski fotograf (Vraca, 1817 - Beograd, 13. 11. 1899). Anastas Jovanović je štamparski zanat učio u Beogradu, a bakrorez i crtanje na Akademiji Svete Ane u Beču. U svet umetnosti zakoračio je radeći slova azbuke za srpski bukvar, štampan u Kragujevcu 1838. godine. Njegov radoznali i preduzimljivi duh ogledao se i na ilustracijama knjiga, nacrtima diploma i odlikovanja. Bavio se dagerotipijom - najstarijom fotografskom tehnikom, ali najznačajniji radovi u toj oblasti nisu sačuvani. Jovanovićev opus fotografije i litografije predstavlja nezaobilaznu umetničku i dokumentarnu tekovinu za proučavanje srpske istorije 19. veka. Projekat "Srpski spomenici" čine 4 mape originalnih litografija sa serijom portreta istorijskih ličnosti i događaja. Izradio je prve stereofotografije o Beogradu i Beču. U Srbiju je iz Beča doneo prvu modernu kameru. Već 1846. godine imao je treću foto-kameru u svetu, kojom je snimao talbotipije - foto-negative na papiru. Napisao je "Autobiografiju", izuzetno značajnu za proučavanje Beograda u vreme vladavine Obrenovića, na čijem je dvoru bio upravitelj, ali i lični prijatelj kneza Mihaila.

1831 - Rođen Džejms Klerk Maksvel, britanski fizičar
(Edinburg, 13. 11. 1831 - Kembridž, 05. 11. 1879)

1868 - Umro Đoakino Rosini, italijanski kompozitor
(Pesaro, 29. 02. 1792 - Pariz, 13. 11. 1868)

1871 - Rođen Vladislav Ribnikar, novinar, pokretač i urednik lista "Politika" (Trstenik, 13. 11. 1871 - Rožaj planina 01. 09. 1914)

1903 - Umro Kamij Pisaro, francuski slikar i grafičar
(Sen Tomas, 10. 07. 1830 - Pariz, 13. 11. 1903)

1943 - Rođena Katarina Karađorđević, princeza
(Atina, 13. 11. 1943)

1965 - Umro Vladimir Petković, arheolog i istoričar umetnosti, profesor Filozofskog fakulteta, upravnik Narodnog muzeja u Beogradu, akademik
(Veliko Orašje, 30. 09. 1874 - Beograd, 13. 11. 1965)

1974 - Umro Vitorio de Sika, italijanski filmski glumac i reditelj
(Napulj, 07. 07. 1901 - Pariz, 13. 11. 1974)

1980 - Rođen Miloš Vujanić, košarkaš, reprezentativac
(Loznica, 13. 11. 1980)

1986 - Umro Dimitrije Vučenov, književnik, književni istoričar, kritičar i prevodilac
(Vukovar, 30. 10. 1911 - Beograd, 13. 11. 1986)

1998 - Umro Slobodan Džunić, književnik, urednik Radio Beograda
(Temska, 28. 11. 1921 - Beograd, 13. 11. 1998)

2000 - Dinar prestao da bude zvanično platežno sredstvo u Crnoj Gori

2004 - Umro Boško Đukić, novinar, dopisnik "Glasa Amerike" iz Crne Gore
(Mojkovac - Beograd, 13. 11. 2004)

2004 - Umro Emir Smajić, novinar TANjUG-a
(Travnik, 1943 - Beograd, 13. 11. 2004)

2007- Umro Branko Milinović, advokat, humanista i dobrotvor
(Brčko, 07. 04. 1910 - Los Anđeles, 13. 11. 2007)

2009 - Umrla Ljubica Vrsajkov-Sivčev, operska pevačica, primadona Beogradske opere, muzički pedagog, plivački sudija
(Beograd,13. 11. 2009)

2010 - Umro Miloš Petrović, čembalista, pijanista, kompozitor, džez i rok muzičar, profesor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu
(Zemun, 18. 10. 1952 - Beograd, 13. 11. 2010)

2010 - Umro Luis Garsija Berlanga, španski književnik, režiser i scenarista
(Valensija, 12. 07. 1921 - Madrid, 13. 11. 2010)

**Bisernica** · 20-11-2011 20:09

14. novembar

Na današnji dan 1862. godine rođena glumica Narodnog pozorišta Augusta Vela Nigrinova. Godine 1921. izolovan insulin. Sporazum o vojnoj pomoći SAD Jugoslaviji potpisan 14. novrmbra 1951. godine.

Pozorišna glumica Augusta Vela Nigrinova rođena je na današnji dan 1862. godine u Ljubljani. Vela Nigrinova pojavila se na pozorišnoj sceni 1876. godine u ljubljanskom "Dramatičnom društvu". Član ansambla Narodnog pozorišta u Beogradu postala je 1882. godine. Njena pojava u predstavi "Debora" bila je pravi umetnički događaj. Od tada se umetnički brzo razvijala i uspešno ulazila u teški dramski repertoar tumačeći likove romantičnih ili tragičnih heroina. U dvadesetpetogodišnjoj karijeri, Nigrinova je odigrala oko 400 uloga. U istoriji srpske glume, ostala su zapamćena njena izvođenja Julije ("Romeo i Julija"), Ofelije ("Kralj Lir"), Margaret Gotje ("Dama s kamelijama"), Eboli ("Don Karlos"), Esmeralde ("Zvonar Bogorodičine crkve"), Safo, Marije Stjuart. Izraziti glumački dar, uzdržana mimika, scenska lepota,njen duboki alt i, za ono vreme, izuzetno studiozna obrada uloga, omogućili su joj veliki uspeh kod kritičara i publike, koja ju je nazivala našom Eleonorom Duze. Često je gostovala u pozorištima Novog Sada, Zagreba, Ljubljane, Praga, Sofije. Kada joj je ponuđen angažman u češkom Narodnom pozorištu, Nigrinova ga je odbila izjavivši da joj je Srbija "najdraža otadžbina". Zavolela je srpsku sredinu i saživela se sa duhom i mentalitetom Beograda.

1716. - Umro Gotfrid Vilhelm Lajbnic, nemački filozof i matematičar (Lajpcig, 01. 07. 1646 - Hanover, 14. 11. 1716)

1765. - Rođen Robert Fulton, američki inženjer, konstruktor prvog parobroda u svetu "Klermon" (Mala Britanija, 14. 11. 1765 - Njujork, 24. 02. 1815)

1814. - Rođen Janko Šafarik, istoričar i filolog (Kiškereš, 14. 11. 1814 - Beograd, 18. 07. 1876)

1831. - Umro Georg Vilhelm Hegel, nemački filozof (Štutgart, 27. 08. 1770 - Berlin, 14. 11. 1831)

1840. - Rođen Klod Mone, francuski slikar (Pariz, 14. 11. 1840 - Živerni, 05. 12. 1926)

1884. - Umro Alfred Edmund Brem, nemački zoolog (Retendorf, 02. 02. 1829 - Vajmar, 14. 11. 1884)

1889. - Rođen Džavaharlal Nehru, indijski političar i državnik, prvi predsednik nezavisne Indije (Alahabad, 14. 11. 1889 - Nju Delhi, 27. 05. 1964)

1921. - Kanadski istraživači Frederik Benting i Čarls Best izolovali insulin, u spomen na ovo otkriće 14. novembar se obeležava kao Svetski dan borbe protiv dijabetesa

1926. - Štampan prvi broj lista "Filmske novine"

1935. - Rođen Husein, jordanski kralj (Aman, 14. 11. 1935 - Aman, 07. 02. 1999)

1946. - Umro Manuel de Falja, španski kompozitor i pijanista (Kadiz, 23. 11. 1876 - Alta Grasia, 14. 11. 1946)

1948. - Rođen Čarls, princ od Velsa, britanski prestolonaslednik (London, 14. 11. 1948)

1950. - Isidora Sekulić postala redovan član Srpske akademije nauka i umetnosti

1951. - Potpisan sporazum o vojnoj pomoći SAD Jugoslaviji

1966. - Otvoren prvi butik u Beogradu -"Eva"

1994. - Uspostavljen kopneni saobraćaj ispod kanala Lamanš

1994. - Umro Rastko Tadić, pozorišni glumac i reditelj (Nova Varoš, 11. 03. 1933 - Beograd, 14. 11. 1994)

1999. - Umro Vane Marinović, književnik (Kosovska Mitrovica, 17. 05. 1926 - Beograd, 14. 11. 1999)

2009. - Umro dr Sima Ćirković, istoričar, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, akademik (Osijek, 21. 01. 1929 - Beograd,14. 11. 2009)

2010. - Umro Lari Evans, američki šahista i šahovski pisac (Njujork, 22. 03. 1932 - Reno, 14. 11. 2010)

**Bisernica** · 20-11-2011 20:11

15. novembar

Na današnji dan umrli nemački astronom, matematičar i fizičar Johan Kepler i Milivoje Živanović, pozorišni, filmski i TV glumac.

1630. - Umro Johan Kepler, nemački astronom, matematičar i fizičar. Podržavao je Kopernikov heliocentrični sistem. Kepler je otkrio tri zakona kretanja planeta. Prvi zakon, koji je otkrio 1605. govori da se planete okreću oko sunca po eliptičnoj putanji u jednoj žižnoj tački. Drugi zakon radijus vektori opisuju jednake površine u istim vremenskim intervalima. Treći zakon kaže - Kvadrati perioda obilaska planeta oko sunca (T) su srazmerni kubovima velikih poluosa (a) njihovih putanja.

1976. - Umro Milivoje Živanović, pozorišni, filmski i TV glumac. Milivoje Živanović je jedan od najvećih glumaca našeg pozorišta. Karijeru je počeo u putujućoj pozorišnoj družini, da bi 1923. godine, po preporuci Branislava Nušića, postao član Narodnog pozorišta u Novom Sadu. Igrao je u Skoplju, a 1923. prelazi u Beograd, u Narodno pozorište. Nastupio je u prvoj predstavi Jugoslovenskog dramskog pozorišta "Kralj Betajnove" 1947. godine i na sceni ovog teatra ostvario uloge koje su mu donele najveća priznanja. Za više od pedeset godina umetničkog rada Živanović je tumačio karakterne, romantične, tragične i komične likove klasičnog i modernog domaćeg i stranog repertoara: Peru Segedinca Laze Kostića, Agatona u "Ožalošćenoj porodici", Šekspirovog Otela, uloge u komadima Ibzena, Strindberga, Tolstoja... Posle predstave "Zatočenici iz Altone", Sartr mu je rekao: "Vi ste moju filozofiju razumeli dublje od mene samog". Svoju životnu ulogu, Jegora Buličova M. Gorkog, Živanović je prvi put odigrao 1951. godine. Tu je ostvario svoj umetnički san o maksimalnoj prirodnosti i neposrednosti glumačkog izraza. Prilikom gostovanja u Moskvi, 1966. godine, za svoga Jegora je dobio "Medalju Stanislavskog", koju mu je dodelio Moskovski hudožestveni teatar, na čijim je daskama često gostovao. Živanović je bio "pionir" našeg filma. Počev od "Sofke" do "Lelejske gore", igrao je u preko 20 filmova i više TV drama. Od 1999. godine u Požarevcu se, u znak sećanja na velikog majstora scene, održavaju Glumačke svečanosti "Milivoje Živanović".

1787. - Umro Kristof Vilibald Gluk, nemački kompozitor i dirigent
(Erazbah, 02. 07. 1714 - Beč, 15. 11. 1787)

1862. - Rođen Gerhart Hauptman, nemački književnik, nobelovac
(Obersalcbrun, 15. 11. 1862 - Agnetendorf, 06. 06. 1946)

1891. - Rođen Averal Hariman, američki političar i diplomata
(Njujork, 15. 11. 1891 - Njujork, 26. 07. 1986)

1891. - Rođen Ervin Romel, namački feld- maršal, poznat kao "Pustinjska lisica"
(Švabia, 15. 11. 1891 - Herlingen, 14. 10. 1944)

1896. - Puštena u rad hidrocentrala na Nijagari uz primenu Teslinog polifaznog sistema

1914. - Rođen Petar Drapšin, general, narodni heroj
(Turija, 15. 11. 1914 - Beograd, 02. 11. 1945)

1916. - Umro Henrik Sjenkijevič, poljski književnik, nobelovac
(Vola Orkzejska, 05. 05. 1846 - Vevej, 15. 11. 1916)

1920. - U Ženevi počelo prvo redovno zasedanje Lige naroda

1941. - Rođen Ilija Jorga, lekar, karatista, reprezentativac, evropski i svetski šampion
(Beograd, 15. 11. 1941)

1942. - Štampan prvi broj lista "Slobodna Vojvodina" - 01. 01. 1952. preimenovan u "Dnevnik"

1944. - Štampan prvi broj lista "Borba" u oslobođenom Beogradu

1976. - Umro Žan Gaben, francuski filmski i pozorišni glumac
(Pariz,17. 05. 1904 - Neji, 15. 11. 1976)

1983. - Rođen Fernando Verdasko, španski teniser
(Madrid, 15. 11. 1983)

2007. - Umro Milun Vidić, akademski vajar, profesor Fakulteta primenjenih umetnosti u Beogradu
(Roge, Požega, 12. 12. 1940 - Beograd, 15. 11. 2007)

2008. - Umro Petar Damjanov, novinar i publicista, urednik listova "Front", "Narodna armija" i "Vojska"
(Zrenjanin, 1943 - 15. 11. 2008)

2008. - Umrla Jadranka Nikolić, modni kreator
(1948 - 15. 11. 2008)

2009. - Umro Pavle (Gojko Stojčević), episkop pećki i mitropolit beogradsko- karlovački, 44. patrijarh Srpske pravoslavne crkve
(Kućanci, 11. 09. 1914 - Beograd, 15. 11. 2009)

Tema: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Alati teme

Oceni ovu temu

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Re: SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

Slične teme

YU Muzički vremeplov .....!!

Vaš današnji račun?

Koji je rok trajanja današnjih brakova?

Na današnji dan pre 13 godina ubijen je novinar Slavko Ćuruvija

Da li je današnje obrazovanje adekvatno za našu decu?

Članovi koji su pročitali ovu temu: 0

Oznake za ovu temu

Dozvole