SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

[Bisernica]

28. mart





Srpski književnik jevrejskog porekla Eli Finci rođen na današnji dan 1911. godine. Nova zgrada Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu otvorena 1981. - današnji datum se obeležava kao Dan tog pozorišna. Francuski pisac rumunskog porekla Ežen Jonesko umro 28. marta 1994. godine.


Srpski književnik i pozorišni kritičar jevrejskog porekla Eli Finci rođen je na današnji dan 1911. godine. Bio je učesnik Narodnooslobodilačkog pokreta od 1941. godine. Po oslobođenju zemlje bio je direktor Borbe, Jugoslovenske knjige, Nolita, Jugoslovenskog dramskog pozorišta, glavni urednik časopisa Književnost. Poznata Fincijeva dela su: Pozorišne kritike u zbirkama Više i manje od života, Stvarnost i iluzije, Studija Deni Didro, Ogledi o Miroslavu Krleži, Augustu Cesarcu, Jovanu Skreliću, Đorđu Jovanoviću, Branimiru Ćosiću i Marinu Držiću.

Francuski pisac rumunskog porekla Ežen Jonesko umro je 28. marta 1994. godine. Najviše izvođeni dramski pisac francuskog jezičkog područja, Jonesko je, sa Semjuelom Beketom, najistaknutiji predstavnik i utemeljivač "Teatra apsurda". Svojim prvim dramskim komadom Ćelava pevačica pojavio se 1950. godine u jednom malom pozorištu u Latinskom kvartu Pariza. Na klasično shvatanje pozorišta odgovorio je svojim "antiteatrom", bez tradicionalnih šema, zapleta, bez granica između realnog i fantastičnog, komičnog, tragičnog i grotesknog. Zapaženi dramski pisac postao je 1952. godine, kada je objavljena njegova tragična farsa Stolice. Sledili su komadi Rinocerosi, Žak ili pokornost, Nosorog, Kralj umire, kratke priče, članci i eseji, koji su učvrstili njegov ugled i uticaj na kulturne tokove modernog doba. Joneskovi komadi igrani su sa uspehom i na našim pozorišnim scenama.

1776 - Osnovan Boljšoj teatar u Moskvi

1842 - Osnovana Bečka filharmonija

1850 - Postignut Bečki književni dogovor srpskih i hrvatskih kulturnih radnika o problemu zajedničkog jezika

1868 - Rođen Maksim Gorki (Aleksej Maksimovič Pješkov), ruski književnik (Nižnji Novgorod, 28.3.1868 - Gorki, 18.6.1936)

1880 - Potpisana Bečka železnička konvencija o izgradnji železničke pruge Beograd-Niš

1881 - Umro Modest Petrovič Musorgski, ruski kompozitor (Karevo, 21.3.1839 - Petrograd, 28.3.1881)

1891 - Rođen Lajoš Zilahi, mađarski književnik (Nađasalonti, 28.3.1891 - Sremska Kamenica, 1.12.1974)

1893 - Rođen Palmiro Toljati, italijanski političar, osnivač i generalni sekretar KP Italije (Đenova, 28.3.1893 - Krim, 21.8.1964)

1895 - Rođen Ignjat Job, slikar (Dubrovnik, 28.3.1895 - Dubrovnik, 28.4.1936)

1907 - Rođen Blažo Jovanović, revolucionar i državnik, prvi predsednik Skupštine Crne Gore (Velje Brdo, 28.3.1907 - Igalo, 4.2.1976)

1909 - Rođena Nevenka Urbanova, pozorišna glumica (Stari Bečej, 28.3.1909 - Beograd, 7.1.2007)

1911 - Rođen Eli Finci, književni i pozorišni kritičar, prevodilac, urednik časopisa Književnost, direktor Borbe i Jugoslovenskog dramskog pozorišta u Beogradu (Sarajevo, 28.3.1911 - Beograd, 27.1.1980)

1919 - Osnovan Poljoprivredni fakultet u Beogradu

1929 - Rođen Predrag Pepi Laković, pozorišni, filmski i TV glumac (Skoplje, 28. 03. 1929 - Beograd, 09. 09. 1997)

1930. - Turski gradovi promenili ime: Konstantinopolis u Istambul, a Angora u Ankara

1936 - Rođen Mario Vargas Ljosa, peruanski književnik, nobelovac (Arekipa, 28.3.1936)

1939 - Završen Španski građanski rat

1941 - Engleska književnica Virdžinija Vulf izvršila samoubistvo (London, 25.1.1882 - London, 28.3.1941)

1943 - Umro Sergej Vasiljevič Rahmanjinov, ruski kompozitor, pijanista i dirigent (Oneg, 1.4.1873 - Los Anđeles, 28.3.1943)

1953 - Umro Džim Torp, američki atletičar, svetski i olimpijski šampion (Belmont, 28.5.1888 - 28.3.1953)

1965 - Rođen Srđan Todorović, filmski i televizijski glumac i muzičar (Beograd, 28.3.1965)

1969 - Umro Dvajt Ajzenhauer, američki general i državnik (Denison, 14.10.1890 - Vašington, 28.3.1969)

1980 - Umro Milan Ajvaz, pozorišni, filmski i televizijski glumac (Srpski Krstur, 17.3.1897 - Beograd, 28.3.1980)

1985 - Umro Mark Šagal, francuski slikar (Vitebsk, 7.7.1887 - Sen Pol d Vans, 28.3.1985)

1989 - Proglašen Ustav SR Srbije

1990 - Počelo emitovanje programa Televizije Studio B

2002 - Umro Bili Semjuel Vajlder, američki filmski reditelj, dobitnik Oskara (Suša, 22.6.1906 - Beverli Hils, 28.3.2002)

2004 - Umro Piter Justinov, britanski filmski glumac (London, 16.4.1921 - Ženolije, 28.3.2004)

2006 - Umro Aleksandar Nenadović, novinar, glavni i odgovorni urednik Politike (Trbušani,19.5.1927 - Beograd, 28.3.2006)

2007 - Umro Toni Skot (Entoni Džozef Skiača), džez-muzičar, klarinetista, kompozitor i aranžer (Moristaun, 17.6.1921 - Rim, 28.3.2007)

2009 - Umro Ranko Munitić, filmski kritičar i teoretičar (Zagreb, 3.4.1943 - Beograd, 28.3.2009)

2009 - Umro Aleksandar Aca Dolgij, arhitekta i majstor umetničke fotografije
(Beograd, 1931 - Beograd, 28.3.2009)

2010 - Umro Aleksandar Srnec, hrvatski slikar, dizajner i autor animiranih filmova (Zagreb, 30.7.1924 - Zagreb, 28.3.2010)

[Bisernica]

29. mart





Na današnji dan 1461. godine najkrvavija bitka Rata dveju ruža u Engleskoj. U Novom Sadu osnovano "Sterijino pozorje" 1956. godine. Umro Rajko Mitić, fudbaler, prva "Zvezdina zvezda".


1869. - Rođen Mileta Jakšić, književnik
(Srpska Crnja, 29. 03. 1869 - Beograd, 08. 11. 1935)

1891. - Umro Žorž Pjer Sera, francuski slikar, osnivač poentilizma
(Pariz, 02. 12. 1859 - Pariz, 29. 03. 1891)

1894. - Osnovana prva zemljoradničko - kreditna zadruga u Srbiji, u Vranovu kod Smedereva

1902. - Rođen Marsel Eme, francuski književnik
(Žoinji, 29. 03. 1902 - Pariz, 14. 10. 1967)

1903. - Zabranjene "Radničke novine", glasilo Srpske socijal - demokratske partije

1912. - Umro Robert Falkon Skot, britanski pomorac i polarni istraživač, vođa ekspedicije koja je osvojila Južni pol
(Devenport, 06. 06. 1868 - Južni pol, 29. 03. 1912)

1914. - Umrla Herta Haas, ekonomista, nosilac Partizanske spomenice, supruga Josipa Broza
(Maribor, 29. 03. 1914 - Beograd, 05. 03. 2010)

1921. - U Sarajevu osnovano Jugoslovensko novinarsko udruženje

1923. - Rođen Drago Đurović, vajar
(Bitolj, 29. 03. 1923 - Titograd, 30. 03. 1986)

1925. - Rođen Sava Stojkov, slikar - naivac
(Sombor, 29. 03. 1925)

1925. - Rođen Mihailo Popović, sociolog, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu
(Beograd, 29. 03. 1925 - Beograd,10. 01. 2011)

1933. - Rođen Zoran M. Jovanović, književnik
(Skoplje, 29. 03. 1933 - Sarajevo, 18. 07. 1976)

1934. - Osnovan prvi jaht - klub u Srbiji, danas Akademski jedriličarski klub Beograd

1935. - Osnovan Muzej kneza Pavla u Beogradu

1936. - Rođen Svetozar Mihailović Draža, džudista , trener i sportski funkcioner
(Rajković, 29. 03. 1936 - Novi Sad, 19. 09. 2007)

1943. - Rođen Džon Mejdžor, britanski političar i državnik, premijer Velike Britanije
(London, 29. 03. 1943)

1965. - Umro Zlatko Baloković, violinista
(Zagreb, 21. 03. 1895 - Venecija, 29. 03. 1965)

1976. - Rođena Dženifer Kaprijati, američka teniserka
(Njujork, 29. 03. 1976)

1978. - Rođen Igor Rakočević, košarkaš, reprezentativac
(Beograd, 29. 03. 1978)

1979. - Rođena Katarina Radivojević, filmska i TV glumica
(Beograd, 29. 03. 1979)

1982. - Umro Karl Orf, nemački kompozitor i muzički pedagog
(Minhen, 10. 07. 1895 - Minhen, 29. 03. 1982)

1989. - Izašao prvi broj lista "Novosti oglasi", prvih oglasnih novina u bivšoj SFRJ

2007. - Umro prof. dr Božidar Kovaček, istoričar književnosti, teatrolog, profesor i dekan Akademije umetnosti u Novom Sadu, predsednik Matice srpske
(Bosanska Dubica, 08. 08. 1930 - Novi Sad , 29. 03. 2007)

2008. - Umro Rajko Mitić, fudbaler, reprezentativac, trener i selektor jugoslovenske reprezentacije, prva "Zvezdina zvezda"
(Do, 19. 11. 1922 - Beograd, 29. 03. 2008)

2009. - Umro Petar Birčanin, motociklista, petostruki državni prvak u klasama 125 i 600 kubika
( 15. 09. 1987 - Beograd, 29.03. 2009)

2009. - Umro Moris Žar, francuski kompozitor
(Lion, 13. 09. 1924 - Los Anđeles, 29. 03. 2009)

2009. - Umrla Helen Levit, američki fotograf
(Njujork, 31. 08.1913 - Njujork, 29. 03. 2009)

[Bisernica]

30. mart





Holandski slikar Vinset van Gog rođen 1853. godine. Srpski pisac Svetolik Ranković umro 30. marta 1899. godine.


Holandski slikar Vinset van Gog rođen je na današnji dan 1853. godine u Grot Zindertu. Jedan je od najoriginalnijih i najtemperamentnijih umetnika u istoriji slikarstva. Slikao je jarkim bojama, a njegova ekspresivna dela prodorne snage neprevaziđena su u izražavanju psihičkih stanja i raspoloženja. Nepriznat za života, praćen mnogim nedaćama koje su ga bacile u duboku depresiju, 27. jula 1890. godine, u nervnom rastrojstvu, pokušao je samoubistvo. Preminuo je dva dana kasnije. Njegova dela, oko 850 slika i više od 900 crteža, mahom pejzaža, portreta i mrtvih priroda, presudno su uticala na razvoj moderne umetnosti i donela mu ogromnu posthumnu slavu. Umro je 1890. godine.

Srpski pisac Svetolik Ranković umro je 30. marta 1899. godine. U svojim delima pripovedao je o životu na selu, a junaci njegovih dela uglavnom su ljudi duboko razočarani u život. Najčešće je prikazivao tamne strane raspadanja patrijarhalnog sveta. Završio je Duhovnu akademiju u Kijevu i bio nastavnik veronauke u Kragujevcu, Nišu i Beogradu i profesor bogoslovije u Beogradu. Napisao je 25 pripovedaka, tri romana, više stručnih i političkih članaka i udžbenika i prevodio je sa ruskog jezika. Najpoznatija Rankovićeva dela su romani Gorski car, Seoska učiteljica, Porušeni ideali i pripovetke Jesenje slike, Slike iz života.

1746. - Rođen Francisko Hose de Goja i Lusientes, španski slikar i grafičar (Fuentetedos, 30. 03. 1746 - Bordo, 16. 04. 1828)

1842. - Prva operacija u svetu izvedena pod narkozom

1844. - Rođen Pol Verlen, francuski književnik
(Mec, 30. 03. 1844 - Pariz, 08. 01. 1896)

1867. - Rusija prodala Aljasku Americi

1911. - Otvoreno "Kinematografsko pozorište" u Beogradu, u "Grand hotelu" u Čika-Ljubinoj ulici

1912. - Umro Osman Đikić, književnik i publicista
(Mostar, 07. 01. 1879 - Mostar, 30. 03. 1912)

1912. - Umro Karl Maj, nemački književnik
(Holenštajn-Ernštal, 25. 02. 1842 - Radebul, 30. 03. 1912)

1912. - Francuska avijatičarka Meri Boland preletela Ande

1917. - Rođen Rudolf Bruči, kompozitor, direktor Muzičke škole "Isidor Bajić" u Novom Sadu, direktor Opere Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu, osnivač i dekan Akademije umetnosti u Novom Sadu, akademik (Zagreb, 30. 03. 1917 - Novi Sad, 30. 10. 2002)

1920. - Umro dr Mihailo Polit - Desančić, književnik, pravnik i političar (Novi Sad, 15. 04. 1833 - Temišvar, 30. 03. 1920)

1937. - Rođen Voren Biti, američki filmski glumac, reditelj, scenarista i producent, dobitnik Oskara (Ričmond, 30. 03. 1937)

1942. - Rođen Milan Špiček, novinar i filmski kritičar, glavni urednik Programa 202 Radio Beograda (Beograd, 30. 03. 1942)

1945. - Rođen Erik Klepton, britanski gitarista (Riplej, 30. 03. 1945)

1949. - Rođen Mihael Ringier, švajcarski izdavač, novinski magnat, vlasnik kompanije "Ringier" (30. 03. 1949)

1952. - Rođen Milan Božić, profesor Prirodno-matematičkog fakulteta u Beogradu, političar, v.d. predsednika Skupštine grada Beograd (Beograd, 30. 03. 1952)

1983. - Umro Rodoljub Čolaković, revolucionar, političar i književnik (Bijeljina, 07. 06. 1900 - Beograd, 30. 03. 1983)

1986. - Umro Džejms Kegni, američki filmski glumac (Njujork,17. 07. 1904 - Njujork, 30. 03. 1986)

1995. - Umro Milan Cmelić, slikar
(Šibenik, 17. 04. 1925 - Beograd, 30. 03. 1995)

1997. - Umrla Milena Tanjga, novinar i modni kreator
(Knin, 1950 - Beograd, 30. 03. 1997)

1998. - Umro Stojan Svetozarević, solunski ratnik
(Surdulica, 11. 04. 1896 - Beograd, 30. 03. 1998)

2002. - Umrla Elizabeta, britanska kraljica - majka
(Sent Pols, 04. 08. 1900 - London, 30. 03 .2002)

2004. - Umro Kiril Svinarski, prevodilac, lektor Filološkog fakulteta u Beogradu, nosilac Ordena Legije časti (Moskva, 13. 02. 1916 - Beograd, 30. 03. 2004)

2005. - Umro Miroslav Belović, pozorišni reditelj, direktor Jugoslovenskog dramskog pozorišta, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu (Ilidža, 07. 08. 1927 - Beograd, 30. 03. 2005)

2006. - Umro Zoran Bečić, glumac, direktor Drame Narodnog pozorišta u Sarajevu (Čačak, 1939 - Sarajevo, 30. 03. 2006)

2007. - Umro Ilija Ika Gligorijević, arhitekta
(Beograd, 18. 08. 1926 - Beograd, 30. 03. 2007)

[Bisernica]

31. mart





Srpski pisac i pripovedač Bora Stanković rođen na današnji dan 1876. godine. Egon Ervin Kiš, "otac" modernog novinarstva, umro 31. marta 1948. Radio Novi Sad osnovan 1949. godine.

Čuveni srpski književnik i pripovedač Borisav Stanković rođen je na današnji dan 1876. godine u Vranju. Jedan je od naših najvećih pisaca, analitičara društvenih, političkih i psiholoških procesa u prelaznom vremenu iz 19. u 20 vek. Bora Stanković je opisao patrijahalni svet Vranja, raslojavanje i degeneraciju starih trgovačkih porodica. Likovima u njegovim delima celim bićem gospodare strast i dert, dovodeći ih u sukob sa patrijahalnim moralom sredine. Najpoznatija Stankovićeva dela su pripovetke Stari dani, drame Tašana i Koštana i roman Nečista krv.

Češki novinar i književnik Egon Ervin Kiš, "otac" modernog novinarstva, preminuo je 31. marta 1948. u Pragu. Majstor reportaže, poznat po nadimku "leteći reporter" koji je dobio po naslovu jedne njegove knjige, Kiš je putovao po Rusiji, Americi, Kini, Meksiku, Nemačkoj i drugim zapadnoevropsim zemljama. Boravio je i u Srbiji 1914. godine. U knjizi Zapiši to, Kiš opisao je vojni pohod Austrougarske na Srbiju u Prvom svetskom ratu i herojski otpor srpske vojske. Njegove reportaže bile su spoj vešto odabranih činjenica i pronicljivog tumačenja iz perspektive angažovanog posmatrača događaja. Posebnu pažnju zavređuju njegove knjige: Carevi, popovi, boljševici, Raj Amerika, Tajna Kina, Otkrića u Meksiku, Sajam senzacija i Pustolovine na pet kontinenata.

1596 - Rođen Rene Dekart, francuski filozof, matematičar i fizičar (La Aj, 31.3.1596 - Stokholm, 11.2.1650)

1732 - Rođen Franc Jozef Hajdn, austrijski kompozitor (Rohran, 31.3.1732 - Beč, 31.5.1809)

1809 - Rođen Nikolaj Gogolj, ruski književnik (Soročinci, 31.3.1809 - Moskva, 4.3.1852)

1823 - Rođen Aleksandar Nikolajevič Ostrovski, ruski književnik (Moskva, 31.3.1823 - Ščelikovo, 2.6.1886)

1826 - Rođen Novak Radonić, slikar (Mol, 31.3.1826 - Sremska Kamenica, 11.7.1890)

1855 - Umrla Šarlota Bronte, engleska književnica (Tornton, 21.6.1816 - Hejvort, 31.3.1855)

1872 - Rođena Aleksandra Mihajlovna Kolontaj, ruska književnica i diplomata (Petrograd, 31.3.1872 - Moskva, 9.3.1952)

1889 - Otvorena za javnost Ajfelova kula u Parizu

1904 - Rođen Đorđe Andrejević Kun, slikar i grafičar (Vroclav, 31.3.1904 - Beograd, 17.1.1964)

1922 - Rođen Slava Bogojević, slikar (Niš, 31.3.1922 - Beograd, 15.12.1978)

1930 - Rođen Berislav Kosier, književnik (Beograd, 31.3.1930 - Beograd, 30.5.2002)

1934 - Zemun pripojen Beogradu

1935 - Rođen Ričard Čemberlen, američki filmski glumac (Los Anđeles, 31.3.1935)

1946 - Rođen Hašim Hučuk Hoki, pevač (Fojnica, 31.3.1946 - Kovilj, 25.11.2002)

1946 - Rođena Lokica Stefanović, arhitekta, balerina i baletski pedagog (Beograd, 31.3.1946)

1948 - Usvojen "Maršalov plan" za pomoć evropskim zemljama posle Drugog svetskog rata

1955 - Rođen Svetozar Marović, političar i državnik, predsednik državne zajednice Srbija i Crna Gora (Kotor, 31.3.1955)

1963 - Počela Osnivačka skupština Udruženja spikera Jugoslavije

1964 - Umro Triša Kaclerović, političar, novinar i advokat (Boka, Banat, 14.2.1879 - Beograd, 31.3.1964)

1971 - Umro Toma Živanović, pravnik, profesor Univerziteta u Beogradu, akademik (Paraćin, 19.2.1884 - Beograd, 31.3.1971)

1980 - Umro Džesi Ovens, američki atletičar, olimpijski šampion (Alabama, 12.9.1913 - Tason, 31.3.1980)

1997 - Umro Nandor Glid, vajar, profesor Fakulteta primenjenih umetnosti i dizajna, rektor Univerziteta umetnosti u Beogradu (Subotica, 12.12.1924 - Beograd, 31.3.1997)

2006 - Umro Mensur Čamo, novinar, urednik Radija Slobodna Evropa (Zenica, 1955 - Prag, 31.3.2006)

2009 - Umro Boško Karanović, slikar i grafičar, profesor Fakulteta likovnih umetnosti u Beogradu, utemeljivač moderne srpske grafike, jedan od osnivača "Grafičkog kolektiva" (Bosanska Krupa, 5.1.1924 - Beograd, 31.3.2009)

2009 - Umro Raul Alfonsin, argentinski političar i državnik, predsednik Argentine (Časkomus, 12.3.1927 - Buenos Ajres, 31.3.2009)

[Bisernica]

1. april





Dogodilo se na današnji dan a nije bilo aprililili

Miodrag Petrović Čkalja rođen je na današnji dan 1924. godine. Godine 1974. počelo je emitovanje emisije "Gost Drugog programa" Radio Beograda.


Na današnji dan 1924. godine rođen je Miodrag Petrović Čkalja, pozorišni, filmski i TV glumac. "Bio sam tanak kao čaklja, providan, pa je od čaklja postalo Čkalja", tako je naš nenadmašni komičar objasnio poreklo svog drugog imena. Karijeru je započeo u Dramskom studiju Radio Beograda, 1946. godine. Zajedno sa Gutom Dobričaninom i Mijom Aleksićem nastupao je u najpopularnijoj humorističkoj emisiji toga vremena "Veselo veče". Sve je počelo sa "Servisnom stanicom", a zatim su sledile Čkaljine bravure u: Crnom snegu, Ogledalu građanina pokornog, Muzeju voštanih figura, Na tajnom kanalu, Kamiondžijama, Vrućem vetru, Boljem životu, Ljubavi na seoski način, Pozorištu u kući... Zapažene su i njegove uloge u pozorišnim predstavama: Revizor, Pokojnik, Ivkova slava, Uobraženi bolesnik, Slučaj šampiona...Najznačajniji filmski projekti u kojima je ostvario uloge za pamćenje su Put oko sveta i Zajednički stan. Od 2010. godine nagrada publike za najsmešniju predstavu na pozorišnom festivalu "Dani komedije" u Jagodini nosi ime Miodraga Petrovića Čkalje.

Godine 1974. godine počelo je emitovanje emisije "Gost Drugog programa" Radio Beograda. Kada je 1974. godine novinar Radio Beograda Miloš Jevtić obavio razgovor sa prvim gostom emisije Gost Drugog programa Veliborom Gligorićem, nije ni pretpostavljao da će se ta emisija tako dugo održati na radio-talasima. Ovaj serijal razgovora sa uglednim ličnostima iz našeg kulturnog, naučnog ili javnog života ne impresionira samo obimom i dugovečnošću. Reč je o poduhvatu koji ima šire kulturne i civilizacijske dimenzije. Razgovori vođeni u okviru ove emisije pretočeni su u knjige, a tonski snimci predstavljaju ostavštinu za budućnost.

Na današnji dan 1945. godine završena je prva radna akcija u Srbiji. Na Crnom vrhu kod Bora, od januara do aprila 1945. godine, trajala je akcija 1.630 brigadira iz Beograda i 6 okruga Srbije, u kojoj je izgrađeno 12,6 km pruge i isečeno 16 hiljada kubika ogrevnog drveta za beogradske bolnice, pune ranjenika sa Sremskog fronta.

1697 - Rođen Antoan Fransoa Prevo, francuski književnik
(Hezdin, 1.4.1697 - Šantili, 23.12.1763)

1815 - Rođen Oto fon Bizmark, nemački političar i državnik, prvi nemački kancelar- ujedinitelj
(Šenhausen, 1.4.1815 - Fridrihsruh, 30.7.1898)

1849 - Otkrivena Adisonova (bronzana) bolest

1864 - Rođena Zorka Todosić, pozorišna glumica
(Novi Sad, 1.4.1864 - Beograd, 28.12.1936)

1868 - Rođen Edmon Rostan, francuski književnik
(Marsej, 1.4.1868 - Pariz, 2.12.1918)

1873 - Rođen Sergej Vasiljevič Rahmanjinov, ruski kompozitor, pijanista i dirigent
(Oneg, 1.4.1873 - Los Anđeles, 28.3.1943)

1900 - Rođen Tone Seliškar, slovenački književnik
(Ljubljana, 1.4.1900 - Ljubljana, 9.8.1969)

1912 - Umro Bogoboj Rucović, pozorišni glumac
(Budva, 21.3.1869 - Beograd, 1.4.1912)

1922 - Rođena Neda Depolo, dramaturg Radio Beograda
(Brčko, 1.4.1922 - Beograd, 11.2.1996)

1928 - Otvoren prvi studentski dom u Beogradu "Kralj Aleksandar Prvi"

1929 - Radio Beograd emitovao prvi kamerno-muzički koncert posvećen Mocartu - Taj datum smatra se početkom razvoja muzikologije na programima Radio Beograda

1931 - Umro Dragoljub-Ješa Ivkov, filmski scenograf, reditelj i scenarista
(Beograd, 1.4.1931 - Beograd, 9.7.2007)

1939 - Umro Anton Semjonovič Makarenko, sovjetski pedagog i književnik
(Belopolje, 13.3.1888 - Moskva, 1.4.1939)

1939 - Rođen Dejan Đurković, filmski i pozorišni reditelj i scenarista
(Beograd, 1.4.1939 - Beograd, 2.2.2003)

1945 - Izvedena prva velika saveznička operacija na Pacifiku u Drugom svetskom ratu - iskrcavanje na Okinavu

1946 - Počela omladinska radna akcija na pruzi Brčko-Banovići

1947 - Osnovan Jugoslovenski aerotransport (JAT)

1948 - Počela izgradnja Autoputa Beograd-Zagreb

1953 - Rođen Oliver Ivanović, političar, državni sekretar u Ministarstvu za Kosovo i Metohiju
(Rznić, 1.4.1953)

1959 - Rođena Margita Stefanović, arhitekta, pijanistkinja, članica rok-sastava "Ekaterina Velika"
(Beograd, 1.4.1959 - Beograd, 18.9.2002)

1960 - Prve čizme Dr Martins, popularne "martinke" pojavile se u britanskim prodavnicama

1964 - Umro Božidar Kunc, kompozitor i pijanista
(Zagreb, 18.7.1903 - Detroit, 1.4.1964)

1965 - Rođen Božidar Đelić, magistar ekonomije, ministar finansija Srbije, potpredsednik Vlade Srbije
(Beograd, 01. 04. 1965)

1965.- Rođena Simona Ventura, italijanska novinarka i foto-model
(Bolonja, 1.4.1965)

1965 - Umrla Helena Rubinštajn, kozmetički magnat
(Krakov, 25.12.1870 - Njujork, 1.4.1965)

1968 - Umro Lav Davidovič Landau, sovjetski fizičar, nobelovac
(Baku, 22.1.1908 - 1.4.1968)

1970 - Počeo sa radom Radio Studio B

1972 - Umro Vladimir Popović, političar, narodni heroj
(Brčeli, 27.1.1914 - London, 14.1972)

1973 - Otvorena renovirana zgrada lutkarskog pozorišta "Pinokio" u Zemunu, u spomen na ovaj događaj, 1. april se obeležava kao Dan pozorišta

1976 - Osnovana američka informatička kompanija "Epl"

1976 - Umro Maks Ernst, nemački slikar i vajar
(Bril, 02. 04. 1891 - Pariz, 01. 04. 1976)

1984 - Umro Marvin Gej, američki muzičar
(Vašington, 2.4.1939 - Los Anđeles, 1.4.1984)

1999 - U NATO agresiji na SRJ srušen Varadinski most na Dunavu, kod Novog Sada

2002 - Umro Božidar S. Marković, prevodilac, profesor Pravnog fakulteta u Beogradu
(Solun, 10.5.1903 - Beograd, 1.4.2002)

2005 - Umro Krstomir Milovanović, akademski slikar i pozorišni scenograf
(10.10.1936 - Zaječar, 1.4.2005)

2008 - Umro Svetolik Mitić, novinar, jedan od osnivača Televizije Beograd, prvi dežurni urednik i autor prvog intervjua TV Beograd
(Kruševac, 23.5.1923 - Beograd, 1.4.2008)

2009 - Umro Nedeljko Deretić, fotoreporter TANJUG-a
(Bačka Palanka, 19. 02. 1950 - Beograd, 01. 04. 2009)

2010 - Umro Henri Edvard Roberts, američki inženjer, dizajner prvog komercijalnog personalnog računara
(Majami, 13.9.1941 - Makon, 1.4.2010)

2010 - Umro dr Dušan Kostić, docent Beogradske bankarske akademije, naučni saradnik Instituta ekonomskih nauka u Beogradu
(Ivanjica, 19.9.1952 - 1.4.2010)

2010 - Umro Džon Forsajt, američki filmski i TV glumac
(Nju Džersi, 29.1.1918 - Santa Inez, 1.4.2010)

2011 - Umro Orest Averkin, ruski šahista i trener
(1944 - Krasnodar, 01. 04. 2011)

[Bisernica]

2. april





Međunarodni dan dečije i omladinske književnosti. Svetski dan podizanja svesti o autizmu.


742.- Rođen Karlo I Veliki, franački kralj i rimsko-nemački car
(Ingelhajm, 02. 04. 742 - Ahen, 28. 01. 814)

1725. - Rođen Đakomo Kazanova, italijanski diplomata, književnik, avanturista i najveći svetski zavodnik (Venecija, 02. 04. 1725 - Duks, 04. 06. 1798)

1791. - Ubijen Onore Gabrijel Riketi de Mirabo, francuski političar i književnik (Binjon, 09. 03. 1749 - Pariz, 02. 04. 1791)

1791. - Rođen Semjuel Morze, američki fizičar, pronalazač telegrafa i Morzeove azbuke (Šarlstoun, 02. 04. 1791 - Njujork, 25. 03. 1872)

1792. - Dolar uveden kao novčana jedinica SAD

1805. - Rođen Hans Kristijan Andersen, danski književnik
(Odense, 02. 04. 1805 - Kopenhagen, 04. 08. 1875)

Tvorac danske realističke proze, Andersen je autor niza pripovedaka - bajki, koje su mu donele svetsku slavu. Među 156 napisanih priča, zasnovanih na motivima danskog folklora, antičke mitologije i indoevropskih predanja, najpoznatije su: "Carevo novo odelo", "Ružno pače", "Snežna kraljica", "Palčica"..."Putovati znači živeti", tvrdio je Andersen, i do kraja svog života uspeo da obiđe čitavu Evropu, deo Afrike, Azije, ledena severna i južna topla mora. Putovao je po Dalmaciji, Crnoj Gori, prošao kroz Beograd, na putu od Carigrada do Beča. Datum Andersenovog rođenja obeležava se u svetu kao Dan dečije i omladinske književnosti.

1840. - Rođen Emil Zola, francuski književnik
(Pariz, 02. 04. 1840 - Pariz, 29. 09. 1902)

Tvorac i jedan od najizrazitijih predstavnika naturalističkog pravca u književnosti, Zola je pisao romane, priče, pozorišne komade, polemičke članke, a bavio se i književnom i umetničkom kritikom. Njegovo glavno delo je ciklus od 20 romana pod zajedničkim nazivom "Rugon - Makar, prirodna i društvena istorija jedne porodice pod Drugim carstvom". Čitalačkoj publici su iz ovog serijala dobro poznati romani: "Nana", "Žerminal", "Trovačica"... Snagom svog talenta i strasnog ubeđenja, Zola je izvršio snažan uticaj na francusku i celokupnu svetsku književnost. Svetsku afirmaciju stekao je i zahvaljujući svom aktivnom društvenom angažmanu. U otvorenom pismu pod nazivom "Optužujem", ustavši u odbranu nevino osuđenog kapetana Alfreda Drajfusa, optuženog za odavanje vojnih tajni Nemačkoj, Zola je razobličio politiku francuske vlasti, što je imalo odjeka u čitavom svetu i odlučujuće uticalo na rehabilitaciju kapetana Drajfusa.

1875. - Rođen Dragutin Vladisavljević, lekar, pisac i prevodilac
(Beograd, 02. 04. 1875 - Beograd, 16. 05. 1938)

1891. - Rođen Marks Ernst, namački slikar
(Bril, 02. 04. 1891 - Pariz, 01. 04. 1976)

1900. - Rođen Milivoje Živanović, pozorišni i filmski glumac
(Požarevac, 02. 04. 1900 - Beograd, 15. 11. 1976)

Glumačku karijeru Živanović je počeo u putujućem pozorištu Udruženja glumaca. Zalaganjem Branislava Nušića postao je stalni član Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu. Sećajući se, kasnije, svog prvog dodira sa profesionalnim teatrom govorio je: "To je bila moja akademija, moj univerzitet". Nakon nekoliko godina provedenih u Skoplju, 1932. ostvaruje svoj dugogodišnji san, ulazi u Narodno pozorište u Beogradu. Ubrzo se o njemu počelo govoriti kao o umetniku koji će ispisati najlepše stranice pozorišne umetnosti nove Jugoslavije. Kada je 1947. godine osnovano Jugoslovensko dramsko pozorište, Živanović se našao u novom ansamblu i u njemu ostao do smrti. Ostvario je uloge za pamćenje: Jegor Buličov, Kralj Lir, Agaton, Gabrijel Borkman... Za izuzetne glumačke kreacije dobio je više visokih priznanja, među kojima "Sedmojulsku nagradu" i "Medalju Stanislavskog", koju mu je, 1966. godine, dodelio Moskovski hudožestveni teatar. Na sceni ovog pozorišta igrao je Jegora Buličova, uz gromoglasne aplauze i 22 izlaska pred publiku, kakve nisu doživeli ni najpoznatiji glumci matičnog pozorišta. Vrsnom umetniku u spomen, svake godine se u njegovom rodnom Požarevcu održavaju Glumačke svečanosti "Milivoje Živanović".

1914. - Umro Paul Hejse, nemački književnik, nobelovac
(Berlin, 13. 03. 1830 - Minhen, 02. 04. 1914)

1917. - Počeo Solunski proces protiv pukovnika Dragutina Dimitrijevića - Apisa i grupe oficira pred srpskim Vojnim sudom u Solunu

1927. - Rođen Ferenc Puškaš, mađarski fudbaler i trener
(Budimpešta, 02. 04. 1927 - Budimpešta, 17. 11. 2006)

1928. - Rođen Serž Gensbur, francuski kompozitor
(Pariz, 02. 04. 1928 - Pariz, 03. 03. 1991)

1936. - Rođena Milka Lukić, pozorišna glumica
(Beograd, 02. 04. 1936 - Beograd, 14. 12. 2009)

1937. - Rođena Majda Sepe, slovenačka pevačica
(Ljubljana, 02. 04. 1937 - Ljubljana, 11. 04. 2006)

1939. - Rođen Marvin Gej, američki muzičar
(Vašington, 02. 04. 1939 - Los Anđeles, 01. 04. 1984)

1939. - Rođen Jovan Ristić, pozorišni, filmski i TV reditelj, pomoćnik generalnog direktora RTS-a (Beograd, 02. 04. 1939)

1939. - Rođen Živan Saramandić, operski pevač, prvak Opere Narodnog pozorišta u Beogradu (Beograd, 02. 04. 1939 - Beograd, 30. 01. 2012)

1974. - U Titogradu osnovan Univerzitet Crne Gore

1974. - Umro Žorž Pompidu, francuski političar i državnik, premijer i predsednik Francuske (Monbudif, 05. 07. 1911 - Pariz, 02. 04. 1974)

1982. - Počeo sukob Velike Britanije i Argentine oko Foklandskih ostrva

1997. - Umro Tomojuki Tanaka, japanski filmski producent
(Osaka, 26. 04. 1910 - Tokio, 02. 04. 1997)

2005.- Umro papa Jovan Pavle Drugi (Karol Vojtila), 264. poglavar Rimokatoličke crkve (Vadovice, 18. 05. 1920 - Vatikan, 02. 04. 2005)

2007. - Umro Žarko Petrović, odbojkaš, reprezentativac
(Novi Sad, 27. 10. 1964 - Novi Sad, 02. 04. 2007)

2010. - Umrla Stojanka Grozdanov-Davidović, književnica, urednik Radio Beograda (Zrenjanin, 28. 06. 1940 - Beograd, 02. 04. 2010)

2010. - Umro Mato Došen, hrvatski muzičar, producent i aranžer
(Zagreb, 1953 - Zagreb, 02. 04. 2010)

[Bisernica]

3. april





Johanes Brams, nemački kompozitor i pijanista umro je 3. aprila 1897. godine. Jugoslovensko dramsko pozorište počelo je sa radom na današnji dan 1948. godine. Američki glumac Marlon Brando rođen je na današnji dan 1924. godine.


Nemački kompozitor i pijanista Johanes Brams umro je u Beču 3. aprila 1897. godine. Brams je karijeru započeo kao pijanistički virtuoz, a nakon poznanstva sa Klarom i Robertom Šumanom, afirmisao se kao kompozitor i dirigent. U oblikovanju i tehnici, Brams polazi od klasičnog i baroknog nasleđa, stavljajući težište na doteranost forme, mada je njegov muzički izraz u osnovi romantičarski. U njegovom opsežnom opusu zastupljene su sve instrumentalne i vokalne vrste, izuzev opere. Najpoznatije su njegove simfonije, klavirski koncerti, violinski koncert, kamerna muzika, horske kompozicije i solo - pesme. Svetsku slavu doživeo je "Nemačkim rekvijemom". Ostvarivši sintezu klasičnih i romantičarskih elemenata, Brams je, posebno u oblasti kamerne muzike i solo - pesme, postao uzor koji su sledili kompozitori poput Regera, Šenberga, Hindemita... Zanimljivo je pomenuti i Bramsovo poznavanje nekih naših narodnih pesama, koje je imao prilike da pročita u Vukovom prevodu na nemački "Srpskih narodnih pesama". Iz te zbirke komponovao je tri pesme: "Devojka ružici", "Devojka i lice" i "Devojka na gradskim vratima".

Na današnji dan 1903. godine u Beograd je stigao prvi putnički automobil. Putnicima koji su se tog 3. aprila 1903. godine našli na Železničkoj stanici u Beogradu zastao je dah kada je iz jednog od transportnih vagona iskrcan automobil, prvi koji se pojavio u Beogradu i Srbiji. Ovaj datum uzima se kao početak automobilizma kod nas. Automobil je stigao iz Beča, a kupio ga je za 12 hiljada kruna rentijer iz Beograda Božidar Radulović. Auto marke "neselsdorfer", sa vodom hlađenim dvocilindričnim bokser motorom, imao je 3.1 litar, 3 ventila po cilindru i 12 konja. Proizveden je u fabrici vagona u Koprivnici, u Češkoj, danas fabrika automobila "Tatra". U pratnji automobila došao je i vozač, koji je u Beogradu ostao 45 dana i obučio prvog srpskog šofera, kasnije i mehaničara Sretena Kostića. Sedamnaest dana kasnije, u Beograd je stigao i drugi putnički automobil. "Politika" je tim povodom uputila apel, prvi na ovim prostorima, za zaštitu životne sredine, jer su novopridošla saobraćajna sredstva oslobađala izduvne gasove i pravila buku, nezabeleženu do tada u Beogradu.

Slavni američki pozorišni i filmski glumac Marlon Brando rođen je na današnji dan 1924. godine. Brando je karijeru započeo kao pozorišni glumac na Brodveju, ali su mu svetsku slavu donele filmske uloge "mladih gnevnih ljudi" pedesetih godina. Sve je počelo filmom "Tramvaj zvani želja" Elije Kazana, u kome mu je partnerka bila neprikosnovena Vivijen Li. Isti reditelj poverio mu je glavnu ulogu vođe ustanka meksičkih seljaka u filmu "Viva Zapata", za koji je dobio nagradu u Kanu. Prvi "Oskar" dobija za ulogu Teri Maloja u Kazanovom filmu "Na dokovima Njujorka". Sledili su zatim filmovi: "Dezire", "Bal prokletih", "Pobuna na brodu Baunti", "Poslednji tango u Parizu", "Apokalipsa danas"... Za ulogu Don Vita Korleonea u "Kumu", 1973. godine, nagrađen je "Oskar"-om, koji je odbio da primi u znak protesta protiv politike SAD prema Indijancima.

Jugoslovensko dramsko pozorište počelo je sa radom 3. aprila 1948. godine. Prve probe Jugoslovenskog dramskog pozorišta, za koje svedoci kažu da su bile čarobne i poetske, održavane su u prostoru napuštene crkve na Bajlonijevoj pijaci, dok se još gradila pozorišna kuća na Cvetnom trgu. Prvi put se zavesa podigla 3. aprila 1948. godine, kada je izvedena premijera "Kralja Betajnove" Ivana Cankara, u režiji Bojana Stupice. U glavnim ulogama nastupili su Marija Crnobori, Branko Pleša i Dubravka Perić. Osnivači Jugoslovenskog dramskog pozorišta: Bojan Stupica, umetnički rukovodilac, Eli Finci, prvi direktor ove pozorišne kuće, Velibor Gligorić, Milan Dedinac, Mata Milošević, Tomislav Tanhofer, Miroslav Belović, Milenko Šerban, a takođe i glumci svih generacija, uneli su u ovu kuću svoje znanje, dar i talenat, a pozorišnoj umetnosti uopšte smisao, dubinu i ideju kojom se nadahnjuju generacije ljubitelja pozorišne umetnosti. Decenijama je ovo pozorište ugledna teatarska radionica u jugoslovenskim i svetskim razmerama.

1607. - Počelo naseljavanje Severne Amerike

1682. - Umro Bartolomeo Esteban Muriljo, španski slikar (Sevilja, 01. 01. 1618 - Sevilja, 03. 04. 1682)

1783. - Rođen Irving Vašington, američki književnik (Njujork, 03. 04. 1783 - Njujork, 28. 11. 1859)

1849. - Umro Julijus Slovacki, poljski književnik (Kšeminjec, 04. 09. 1809 - Pariz, 03. 04. 1849)

1862. - Umro Džems Klark Ros, engleski pomorski oficir i polarni istraživač (London, 15. 04. 1800 - Ajlsberi, 03. 04. 1862)

1903. - Rođen Mihailo Stevanović, lingvista, profesor Univerziteta u Beogradu, akademik (Piperi, 03. 04. 1903 - Beograd, 01. 1991)

1915. - Umrla Nadežda Petrović, slikarka, profesor Akademije likovnih umetnosti u Beogradu, jedan od osnivača "Kola srpskih sestara"(Čačak, 12. 10. 1873 - Valjevo, 03. 04. 1915)

1920. - Umro Dragoljub - Draža Pavlović, istoričar i političar, profesor Beogradskog univerziteta, prvi predsednik Narodne skupštine Kraljevine SHS, akademik (Knjaževac, 16. 06. 1866 - Beograd, 03. 04. 1920)

1924. - Rođena Doris Dej (Doris Kapelhof), američka filmska glumica i pevačica (Sinsinati, 03. 04. 1924)

1930. - Rođen Helmut Kol, nemački političar i državnik, kancelar SRN (Ludvigshafen, 03. 04. 1930)

1935. - Rođen doktor Kosta M. Kostić, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu (Monpelje, 03. 04. 1935 - Beograd, 21. 07. 2007)

1942. - Ukazom ustaškog poglavnika Ante Pavelićna ustanovljena Hrvatska pravoslavna crkva

1943. - Rođen Ranko Munitić, filmski kritičar i teoretičar (Zagreb, 03. 04. 1943 - Beograd, 28. 03. 2009)

1946. - Rođen Branislav Milićević - Branko Kockica, glumac, dramaturg, umetnički direktor Dečjeg pozorišta "Puž" (Zemun, 03. 04. 1946)

1947. - Osnovano Jugoslovensko dramsko pozorište u Beogradu

1947. - Rođen Miloš Marković, advokat, vaterpolo-golman, reprezentativac (Beograd, 03. 04. 1947 - Beograd, 26. 02. 2010)

1950. - Rođen Nebojša Kunić, muzičar, član grupe "Sedmorica mladih" (Sremska Mitrovica, 03. 04. 1950)

1950. - Rođen Miroljub Rajić, generalni sekretar Fudbalskog saveza Srbije (Užice, 03. 04. 1950 - Kopaonik, 02. 03. 2007)

1961. - Rođen Edi Marfi, američki filmski glumac (Njujork, 03. 04. 1961)

1971. - Počeo sa radom Studentski kulturni centar u Beogradu

1977. - Stupili na snagu "Osimski sporazumi" između vlada Jugoslavije i Italije o regulisanju graničnih pitanja

1984. - Prvi put emitovana muzika sa kompakt - diska na programu Radio Beograda

1986. - Umro Đorđe Karaklajić, dirigent i kompozitor, muzički urednik Radio Beograda (Užice, 24. 03. 1912 - Beograd, 03. 04. 1986)

1991. - Umro Grejem Grin, engleski književnik (Berkemsted, 02. 08. 1904 - Vevej, 03. 04. 1991)

1999. - U NATO bombardovanju srušen Most slobode u Novom Sadu i bombardovane zgrade Saveznog i MUP-a Republike Srbije u Beogradu

2003. - Državna zajednica Srbija i Crna Gora primljena u Savet Evrope

2008. - Uklonjene barikade u ulici Ledra, u Nikoziji, kojima su decenijama razdvajane grčka i turska zajednica u glavnom gradu Kipra, kao podsticaj ujedinjenju ostrva

2008. - Umrla Nada Bjelogrlić, reditelj Dramskog programa Radio Beograda (Beograd, 26. 09. 1925 - Beograd, 03. 04. 2008)

2010. - Umro Dušan Radić, kompozitor, profesor Akademije umetnosti u Novom Sadu, akademik (Sombor,10. 04. 1929 - Beograd, 03. 04. 2010)

[Bisernica]

4. april





Danas je Dan studenata Beogradskog univerziteta, koji se obeležava u spomnen na štrajk studenata iz 1936. godine. Vođa pokreta protiv rasnog ugnjetavanja u SAD Martin Luter King ubijen 4. aprila 1968. godine.


Generalni štrajk studenata Univerziteta u Beogradu, Zagrebu, Ljubljani, Skoplju i Subotici protiv fašizacije zemlje počeo je 4. aprila 1936. godine. Policija je na Medicinskom fakultetu u Beogradu ubila studenta Žarka Marinovića. U znak sećanja na ovaj događaj, 4. april se obeležava kao Dan studenata Beogradskog univerziteta.

Američki baptistički sveštenik, vođa pokreta protiv rasnog ugnjetavanja i dobitnik Nobelove nagrade za mir Martin Luter King ubijen je u Memfisu 4. aprila 1968. godine. Rođen u porodici baptističkog pastora, Martin Luter King se školovao u Atlanti, Bostonu i Harvardu, gde je stekao titulu doktora nauka. Osnivač je "Konferencije hrišćanskog rukovodstva Juga", pokreta američkih Crnaca, koji se, inspirisan Gandijevim metodima nenasilja, borio za ravnopravnost i ljudsko dostojanstvo. "Imam jedan san... Sanjam da će jednog dana, na crvenkastim brežuljcima Džordžije, sinovi nekadašnjih robova i sinovi nekadašnjih robovlasnika zajedno zauzeti mesto za stolom bratstva. Sanjam da će jednog dana moje četvoro dece živeti u naciji, koja ih neće procenjivati po boji kože, već po zaslugama. S tim ubeđenjem vraćam se na Jug." Tako je govorio Martin Luter King, 1968. godine, u Vašingtonu, posle najvećeg protestnog marša u istoriji Amerike. San "Crnog Gandija Amerike" dramatično je prekinut 4. aprila iste godine, kada je na njega, u Memfisu, pucao Džejms Erl Rej. Martin Luter King je dobitnik Nobelove nagrade za mir, 1964. godine.

1774. - Umro Oliver Goldsmit, irski književnik (Palas, 10. 11. 1730 - London, 04. 04. 1774)

1807. - Umro Žozef Žerom de Laland, francuski astronom (Burg an Bres, 11. 07. 1732 - Pariz, 04. 04. 1807)

1823. - Rođen Vilijem (Vilhelm) Simens, britanski pronalazač, jedan od konstruktora Simens-Martinove peći (Hanover, 04. 04. 1823 - London, 19. 11. 1883)

1825. - Rođen Đuro Daničić (Popović), filolog, profesor Liceja i Velike škole u Beogradu, prevodilac i reformator srpskog jezika i pravopisa (Novi Sad, 04. 04. 1825 - Zagreb, 05. 11. 1882)

1845. - Rođen Nikola Milaš (kaluđersko ime Nikodim), episkop, profesor Bogoslovije u Zadru i Beogradu (Šibenik, 04. 04. 1845 - Dubrovnik, 20. 03. 1915)

1868. - Rođen Pavle Popović, književni istoričar i kritičar, profesor Univerziteta u Beogradu, akademik (Beograd, 04. 04. 1868 - Beograd, 04. 06. 1939)

1907. - Rođen Milenko Šerban, slikar i scenograf, profesor Akademije primenjenih umetnosti u Beogradu (Čerević, 04. 04. 1907 - Beograd, 31. 07. 1979)

1914. - Rođena Margerit Diras, francuska književnica (Sajgon, 04. 04. 1914 - Pariz, 03. 03. 1996)

1914. - Rođen Alek Ginis, engleski filmski glumac, dobitnik "Oskar "-a (London, 04. 04. 1914 - Saseks, 05. 08. 2000)

1916. - Rođen Nikola Ljubičić, general, političar, predsednik Predsedništva Srbije i član Predsedništva SFRJ, narodni heroj (Karan, 04. 04. 1916 - Beograd, 13. 04. 2005)

1920. - Rođen Erik Romer (Žan Mari Moris Šerer), francuski reditelj, scenarista i filmski kritičar, rodonačelnik francuskog "novog talasa", urednik "Filmskih svezaka" (Nansi, 04. 04. 1920 - Pariz, 11. 01. 2010)

1922. - Rođen Vasilije Vasa Pantelić, pozorišni, filmski i TV glumac, spiker i glumac Radio Beograda (Ruma, 04. 04. 1922 - Beograd, 30. 08. 2008)

1923. - Rođen Nikola Hajdin, profesor Građevinskog fakulteta u Beogradu, akademik, predsednik SANU (Vrbovsko, 04. 04. 1923)

1925. - Rođen Branislav Surutka, spiker RTB-a (Banja Luka, 04. 04. 1925 - Beograd, 05. 05. 1979)

1929. - Umro Karl Benc, nemački inženjer, konstruktor četvorotaktnog benzinskog motora i prvog automobila, vlasnik kompanije "Benc" u Manhajmu (Karlsrue, 26. 11. 1844 - Manhajm, 04. 04. 1929)

1932. - Rođen Andrej Tarkovski, sovjetski reditelj (Moskva, 04. 04. 1932 - Pariz, 29. 12. 1986)

1932. - Rođen Entoni Perkins, američki filmski i pozorišni glumac (Njujork, 04. 04. 1932 - Los Anđeles, 13. 09. 1992)

1941. - Rođen Petar Kralj, pozorišni, filmski i TV glumac (Zagreb, 04. 04. 1941 - Beograd, 10. 11. 2011)

1948. - Rođena Neda Todorović, profesor Fakulteta političkih nauka u Beogradu (Vrbas, 04. 04. 1948)

1949. - Osnovana Organizacija severnoatlantskog pakta - NATO

1958. - Prvi put predstavljen simbol mira "Peace" (Pis), na skupu posvećenom nuklearnom razoružanju u Londonu, autor britanski pacifista Džerald Holtom

1965. - Donet Zakon o radio-difuznim ustanovama SFRJ

1969. - Prvi put ugrađeno veštačko srce izrađeno od plastike i sintetičkog vlakna u ljudski organizam

1975. - Osnovana američka kompanija "Majkrosoft"

1977. - Osnovan Međunarodni pres-centar u Beogradu

1979. - Rođen Hit Ledžer (Hitklif Endrju Ledžer), australijski filmski glumac (Pert, 04. 04. 1979 - Njujork, 22. 01. 2008)

1983. - Umrla Glorija Svanson, američka pozorišna i filmska glumica, zvezda nemog filma (Čikago, 27. 03. 1899 - Njujork, 04. 04. 1983)

1990. - Umrla Sara Von, američka džez - pevačica (Njuark, 27. 03. 1924 - Los Anđeles, 04. 04. 1990)

1994. - Umro Kurt Kobejn, američki muzičar (Aberdin, 20. 02. 1967 - Sijetl, 04. 04. 1994)

1998. - Umro Milutin Vasković - Vaske, muzičar, član ansambla "Sedmorica mladih" (1942 - Beograd, 04. 04. 1998)

1998. - Putujuće pozorište "Pan teatar" počelo sa radom na stalnoj sceni u Bulevaru kralja Aleksandra u Beogradu

2002. - Umro Milutin Garašanin, arheolog, profesor Univerziteta u Beogradu, akademik (Beograd, 11. 09. 1920 - Beograd, 04. 04. 2002)

2002. - Umro Miodrag Ž. Pavlović, jedan od osnivača Muzičke omladine Srbije (Azanja, 1932 - Beograd, 04. 04. 2002)

2002. - Umro Uroš Komlenović, novinar nedeljnika "Vreme" (1964 - Beograd, 04. 04. 2002)

2010. - Umro dr Sava Perović, urolog, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu, akademik (Beograd, 21. 02. 1937 - Beograd, 04. 04. 2010)

2011. - Umro Boško Vuksanović, vaterpolista i trener, selektor reprezentacije (Kotor, 04. 01. 1928 - Beograd, 04. 04. 2011)

[Bisernica]

5. april





Imenovani prvi akademici Srpske kraljevske akademije 1887. godine. Održane prve Olimpijske igre moderne epohe u Atini 1896. godine. Isidora Sekulić, književnica i prevodilac, akademik umrla 1958. godine.


Na današnji dan 1887. godine imenovani prvi akademici Srpske kraljevske akademije. Prvih 16 članova Srpske kraljevske akademije imenovao je kralj Milan Obrenović, da bi već sledeće godine akademici sami birali stalne i dopisne članove. Bivši članovi Srpskog učenog društva postali su počasni članovi Akademije. Tadašnja Akademija imala je 4 stručne akademije: Akademiju prirodnih, filozofskih, društvenih nauka i Akademiju umetnosti. Za predsednika Srpske kraljevske akademije, upravo na dan njegovog rođenja, izabran je Josif Pančić, a za sekretara Jovan Žujović.

Književnica i prevodilac, akademik, Isidora Sekulić umrla 1958. godine. Umetnik širokog obrazovanja i visoke kulture, Isidora Sekulić je diplomirala na Višem pedagogijumu u Pešti, a doktorirala u Nemačkoj. Dužim putovanjima i boravkom u Engleskoj, Francuskoj i Norveškoj, proširila je svoje znanje klasičnih i modernih jezika. Njeni lirsko-meditativni, rafinisano-analitični i bogato asocijativni tekstovi označavaju pojavu moderne srpske proze. Isidorino duhovno interesovanje obuhvatalo je kako nauku tako i umetnost, pa je svoju delatnost mislioca i kritičara razvila u širokom rasponu, preplićući pozorišnu, muzičku, likovnu umetnost i arhitekturu sa literaturom i filozofijom. U tom smislu, značajne su njene studije o gotovo svim velikim piscima ruske, francuske, engleske, nemačke, norveške i drugih literatura, a među tekstovima o domaćim piscima ističu se oni o Njegošu, Đuri Jakšiću, Lazi Kostiću, Petru Kočiću, Tinu Ujeviću, Ivi Andriću... Od značaja su i njeni ogledi o stilu i jeziku, putopisi koji idu u sam vrh srpskog proznog izraza i prevodi. Najpoznatija dela Isidore Sekulić su: Saputnici, Hronika palanačkog groblja, Gospa Nola, Zapisi o mome narodu i Pisma iz Norveške. Bila je prva žena član Srpske akademije nauka i umetnosti.

1588. - Rođen Tomas Hobs, engleski filozof
(Vestport, 05. 04. 1588 - Hardvik, 04. 12. 1679)

1692. - Rođena Adrijana Lekuvrer, francuska pozorišna glumica
(Dameri, 05. 04. 1692 - Pariz, 20. 03. 1730)

1794. - Giljotiniran Žorž Žak Danton, francuski revolucionar i advokat
(Arsi-sur-Ob, 26. 10. 1759 - Pariz, 05. 04. 1794)

1814. - Rođen Josip (Josif) Pančić, prirodnjak i lekar, prvi predsednik Srpske kraljevske akademije
(Ugrine, 05. 04. 1814 - Beograd, 25. 02. 1888)

1827. - Rođen Džozef Lister, engleski hirurg, uveo antiseptike u hirurgiju
(Apton, 05. 04. 1827 - Valmer, 10. 02. 1912)

1865. - Umro Kornelije Stanković, kompozitor, pijanista i horovođa
(Budim, 18. 08. 1831 - Budim, 05. 04. 1865)

1900. - Rođen Spenser Trejsi, američki filmski glumac, dobitnik "Oskar"-a
(Milvoki, 05. 04. 1900 - Los Anđeles, 10. 06. 1967)

1908. - Rođen Herbert fon Karajan, austrijski dirigent
(Salcburg, 05. 04. 1908 - Anif, 16. 07. 1989)

1908. - Rođena Bet Dejvis (Elizabet Rut Dejvis), američka filmska glumica, dobitnica"Oskar"-a
(Lovel, 05. 04. 1908 - Pariz, 06. 10. 1989)

1916. - Rođen Gregori Pek, američki filmski glumac, dobitnik "Oskar"-a
(La Džola, 05. 04. 1916 - Los Anđeles, 12. 06. 2003)

1926. - Rođen Sten Levi, američki muzičar, pionir bi - bapa
(Filadelfija, 05. 04. 1926 - Van Nis, 19. 04. 2005)

1929. - Rođen Klaus Hugo, belgijski književnik
(Briž, 05. 04. 1929 - Antverpen, 19. 03. 2008)

1932. - Rođen Bora Ćosić, književnik
(Zagreb, 05. 04. 1932)

1937. - Rođen Kolin Pauel, američki general i političar, državni sekretar SAD
(Njujork, 05. 04. 1937)

1941. - Potpisan Pakt o prijateljstvu i nenapadanju između Sovjetskog Saveza i Kraljevine Jugoslavije u Drugom svetskom ratu

1950. - Rođen Predrag - Miki Manojlović, pozorišni, filmski i TV glumac
(Beograd, 05. 04. 1950)

1974. - Rođen Vladimir Paskaljević, filmski i TV reditelj i scenarista
(Niš, 05. 04. 1974)

1975. - Umro Čang Kaj Šek, kineski general, političar i državnik, predsednik Formoze (Tajvana)
(Čekiang, 31. 10. 1887 - Tajpeh, 05. 04. 1975)

1976. - Umro Hauard Hjuz, američki filmski producent, avijatičar i konstruktor letilica (Hambl, 24. 12. 1905 - Hjuston, 05. 04. 1976)

1989. - Umro Vojislav Arnovljević, kardiolog, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu, osnivač jugoslovenske kardiološke škole, akademik
(Razgrad, 15. 09. 1895 - Beograd, 05. 04. 1989)

1991. - Umro Maks Friš, švajcarski književnik
(Cirih, 15. 05. 1911 - Cirih, 05. 04. 1991)

1992. - Počeo rat u Bosni i Hercegovini

1997. - Umro Alen Ginzberg, američki književnik
(Njujork, 03. 06. 1926 - Njujork, 05. 04. 1997)

2005. - Umro Sol Belou (Solomon Belouz), američki književnik, nobelovac
(Montreal, 10. 06. 1915 - Bruklin, 05. 04. 2005)

2008. - Umro Boris Nikolić, modni dizajner, stilista RTV B92
(1974 - Beograd, 05. 04. 2008)

2008. - Umro Čarlton Heston (Džon Čarls Karter), američki filmski glumac (Evanston, 04. 10. 1924 - Beverli Hils, 05. 04. 2008)

[Bisernica]

6. april





Bombardovanjem Beograda počeo nemački napad na Jugoslaviju u Drugom svetskom ratu na današnji dan 1941. godine. Novinar, urednik, scenarista i reditelj RTB Novak Novak (Novak Novaković) umro je na današnji dan 1995. godine


Na današnji dan 1941. godine bombardovanjem Beograda počeo nemački napad na Jugoslaviju u Drugom svetskom ratu. U nemačkom bombardovanju Beograda stradao kompletni fond Narodne biblioteke, između ostalog i jedini srpski muzički spomenik iz prve polovine 15. veka Tvorenije kir Stefana Srbina. Pogođena je zgrada Akademije nauka, u kojoj se nalazio studio Radio Beograda, tako da je stanica prekinula emitovanje programa. Predajnik u Makišu ostao je neoštećen. Preuzimajući Radio Beograd, Nemci su iselili studijske uređaje iz zgrade Akademije u Ulicu Kneza Miloša 16.

Otvorena nova zgrada Narodne biblioteke Srbije na današnji dan 1973. godine. Narodna biblioteka Srbije osnovana je 27. februara 1832. godine, u kući njenog pokretača i osnivača Grigorija Vozarevića. Septembra 1832. godine, Novozavedena biblioteka varoši beogradske, kako se onda zvala, imala je oko 800 knjiga. Godine 1833, preseljena je u Kragujevac, da bi dve godine kasnije, bila vraćena u Beograd. Današnji naziv nosi od 1858. godine, na predlog bibliotekara Đure Daničića. U bombardovanju 6. aprila 1941. godine, zgrada Narodne biblioteke na Kosančićevom vencu izgorela je do temelja sa svih 510 hiljada naslova bibliotečkog materijala, oko pola miliona knjiga i preko hiljadu rukopisa i povelja. Obnovljena je 1946. godine i dobila prostor u Knez Mihailovoj, na mestu nekadašnjeg hotela "Srpska kruna". Zgrada u Skerlićevoj ulici, u kojoj se Biblioteka danas nalazi, svečano je otvorena na današnji dan 1973. godine. Narodna biblioteka Srbije danas je jedna od najvećih i najznačajnijih na Balkanu i neodvojivi deo evropske i svetske kulturne baštine.

Na današnji dan 1995. godine umro Novak Novak (Novak Novaković), novinar, urednik, scenarista i reditelj RTB. Novak Novak se javnosti predstavio 1966. godine serijom Ljudi i papagaji. Usledila je Servisna stanica, koju je radio zajedno sa Lolom Đukićem, Dežurna ulica, Spavajte mirno i Sačulatac. Jedna od Novakovih najpoznatijih serija nesumnjivo je Pozorište u kući, čije je prikazivanje počelo 1972. godine, a trajalo duže od jedne decenije i prikazivano u 6 ciklusa. Bilo je to vreme kada se negovala humoristička serija, vreme popularnosti televizije kao medija i praznih ulica kad su prikazivane omiljene TV serije.

885 - Umro Metodije Solunski, slovenski arhiepiskop i prosvetitelj, sastavljač prve slovenske azbuke, glagoljice
(Solun, oko 812 - Moravska, 6.4.885)

1199 - Umro Ričard Lavlje Srce (Ričard i Plantagenet), engleski kralj
(Oksford, 8.9.1157 - Šaluz, 6.4.1199)

1483 - Rođen Rafaelo Santi (Rafael), italijanski renesansni slikar, arhitekta i graditelj
(Urbino, 6.4.1483 - Rim, 6.4.1520)

1520 - Umro Rafaelo Santi (Rafael), italijanski renesansni slikar, arhitekta i graditelj
(Urbino, 6.4.1483 - Rim, 6.4.1520)

1528 - Umro Albreht Direr, nemački slikar i grafičar
(Nirnberg, 21.5.1471 - Nirnberg, 6.4.1528)

1667 - Snažan zemljotres pogodio Dubrovnik

1838 - Umro Dimitrije Davidović, novinar i publicista, ministar prosvete i unutrašnjih dela Srbije, pokretač Novina serbskih
(Zemun, 24.10.1789 - Smederevo, 6.4.1838)

1909 - Američki pomorac Robert Edvin Piri osvojio Severni pol

1910 - Osnovano Srpsko geografsko društvo u Beogradu

1924 - Osnovan Automobilski klub Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca

1925 - Rođen Stoiljko-Stole Janković, filmski režiser
(Beograd, 6.4.1925 - Beograd, 19.4.1987)

1931 - Rođen Cvetko Lainović, akademski slikar i književnik
(Podgorica, 6.4.1931- Beograd, 24.4.2006)

1942 - Rođen Beri Levinson, američki filmski i TV glumac, reditelj, scenarista i producent (Baltimor, 6.4.1942)

1946 - Rođen Ivan Bekjarev, pozorišni, filmski i TV glumac
(Beograd, 6.4.1946)

1971 - Umro Igor Fjodorovič Stravinski, ruski kompozitor
(Oranienbaum, 17.6.1882 - Njujork, 6.4.1971)

1977 - Na sceni Teatra na Taganki u Moskvi izvedena premijera dela Mihaila Bulgakova Majstor i Margarita

1992 - Članice Evropske zajednice priznale bivšu jugoslovensku republiku Bosnu i Hercegovinu kao samostalnu državu

1992 - Umro Isak Asimov, američki književnik
(Petrovak, 2.1.1920 - Njujork, 6.4.1992)

1996 - Umrla Grir Garson, američka filmska glumica, dobitnica Oskara
(London, 29.9.1904 - Dalas, 6.4.1996)

2000 - Umro Habib Burgiba, tuniski političar i državnik, predsednik Tunisa
(Monastir, 4.8.1903 - Monastir, 6.4.2000)

2004 - Umro dr Mihailo Vučinić, kardiohirurg, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu, osnivač i direktor Instituta za kardiovaskularne bolesti "Dedinje"
( - Beograd, 6.4.2004)

2005 - Umro Renije Treći Grimaldi, princ od Monaka
(Monako, 31.5.1923 - Monako, 6.4.2005)

2006 - Umro Vojislav Vojkan Melić, fudbaler, kapiten "Crvene zvezde", reprezentativac
(Šabac, 5.1.1940 - Beograd, 6.4.2006)

2006 - Umro prof. dr Miroslav Pečujlić, profesor Pravnog fakulteta u Beogradu i rektor Beogradskog univerziteta
(Sisak, 7.1.1929 - Beograd, 6.4.2006)

2007 - Umro Luiđi Komenčini, italijanski filmski reditelj, jedan od osnivača Italijanske kinoteke
(Salo, 8.6.1916 - Rim, 6.4.2007)

2007 - Umro Miroslav Veličković Ribika, fudbaler Zemuna, Crvene zvezde i OFK Beograda
( - Zemun, 6.4.2007)

2009 - Umro Petar Marinković, predsednik Teniskog kluba Partizan, generalni sekretar Teniskog saveza Jugoslavije
( - Beograd, 6.4.2009)

2010 - Umro Aleksandar Mladenović, istoričar srpskog jezika, akademik
(Bitolj, 1930 - Beograd, 6.4.2010)

2010 - Umro Branislav Perić, novinar, dopisnik Ekspres Politike i Večernjeg lista iz Šapca
(Šabac, 1940 - Šabac, 6.4.2010)

2011 - Umro dr Lazar Marinkov, nuklearni fizičar, naučni saradnik Instituta za nuklearne nauke u Vinči
(Kovilj, 04. 02. 1924 - 06. 04. 2011)

[Bisernica]

7. april





Na današnji dan 1929. godine emitovan prvi direktan radio-prenos sportske utakmice u Jugoslaviji. Svetski dan zdravlja, Dan astronoma Srbije, Dan Udruženja muzičkih umetnika Srbije, Blagovesti.

Tri godine posle prvog sportskog prenosa u svetu, Radio Beograd je na svojim talasima na današnji dan 1929. godine emitovao prvi direktan radio-prenos jedne sportske manifestacije. Inicijativa je potekla od sportskog urednika Politike Bore Jovanovića. Reporter Rade Stoilović prenosio je fudbalsku utakmicu BSK-Jugoslavija, a zbog izuzetno hladnog vremena zamenio ga je Dimitrije Stevanović, maratonac i službenik Radio Beograda.

1929 - U časopisu Radio Beograd raspisan je prvi javni konkurs za radio-dramu, odnosno komediju, koja bi bila emitovana na programu Radio Beograda, u trajanju od 25-30 minuta. Uslov je bio da tekst bude na srpskohrvatskom jeziku, uz učešće ne više od 5 lica, kao i da ima nacionalni karakter. U propozicijama konkursa date su naznake osnovnih razlika dramske kompozicije za radio izvođenje od onih za pozorišnu igru.

Na današnji dan 1943. godine umro Jovan Dučić, književnik i diplomata, akademik. Jedna od najmakartnijih ličnosti srpske književnosti u prvim decenijama 20. veka, Dučić je pod uticajem francuskih simbolista i parnasovaca, uneo novi duh u srpsku poeziju, obogaćujući njen sadržaj novim temama i izvorištima inspiracije. Proširio je poetske i kulturne vidike sredine iz koje je ponikao. Ciklus Dučićeve lirike: Jadranski soneti, Dubrovačke poeme, Carski soneti, Plave legende i Moja otadžbina predstavlja značajan, živ i trajan deo srpske poezije. Pregršt njegovih eseja o Šantiću, Kočiću, Bori Stankoviću i Isidori Sekulić obrasci su briljantnog stila, iskričavog i pronicljivog duha, vanrednih sposobnosti za sintezu i sugestivnu interpretaciju. To isto važi i za zbirku njegovih pisama Gradovi i himere i knjigu esejističke proze Blago cara Radovana. Dučić je bio član Srpske kraljevske akademije i ambasador Kraljevine Srbije i Jugoslavije u mnogim evropskim metropolama. Umro je u emigraciji, u mestu Geri, u Indijani, SAD. Mošti znamenitog pesnika, po njegovoj poslednjoj želji, prenete su u rodnu Hercegovinu, oktobra 2000. godine.

1348 - Osnovan Univerzitet u Pragu-prvi u centralnoj Evropi

1614 - Umro El Greko (Domenikus Teotokopulos), španski slikar i vajar
(Fodelos, 1540 - Toledo, 7.4.1614)

1770 - Rođen Vilijam Vordsvort, engleski književnik
(Kokermaut, 7.4.1770 - Rajdal Maunt, 23.4.1850)

1772 - Rođen Šarl Furije, francuski ekonomista, socijal - utopista
(Bezanson, 7.4.1772 - Pariz, 10.10.1837)

1809 - Aktom Praviteljstvujuščeg sovjeta srpskog Karađorđe poklonio Adu Ciganliju komandantu varoši beogradske Mladenu Milovanoviću za zasluge Otečestvu

1858 - Rođen Đorđe Stanojević, fizičar
(Negotin, 7.4.1858 - Beograd, 24.12.1921)

1887 - Ministar prosvete i crkvenih dela Srbije Milan Kujundžić Aberdar potpisao Ukaz o osnivanju Astronomske opservatorije u Beogradu

1889 - Rođena Gabrijela Mistral, čileanska književnica, nobelovac
(Vikuni, 7.4.1889 - Hampštat, 10.1.1957)

1891 - Prvo "Beogradsko društvo za gimnastiku i borenje" preraslo u "Beogradsko gimnastičko društvo Soko"

1894 - Rođen Justin Popović, teolog, filozof, pisac i arhimandrit
(Vranje, 7.4.1894 - manastir Ćelije, 7.4.1979)

1898 - Rođen Ante Topić Mimara, slikar, restaurator i kolekcionar
(Korušce, 7.4.1898 - Zagreb, 30.1.1987)

1909 - Osnovana Matica srpska u Dubrovniku

1914 - Umro Đorđe Daničar Popović, književnik i publicista
(Bukovac, 1.11.1832 - Beograd, 7.4.1914)

1915 - Rođena Bili Holidej (Elinor Fejgn), američka džez, bluz i pop-pevačica
(Baltimor, 7.4.1915 - Njujork, 17.7.1959)

1919 - Proglašena Bavarska Sovjetska Republika

1921 - Rođen Zoran Petrović, slikar, vajar i književnik
(Sakule, 7.4.1921 - 23.6.1996)

1924 - Rođen Johanes Mario Simel, austrijski književnik
(Beč, 7.4.1924 - Lucern, 1.1.2008)

1933 - Rođen Dragan Lubarda, slikar, profesor Fakulteta likovnih umetnosti u Beogradu
(Sijerci, 7.4.1933)

1934 - Rođen Taško Načić, pozorišni, filmski i TV glumac
(Kruševac, 7.4.1934 - Beograd, 26.3.1993)

1936 - Rođena Jelisaveta Karađorđević, princeza
(Beograd, 7.4.1936)

1939 - Italijanska armija okupirala Albaniju u Drugom svetskom ratu

1939 - Rođen Frensis Ford Kopola, američki filmski reditelj, scenarista i producent, dobitnik "Oskara"
(Detroit, 7.4.1939)

1944 - Rođen Gerhard Šreder, nemački političar i državnik, predsednik Socijaldemokratske partije, premijer Nemačke
(Mosenburg, 7.4.1944)

1944 - Rođen Zoran Ševaljević, inženjer, rukovodilac Službe održavanja Tehnike TV Beograd
(Kovin, 7.4.1944 - Beograd, 27.6.2007)

1947 - Umro Henri Ford, američki inženjer i industrijalac, pionir američke automobilske industrije
(Vejn, 30.7.1863 - Detroit, 7.4.1947)

1948 - Osnovana Svetska zdravstvena organizacija (WHO)

1957 - Rođena Dragana Varagić, pozorišna, filmska i TV glumica
(Kraljevo, 7.4.1957)

1963 - Donet Ustav SFRJ - naziv FNRJ promenjen u SFRJ, a Josip Broz proglašen doživotnim predsednikom države

1965 - Umro Dragiša Brašovan, arhitekta
(Vršac, 25.5.1887 - Beograd, 7.4.1965)

1971 - Izvršen atentat na Vladimira Rolovića, jugoslovenskog ambasadora u Švedskoj

1975 - Umro Krsto Hegedušić, slikar i grafičar
(Petrinja, 26.11.1901 - Zagreb, 7.4.1975)

1977 - Umro Jurij Zavadski, ruski pozorišni reditelj, glumac, scenograf i slikar
(Moskva, 30.6.1894 - Moskva, 7.4.1977)

1979 - Umro Justin Popović, teolog, filozof, književnik i arhimandrit
(Vranje, 7.4.1894 - manastir Ćelije, 7.4.1979)

1992 - SAD priznao bivše jugoslovenske republike Sloveniju, Hrvatsku i BiH

1992 - Proglašena nezavisnost Republike Srpske

2004 - Umrla Olga Božičković, novinar, kritičar i urednik Politike
(Brčko, 12. 03. 1921 - Beograd, 07. 04. 2004)

2005 - Umro Aleksandar Despić, profesor Tehnološkog fakulteta u Beogradu, akademik, predsednik SANU
(Beograd, 6.1.1927 - Beograd, 7.4.2005)

2007 - Umro Beri Nelson, američki filmski glumac, prvi Džems Bond
(San Francisko, 16.4.1917 - Los Anđeles, 7.4.2007)

2007 - Umro Džoni Hart, američki karikaturista, autor stripa "BC" (Pećinari)
(Njujork, 18.2.1931 - Njujork, 7.4.2007)

2009 - Umrla Irena Grickat Radulović, leksikograf, akademik
(Beograd, 19.1.1922 - Beograd, 7.4.2009)

2010 - Umro Kristofer Kazenov, britanski glumac
(Vinčester, 17.12.1945 - London, 7.4.2010)

[Bisernica]

8. april


Danas su Cveti - Cvetna nedelja ,dan Hristovog ulaska u Jerusalim.

Hrišćani zapadnog obreda danas slave Uskrs.

Svima koji slave Uskrs po Gregorijanskom kalendaru želim da radost
Uskrsnuća podele sa najmilijima u miru.

SRETAN USKRS !






...na današnji dan se dogodilo...

Na današnji dan 1937. godine rođen Momo Kapor. U Ženevi je 1946. godine održano poslednje zasedanje Lige naroda. Pablo Pikaso umro 1973. godine.


Slikar, književnik i novinar Momčilo Momo Kapor, rođen je na današnji dan u Sarajevu 1937. godine. Diplomirao je slikarstvo 1961. godine na beogradskoj Akademiji likovnih umetnosti u klasi profesora Nedeljka Gvozdenovića. Objavio je veliki broj naslova, romana i zbirki priča. Autor je i velikog broja dokumentarnih filmova i televizijskih emisija, a po njegovim scenarijima snimljeno je nekoliko dugometražnih filmova (Bademi s onu stranu smrti, Banket (film), Valter brani Sarajevo, Džoli džokej, Kraj vikenda). Romani Una i Knjiga žalbi doživeli su ekranizaciju. Prevođen je na francuski, nemački, poljski, češki, bugarski, mađarski, slovenački i švedski jezik. Dela: Ada, Provincijalc, Beleške jedne Ane, Knjiga žalbi, Zelena čoja Montenegra, Eldorado, Hronika izgubljenog grada. Umro je u Beogradu 3. marta 2010. godine na Vojnomedicinskoj akademiji.

Na današnji dan 1973. godine umro je Pablo Pikaso Ruiz, španski slikar, grafičar i vajar.
Pikaso je osnivač kubizma i jedan od najznačajnijih i najimpresivnijih slikara 20. veka. Naslikao je više od 18 hiljada slika koje su likovni kritičari podelili u nekoliko faza: plavu, ružičastu, crnu, kubističku i nadrealističku. Njegova "Gernika" potresno je svedočenje o tragičnoj sudbini Španije pod fašizmom. Slikar, koji je od 1904. godine živeo u Parizu, zakleo se da neće kročiti na špansko tle dok njome vlada diktator Franko, koji je na Pikasovu nesreću, umro dve godine posle njega. Bavio se sa istim zanosom i skulpturom. Značajne su njegove konstrukcije u drvetu i metalu, kubističke mrtve prirode, a najpoznatije delo iz te oblasti mu je "Čovek i jagnje".

1513 - Španski istraživač Huan Ponse de Leon otkrio Floridu i proglasio je španskim posedom

1692 - Rođen Đuzepe Tartini, italijanski violinista i kompozitor
(Piran, 8.4.1692 - Padova, 26.2.1770)

1848 - Umro Geatano Doniceti, italijanski kompozitor
(Bergamo, 29.11.1797 - Bergamo, 8.4.1848)

1849 - Rođen Miloš Tenković, slikar
(Beograd, 8.4.1849 - Beograd, 12.1890)

1861 - Održan Blagoveštenski sabor u Sremskim Karlovcima, poslednji politički skup Srba u Ugarskoj, predsedavao patrijarh Josif Rajačić

1893 - Rođena Meri Pikford (Gledis Smit), američka filmska glumica, zvezda nemog filma, osnivač holivudske filmske industrije, dobitnica Oskara
(Toronto, 8.4.1893 - Santa Monika, 29.5.1979)

1905 - Umro Josip Juraj Štrosmajer, biskup i političar, borac za ujedinjenje južnoslovenskih naroda
(Osijek, 4.2.1815 - Đakovo, 8.4.1905)

1912 - Rođena Sonja Heni, norveška klizačica na ledu, evropska, svetska i olimpijska šampionka, filmska glumica
(Oslo, 8.4.1912 - Oslo, 12.10.1969)

1921 - Rođen Franko Koreli, italijanski operski pevač - tenor
(Ankona, 8.4.1921 - Milano, 29.10.2003)

1923 - Rođena Đurđevka Čakarević, operska pevačica - mecosopran, prvakinja Beogradske opere
(Gaj, 8.4.1923 - Beograd, 2.1.2006)

1925 - Rođen dr Radivoj Vlah, ortoped, profesor Fakulteta sporta i fizičkog vaspitanja u Beogradu, jedan od osnivača FK "Crvena Zvezda", sportski lekar
(Višegrad, 8.4.1925 - 2.2010)

1936. - Umro Robert Baranji, austrijski fizičar i lekar, nobelovac
(Beč, 22. 04. 1876 - Upsala, 08. 04. 1936)

1938 - Rođen Kofi Anan, političar, generalni sekretar Organizacije ujedinjenih nacija
(Kumasi, Gana, 8.4.1938)

1938 - Rođen Radislav Trkulja, akademski slikar, direktor Muzeja savremene umetnosti u Beogradu
(Kladovo, 8.4.1938)

1941 - Rođena Vivijan Vestvud, britanska modna kreatorka
(Glosop, 8.4.1941)

1946 - U Ženevi je održano poslednje zasedanje Lige naroda, čime je formalno ukinuta ova međunarodna organizacija i zamenjena novom - Ujedinjenim nacijama.

1950 - Umro Vaclav Fomič Njižinski, ruski baletski igrač i koreograf
(Kijev, 12.3.1889 - London, 8.4.1950)

1962 - Umro Branko Gavela, pozorišni reditelj i teatrolog, profesor Akademije za pozorišnu umetnost u Zagrebu, akademik
(Zagreb, 28.7.1885 - Zagreb, 8.4.1962)

1971 - u Londonu održan Prvi svetski kongres Roma na kojem je verifikovan naziv pripadnika tog naroda - Romi. Odlukom Ujedinjenih nacija 8. april proglašen je za Svetski dan Roma.

1984 - Umro Pjotr Leonidovič Kapica, ruski fizičar, nobelovac
(Kronštat, 8.7.1894 - Moskva, 8.4.1984)

1993 - Umro Stojan-Stole Aranđelović, pozorišni, filmski i TV glumac
(Beograd, 12.6.1930 - Beograd, 8.4.1993)

1994 - Umrla Radoslava-Dada Vujasinović, novinar "Duge"
(Čapljina , 10.2.1964 - Beograd, 8.4.1994)

1995 - Umro Milen Nikolić, bibliotekar-bibliograf i arhivista
(Kragujevac, 1901 - Beograd, 8.4.1995)

2005 - Umro Jošitaro Nomura, japanski režiser
(Asakusa, 23.4.1919 - Tokio, 8.4.2005)

2007 - Umro Sol Le Vit, američki skulptor, slikar, grafičar, osnivač minimalizma i konceptualizma u umetnosti
(Hartford, 9.9.1928 - Njujork, 8.4.2007)

2008 - Umro Staniša Stošić, pevač narodne muzike
(Vrbovo, 26.7.1945 - Beograd, 8.4.2008)

2008.- Umro Jovan-Bata Zarić, arhitekta, profesor Arhitektonskog fakulteta u Sarajevu
(Kikinda, 1926 - Beograd, 8.4.2008)

2010 - Umro Malkolom Meklaren, britanski muzičar i producent
(London, 22.1.1946 - Švajcarska, 8.4.2010)

[Bisernica]

9. april





Engleski filozof i državnik Frensis Bekon umro na 9. aprila 1626. godine. Nacistička Nemačka napala Dansku i Norvešku 1940. godine. Na današnji dan 1821. godine rođen francuski književnik Šarl Bodler.


Na današnji dan 1626. godine umro je Frensis Bekon, engleski filozof i državnik, lord - kancelar. Fransis Bejkon (na našim prostorima takođe poznat i kao Frensis Bekon) rođen je 22. januara 1561. godine u Londonu, a umro je 9. aprila 1626. godine takođe u Londonu. Bio je engleski filozof, državnik i esejista. Bejkon se smatra pretečom empirizma. Počeo je karijeru kao pravnik, ali je postao poznat kao zagovornik i branitelj naučne revolucije u oblasti filozofije. Njegovi radovi definišu i popularizuju induktivnu metodologiju za naučna istraživanja, kasnije poznatu pod imenom Bejkonov metod. Indukcija je metod reprezentacije saznanja preko Prirode, eksperimentima, opservacijama i testiranjem hipoteza. U njegovo vreme, takve metode su bile vezane za trendove hermetizma i alhemije.

Francuski književnik Šarl Bodler rođen je na današnji dan 1821. godine. Šarl Bodler bio je francuski pesnik, preteča i utemeljitelj modernizma. "Cveće zla", remek delo Šarla Bodlera, prvi put objavljeno je 1857. godine, predstavljalo je prekretnicu u istoriji ne samo francuske vec i svetske poezije i izvršilo je ogroman uticaj na generacije pesnika. O snazi i dometu tog uticaja govore reci pesnika koji sebe smatraju njegovim duhovnim potomstvom. "Bodler je najvidovitiji, on je kralj pesnika, pravi Bog", rekao je Artur Rembo, Duboka originalnost Šarla Bodlera je po mom mišljenju u tome što on na snažan i suštinski nacin predstavlja modernog coveka", govorio je Pol Verlen. Zbirka "Cveće zla" nije samo tako visoko cenjena od strane značajnih pesnika počev od kraja XIX veka, već je imala i još uvek ima izuzetan prijem i kod čitalaca, a to je, u svetskim okvirima, najčešće prevodeno i najviše objavljivano poetsko delo.

1553. - Umro Fransoa Rable, francuski književnik (La Devinije, 04. 02. 1494 - Pariz, 09. 04. 1553)

1626. - Umro Frensis Bekon, engleski filozof i državnik, lord - kancelar (London, 22. 01. 1561 - Hejgejt, 09. 04. 1626)

1787. - U Manhajmu izvedena premijera Šilerove drame "Don Karlos"

1821. - Rođen Šarl Bodler, francuski književnik (Pariz, 09. 04. 1821 - Pariz, 31. 08. 1867)

1865. - Završen Američki građanski rat

1881. - Rođen Veselin Čajkanović, filolog, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, akademik (Beograd, 09. 04. 1881 - Beograd, 06. 08. 1946)

1882. - Umro Dante Gabrijel Roseti, engleski slikar i književnik (London, 12. 05. 1828 - Birčangton, 09. 04. 1882)

1898. - Rođen Pol Robson, američki glumac i pevač, borac za ljudska prava (Prinston, 09. 04. 1898 - Filadelfija, 23. 01. 1976)

1926. - Rođen Hju Hefner, američki izdavač, osnivač i vlasnik magazina "Plejboj" (Čikago, 09. 04. 1926)

1933. - Rođen Žan Pol Belmondo, francuski filmski i pozorišni glumac (Neji, 09. 04. 1933)

1933. - Svečano otvoren Ruski dom "Imperator Nikolaj Drugi" u Beogradu

1936. - Rođen Ljubomir Ćipranić, filmski i TV glumac (Stojakovo, 09. 04. 1936 - Beograd, 24. 12. 2010)

1940. - Nemačka napala Dansku i Norvešku u Drugom svetskom ratu

1941. - Poginuo Henrik Fingerhut, spiker Radio Beograda (Lučenac, 28. 02. 1910 - Debar, 09. 04. 1941)

1942. - Rođen Branko Andrić Andrla, književnik, slikar, muzičar i filmski umetnik (Novi Sad, 09. 04. 1942 - Mađarska, 20. 10. 2005)

1949. - Rođena Milena Miloradović, muzički urednik Radio Beograda (Zaječar, 09. 04. 1949 - Beograd, 24. 06. 2005)

1955. - Rođen Milutin - Mima Karadžić, pozorišni, filmski i TV glumac (Bijelo Polje, 09. 04. 1955)

1959. - Umro Frenk Lojd Rajt, američki arhitekta i teoretičar arhitekture (Ričlend Sentr, 08. 06. 1868 - Feniks, 09. 04. 1959)

1969. - Francusko - britanski supersonični avion "Konkord" obavio prvi let od Bristola do Ferforda u Engleskoj

1971. - Rođen Žak Vilnev, kanadski automobilista, vozač "Formule 1" (San Žak sir Rišelje, 09. 04. 1971)

1972. - Rođen Željko Rebrača, košarkaš, reprezentativac (Apatin, 09. 04. 1972)

1974. - Rođena Milena Marković, dramski pisac i scenarista (Zemun. 09. 04. 1974)

1997. - Umro Stevo Teodosievski, kompozitor, aranžer i tekstopisac, "kralj" romske muzike (Kočani, 16. 04. 1924 - Skoplje, 09. 04. 1997)

2003. - Srušen režim iračkog predsednika Sadama Huseina, ovaj datum obeležava se kao Nacionalni praznik Iraka

2005. - Umro Aleksandar Izrailovski, baletski igrač, prvak Baleta Narodnog pozorišta u Beogradu (Novi Sad, 16. 06. 1953 - Beograd, 09. 04. 2005)

2011. - Umro Sidni Lamet, američki filmski režiser, dobitnik "Oskar"-a (Filadelfija, 25. 06. 1924 - Njujork, 09. 04. 2011)

2011. - Umro Miroslav Kačarević, novinar i urednik Radio Kraljeva i "Ibarskih novosti", dopisnik Radio Beograda (Kraljevo, 15. 06. 1949 - Kraljevo, 09. 04. 2011)

[Bisernica]

1. maj


Međunarodni praznik rada.





Dan rada je jedan od najrasprostranjenijih praznika na planeti. Slavi se u preko 150 zemalja sveta. U vreme hladnog rata, Sjedinjene Američke Države pomerile su proslavu Prvog maja na 1. septembar, kako ga ne bi obeležavale kad i Sovjetski Savez i njegovi saveznici. Ali zato se 1. maja širom Amerike obeležavaju Dan direktora škola, Dan prava i Dan lojalnosti.

U Litvaniji je 1. maj Dan ustavnosti, kao i na Maršalskim ostrvima, gde se toga dana istovremeno obeležava i Dan nezavisnosti. Grci 1. maja proslavljaju Sveti duh i cveće, Kazahstanci Dan narodnog jedinstva, a Haićani Dan poljoprivrede.

- Svetski dan fitnesa

1707. - Proklamovana Unija Engleske i Škotske

1778. - U Somboru osnovana "Norma", prva učiteljska škola u Srbiji

1873. - Umro Dejvid Livingston, škotski lekar, misionar i istraživač
(Blentajr Vorks, 19. 03. 1813 - Molilamo, 01. 05. 1873)

1874. - Umro Nikola Tomazeo, italijanski književnik, filolog i političar
(Šibenik, 09. 10. 1802 - Firenca, 01. 05. 1874)

1886. - Demonstracije radnika u Čikagu - u spomen na ovaj dan, 1889. godine, 1. maj je proglašen Međunarodnim praznikom rada

1894. - U Srbiji prvi put organizovano proslavljen 1. maj, Međunarodni praznik rada

1895. - Prva seoska proslava 1. maja u Srbiji, u selu Dubona kod Smedereva

1904. - Umro Antonjin Dvoržak, češki kompozitor
(Nelahozeves, 08. 09. 1841 - Prag, 01. 05. 1904)

1908. - Počela sa radom prva gimnastička škola u Beogradu

1916. - Rođen Glen Ford, američki filmski glumac
(Kvebek Siti, 01. 05. 1916 - Beverli Hils, 30. 08. 2006)

1924. - Rođen Enriko Josif, kompozitor, pedagog i publicista, profesor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu, akademik (Beograd, 01. 05. 1924 - Beograd, 13. 03. 2003)

1924. - Fizičar Mihajlo Pupin dobio "Pulicerovu nagradu"

1927. - Umro Oskar Svan, švedski strelac, olimpijski šampion, najstariji olimpijac (Tanum, 20. 10. 1847 - 01. 05. 1927)

1932. - Rođena Tamara Miletić, pozorišna, filmska i TV glumica
(Drvar, 01. 05. 1932)

1934. - Rođena Širli Horn, američka džez - pevačica i pijanistkinja
(Vašington, 01. 05. 1934 - Vašington, 20. 10. 2005)

1935. - Umro Pol Dika, francuski kompozitor
(Pariz, 01. 10. 1865 - Pariz, 01. 05. 1935)

1936. - U selu Zabrežje kraj Obrenovca izašle prve srpske seoske novine "Zabreške novine"

1937. - Počelo emitovanje informativne emisije Radio Beograda "Dnevna reportaža"

Reč je o desetominutnoj emisiji, koju je pokrenulo Jugoslovensko novinarsko udruženje - sekcija Beograd, u korist svog fonda za nezaposlene novinare. Dopunom novinarskih vesti i dnevnika najaktuelnijim događajima iz života Beograda, ova emisija je označila početak radio - novinarstva u Beogradu.

1941. - Rođen Milutin Petrović, književnik, urednik časopisa "Istočnik" i "Srpskog književnog magazina" (Kraljevo, 01. 05. 1941)

1943. - Umro Rade Drainac (Radojko Jovanović), književnik
(Trbunja, 26. 08. 1899 - Beograd, 01. 05. 1943)

Drainac je stihove počeo da piše pod uticajem parnasovaca. Prvu knjigu "Modri smeh" objavio je 1920. godine. Iako sasvim epigonska, ta knjiga je prožeta ponekim "jeretičkim" stihom, neuobičajenom metaforom i neobaveznom formom. Vremenom je Drainac pronašao svoj lični poetski izraz, ritam i formu, kao i novu, avangardnu misao. Bio je lirik, zanosan i buntovan, boem, koji se za svog kratkog života opirao konvencijama, a život shvatao kao umetnost. Njegove najpoznatije zbirke stihova su: "Lirske minijature", "Bandit ili pesnik", "Srce na pazaru", "Banket", "Ulis" i "Dah zemlje". Autor je romana "Španski zid" i knjige eseja "Osvrti". Povodom stogodišnjice Drainčevog rođenja, objavljena su njegova sabrana dela u deset tomova, koja pesnika predstavljaju u novom svetlu avangardizma i vizionarstva.

1945. - Umro Jozef Gebels, nemački političar, ministar prosvete i propagande, teoretičar nacizma, ratni zločinac (Rajt, 29. 10. 1897 - Berlin, 01. 05. 1945)

1949. - Počeo s radom Radio Titograd

1964. - Rođena Olja Bećković, novinar TV Studio B i B92
(Beograd, 01. 05. 1964)

1970. - Formirana Naučna redakcija TV Beograd

1978. - Umro Aram Hačaturijan, sovjetski kompozitor
(Tbilisi, 06. 06. 1903 - Moskva, 01. 05. 1978)

1994. - Poginuo Ajrton Sena, brazilski automobilista, svetski šampion "Formule 1" (Sao Paolo, 21. 03. 1960 - Imola, 01. 05. 1994)

1995. - Hrvatska vojna akcija "Bljesak" u Zapadnoj Slavoniji

1999. - Umrla Vuka Dunđerović, pozorišna, filmska i TV glumica
(Valjevo, 26. 10. 1925 - Beograd, 01. 05. 1999)

1999. - U NATO agresiji granatiran putnički autobus "Niš ekspresa" u selu Lužane kod Podujeva (60 mrtvih i 13 povređenih)

2003. - Umrla Ranka Kuić, filolog i književnik, akademik
(Sarajevo, 15. 06. 1925 - Beograd, 01. 05. 2003)

2006. - Umro Ismet Rebronja, književnik
(Goduša, 26. 06. 1942 - Novi Pazar, 01.05. 2006)

2009. - Umro Dragomir Gale Janković, književnik, novinar i urednik Prvog programa Radio Beograda (Beograd, 24. 09.1955 - Beograd, 01. 05. 2009)

2009. - Umro Momir Aksentijević, književnik i novinar "Turističkih novina" (Vučitrn, 27. 02. 1934 - Beograd, 01. 05. 2009)

2009. - Umro Vladimir Beograd, muzički urednik RTB-a
(Beograd, 16. 06. 1931 - 01. 05. 2009)

2010. - Umro Žan-Luj Dima, francuski dizajner, kreator "birkin" tašne
(Pariz, 02. 02. 1938 - Pariz, 01. 05. 2010)

2010. - Umrla Helen Vagner, američka filmska glumica
(Lubok, 03. 09. 1918 - Maunt Kisko, 01. 05. 2010)

[Bisernica]

11. maj





Na današnji dan rođeni španski slikar Salvador Dali 1904. godine i srpski glumac Zoran Radmilović 1933. godine u Zaječaru. Rođeni prvi sijamski blizanci 1811. godine.


Godine 1904. rođen je španski slikar Salvador Dali u Figerasu. Ekscentrik visokog stila, jedan je od najvećih slikara 20. veka i umetnik koji je uzdrmao temelje slikarstva. Slikao je iracionalan i fantastičan svet snova i halucinacija. Tridesetih godina je naslikao dela koja su izazvala šok: "Veliki masturbator", "Goruća žirafa" i "Predosećaj građanskog rata". Radio je kao kostimograf i scenograf u filmovima španskog režisera Luisa Bunjuela Andalužanski pas (1929) i Zlatno doba (1931), kao i uspele inscenacije i kostime za balet. Napisao je autobiografsko delo Tajni život Salvadora Dalija. Umro je 1989. godine.

Srpski glumac Zoran Radmilović rođen je 1933. godine u Zaječaru. Neprevaziđeni majstor improvizacije, oduševljavao je pozorišnu publiku, često stvarajući utisak da je sam - čitavo pozorište. Glumačku karijeru započeo je kao student 1960. u Beogradskom dramskom pozorištu, a 1964. je prešao u Atelje 212. Omiljen za života, upamćen je po nizu briljantnih uloga poput Kralja Ibija, Radovana III, Trigorina u Galebu, Laze Kostića u Santa Maria dela Salute. Igrao je u brojnim filmovima i TV serijama. Umro je u Beogradu 1985. godine.

482 - Rođen Justinijan I Veliki, romejski (vizantijski) car
(Niš, 11.5.482 - Konstantinopolj, 14.11.565)

1811 - Rođeni prvi sijamski blizanci

1888 - Rođen Irving Izrael Berlin, američki kompozitor
(Mogiljov, 11.5.1888 - Njujork, 22.9.1989)

1896 - Rođen Josip Slavenski (Štolcer), kompozitor, profesor Muzičke akademije u Beogradu
(Čakovec, 11.5.1896 - Beograd, 30.11.1955)

1897 - Otkriven spomenik Josifu Pančiću u Beogradu, rad vajara Đorđa Jovanovića

1901 - Rođen Viktor Starčić, pozorišni, filmski i TV glumac
(Ruščuk, 11.5.1901 - Beograd, 2.6.1980)

1909 - Rođen Janoš Herceg, književnik i prevodilac
(Sombor, 11.5.1909 - Sombor, 29.1.1995)

1930 - Rođen Dejan Despić, kompozitor i muzički teoretičar, profesor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu, akademik
(Beograd, 11.5.1930)

1933 - Rođen dr Milan Kurepa, fizičar, profesor Prirodno-matematičkog fakulteta u Beogradu, akademik
(Bačka Palanka, 11.5.1933 - Beograd, 16.10.2000)

1946 - Rođen Zoran Simjanović, kompozitor, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu
(Beograd, 11.5.1946)

1949 - Rođen Vojislav-Voja Brajović, pozorišni, filmski i TV glumac, ministar kulture Srbije
(Beograd, 11.5.1949)

1953 - Rođen Đorđe Balašević, muzičar i reditelj, ambasador dobre volje UNICEF -a
(Novi Sad, 11.5.1953)

1959 - Rođen Milivoje Mlađenović, dr književnosti, upravnik Narodnog pozorišta u Somboru i Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu
(Kojčinovac, 11.5.2009)

1988 - Umro Kim Filbi (Harold Adrijan), engleski špijun
(Ambala, 1.1.1912 - Moskva, 11.5.1988)

1992 - Umro Jovan Milićević, pozorišni glumac
(Sarajevo, 9.4.1925 - Kruševac, 11.5.1992)

1992 - Ministri inostranih poslova zemalja Evropske zajednice odlučili su da povuku iz Beograda ambasadore i da zatraže suspenziju članstva Savezne Republike Jugoslavije u Organizaciji za evropsku bezbednost i saradnju.

1998 - Umro Džin Fauler, američki filmski reditelj
(Denver, 27.5.1917 - Los Anđeles, 11.5.1998)

2000 - Umro Dušan Perković, producent, scenarista i glumac
(Strumica, 25.11.1926 - Beograd, 11.5.2000)

2001. - Umro Daglas Adams, britanski književnik
(Kembridž, 11.3.1952 - Santa Barbara, 11.5.2001)

2006 - Umro Zoran Gluščević, književnik i književni kritičar, urednik "Književnih novina"
(Užička Požega, 23.5.1926 - Beograd, 11.5.2006)

2006 - Umro Flojd Paterson, američki bokser, svetski i olimpijski šampion u srednjoj kategoriji
(Vako, 4.1.1935 - Nju Palc, 11.5.2006)

2007 - Umro Slobodan Kića Stanković, novinar i urednik emisije "Veselo veče" Radio Beograda
(Beograd, 9.1.1929 - Beograd, 11.5.2007)

2007 - Umro Branislav-Bane Đuričić, književnik i novinar - humorista, jedan od osnivača radio-emisija "Porodica Jovanović" i "Veselo veče" Radio Beograda
(Beograd, 1925 - Beograd, 11.5.2007)

2010 - Umrla Jelica Mišović, profesor Tehnološko-metalurškog fakulteta u Beogradu
(1924 - Beograd, 11.5.2010)

[Bisernica]

12. maj





Na današnji dan osnovano prvo englesko naselje u Severnoj Americi. Prikazana "Slavica", prvi posleratni film.


1607 - Osnovana prva engleska naseobina u Severnoj Americi. Prvo englesko naselje, Džemstaun, osnovano je u današnjoj Virdžiniji 1607. Prva veća grupa engelskih iseljnika -puritanci, došla je u Novu Englesku 1620. godine i osnovala Plimaut. Do kraja 18. veka osnovano je još 13 kolonija a broj stanovnika "novog kontineta" porastao je na oko 2,5 miliona.

1947 - Prikazan prvi posleratni domaći igrani film Slavica. Sadržaj - Marin i grupa zadrugara skrivaju novosagrađeni ribarski brod od italijanskog okupatora. Njih hapse ali ih partizani spasavaju i oni učestvuju u nizu akcija. Slavica gine u jednoj bici na moru, a njihov brod, jedan od začetaka jugoslovenske ratne mornarice, dobija njeno ime. Scenario: Vjekoslav Afrić, Muzika: Silvio Bombardeli. Snimatelj: Žorž Skrigin. Scenografija: Jozo Janda. Montaža: Maja Ribar (Lazarov). Glavna uloga: Irena Kolesar. Zemlja porekla: Jugoslavija, Srbija.

1364 - Poveljom poljskog vladara Kazimira Velikog osnovan Krakovski univerzitet

1671 - Upokojio se Sveti Vasilije Ostroški (Stojan Jovanović), mitropolit Zahumski i Istočno-hercegovački
(Mrkonjić, 11.1.1610 - Ostrog, 12.5.1671)

1820 - Rođena Florens Najtingejl, engleska bolničarka, reformator sanitetske službe i osnivač prve škole za medicinske sestre - datum njenog rođenja obeležava se kao Svetski dan medicinskih sestara
(Firenca, 12.5.1820 - London, 13.8.1910)

1828 - Rođen Dante Gabriel Roseti, engleski slikar i književnik
(London, 12.5.1828 - Birčangton, 9.4.1882)

1842 - Rođen Žil Masne, francuski kompozitor
(Montan, 12.5.1842 - Pariz, 13.8.1912)

1845 - Rođen Ilija Ognjanović Abukazem, književnik
(Novi Sad, 12.5.1845 - Budimpešta, 21.8.1900)

1845 - Umro August Vilhelm Šlegel, nemački estetičar, književni kritičar i istoričar (Hanover, 5.9.1767 - Bon, 12.5.1845)

1879 - Rođen Milan Marjanović, književnik
(Kastav, 12.5.1879 - Zagreb, 21.12.1955)

1884 - Umro Bedžih Smetana, češki kompozitor
(Litomisl, 2.3.1824 - Prag, 12.5.1884)

1907 - Rođena Ketrin Hepbern, američka filmska glumica, dobitnicaOskara (Hartford, 12.5.1907 - Old Sejbruk, 29.6.2003)

1910 - Rođen Karlo Bulić, filmski i TV glumac
(Trst, 12.5.1910 - Beograd, 19.10.1986)

1946 - Rođen Radoš Glišić, novinar i urednik Radio Beograda
(Valjevo, 12.5.1946)

1963 - Osnovana Škola za dizajn u Beogradu

1970 - Umrla Neli Saks, nemačka književnica, nobelovac
(Berlin, 10.12.1891 - Stokholm, 12.5.1970)

1981 - Umro Vladimir Popović, pozorišni, filmski i TV glumac, direktor Crnogorskog narodnog pozorišta (Dragova Luka, 17.8.1935 - Podgorica, 12.5.1981)

1992 - Skupština srpskog naroda u BiH donela odluku o formiranju Vojske Republike Srpske i osnivanju Novinske agencije SRNA.

1996 - Umro Vojislav J. Đurić, istoričar umetnosti, akademik
(Velika Pisanica, 6.2.1925 - Beograd, 12.5.1996)

1999 - Umro Dragutin Đorđević, prota, akademik
(Leskovac, 30.1.1907 - Leskovac, 12.5.1999)

2001 - Umro Aleksej Tupoljev, ruski konstruktor aviona
(Moskva, 20.5.1925 - Moskva, 12.5.2001)

2001 - Umro Valdir-Didi Pereira, brazilski fudbaler
(Kampos, 8.10.1929 - Rio de Žaneiro, 12.5.2001)

2008 - Umrla Irena Sendler (Križanovska), Poljakinja koja je iz Varšavskog geta u Drugom svetskom ratu spasila 25.000 jevrejske dece (Otvock, 1910 - 12.5.2008)

2008 - Umro Robert Raušenberg, američki slikar
(Port Artur, 22.10.1925 - Kaptiva ajlend, 12.5.2008)

2009 - Umro Rože Planšon, francuski pozorišni reditelj
(Sen-Šamon, 12.9.1931 - Pariz, 12.5.2009)

2009 - Umro Mladen Srbinović, slikar, akademik, potpredsednik SANU
(Sušica, Gostivar, 29.11.1925 - Beograd, 12.5.2009)

[Bisernica]

13. maj





Na današnji dan rođena je Marija Terezija, austrijska carica i češka i mađarska kraljica. Umro kompozitor Josif Marinković, autor više od 150 kompozicija, među kojima su "Liturgija", "Opelo" i "Potočara".


Na današnji dan 1717. godine u Beču je rođena austrijska carica, češka i mađarska kraljica Marija Terezija. Tokom svoje vladavine od 1740. do smrti 1780. sprovodila je reforme u duhu prosvećenog apsolutizma, ali i germanizaciju i nasilno pokatoličavanje. Srbima u Potisko-pomoriškoj granici ukinula je privilegije, čime je podstakla njihove seobe u Rusiju od 1751. do 1753. (koje je literarno opisao Crnjanski u Seobama).

Godine 1931. umro je Josif Marinković, kompozitor, horovođa i akademik. U učiteljskoj školi u Somboru, gde je učio muziku, Marinković je učinio prve kompozitorske pokušaje. Završio je školu za orgulje u Pragu. Bio je horovođa Beogradskog pevačkog društva "Obilić" od 1889. do 1900. godine i nastavnik muzike u srednjim školama u Beogradu od 1881-1924 godine. Marinkovićevo delo sadrži preko 150 kompozicija, pretežno vokalnih. Od horskih kompozicija izdvajaju se "Kola". Njegov doprinos crkvenoj muzici predstavljaju "Liturgija", "Pomen" i "Opelo". U zbirci horova sa klavirskom pratnjom ističu se "Zadovoljna reka", "U lancima", "Jadna majka", kompozicija "Na veliki petak 1868" i "Potočara".

1840. - Rođen Alfons Dode, francuski književnik
(Nim, 13. 05. 1840 - Pariz, 15. 12. 1897)

1851. - Rođen Laza K. Lazarević, književnik i lekar
(Šabac, 13. 05. 1851 - Beograd, 10. 01. 1891)

1862. - Rođen Janko Veselinović, književnik
(Crnobarski Salaš, 13. 05. 1862 - Glogovac, 26. 06. 1905)

1866. - Puštene u saobraćaj prve poštanske marke u Srbiji

1881. - Rođen Dimitrije Tucović, političar i publicista, ideolog socijalističkog pokreta u Srbiji
(Gostilje, 13. 05. 1881 - Vrapčevo brdo kod Lazarevca, 20. 11. 1914)

1882. - Rođen Žorž Brak, francuski slikar
(Aržantej, 13. 05. 1882 - Pariz, 31. 08. 1963)

1887. - Osnovana Provizorna opservatorija Velike škole u Beogradu

1899. - Osnovano "Prvo srpsko društvo za igru loptom" u Beogradu

1909. - Rođen Branislav Bukurov, geograf, akademik
(Ostojićevo, 13. 05. 1909 - Novi Sad, 21. 04. 1986)

1911. - Rođen Kosta Nađ, general, španski borac, narodni heroj
(Petrovaradin, 13. 05. 1911 - Beograd, 18. 11. 1986)

1930. - Umro Fridjof Nansen, norveški polarni istraživač, političar i diplomata, nobelovac
(Froen, 10. 10. 1861 - Oslo, 13. 05. 1930)

1939. - Rođen Harvi Kajtel, američki filmski glumac
(Njujork, 13. 05. 1939)

1941. - Andrija Artuković, ministar unutrašnjih poslova ustaške vlade Ante Pavelića, potpisao "Ravnateljstvo za javni red i sigurnost" o istrebljenju Srba, Jevreja i Roma u NDH

1944. - U Drvaru Doneta odluka o osnivanju Odeljenja za zaštitu naroda - OZNA

1945. - Rođen Rajko Petrov Nogo, književnik
(Borija, 13. 05. 1945)

1948. - Umro Milan Begović, književnik
(Vrlika, 19. 01. 1876 - Zagreb, 13. 05. 1948)

1950. - Rođen Stivi Vonder (Stiven Džadkins), američki rok - muzičar
(Sedžino, 13. 05. 1950)

1952. - Osnovana bolnica "Dr Dragiša Mišović" u Beogradu

1959. - Rođen Perica Vučinić, novinar "Borbe" i nedeljnika"Vreme", osnivač,vlasnik i glavni urednik nedeljnika "Reporter"
(Žiča, 13. 05. 1959 - Beograd, 27. 04. 2005)

1961. - Umro Gari Kuper (Frenk Džejms Kuper), američki filmski glumac, dobitnik "Oskar"-a
(Helena, 07. 05. 1901 - Holivud, 13. 05. 1961)

1992. - Umrla Smiljana Mandukić, balerina, koreograf i pedagog
(Beč, 1908 - Beograd, 13. 05. 1992)

2000. - Umro Boško Perošević, političar i državnik, predsednik Izvršnog veća Vojvodine (Odžaci, 17. 11. 1956 - Novi Sad, 13. 05. 2000)

2002. - Umro Valerij Lobanovski, ukrajinski fudbalski trener
(Kijev, 06. 01. 1939 - Kijev, 13. 05. 2002)

2003. - Umro Nikola Masniković, grafičar i dizajner
(Kovačica, 19. 11. 1936 - Beograd, 13. 05. 2003)

2005. - Umro Milovan Kvrgić, generalni direktor Privredne banke Beograd
(1941 - Beograd, 13. 05. 2005)

[Bisernica]

25. maj





Na današnji dan 1892. godine rođen je Josip Broz Tito. Godine 1897. preminuo Emilijan Josimović, prvi srpski urbanista i akademik.


Doživotni predsednik SFRJ Josip Broz Tito rođen je, na današnji dan, 1892. godine. Upravljao je Jugoslavijom 35 godina. Tačan datum njegovog rođenja nije poznat, ali je rođendanom smatran 25. maj 1892. godine, što je proslavljano u skladu s jakim kultom ličnosti koji je sistematski građen tokom njegove vladavine. Kao austrougarski kaplar, učestvovao je u Prvom svetskom ratu - između ostalog i u borbama protiv srpske vojske. Ranjen je i zarobljen u Rusiji 1915, posle čega je pobegao iz zarobljeništva i učestvovao u Oktobarskoj revoluciji. U Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca se vratio krajem oktobra 1920, kada je postao član Komunističke partije, a 1937. njen generalni sekretar, voljom Staljina, posle smenjivanja i streljanja Milana Gorkića. Radio je 1936. i 1937. godine u Kominterni u Moskvi, u vreme kad je likvidiran znatan broj jugoslovenskih komunističkih prvaka. Kao vođa KPJ predvodio je u Drugom svetskom ratu Partizanski pokret (Narodnooslobodilačka vojska). Iz rata je izašao kao legendarni vođa. Tito je umro 1980. godine.

Na današnji dan 1897. godine, preminuo je Emilijan Josimović, prvi srpski urbanista, akademik. Josimović je završio tehničke i matematičke škole i poznatu Politehniku Univerziteta u Beču. U Beograd se vratio 1845. godine. Bio je profesor Liceja, profesor i rektor Velike škole, predavao na Artiljerijskoj školi i bio recenzent projekta trase prve železničke pruge u Srbiji, koju je sačinio Francuz Kis. Autor je prvog Statuta Beogradskog pevačkog društva i jedan od učesnika uređenja enterijera Narodnog pozorišta u Beogradu. Bio je redovni član Društva srpske slovesnosti, a od 1886. godine počasni član Srpske kraljevske akademije. Osnivač je i prvi predsednik tehničke družine, danas Društvo inženjera i tehničara. Njegovo najpoznatije delo je Objašnjenje predloga za regulisanje onog dela Beograda što leži u Šancu, objavljeno 1867. godine.

1681 - Umro Pedro Kalderon de la Barka, španski književnik
(Madrid, 17.1.1600 - Madrid, 25.5.1681)

1786 - Umro Stjepan Zanović, grof, književnik i pustolov
(Budva 28.2.1751 - Amsterdam, 25.5.1786)

1803 - Rođen Ralf Valdo Emerson, američki književnik
(Boston, 25.5.1803 - Konkord, 27.4.1882)

1826 - Rođen Danilo I, crnogorski knjaz
(Njeguši 25.5.1826 - Kotor, 1.8.1860)

1847 - U Beogradu otvoreno Prvo srpsko kupalište i plivalište

1856 - Rođen Luj Feliks Fransoa Franše d' Epere, francuski maršal i vojskovođa, počasni vojvoda srpske vojske, akademik (Oran, 25.5.1856 - Albi, 8.7.1942)

1873 - Umro Konstantin Danil, slikar
(Lugoš, 1798 - Veliki Bečkerek, 25.5.1873)

1882 - Rođen Dragutin Gavrilović, major
(Čačak, 25.5.1882 - Beograd, 19.7.1945)

1922 - Rođen Enriko Berlinguer, italijanski političar, generalni sekretar KP Italije (Sasari, 25.5.1922 - Padova, 11.6.1984)

1922 - Osnovana prva pulmološka škola u Srbiji

1927 - Rođen Robert Ladlam, američki književnik
(Njujork, 25.5.1927 - Njujork, 12.3.2001)

1929 - Na sceni Narodnog pozorišta u Beogradu izvedena premijera Nušićeve komedije Gospođa ministarka u režiji Vitomira Bogića

1929 - rođena Beverli Sils, američka operska pevačica
(Bruklin, 25.5.1929 - Njujork, 2.7.2007)

1937 - Rođena Vera Jeftimijades, arhitekta, mačevalka, predsednik Mačevalačkog kluba Crvena zvezda (Beograd, 25.5.1937)

1939 - Rođen dr Tibor Varadi, pravnik, ekspert za međunarodno pravo, profesor Univerziteta u Novom Sadu, ministar pravde SRJ, akademik (Zrenjanin, 25.5.1939)

1940 - Engleski profesor Aleksandar Fleming otkrio penicilin

1944 - Izvršen desant na Drvar pod šifrovanim nazivom "Konjički skok"

1949 - U Zemunu puštena u rad prva fabrika penicilina u Jugoslaviji

1950 - Rođena Slavica Smiljanić, producent Kulturno-umetničkog programa TV Beograd (Beograd, 25.5.1950 - Beograd, 21.4.2007)

1953 - Rođen Stanko Crnobrnja, TV reditelj (Beograd, 25.5.1953)

1962 - Umrla Zora Petrović, slikar, profesor Akademije likovnih umetnosti u Beogradu, akademik (Dobrica, 17.5.1894 - Beograd, 25.5.1962)

1963 - Osnovana Organizacija afričkog jedinstva (OAC)

1988 - Skupština Srbije donela Zakon o zabrani pušenja u javnim i radnim prostorijama

1993 - Rezolucijom 827 Saveta bezbednosti OUN osnovan Međunarodni krivični tribunal za bivšu Jugoslaviju u Hagu

1996 - Umro Zoran Markuš, likovni kritičar
(Zemun, 19.1.1925 - Beograd, 25.5.1996)

1998 - Umro Dejan Ćorković, TV režiser
(Glina, 1930 - Beograd, 25.5.1998)

2001 - Umro Alberto Diaz Gutierez (Korda), kubanski fotograf, autor fotografije Če Gevare (Havana, 14.9.1928 - Pariz, 25.5.2001)

2002 - Umro Zoran Ratković, pozorišni glumac i reditelj
(Beograd, 8.9.1937 - Beograd, 25.5.2002)

2002 - Umro Zoran Janković, vaterpolista, reprezentativac Jugoslavije, privrednik (Zenica, 8.1.1940 - Beograd, 25.5.2002)

2004 - Umro dr Nemanja Vurdelja, neuropsihijatar, profesor Medicinskog fakulteta u Novom Sadu (Ličko Petrovo Selo, 6.6.1906 - Novi Sad, 25.5.2004).

2010 - Erih Koš, književnik i prevodilac, akademik (Sarajevo, 15.4.1913 - Beograd, 25.5.2010)

2010 - Sifivo Ntšebe, južnoafrički operski pevač, "crni Pavaroti", trebalo je da nastupi na otvaranju Svetskog prvenstva u fudbalu 2010. (- Port Elizabet, 25.5.2010)

2010 - Dobrila Šokica, glumica, prvakinja Drame Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu (Kragujevac, 24.9.1934 - Novi Sad, 25.5.2010

[Bisernica]

26. maj





Na današnji dan 1997. godine umro reditelj, glumac i pedagog Bratislav Bata Miladinović. Gvajana i Gruzija obeležavaju nacionalni praznik. Godine 1851. u Londonu počeo prvi međunarodni šahovski turnir modernog doba.

Godine 1997. umro reditelj, glumac i pedagog Bratislav Bata Miladinović. Miladinović je karijeru započeo kao operetski pevač na sceni Hrvatskog narodnog kazališta u Zagrebu. Godine 1941., osnovao je sa Borom Hanuskom Dečje pozorište na Kolarcu, a godinu dana kasnije Omladinsku scenu u Manježu, danas Jugoslovensko dramsko pozorište. Miladinović je 1949. godine osnovao Dečju dramu i Hor Radio Beograda. Generacije glumaca stekle su svoja prva znanja od Bate, koji je čitav svoj život posvetio radu sa mladima. Pomenimo Nedu Arnerić, Ružicu Sokić, Renatu Ulmanski, Stojana Dečermića, Milutina Butkovića, Svetislava Goncića i druge. Miladinović je i osnivač prve privatne glumačke akademije na našim prostorima.

1460. - Rođen Vasko da Gama, portugalski moreplovac, otkrio morski put do Indije
(Sines, 26. 05. 1460 - Kočin, 24. 12. 1524)

1623. - Rođen Vilijem Peti, britanski ekonomist, osnivač moderne političke ekonomije
(Romsi, 26. 05. 1623 - London, 16. 12. 1687)

1822. - Rođen Edmon Luj Antoan de Gonkur, francuski književnik
(Nansi, 26. 05. 1822 - Šamprosej, 16. 07. 1896)

1851. - U Londonu počeo prvi međunarodni šahovski turnir modernog doba

1855. - Umro Stevan Petrović - Knićanin, vojvoda
(Knić, 27. 02. 1807 - Beograd, 26. 05. 1855)

1882. - Nemački bakteriolog, nobelovac Robert Koh otkrio bacil tuberkuloze

1882. - Rođen Robert Rudolf Šmit, nemački arheolog
(Keln, 26. 05. 1882 - Untervesen, 14. 03. 1950)

1907. - Rođen Džon Vejn (Marion Majkl Morison), američki filmski glumac, reditelj i producent, dobitnik "Oskar"-a
(Vinterset, 26. 05. 1907 - Los Anđeles, 11. 06. 1979)

1908. - Rođen Milan Đoković, književnik, prevodilac i pozorišni reditelj
(Beograd, 26. 05. 1908 - Beograd, 05. 12. 1993)

1946. - Rođen Miroslav Maksimović, književnik, urednik "BIGZ"-a
(Njegoševo, 26. 05. 1946)

1955. - Državno - partijska delegacija SSSR-a, na čelu sa Nikitom Hruščovom posetila Jugoslaviju, prvi put posle kampanje Informbiroa - razgovori završeni potpisivanjem "Beogradske deklaracije"

1964. - Rođen Leni (Leonard Albert) Kravic, američki muzičar
(Njujork, 26. 05. 1964)

1972. - U Moskvi potpisan sporazum SAD i SSSR o razoružanju "SALT-1"

1976. - Umro Martin Hajdeger, nemački filozof
(Meskirh, 26. 09. 1889 - Meskirh, 26. 05. 1976)

1978. - Umrla Tamara Karsavina, ruska balerina i plesni pedagog
(Petrograd, 09. 03. 1885 - London, 26. 05. 1978)

1985. - Umro Nikola Jančić, operski pevač
(Srpska Crnja, 15. 02. 1913 - Beograd, 26. 05. 1985)

1987. - Umro Aleksa Čelebonović, slikar
(Lozana, 29. 12. 1917 - Beograd, 26. 05. 1987)

1997. - Umro Josip Kopinič, obaveštajac, španski borac
(Radovič, 18. 02. 1911 - Ljubljana, 26. 05. 1997)

1999. - Umro Eduard Sađil, saksofonista, član Džez - orkestra RTB-a
(Beograd, 21. 05. 1928 - Beograd, 26. 05. 1999)

2002. - Umro Žarko Bilbija, profesor Univerziteta u Beogradu, jedan od osnivača Srpskog kongresa ujedinjenja
(Bosansko Grahovo, 19. 09. 1927 - Majami, 26. 05. 2002)

2005. - Umro dr Mile Stanković, književnik, novinar i urednik Radio Beograda
(Šabac, 22. 06. 1911 - Beograd, 26. 05. 2005)

2007. - Umro Toma Mihajlović, novinar i foto - reporter listova "Arena" i "Novosti"
(Paraćin, 21. 08. 1935 - Beograd, 26. 05. 2007)

2008. - Umro Sidni Polak, američki filmski reditelj, glumac i producent, dobitnik "Oskar"-a
(Lafajet, 01. 07. 1934 - Los Anđeles, 26. 05. 2008)

[Bisernica]

27. maj





Na današnji dan 1868. godine u Mostaru rođen pesnik Aleksa Šantić. Indijski državnik Džavaharlal Nehru umro 1964. godine. Zavod za zaštitu spomenika kulture Beograda osnovan 1960. godine.


Na današnji dan 1868. godine rođen Aleksa Šantić, književnik. Šantić je pripadao krugu književnika okupljenih oko lista "Zora", koji je pokrenuo sa Jovanom Dučićem i Svetozarom Ćorovićem. U Mostaru je osnovao srpsko pevačko društvo "Gusle". Kao istaknuti borac protiv austrougarskih vlasti, više puta je bio hapšen u toku Prvog svetskog rata. Šantić je u početku pisao pod uticajem pesnika Branka Radičevića, Zmaja i Vojislava Ilića, ali je potom izgradio vlastiti pesnički izraz čije su karakteristike elegični motivi i rodoljubive teme. Autor je antologijskih pesama: Ostajte ovdje, Emina, Veče na školju, Hasanaginica, U magli, Anđelija i prevoda Lirskog intermeca Hajnriha Hajnea. Šantićeva poezija je puna snažnih emocija i ljubavne tuge. Ona pokazuje pesnikove snažne emocije, elegičnog tona i melodičnog izraza. U nekim od svojih najpotresnijih pesama Šantić peva o patnji onih koji zauvek napuštaju domovinu i odlaze u tuđi svet (Ostajte ovdje, Hljeb), dok u drugim pesmama naglašava patnju kao važan istorijski moment (Mi znamo sudbu).

Džavaharlal Nehru indijski državnik i političar, umro je 27. maja 1964. godine. Posle Gandija, bio je najznačaniji borac za oslobođenje Indije od kolonijalizma. Školovao se u Engelskoj, na Univerzitet u Kembridžu gde je studirao prirodne i pravne nauke. Nakon povratka u Indiju, upoznao je Gandija i aktivno sudelovao u oslobodilačkom pokretu. Nije delio Gandijevo uvernje u pasivan otpor, već je smatrao da treba primenjivati sve raspoložive mere. Britanske vlasti zatvarale su ga devet puta, a u zatvoru je proveo ukupno 13 godina. Kada su Britanci 1946. otpočeli pripreme za povlačenje iz Indije, pozvan je da oformi prelaznu vladu koja će organizovati prelazak iz britanske kolonije u nezavisnu zemlju. Kada su vršena poslednja povlačenja Britanaca, izabran je za predsednika vlade i ministra spoljnih poslova. Kada je Indija 1950. postala republika, ostao je mestu predsednika vlade sve do svoje smrti. U spoljnoj politici nastojao je da očuva neutralnost u hladnom ratu. U skladu sa tom političkom opcijom, sa Titim i Naserom je osnovao Pokret nesvrstanih.

1564. - Umro Žak Kalvin, francuski verski reformator, osnivač protestantske crkve
(Nojon, 10. 07. 1509 - Ženeva, 27. 05. 1564)

1703. - Osnovan Sankt Petersburg

1840. - Umro Nikolo Paganini, italijanski kompozitor i violinist
(Đenova, 27. 10. 1782 - Nica, 27. 05. 1840)

1844. - Uspostavljen javni telegrafski saobraćaj u svetu, otkucana prva depeša Morzeovom Azbukom

1862. - Švedski hemičar Alfred Nobel prijavio pronalazak eksploziva

1878. - Rođena Isidora (Izadora) Dankan, američka plesačica, začetnica modernog baleta
(San Francisko, 27. 05. 1878 - Nica, 14. 09. 1927)

1909. - Rođen Svetozar Radojčić, istoričar umetnosti, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, akademik
(Sremski Karlovci, 27. 05. 1909 - Beograd, 20. 10. 1978)

1911. - Rođen Vinsent Prajs, američki pozorišni i filmski glumac, legenda horor žanra
(Sent Luis, 27. 05. 1911 - Los Anđeles, 25. 10. 1993)

1917. - Rođen Džin Fauler, američki filmski reditelj
(Denver, 27. 05. 1917 - Los Anđeles, 11. 05. 1998)

1923. - Rođen Henri Kisindžer (Heinz Alfred Kissinger), američki političar, diplomata i državnik, nobelovac
(Firt, 27. 05. 1923)

1936. - Rođena Senija - Senka Veletanlić, pevačica zabavne i džez muzike i filmska glumica
(Zagreb, 27. 05. 1936)

1937. - Pušten u saobraćaj most "Golden Gejt" u San Francisku

1941. - U jednoj od najvećih pomorskih bitaka u Drugom svetskom ratu, u vodama između Islanda i Grenlanda britanski razarači potopili brod "Bizmark", ponos nemačke ratne mornarice

1948. - U Beogradu osnovano Pozorište lutaka Srbije

1960. - Osnovan Zavod za zaštitu spomenika kulture Beograda

1964. - Umro Džavaharlal Nehru, indijski državnik i političar, prvi predsednik nezavisne Indije
(Alahabad, 14. 11. 1889 - Nju Delhi, 27. 05. 1964)

1968. - Umro Todor Manojlović, književnik, književni kritičar i prevodilac
(Zrenjanin, 17. 02. 1883 - Zrenjanin, 27. 05. 1968)

1992. - Masakr u Sarajevu, u ulici Vase Miskina - u eksploziji 4 granate 16 osoba poginulo, a
više od 100 ranjeno

1997. - U Parizu potpisan Sporazum NATO - Rusija o novom partnerstvu za bezbednost u
Evropi

2004. - Umro Umberto Anjeli, italijanski automobilski magnat, predsednik kompanije FIAT i fudbalskog kluba "Juventus"
(Lozana, 01. 11. 1934 - Torino, 27. 05. 2004)

2005. - Umro Dragoslav Andrić, književnik, dramaturg, prevodilac, leksikograf i publicista
(Čačak, 10. 10. 1923 - Beograd, 27. 05. 2005)

2008. - Umro Slobodan Boban Todorović, muzičar, gitarista grupe "Siluete"
( 1944 - 27. 05. 2008)

2010. - Umro Zvonko Tarle, novinar i književnik, dopisnik "Borbe" iz Splita i Rijeke, osnivač Radija 021 u Novom Sadu, multietničkog radija Kontakt u Banjaluci i Kontakt plus u Kosovskoj Mitrovici, direktor Hrvatskog kulturnog centra u Banjaluci
(Drniš, 1951 - Beograd, 27. 05. 2010)