SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

[Bisernica]

17. jun





Na današnji dan rođen Igor Stravinski, ruski kompozitor. Osnovana preteča JAT-a, "Aeroput". Bendžamin Franklin otkrio gromobran.


Godine 1882. na današnji dan rođen Igor Fjodorovič Stravinski, ruski kompozitor, jedan od najuniverzalnijih muzičkih stvaralaca 20. veka. Odlikuje ga velika raznovrsnost muzičkog izraza i stila. U prvoj fazi svog stvaralaštva nadahnut je ruskom narodnom muzikom, u drugoj ekspresionizmom, s povremenim oslanjanjem na džez, u trećoj je okrenut neoklasičnom stilu, a zatim primenjuje principe dodekafonije. Od 1910. je živeo u Francuskoj, a od 1937, do smrti u SAD. Najpoznatija njegova dela su baleti "Žar- ptica" i "Petruška" i opera - oratorijum "Kralj Edip ".

(Oranienbaum, 17. 06. 1882 - Njujork, 06. 04. 1971)

1927. - Osnovano prvo Srpsko društvo za civilni saobraćaj "Aeroput"-preteča JAT-a. Prvi srpski civilni avio-prevoznik otvorio je svoju prvu liniju 15. februara 1928, samo nekoliko meseci nakon osnivanja. Let od Beograda do Zagreba obavljen je avionom "Potez - 29" sa 5 putničkih sedišta uz brzinu od 175 km na sat. Prvi putnici bili su novinari. Civilni vazdušni saobraćaj u našoj zemlji obnovljen je posle II svetskog rata, zahvaljujući angažovanju Jugoslovenskog ratnog vazduhoplovstva. Nastavljajući tradiciju "Aeroputa" osnovano je preduzeće "Jugoslovenski aerotransport", koji je svoju prvu liniju otvorio 1. aprila 1947. godine.

1696. - Umro Jan Sobjeski, poljski kralj i vojskovođa
(Olesko,17. 08. 1629 - Vilanov,17. 06. 1696)

1752. - Američki fizičar Bendžamin Franklin otkrio gromobran

1818. - Rođen Šarl Fransoa Guno, francuski kompozitor
(Pariz, 17. 06. 1818 - Sen Klod, 18. 10. 1893)

1862. - Turci bombardovali Beograd

1925. - Usvojen Ženevski protokol o zabrani upotrebe bojnih otrova i bioloških sredstava u ratnim operacijama

1928. - Umro Roal Amundsen, norveški polarni istraživač, osvajač Južnog pola
(Borge, 16. 07. 1872 - Bergen, 17. 06. 1928)

1929. - Rođen Tigran Vartanovič Petrosjan, jermenski šahista, svetski prvak
(Tbilisi, 17. 06. 1929 - Moskva, 14. 08. 1984)

1950. - Štampan prvi broj lista "Međunarodna politika"

1960. - Rođena Marina Rajević-Savić, novinar Studija B, TV Beograd i BK TV
(Peć, 17. 06. 1960)

1975. - Rođen Milan Gurović, košarkaš
(Novi Sad, 17. 06. 1975)

1998. - Umro Ratko Đurović, filmski scenarista i istoričar kulture, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu
(Nikšić, 25. 11. 1914 - Beograd, 17. 06. 1998)

2004. - Umrla Zorica Bulja, novinar i urednik Radio Jugoslavije
(Zrenjanin, 14. 04. 1935 - Beograd, 17. 06. 2004)

2007. - Umro Đanfranko Fere, italijanski arhitekta i modni kreator, umetnički direktor modne kuće "Kristijan Dior"
(Lenjano, 15. 08. 1945 - Milano, 17. 06. 2007)

[Bisernica]

18. jun

Pre tri godine ,na svet je došao i u međunarodnu virtruelnu mrežu se upleo jedan forum.
U početku se nije snalazio na orgu pa je prelazio na net,pa se opet vraćao na org dok konačno
nije našao svoje jedinstveno mesto pod suncem interneta.

Nazvali ga Razbibriga - kao svako dete koje voli da se igra.
Man ga hranio,Lilu ga je mazila, ljudi dobre volje ga ljuljali da brže raste,dok se nije osovio na
sopstvene noge i počeo da šarmira prolaznike i poziva u goste.Mnogi zastajkivali,mnogi se i zadržali,
neki već i penziju forumsku zaslužili,a meni ostalo da zapisujem.


Šeret napunio tri godine i postao nezamenjiv deo svakodnevnog života - tako ti je to kad neko zna
kakva mu je životna misija ....nek je živ i sa nama zdrav ,živeo dugo i sretno u zdravlju i veselju ,
ljubavlju okupan ,osmehom našminkan - on s nama i mi s njim ,imao se rašta i roditi.



SRETAN ROĐENDAN RAZBIBRIGO !!!







..a u ostatku sveta se dešavalo


Prva beogradska gimnazija osnovana na današnji dan 1839. godine. Ruski pisac Maksim Gorki preminuo 1936. godine. Donet Ustav Evropske unije 2004. godine.


Godine 1839. osnovana je Prva beogradska gimnazija, najstarija srednja škola koja postoji u kontinuitetu u prestonici Srbije. Najpre je imala dva razreda, tri godine docnije pet, a profesori su bili, prvih decenija, po pravilu, Srbi iz Vojvodine. Kroz nju je prošla plejada istaknutih ličnosti srpske istorije, nauke, umetnosti i kulture, uključujući Stojana Novakovića, Milana Milićevića, Slobodana Jovanovića, Petra Kočića, Branu Petronijevića, Veselina Čajkanovića, Aleksandra Belića, Milovana Glišića, Jovana Skerlića, Jovana Cvijića, Mihaila Petrovića Alasa, Lazu Lazarevića, Stevana Sremca, Mokranjca, Kornelija Stankovića, kralja PetraI Karađorđevića, Živojina Mišića, Stepu Stepanovića, Gavrila Principa, Milana Stojadinovića, Aleksandra Deroka, Momčila Nastasijevića, Mošu Pijade, Svetozara Gligorića.

Na današnji dan 1936. godine preminuo ruski pisac Aleksej Maksimovič Pješkov, poznat kao Maksim Gorki, utemeljivač socijalističkog realizma. Najčešća tema njegovog stvaralaštva su ljudi sa takozvanog dna, pobunjenici svih vrsta, izgubljeni i prezreni. Posle 1917. polemisao je s vođom Oktobarske revolucije Lenjinom i drugim čelnicima boljševika, kritikujući postupke sovjetskih vlasti. Istovremeno je učestvovao u intelektualnoj obnovi zemlje i smatra se najznačajnijim kulturnim poslenikom u postoktobarskoj epohi. Umro je 1936, u vreme najveće Staljinove strahovlade, pod okolnostima koje nisu potpuno rasvetljene. Dela: priče, pripovetke i romani "Makar Čudra", "Starica Izergilj", "Maljva", "Konovalov", "Pesma o Sokolu", "Foma Gordejev", "Mati", "Pesma o vesniku oluje","Leto", "Trojica", "Ispovest", "Gradić Okurov", "Čelkaš", "Život Mateja Kožemjakina", "Supruzi Orlovi", "Artomonovi", "Život Klima Samgina", "autobiografska" trologija "Detinjstvo", "Među ljudima" i "Moji univerziteti", drame "Malograđani", "Na dnu", "Na letovanju", "Deca Sunca", "Varvari", "Neprijatelji", "Vasa Železnova" (dve verzije), "Jegor Buličov i ostali", uspomene "Lav Tolstoj".

1536. - U Engleskoj izdata prva polisa životnog osiguranja

1815. - Napoleon I Bonaparta poražen u bici kod Vaterloa

1817. - U Londonu otvoren most Vaterlo preko Temze

1882. - Rođen Georgi Dimitrov, bugarski revolucionar, političar i državnik (Kovačevci, 18. 06. 1882 - Moskva, 02. 07. 1949)

1894. - Pušten u saobraćaj prvi električni tramvaj u Beogradu

1928. - Umro Roal Amundsen, norveški polarni istraživač, osvajač Južnog pola (Borge, 16. 07. 1872 - Bergen, 18. 06. 1928)

1932. - Rođen Angel Šurev, dirigent Rimske opere i Opere Narodnog pozorišta u Beogradu, Beogradske filharmonije, Simfonijskog orkestra i Hora Doma JNA u Beogradu (Veles, 18. 06. 1932 - Beograd, 14. 02. 2004)

1936. - Umro Maksim Gorki (Aleksej Maksimovič Pješkov), ruski književnik (Njižnji Novgorod , 28. 03. 1868 - Gorki, 18. 06. 1936)

Maksim Gorki jedan je od utemeljivača socijalističkog realizma u sovjetskoj književnosti. Strasno je zastupao ideju o uticaju književnosti na stvaranje humanijih odnosa među ljudima. U teatru je video najsnažniji medijum za neposredno opštenje sa publikom. Junaci njegovih drama najčešće se bore protiv malograđanskog mira i lažnog morala. Najpoznatija njegova dela su: autobiografska trilogija "Detinjstvo", "Među ljudima" i "Moji univerziteti", romani "Delo Artamonovih" i "Život Klima Samgina", kao i drame: "Na dnu", "Vasja Železnova", "Jegor Buličov" i "Malograđani".

1937. - Sovjetski piloti Valerij Čkalov, Georgije Bajdukov i Anton Beljakov avionom ANT- 25 obavili prvi transpolarni let od Moskve preko Severnog pola do Vankuvera

1942. - Rođen ser Džejms Pol Makartni, britanski muzičar, član grupe "The Beatles" (Liverpul, 18. 06. 1942)

1947. - Rođena Vesna Pećanac, pozorišna, filmska i TV glumica
(Ljubljana, 18. 06. 1947)

1954. - Umro Risto Ratković, književnik i književni kritičar
(Bijelo Polje, 03. 09. 1903 - Beograd, 18. 06. 1954)

1974. - Umro Aleksandar Acković, novinar, glavni i odgovorni urednik Trećeg programa Radio Beograda (Zaječar, 17. 12. 1922 - Beograd, 18. 06. 1974)

1974. - Umro Georgij Konstantinovič Žukov, sovjetski maršal i vojskovođa
(Strelovka, 01. 12. 1896 - Moskva, 18. 06. 1974)

1978. - Rođena Snežana Perić, karatistkinja, najmlađi svetski šampion u istoriji karatea (Zrenjanin, 18. 06. 1978)

1979. - U Beču potpisan "SALT 2", sporazum SAD i SSSR o ograničavanju strategijskog naoružanja

1982. - Umro Kurt Jirgens, nemački filmski glumac
(Minhen, 13. 12. 1915 - Minhen, 18. 06. 1982)

1991. - Umro Milorad Dobrić, karikaturista
(Beograd, 18. 08. 1924 - 18. 06. 1991)

1994. - Umro Branko Petranović, istoričar, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu(Cetinje, 31. 10. 1927 - Beograd, 18. 06. 1994)

1994. - Umro Branislav D. Janković, imunolog, prvi doktor medicinskih nauka u istoriji Medicinskog fakulteta u Beogradu (22. 02. 1920 - Beograd, 18. 06. 1994)

2001. - Umro Davorin Popović, pevač grupe "Indeksi"
(Sarajevo, 23. 09. 1946 - Sarajevo, 18. 06. 2001)

2002. - Umro Valter Fric, nemački fudbaler
(Kajzerslautern, 31. 10. 1920 - Kajzerslautern, 18. 06. 2002)

2004. - Donet Ustav Evropske unije

2007. - Umro Jovan Arežina, novinar i urednik Drugog programa Radio Beograda, v.d. direktora Radio Beograda, direktor RTV Studio B, pomoćnik direktora Radio Beograda (Sarajevo, 20. 10. 1949 - Beograd, 18. 06. 2007)

2007. - Umrla Vilma Espin, kubanski političar i revolucionar, predsednik Federacije kubanskih žena, supruga Raula Kastra (Santjago, 07. 04. 1930 - Havana, 18. 06. 2007)

2008. - Umro Žan Delanoa, francuski filmski reditelj
(Noasi l Sek, 12. 01. 1908 - Ženvil, 18. 06. 2008)

2009. - Umro Željko Vuković, novinar i književnik
(Zenica, 27. 08. 1956 - Beograd, 18. 06. 2009)

2010. - Umro Bogdan Bogdanović, arhitekta, profesor Arhitektonskog fakulteta u Beogradu, gradonačelnik Beograda (Beograd, 20. 08. 1922 - Beč, 18. 06. 2010)

2010. - Umro Žoze Saramago, portugalski pisac, nobelovac
(Aziljaga, 16. 11. 1922 - ostrvo Lansarote, 18. 06. 2010)

2010. - Umro dr Drago Ćupić, lingvista, leksikograf, direktor Instituta za srpski jezik SANU ( Zagarač,19. 03 1932 - Beograd, 18. 06. 2010)

2011. - Umro Klarens Klemons, američki saksofonista
(Norfolk, 11. 01. 1942 - Singer Ajlend, 18. 06. 2011)

2011. - Umrla Jelena Boner, sovjetski disident, supruga nobelovca Andreja Saharova (Merv, 15. 02. 1923 - Boston, 18. 06. 2011)

[Bisernica]

19. jun





Na današnji dan 1862. godine zvanično ukinuto ropstvo u SAD. Kompozitor Stevan Hristić rođen 1885. godine.


Uvoz robova u SAD je zabranjen 1808. godine do kada ih je nekih 300.000 već uvezeno. Svi kasniji robovi su rođeni na teritoriji SAD. Netrpeljivost između robovlasničkog juga i naprednijeg severa oko pitanja ropstva smatra se jednim od uzroka Američkog građanskog rata. Ropstvo je zvanično ukinuto 1862. godine

Na današnji dan 1885. godine rođen je Stevan Hristić, kompozitor i dirigent, akademik. Hristić je muzičko obrazovanje sticao u Beogradu, Lajpcigu, Moskvi, Rimu i Parizu. Kao osnovu svog stvaralaštva prihvatio je muzički folklor.Još kao student komponovao je pozorišni komad "Čučuk - Stana". Ogledao se u skoro svim muzičkim oblicima, a njegova dela su pisana u nacionalno - romantičarskom stilu sa impresionističkim elementima. Komponovao je solo - pesme, horsku muziku i muziku za filmove "Sofka" i "Bila sam jača". Hristićevo najpoznatije delo- balet "Ohridska legenda" pronelo je slavu autora i van granica naše zemlje. Hristić je bio dirigent i direktor Opere Narodnog pozorišta, osnivač i dirigent Beogradske filharmonije, profesor Muzičke akademije u Beogradu i prvi predsednik Saveza kompozitora Jugoslavije. Hristić je umro 1958. godine u Beogradu.

1623. - Rođen Blez Paskal, francuski matematičar i fizičar
(Klermon - Feran, 19. 06. 1623 - Pariz, 19. 08. 1661)

1834. - Rođen Edgar Dega, francuski slikar, grafičar i vajar
(Pariz, 19. 06. 1834 - Pariz, 26. 09. 1917)

1862. - Zvanično ukinuto ropstvo u SAD

1873. - Rođen Vladimir Petković, geolog, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu,akademik
(Boljevac, 19. 06. 1873 - Beograd, 20. 03. 1935)

1886. - Rođen Jovan Bijelić, slikar
(Kolunić, 19. 06. 1886 - Beograd, 12. 03. 1964)

1892. - Rođen Pavle Beljanski, diplomata i kolekcionar
(Veliko Gradište, 19. 06. 1892 - Beograd, 14. 07. 1965)

1918. - Rođen Ivan Hajtl, pozorišni, filmski i TV glumac
(Osijek, 19. 06. 1918 - Novi Sad, 04. 05. 2005)

1929. - Doneta Uredba o radnom vremenu u trgovačkim i zanatskim radnjama u Beogradu

1933. - Prvi put izvedena Mocartova opera "Otmica iz Seraja" na sceni Narodnog pozorišta u Beogradu

1937. - Umro Džejm Metju Beri, škotski književnik
(Kiriemur, 09. 05. 1860 - London, 19. 06. 1937)

1941. - Rođen Vaclav Klaus, predsednik Češke
(Vinohradi, 19. 06. 1941)

1949. - Umro Vladimir Nazor, književnik, književni kritičar i prevodilac
(Postire, 30. 05. 1876 - Zagreb, 19. 06. 1949)

1953. - Pogubljeni Julius i Etel Rozenberg, zbog navodnog odavanja tajne atomske bombe Sovjetskom Savezu

1957. - Rođena Ana Lind, političar i diplomata, ministar inostranih poslova Švedske (Stokholm, 19. 06. 1957 - Stokholm, 11. 09. 2003)

1994. - Umro Pavle Bogatinčević, pozorišni glumac
(Beograd, 07. 10. 1905 - Beograd, 19. 06. 1994)

2007. - Umrla Živka Barać-Hubač, pozorišna glumica
(Čačak, 1933 - Beograd, 19. 06. 2007

2009. - Umrla Miroslava Lili Petrović, klavirski pedagog
(Beograd, 05.09.1923 - Beograd,19. 06. 2009)

2010. - Umro Tihomir Pavlović, košarkaš "Crvene Zvezde"
(1946 - Beograd, 19. 06. 2010)

[Bisernica]

20. jun





Pesnik i diplomata Marko Ristić rođen 20. juna 1902. godine. Nemačka socijalistička političarka i borac za ženska prava Klara Cetkin umrla 20. juna 1933. u Moskvi. Američko-sovjetski sporazum o uvođenju "crvenog telefona" između Moskve i Vašingtona potpisan 1963. godine.


Na današnji dan 1902. godine rođen Marko Ristić, književnik i diplomata. Pesnik, esejista i kritičar, Marko Ristić jedan je od osnivača nadrealističkog pokreta kod nas. Rođen je u uglednoj beogradskoj porodici. Završio je Filozofski fakultet u Beogradu, a po završetku Drugog svetskog rata bio je ambasador FNRJ u Parizu. Uređivao je časopise i revije: Putevi, Svedočanstva, Nemoguće i Nadrealizam danas i ovde. U posleratnim godinama objavljivao je u Politici tekstove o aktuelnim problemima. Kao retko koji naš pisac , ostao je veran i dosledan svom književnom ukusu, umetničkom programu i društveno-političkoj opredeljenosti, što su neki tumačili kao Ristićevu nemoć da ide dalje i u korak sa vremenom. Krajem 1990. godine njegova supruga Jelica - Ševa i kćerka Mara poklonile su Beogradu biblioteku i arhiv Marka Ristića. U Muzeju savremene umetnosti u Beogradu nalazi se Legat koji nosi njegovo ime.

Klara Cetkin, uticajna nemačka socijalistička političarka i borac za ženska prava umrla je 20 juna 1933. godine u Moskvi. Do 1917. godine bila je aktivna u Socijaldemokratskoj partiji Nemačke (SPD), a zatim je stupila u Nezavisnu socijal-demokratsku partiju Nemačke i njeno ekstremno levičarsko krilo, iz koga je kasnije nastala Komunistička partija Nemačke (KPD). Zastupala je KPD u Rajhstagu. Cetkinovu je veoma interesovala ženska politika i borba za ravnopravnost i pravo glasa za žene. Razvila je socijaldemokratski ženski pokret u Nemačkoj. Godine 1907. godine postaje je vođa Ženske kancelarije u SPD-u. Organizovala je prvu proslavu Međunarodnog dana žena 8. marta 1911. godine. Po dolasku Hitlera na vlast, KPD je izbačena iz Rajhstaga, a Klara Cetkin 1933. odlazi u egzil u Sovjeski Savez, gde ubrzo umire. Sahranjena je kod zidina Kremlja u Moskvi.

1819 - Rođen Žak Ofenbah (Jakob Eberst), francuski kompozitor
(Keln, 20.6.1819 - Pariz, 5.10.1880)

1819 - Parobrod "Savana", prvi koji je preplovio Atlantik, stigao u Liverpul

1861 - Rođen Frederik Gaulend Hopkins, engleski fiziolog i biohemičar, osnivač nauke o vitaminima, nobelovac
(Istburn, 20.6.1861 - Kembridž, 16.5.1947)

1909 - Rođen Erol Flin, američki filmski glumac
(Hobart, 20.6.1909 - Vankuver, 14.10.1959)

1924 - Rođen Čet Etkins, američki gitarista
(Lutrel, 20.6.1924 - Nešvil, 30.6.2001)

1925 - Rođen prof. dr Vladeta Urošević, fizičar, osnivač Instituta za fiziku, član Srpskog naučnog društva
(Stopanje, 20.6.1925 - Beograd, 30.12.2005)

1928 - Rođen Žan-Mari Lepen, francuski pravnik i političar, predsednik Nacionalnog fronta
(Trinite sir Mer, 20.6.1928)

1932 - Rođen Robert Roždestvenski, ruski književnik
(Kosika, 20.6.1932 - Moskva, 20.8.1994)

1933 - Umrla Klara Cetkin, nemačka revolucionarka, osnivač ženskog Međunarodnog radničkog pokreta
(Vidrau, 5.7.1857 - Arhangelsk, 20.6.1933)

1937 - Rođen Ljubomir-Muci Draškić, pozorišni i TV reditelj, upravnik Ateljea 212, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu
(Zagreb, 20.6.1937 - Beograd, 25.1.2004)

1939 - Rođen Vjačeslav-Slavko Lebedinski, slavista, književnik, prevodilac i novinar
(Moskva, 20.6.1939)

1941 - Osnovan koncentracioni logor Jastrebarsko

1958 - Rođen Svetozar Cvetković, pozorišni, filmski i TV glumac, upravnik Ateljea 212
(Beograd, 20.6.1958)

1963 - Potpisan američko-sovjetski sporazum o uvođenju "crvenog telefona" između Moskve i Vašingtona

1967 - Rođena Nikol Kidman, američka filmska glumica, dobitnica Oskara
(Honolulu, 20.6.1967)

1995 - Umro Emil Sioran, rumunski filozof i književnik
(Rašinari, 8.4.1911 - Pariz, 20.6.1995)

2001 - Umro Ljubomir Koraksić, šahista
(Beograd, 12.4.1937 - Beograd, 20.6.2001)

2002 - Umro Jovan Hristić, književnik, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu
(Beograd, 26.8.1933 - Sremska Kamenica, 20.6.2002)

2004 - Umro Milan Damnjanović, novinar i urednik NIN-a
(Šabac, 8.12.1951 - Beograd, 20.6.2004)

2005 - Umro Džek Kilbi, američki fizičar, tvorac integrisanog kola, nobelovac
(Dzeferson, 8.11.1923 - Dalas, 20.6.2005)

2006 - Umro Šefko Alomerović, književnik i političar, predsednik Helsinškog odbora za ljudska prava u Sandžaku
(1943 - Beograd, 20.6.2006)

2008 - Umro prof. Aleksandar Marinković Mačak, atletičar i trener "Crvene zvezde"
(Beograd, 24.8.1930 - Beograd, 20.6.2008)

[Bisernica]

21. jun





Na današnji dan rođen je osnivač i teoretičar egzistencijalizma Žan Pol Sartr. Obeležavaju se Svetski dan muzike i Svetski dan skejtera.

Osnivač i teoretičar egzistencijalizma Žan Pol Sartr rođen je u Parizu 1905 godine. Svojim delom obeležio je jedno razdoblje u filozofskom i književnom stvaralaštvu Francuske. Savremenik Malroa, Aragona, Bretona i drugih velikih intelektualaca, on je ostao svojstven i svoj. Prvu filozofsku raspravu napisao je kao učenik, 1924. godine. Sartr je diplomirao filozofiju 1929. godine. Tokom studija upoznao je svoju životnu saputnicu, Simon de Bovoar. Objavio je dela Mučnina, Zid i Biće i ništavilo, a pisao je i pozorišne komade. Izjašnjavao se o svim posleratnim problemima: u Alžiru, Vijetnamu, Ćehoslovačkoj, Izraelu i Kambodži i podizao svoj glas protesta kad god je smatrao da su ugroženi principi demokratije u svetu.

1527 - Umro Nikolo Makijaveli, italijanski književnik, političar, diplomata, utemeljivač političkih nauka (Firenca, 3.5.1469 - Firenca, 21.6.1527)

1788 - Ratifikovan Ustav SAD

1837 - Početak organizovanog turizma u Srbiji, u Sokobanji

1874 - Umro Anders Jonas Angstrem, švedski fizičar i astronom
(Medelpad, 13.8.1814 - Upsala, 21.6.1874)

1908 - Umro Nikolaj Rimski Korsakov, ruski kompozitor
(Tihvin, 18.3.1844 - Lubensk, 21.6.1908)

1914 - Rođen Pavle Mijović, istoričar umetnosti
(Brčeli, 21.6.1914 - Podgorica, 6.2.1996)

1935 - Rođena Fransoaz Sagan (Kuarez), francuska književnica
(Kažark, 21.6.1935 - Anfler, 24.9.2004)

1943 - Rođen Andrej Šerban, rumunski reditelj, upravnik Narodnog pozorišta u Bukureštu (Bukurešt, 21.6.1943)

1946 - Rođen Mile Pešaljević, dr tehničkih nauka, profesor Fakulteta organizacionih nauka u Beogradu, direktor Saveznog zavoda za mere i dragocene metale (21.6.1946 - Beograd, 9.1.2011)

1949 - Umro Mihailo Petrović, novinar
(Brza Palanka, 1.3.1901 - Beograd, 21.6.1949)

1955 - Rođen Mišel Platini, francuski fudbaler i selektor reprezentacije, predsednik UEFA (Žef, 21.6.1955)

1956 - Potpisana Moskovska deklaracija o odnosima SSSR i FNRJ

1961 - Rođen Manu Čao (Oskar Tramor), francuski muzičar
(Pariz, 21.6.1961)

1966 - Rođen Ivan Tasovac, pijanista, direktor Beogradske filharmonije (Beograd, 21.6.1966)

1997 - Umro Živan Milisavac, književnik, predsednik Matice srpske, akademik (Batrovci, 25.2.1915 - Novi Sad, 21.6.1997)

2001 - Umro Krsta Petrović, pevač
(Beograd, 27.9.1928 - Beograd, 21.6.2001)

2001 - Umro Džon Li Huker, američki bluz gitarista
(Klarksdejl, 22.8.1917 - San Francisko, 21.6.2001)

2003 - Umro Džordž Ekslroud, američki reditelj, dramaturg i scenarista (Njujork, 9.6.1922 - Los Anđeles, 21.6.2003)

2006 - Umro Borivoj Dedić, keramičar, profesor i prodekan Fakulteta primenjenih umetnosti u Beogradu (Zrenjanin, 1942 - Beograd, 21. (23) 6. 2006)

2011 - Umro Svetozar Tadić, novinar lista "Borba", predsednik Udruženja novinara Srbije (Beograd,10. 12.1926 - Beograd, 21. 06. 2011)

[Bisernica]

22. jun





Na današnji dan u Beogradu otvoren kulturni centar "Građanska kasina", preteča "Kolarčevog narodnog univerziteta". Književnik i antifašista Erih Marija Remark rođen na današnji dan.

Otvoren kulturni centar "Građanska kasina" u Beogradu, preteča "Kolarčevog narodnog univerziteta" 1869. godine. Otvorena je u zgradi Zadužbine Nikole Spasića u Beogradu, sa ciljem da Beograđanima pruži mesto za druženje i sastanke. Trgovački svet, pored zabave, tu je mogao da se bliže upozna i obavi poslovne kontakte. Tokom skoro pet decenija postojanja, "Građanska kasina" je odigrala značajnu ulogu u kulturnom razvoju grada. U njoj je, na inicijativu dr Vladana Đorđevića, osnovan Srpski crveni krst, 1876, a zatim i Srpsko novinarsko udruženje, 1880. godine.

Rođen književnik i antifašista Erih Marija Remark 1898. godine. Po dolasku Hitlera na vlast 1933. godine bio je prisiljen da emigrira. Najveći deo života proveo je u Sjedinjenim Američkim Državama i Švajcarskoj. Prvi roman Na zapadu ništa novo, u kome je realistički i sa potresnim humanizmom prikazao razdoblje Prvog svetskog rata, doneo mu je svetsku slavu. Ovo delo, kao i ostale njegove knjige: Trijumfalna kapija, Povratak, Tri ratna druga i Vreme života, vreme smrti bile su zabranjene u Nemačkoj. Remarkov pristup književnosti temeljio se na reportažnoj dokumentarnosti, snažnoj društvenoj kritici i specifičnom stilskom izrazu.

1805 - Rođen Đuzepe Macini, italijanski revolucionar i političar
(Đenova, 22.6.1805 - Piza, 10.3.1872)

1826 - Rođen Bogoboj (Timotej) Atanacković, književnik
(Baja, 22.6.1826 - Baja, 9.9.1858)

1905 - Osnovano Srpsko književničko društvo u Beogradu

1906 - Rođen Bili Semjuel Vajlder, američki filmski reditelj, dobitnik Oskara
(Suša, 22.6.1906 - Los Anđeles, 27.3.2002)

1911 - Rođen Mile Stanković, književnik, novinar i urednik Radio Beograda
(Šabac, 22.6.1911 - Beograd, 26.5.2005)

1927 - Rođen Srđan Barić, kompozitor, muzički urednik RTB-a
(Beograd, 22.6.1927 - Beograd, 7.11.2005)

1930 - Rođen Zdenjek Mlinarž, češki političar, sekretar CK KP Čehoslovačke, organizator "Praškog proleća"
(Visoke Mito, 22.6.1930 - Beč, 15.4.1997)

1934 - Udruženje nemačkih proizvođača automobila potpisalo sa austrijskim inženjerom Ferdinandom Poršeom ugovor o konstruisanju "folksvagena"- narodnih kola

1940 - Francuska kapitulirala u Drugom svetskom ratu

1941 - Nemačka napala SSSR u Drugom svetskom ratu

1944 - Rođen Klaus Marija Brandauer, austrijski filmski glumac i reditelj
(Alt Ause, 22.6.1944)

1946 - Rođen Eliades Očoa Bustamante, kubanski gitarista i pevač
(Santjago de Kuba, 22.6.1946)

1949 - Rođena Meril Strip (Meri Luiz), američka filmska glumica, dobitnica Oskara

1961 - Umrla Marija Karađorđević, rumunska princeza, jugoslovenska kraljica, nosilac Ordena Legije časti
(Goti, 9.1.1900 - London, 22.6.1961)

1966 - Rođen Jagoš Marković, pozorišni reditelj
(Podgorica, 22.6.1966)

1969 - Umrla Džudi Garland (Frensis Gam), američka filmska glumica, dobitnica OskaraŽ
(Grend Repids, 10.6.1922 - Čelzi, 22.6.1969)

1984 - Rođen Janko Tipsarević, teniser, reprezentativac
(Beograd, 22.6.1984)

1987 - Umro Fred Aster (Frederik Austerlic), američki igrač i filmski glumac, dobitnik Oskara
(Omaha, 10.5.1899 - Los Anđeles, 22.6.1987)

1998 - Umro Miroslav Vitorović, novinar i diplomata
(Jabukovac, 1913 - Beograd, 22.6.1998)

2000 - Umro dr Slobodan Inić, sociolog i naučni radnik
(Zrenjanin, 28.6.1946 - Beograd, 22.6.2000)

2008 - Umro Alber Kosri, egipatski književnik
(Kairo, 3.11.1913 - Pariz, 22.6.2008)

[Bisernica]

23. jun





Poznata ruska pesnikinja Ana Ahmatova rođena u Odesi 23. juna 1889. godine. Na današnji dan 1956. godine Gamal Abdel Naser izabran za predsednika Egipta.


Na današnji dan, ruska književnica i pesnikinja Ana Ahmatova rođena je u Odesi 23. juna 1889. godine. Detinjstvo je provela u Carskom selu, a gimnaziju završila u Kijevu. Bila je prijateljica Osipa Mandeljštama, Borisa Pasternaka, posvetila je pesmu Majakovskom, pisala o Ljermontovu, drugovala sa Modiljanijem, koji je slikao njene portrete. Prva knjiga Veče, izašla je 1912, Brojanice 1914, a Belo jato 1917. godine. Njena lirika odiše erotikom i mistikom. U svojim stihovima negovala je i tradiciju narodne poezije. Posle revolucije objavila je knjige Anno Domini i Bokvica. U nemilosti totalitarnog režima, sledeće tri decenije nije objavljivala. Iz Saveza sovjetskih književnika isključena je 1946. godine. U Petrogradu je živela izolovano. Rehabilitovana je posle 20. kongresa Komunističke partije Sovjetskog Saveza. Godine 1962, objavila je Poemu bez heroja, koju je pisala 22 godine, a potom Rekvijem, posvećen teškim vremenima stradanja i progona, čija je žrtva bio i njen sin. Ana Ahmatova se smatra jednom od najvećih pesnikinja 20. veka.

Nakon ukidanja egipatske monarhije 1953. godine i uspostavljanja jednostranačke republike, koju je u početku vodio general Muhamad Nagib, vlast je 1954. godine preuzeo pukovnik Gamal Abdel Naser. Uspešno je vodio pregovore sa Britancima oko povlačenja iz Egipta, okončavši njihovu višedecenijsku kontrolu nad Egiptom. Naser je 23. juna 1956. godine izabran za predsednika Egipta, a iste godine je doneo odluku o nacionalizaciji Sueckog kanala. Naser je udaljio Egipat od zapadnih zemalja. Propagirao je koncept arapskog socijalizma i nacionalizacijom finansijskih institucija, čime je trebalo da se finansira industrijalizacija zemlje. Neko vreme je bio najuticajniji lider arapskog sveta. Napad Izraela na Egipat 1967. u Šestodnevnom ratu i težak egipatski poraz do kojeg je došlo razlog su zbog kojeg je Naser podneo ostavku, iste godine. Na zahtev javnosti vratio se na dužnost, ali nikada nije uspeo da vrati ugled kakav je imao do rata.

1668 - Rođen Đovani Batista Viko, italijanski filozof, istoričar i estetičar
(Napulj, 23.6.1668 - Đerolinimi, 20.1.1774)

1785 - Turska vojska pod komandom skadarskog vezira Mahmud-paše Bušatlije prodrla u Cetinje i porušila manastir na Ćipuru, koji je u 15. veku podigao Ivan Crnojević

1848 - Ustanak radnika u Parizu

1862 - Srpski dobrovoljci odbili turski artiljerijski napad sa Kalemegdana na varoš Beograd

1892 - Rođen Žak Konfino, književnik i lekar
(Leskovac, 23.6.1892 - Beograd, 16.8.1975)

1894 - Na Svetskom sportskom kongresu, na inicijativu Pjera de Kubertena doneta odluka o obnavljanju modernih Olimpijskih igara i konstituisan Međunarodni olimpijski komitet

1910 - Rođen dr Nikola Rot, psiholog, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu
(Koroš, 23.6.1910 - Beograd, 24.7.2007)

1929 - Rođen Stevan Šalajić, pozorišni, filmski i TV glumac
(Borča, 23.6.1929 - Novi Sad, 30.6.2002)

1946 - Rođen Gojko Šantić, pozorišni, filmski i TV glumac
(Mostar, 23.6.1946)

1972 - Rođen Zinedin Zidan, francuski fudbaler
(La Kastanela, 23.6.1972)

1989 - Umro Bogdan Čiplić, književnik
(Novi Bečej, 2.11.1910 - Beograd, 23.6.1989)

1993 - Otvoren Teatar "Kult" u Beogradu

1995. - Umro Džonas Edvard Salk, američki mikrobiolog, pronalazač vakcine protiv dečje paralize
(Njujork, 28. 10. 1914 - La Džola, 23. 06. 1995)

1996. - Umro Andreas Papandreu, grčki ekonomista, političar i državnik, premijer Grčke (Hios, 05. 02. 1919 - Atina, 23. 06. 1996)

1996. - Umro Zoran Petrović, slikar i književnik
(Sakule, 7.4.1921 - 23.6.1996)

1998 - Umrla Morin O Saliven, američka filmska glumica
(Bojl, 17.5.1911 - Skotsdejl, 23.6.1998)

2000 - Umro Aleksandar Obradović, sportski lekar i funcioner SD "Crvena zvezda"
(Mionica, 14.9.1922 - Beograd, 23.6.2000)

2002 - Umro Milorad Ivković, profesor i dekan Građevinskog fakulteta u Beogradu, projektant i graditelj HE "Đerdap 1"
(Beograd, 23.6.2002)

2004 - Umro Aleksa Radovanović, solunski ratnik, predsednik Udruženja boraca ratova od 1914. godine
(Medveđa, 2.8.1900 - Medveđa, 23.6.2004)

2006 - Umro Aron Speling, američki TV producent
(Dalas, 22.4.1923 - Los Anđeles, 23.6.2006)

2007 - Umro Pavle Ugrinov (Vasilije Popović), književnik, pozorišni i TV reditelj, urednik i dramaturg Radio Beograda, urednik Dramskog i serijskog programa TV Beograd, akademik
(Mol, 15.4.1926 - Beograd, 23.6.2007)

2008 - Umrla Olga Moskovljević, prevodilac, publicista i novinar
(Beograd, 23.1.1921 - Beograd, 23.6.2008)

2011. - Umro Piter Folk, američki filmski glumac
(Njujork, 16. 09. 1927 - Los Anđeles, 23. 06. 2011)

[Bisernica]

24. jun





Na današnji dan 1633. godine pred sudom Inkvizicije osuđen italijanski fizičar, astronom i matematičar Galileo Galilej. Godine 1894. umrla slikarka i književnica Vilhelmina-Mina Karadžić-Vukomanović.

Godine 1633. pred sudom Inkvizicije osuđen Galileo Galilej, italijanski fizičar, astronom i matematičar. Italijanski fizičar, astronom i matematičar, Galileo Galilej bio je profesor u Pizi i Padovi. Otkrio je izohronost oscilacije klatna, formulisao zakone slobodnog pada tela pod dejstvom sile teže, kretanja po kosoj ravni, uveo pojam ubrzanja i inercije, što je bilo od izvanrednog značaja za kasniji razvoj mehanike. Godine 1609. konstruisao je astronomski durbin, koji je demonstrirao na zvoniku crkve Sv. Marka u Veneciji. Sledila su zatim otkrića: Kumove slame, površine Meseca i Venere, Jupiterovih satelita, pega na Suncu... Povod za Galilejevo izvođenje pred Inkviziciju bila je knjiga "Razgovor o sistemu sveta", u kojoj je razradio Kopernikov heliocentrični astronomski sistem, po kome centar vasione nije Zemlja, već Sunce oko koga se okreću sva nebeska tela, pa i Zemlja. Dokazao je neodrživost Ptolmejevog geocentričnog sistema. Ova teorija je umanjila značaj ne samo Zemlje, već i hrišćanske nauke, crkve, pape, a to je za to vreme bila jeres i smrtni greh. Izmučen u tamnici, da bi izbegao smrt na lomači, Galilej se javno odrekao svoje koncepcije i izjavio da Zemlja stoji. Ostala je legenda da je posle tih izgovorenih reči, prošaputao za sebe: "Ipak se okreće".

Na današnji dan 1894. umrla je Vilhelmina-Mina Karadžić-Vukomanović, slikarka i književnica, kćer Vuka Karadžića. Osnovno obrazovanje Mina Karadžić je stekla uz oca, pokazujući od ranog detinjstva interesovanje za slikarstvo. Dva su stilska razdoblja u njenom stvaralaštvu: bidermajersko i rano romantičarsko. Sačuvano je pedesetak njenih radova, pretežno uljanih portreta, od kojih se većina čuva u Narodnom muzeju u Beogradu. Osim prevoda srpskih narodnih pripovedaka i poslovica, objavljenih 1854. godine u Berlinu, s predgovorom Jakoba Grima, Mina je štampala i svoje uspomene na Branka Radičevića i ostavila zabeleške sa puta po Srbiji, 1850. godine. Brinula je o očevoj zaostavštini i radila na izdavanju njegovih dela što je od izuzetnog značaja za proučavanje Vukovog ukupnog doprinosa srpskoj književnosti.

1519 - Umrla Lukrecija Bordžija, italijanska vojvotkinja, mecena umetnika i naučnika (Rim,18. 04. 1480 - Ferara, 24. 06. 1519)

1788. - Rođen Silvio Peliko, italijanski književnik (Saluco, 24. 06. 1788 - Turin, 31. 01. 1854)

1798. - Pogubljen Riga od Fere (Rigas Konstantinos), grčki patriota, književnik i prevodilac (Velestina, stari grad Fera, 1757 - Beograd, 24. 06. 1798)

1822. - Formirana prva beogradska opštinska uprava (obščestvo)

1859. - Bitka kod Solferina između Austrijanaca i udružene vojske Francuske i Sardinije, nakon koje je začeta ideja o osnivanju Međunarodnog crvenog krsta

1911. - Rođen Huan Manuel Fanđo, argentinski automobilista, svetski šampion "Formule 1" (Balkarka, 24. 06. 1911 - Buenos Aires, 17. 07. 1995)

1912. - Ozvaničeno članstvo Srbije u Međunarodnom olimpijskom komitetu - na Olimpijskim igrama u Stokholmu učestvovala prva srpska olimpijska ekipa, atletičari Dušan Milošević i Dragutin Tomašević

1923. - Osnovana Zadruga za saobraćaj i promet stranaca - preteča kompanije "Putnik"

1930. - Rođen Klod Šabrol, francuski reditelj, scenarista i producent (Pariz, 24. 06. 1930)

1932. - Rođen Prvoljub Pejatović, književnik, novinar i urednik "Borbe" i TV Beograd (Skoplje, 24. 06. 1932 - Beograd, 01. 11. 2005)

1940. - Uspostavljeni diplomatski odnosi između Kraljevine Jugoslavije i Sovjetskog Saveza

1947. - Prvi put objavljeno saopštenje da je viđen leteći tanjir (NLO), u Dejtonu, SAD

1986. - Umro Miroslav Mika - Antić, književnik, novinar, slikar i filmski režiser (Mokrin, 14. 03. 1932 - Novi Sad, 24. 06. 1986)

1987. - Rođen Lionel Mesi, argentinski fudbaler, reprezentativac, najbolji fudbaler sveta (Rosario, 24. 06. 1987)

1998. - Umro Đorđe Canić, arhitekta i slikar, direktor Narodnog muzeja u Nišu (Niš, 1943 - Niš, 24. 06. 1998)

2001. - Umro Đorđe Martinović, novinar i urednik "Večernjih novosti" (Cetinje, 1931 - Beograd, 24. 06. 2001)

2002. - Umro Pjer Verner, političar i državnik, premijer Luksemburga, idejni tvorac Evropske monetarne unije ( Sent Andre, 29. 12. 1913 - Luksemburg, 24. 06. 2002)

2004. - Papa Jovan Pavle Drugi i Vaseljenski patrijarh Vartolomej Prvi počeli dijalog podeljenih hrišćanskih crkava

2005. - Umrla Milena Miloradović, muzički urednik Radio Beograda (Zaječar, 09. 04. 1949 - Beograd, 24. 06. 2005)

2008. - Umro Vojin Ocokoljić (Toma Brut), diplomata i pisac naučne fantastik (Beograd, - Beograd, 24. 06. 2008)

2008. - Umro Luka Ježina, filolog, sportski novinar TV Beograd (Šibenik, - Beograd, 24. 06. 2008)

2008. - Umro prof.dr Slaviša Prešić, šef Katedre za algebru i matematičku logiku Prirodno-matematičkog fakulteta u Beogradu (Kragujevac, 25. 03. 1933 - Beograd, 24. 06. 2008)

2008. - Umro Vasilije-Vasa Stojković, pravnik, košarkaš "Crvene zvezde", reprezentativac, sportski radnik, novinar i publicista (Beograd, 08. 01. 1923 - Beograd, 24. 06. 2008)

2008. - Umro Jozef Šajna, poljski slikar, scenarista, režiser, pedagog i teoretičar umetnosti (Rešov, 13. 03. 1922 - Varšava, 24. 06. 2008)

2009. - Umrla Olga Olja Ivanjicki, slikar, jedna od osnivača grupe "Mediala" (Pančevo, 10. 05. 1931- Beograd, 24. 06. 2009)

2009. - Umro prim. Aleksandar Milenković, anesteziolog, načelnik Službe za anesteziju i intezivnu terapiju Instituta za zaštitu majke i deteta "Dr Vukan Čupić" ( 1939 - Beograd, 24. 06. 2009)

2009. - Umro dr Boriša Karadžić, majstor FIDE, član Izvršnog odbora Šahovskog saveza Crne Gore (Petnjica, 1934 - Subotica, 24. 06. 2009)

[Bisernica]

25. jun





Engleski pisac Džordž Orvel rođen u Indiji na današnji dan 1903. godine. Prvi voz, popularno nazvan "Ćira", stigao u Užice 25. juna 1925. U Beogradu počela izgradnja Ade Ciganlije.

1903. - Rođen Džordž Orvel (Erik Artur Bler), engleski književnik. Orvel se školovao u Itonu, a živeo je u Indiji, Burmi, Parizu, Londonu. Levičar, pristalica Komunističke internacionale, učestvovao je u Španskom građanskom ratu. Za vreme Drugog svetskog rata radio je na BBC-u. U svojim antiutopijskim delima, Orvel je, u tradiciji klasične engleske satire, gorko, oštro i duhovito izvrgao ruglu diktature 20. veka, tiransku vladavinu države nad pojedincem, posebno staljinizam. Postavio je pitanje smera i smisla tehnokratski oganizovane civilizacije. Prvo delo "Bez prebijene pare u Parizu i Londonu", objavio je 1933. godine. Sledili su: "Burmanski dani", "Sveštenikova kći", "Zabeleške iz Španije", "U čast Katalonije"... Popularnost kod čitalaca stekao je satirom "Životinjska farma", za koju je sam rekao da je to prva knjiga u kojoj je pokušao da spoji politički i literarni cilj. Roman "1984" objavljen je 1949. godine. Nikad naslov jedne knjige nije do te mere univerzalno prihvaćen kao pojam tragične, zastrašujuće budućnosti čovečanstva i nikada stvarnost nije u toj meri upoređivana i analizirana u odnosu na roman. Odbrojavanje je počelo odavno, odmah po objavljivanju romana i još uvek traje... Ratovi, beda, glad, postojanje totalitarnih režima čine da i danas konstatujemo i razmišljamo koliko je svet u kome živimo "orvelovski".

Na današnji dan 1925. godine u Užice je stigao prvi voz iz Sarajeva, popularno nazvan "Ćira". Izgradnju pruge između Vardišta i Užica počela je Austro-Ugarska odmah po okupaciji Srbije 1915. godine. Projektovali su je austrougarski inženjeri, a u surovim uslovima gradili ratni zarobljenici iz Italije i Rusije. "Ćira" se putovalo sve do 1974. godine, kada je prestao da saobraća pošto su, te godine, u Jugoslaviji ukinute mnoge druge pruge uskog koloseka.

1822. - Umro Ernst Teodor Amadeus Hofman, nemački književnik, kompozitor i slikar
(Kenigsberg, 24. 01. 1776 - Berlin, 25. 06. 1822)

1848. - Prve fotografije objavljene u štampi - francuski fotograf Tibo snimio pobunu za vreme revolucionarnih događaja u Parizu, 1848, za časopis "Ilustration journal universal"

1876. - Američki pronalazač Aleksandar Grejem Bel prikazao na izložbi tehnike u Filadelfiji svoj izum - telefon

1888. - Rođen Milutin Borisavljević, arhitekta
(Kragujevac, 25. 06. 1888 - Pariz, 29. 12. 1969)

1891. - Umro Vasa Živković, književnik
(Pančevo, 31. 01. 1819 - Pančevo, 25. 06. 1891)

1913. - Umro Ljubomir Jovanović - Čupa, političar i publicista
(Brezova, 1877 - Skoplje, 25. 06. 1913)

1920. - Hag izabran za sedište Stalnog suda međunarodne pravde, danas Međunarodni sud pravde Organizacije Ujedinjenih nacija

1925. - Prvi voz "Ćiro" stigao iz Sarajeva u Užice

1947. - Osnovan Republički zavod za zaštitu spomenika kulture

1950. - Počeo Korejski rat

1951. - Rođen Momčilo Jakovljević, hirurg, lekar košarkaške reprezentacije Jugoslavije i Srbije, pomoćnik direktora KBC "Dr Dragiša Mišović" u Beogradu
(Beograd, 25. 06. 1951)

1959. - Počela izgradnja Ade Ciganlije

1963. - Rođen Džordž Majkl (Georgios Kirijakos Panajotu), britanski pevač i kompozitor
(London, 25. 06. 1963)

1966. - Rođen Laslo Blašković, književnik, sekretar Društva književnika Srbije
(Novi Sad, 25. 06. 1966)

1967. - Rođena Tanja Petrović, karatistkinja, državna, evropska i svetska šampionka
(Beograd, 25. 06. 1967)

1967. - Realizovan svetski TV program "Naš svet" - začetak Mondovizije

1991. - Hrvatska i Slovenija jednostrano proglasile nezavisnost od jugoslovenske federacije

1997. - Umro Žak Iv Kusto, francuski istraživač i okeanograf, akademik, dobitnik "Oskar"- a
(Sent Andre d Kubzak, 11. 06. 1910 - Pariz, 25. 06. 1997)

1997. - Umro Bogdan Mrvoš, književnik i novinar
(Gomirje, 04. 01. 1939 - Pančevo, 25. 06. 1997)

1998. - Doneta Arhuska konvencija o zaštiti životne sredine

2006. - Umro Živomir Simović, urednik Radio Prištine, deska Prvog programa Radio Beograda i Redakcije za istorijat Radio Beograda
(Kamenica, 19. 04. 1932 -25. 06. 2006)

2007. - Umro Meho Puzić, pevač
(Odžaci, 25. 06. 2007)

2009. - Umrla Fara Fosit, američka filmska glumica
(Korpus Kristi, 02. 02.1947 - Santa Monika, 25. 06. 2009)

2009. - Umro Majkl Džekson, američki pevač
(Geri, 29. 08. 1958 - Los Anđeles, 25. 06. 2009)

2009. - Umro Dragan Ugrinović, šahista, majstor FIDE
(Novi Pazar, 25. 06.1931 - Beograd, 25. 06. 2009)

[Bisernica]

26. jun





Međunarodni dan podrške žrtvama torture. Međunarodni dan borbe protiv zloupotrebe droga i ilegalne trgovine narkoticima.


1730. - Rođen Šarl Mesije, francuski astronom
(Badonvije, 26. 06. 1730 - Pariz, 12. 04. 1817)

1824. - Rođen Vilijam Tomson (lord Kelvin), britanski fizičar
(Belfast, 26. 06. 1824 - Nederhol, 17. 12. 1907)

1836. - Umro Klod Žozef Ruže de Lil, književnik i kompozitor, autor "Marseljeze" (Lon l Sonije, 10. 05. 1760 - Šuazi l Rua, 26. 06. 1836)

1867. - Skinuta turska zastava sa Beogradske tvrđave

1869. - Rođen Martin Andersen Nekse, danski književnik
(Kopenhagen, 26. 06. 1869 - Drezden, 01. 06. 1954)

1871. - Umrla Draga Dejanović -Dimitrijević, književnica
Stara Kanjiža, 18. 08. 1840 - Stari Bečej, 26. 06. 1871)

1892. - Rođena Perl Bak (Perl Sajdenstriken), američka književnica, nobelovac (Hilsborou, 26. 06. 1892 - Denbi, 06. 03. 1973)

1899. - Rođen prof. dr Aleksandar Simić, specijalista-radiolog
(Osečina, 26. 06. 1899 - Beograd, 26. 07. 1966)

1905. - Umro Janko Veselinović, književnik
(Crnobarski salaši, 13. 05. 1862 - Glogovac, 26. 06. 1905)

Janko Veselinović je bio učitelj u Mačvi, a od 1893. godine je živeo i radio u Beogradu. Uređivao je "Zvezdu","Srpske novine" i druge književne listove. Bio je dramaturg Narodnog pozorišta u Beogradu i korektor Državne štamparije. Proganjan je i hapšen kao protivnik režima. Bio je pod uticajem ideja Svetozara Markovića i ruskih realista. Sa Milovanom Glišićem i Lazom Lazarevićem tvorac je srpske seoske pripovetke, od kojih su najpoznatije: "Poljsko cveće", "Od srca srcu", "Rajske duše" i "Slike iz seoskog života". Napisao je romane "Seljanka", "Junak naših dana" i 1896. godine, svoje najpopularnije delo "Hajduk Stanko", sa temom iz Prvog srpskog ustanka. Poznat je i Veselinovićev pozorišni komad "Đido". Sa mnogo topline opisao je stari, patrijarhalni život seoskih zadruga svog zavičaja, Mačve.

1926. - Rođen Karel Kosik, češki filozof, protagonista "Praškog proleća"
(Prag, 26. 06. 1926 - Prag, 21. 02. 2003)

1927. - Rođen Vladimir Jakovljevič Motil, ruski filmski reditelj
(Lepel, 26. 06. 1927 - Moskva 21. 02. 2010)

1933. - Rođen Radivoje - Raša Popov, književnik i lektor, novinar "Dnevnika", "Mladosti" i Radio-televizije Beograd, urednik u Matici srpskoj (Mokrin, 26. 06. 1933)

1936. - Belvederske demonstracije na Cetinju

1942. - Rođen Ismet Rebronja, književnik
(Goduša, 26. 06. 1942 - Novi Pazar, 01. 05. 2006)

1943. - Umro Karl Landštajner, austrijski biolog i lekar, otkrio krvne grupe i Rh faktor, nobelovac, datum njegovog rođenja obeležava se kao Svetski dan dobrovoljnih davalaca krvi(Baden, 14. 06. 1868 - Njujork, 26. 06. 1943)

1945. - Potpisana Povelja Organizacije Ujedinjenih nacija

1977. - "Kralj" rokenrola Elvis Prisli održao u Indijanapolisu svoj poslednji koncert

1987. - Stupila na snagu Konvencija UN protiv torture

1995. - Umro Žarko Broz, sin Josipa Broza Tita
(Veliko Trojstvo, 02. 02. 1924 - Beograd, 26. 06. 1995)

2001. - Umrla Đina Ćinja (Žinet Sans), francuska operska pevačica
(Pariz, 06. 03. 1900 - Milano, 26. 06. 2001)

2001. - Katastrofalni zemljotres u Indiji, poginulo preko 20 000 ljudi

2003. - Umrla Aleksandra - Duda Ivanović, mecosopran, solista Hora RTB-a, profesor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu, (Beograd, 16. 01. 1937 - Beograd, 26. 06. 2003)

2004. - Umro Predrag - Peca Dobrohotov, novinar, reli - vozač
(Beograd, 10. 04. 1948 - Beograd, 26. 06. 2004)

2007. - Umro Jup Derval, nemački fudbaler i selektor reprezentacije
(Vurselen, 10. 03. 1927 - Sent Ingbert, 26. 06. 2007)

2008. - Umro Andreja Miletić, profesor Fakulteta političkih nauka u Beogradu(Svetozarevo, 28. 09. 1937 - Beograd, 26. 06. 2008)

2010. - Umro Žarko Jovanović Komanin, književnik i književni kritičar, dramaturg Narodnog pozorišta u Beogradu (Drenovštica, 03. 12. 1935 - Beograd, 26. 06. 2010)

[Bisernica]

27. jun





Na današnji dan 1969. godine počelo emitovanje Programa Beograd 202. Srpski glumac Branislav Ciga Jerinić preminuo 2006. godine.

1969. - Počelo emitovanje Programa Beograd 202. Program Beograd 202 nastao je kao svojevrsna dopuna radijske ponude, koju su do 1969. godine činili Prvi, Drugi i Treći program Radio Beograda. Zamišljen je kao gradska stanica, koja emituje muziku, kratke informacije i ekonomsko - propagandni program. Slušaoci su tog 27. juna 1969. godine, u 6 sati ujutro, najpre imali prilike da čuju zvuke tada popularne pesme Olivere Katarine "Šu-šu-Šumadijo". Prvi voditelj programa bila je Hanija Gaković, a muziku je birala Darinka Ristović. Program je u početku trajao 18 časova, a od 01. maja 1987. emituje se celodnevni program, koji se čuje u celoj Srbiji. Za više od četiri decenije postojanja, Program Beograd 202 stekao je specifični zvučni lik. Neke od emisija postale su kultne: "Sav taj džez", "Indeksovo radio - pozorište", "Dragstor ozbiljne muzike", "Poetski teatar", "Krug 202".

Godine 2006. preminuo je srpski glumac Branislav Ciga Jerinić. Ostvario je bogat umetnički opus sa više od stotinu značajnih uloga samo u Narodnom pozorištu. Rođen je 1932. u Kragujevcu, gde je završio gimnaziju, a glumu je studirao na Akademiji za pozorište, film, radio i televiziju u klasi profesora Raše Plaovića. Odigrao je i više upečatljivih uloga u televizijskim dramama i serijama kao i u filmovima: "Marš na Drinu", "Bokseri idu u raj", "Planina gneva", "Savamala", "Lazar". Među mnogim zapaženim ulogama Jerinića bili su Magbet, pukovnik Kotvic u "Princu od Homburga" Fon Klajsta, Sorina u Čehovljevom "Galebu", Luka Rađenović u "Pelinovu", Grigorije Melehov u "Tihom Donu". Dobitnik je brojnih priznanja među kojima su i nagrade "Raša Plaović", "Joakim Vujić", "Jovan Sterija Popović".

1574. - Umro Đorđo Vazari, italijanski slikar, graditelj i književnik, jedan od osnivača istorije umetnosti (Areco, 30. 07. 1511 - Firenca, 27. 06. 1574)

1858. - Mirom u Tjencinu završen rat između Kine i Francusko- britanske koalicije

1905. - Pobuna ruskih mornara na oklopnjači "Potemkin"

1926. - Češki predsednik Tomaš Masarik odlikovao Beograd Ordenom Ratnog krsta

1928. - Rođen Đorđe Lebović, književnik i scenarista
(Sombor, 27. 06. 1928 - Beograd, 22. 09. 2004)

1941. - Rođen Kšištof Kišlovski, poljski reditelj
(Beč, 27. 06. 1941 - Varšava, 13. 03. 1996)

1942. - Rođen Vidosav Stevanović, književnik (Cvetojevac, 27. 06. 1942)

1950. - Uvedeno radničko samoupravljanje u jugoslovenskim preduzećima

1953. - Rođena Tatjana Bošković, pozorišna, filmska i TV glumica
(Beograd, 27. 06. 1953)

1954. - Počela sa radom prva nuklearna elektrana u svetu - "Obninsk" u Sovjetskom Savezu

1955. - Rođena Izabela Ađani (Izabel Jasmin), francuska pozorišna i filmska glumica (Pariz, 27. 06. 1955)

1956. - Međunarodna komisija donela odluku da se jedinici magnetne indukcije da ime "Tesla", kao priznanje našem genijalnom naučniku

1969. - Stounvolska pobuna u Njujorku,u spomen na ovaj prvi sukob gej populacije sa policijom, obeležava se Svetski dan ponosa LGBT osoba

1991 - Počeo rat u Sloveniji napadom jedinica Teritorijalne odbrane Slovenije na vojnike JNA

1996. - Umro Nikita Iljič Tolstoj, slavista, akademik, praunuk Lava Tolstoja
(Vršac,15. 04. 1923 - Moskva, 27. 06. 1996)

1999. - Umro Georgios Papadopulos, grčki političar i državnik - diktator
(Eleohori, 05. 05. 1919 - Atina, 27. 06. 1999)

2001. - Umro Čiko O Farili (Arturo O Farili), kubanski muzičar i kompozitor, "otac" latino - džeza (Havana, 28. 10. 1921 - Njujork, 27. 06. 2001)

2001. - Umro Džek Lemon (Džon Aler), američki filmski glumac, dobitnik "Oskar"-a (Boston, 08. 02. 1925 - Los Anđeles, 27. 06. 2001)

2007. - Umro Zoran Ševaljević, inženjer, rukovodilac Službe održavanja Tehnike TV Beograd (Kovin, 07. 04. 1944 - Beograd, 27. 06. 2007)

2007. - Umro Dragutin Tadijanović, hrvatski književnik, direktor Instituta za književnost JAZU, predsednik Društva književnika Hrvatske (Rastušje, 04. 11. 1905 - Zagreb, 27. 06. 2007)

2010. - Umro Edo Mulahalilović, kompozitor, tekstopisac i producent, osnivač grupe "Hari Mata Hari" (Sarajevo, 23. 03. 1964 - Beograd, 27. 06. 2010)

[Bisernica]

28. jun





Srpska pravoslavna crkva i vernici obeležavaju Vidovdan. Godine 1992. umro Mihail Talj, sovjetski šahovski velemajstor.

Praznovanjem Vidovdana, Srpska pravoslavna crkva i srpski narod obeležavaju 621. godišnjicu sećanja na stradanje srpske vojske koja je 1389. godine na Kosovu branila svoje zemlje i hrišćanstva od moćne Otomanske imperije. Vidovdan se tradicionalno obeležava u svim manastirima i parohijskim crkvama širom eparhije Raško-prizrenske i Kosovsko-metohijske.

Današnji dan kroz istoriju obeležila Kosovska bitka 1389. godine. Srpski knez Lazar Hrebljanović predvodio je srpsku vojsku. Na drugoj strani se nalazio osmanlijski sultan Murat sa vojskom iz svih delova Osmanlijskog carstva.

Godine 1992. umro Mihail Talj, sovjetski šahovski velemajstor, svetski šampion. Talj je naučio da igra šah sa 10 godina. Na Omladinskom šampionatu SSSR-a, 1953. godine, podelio je prvo i drugo mesto i uskoro postao majstor sporta. Na Seniorskom prvenstvu Sovjetskog Saveza debitovao je 1956. godine, da bi već sledeće godine postao prvak svoje zemlje u šahu. Prvak Sovjetskog Saveza bio je šest puta. Bio je izuzetan prijatelj naše zemlje i naših šahista. U Beogradu se osećao kao kod svoje kuće, a dobro je govorio i srpski jezik.

1577.- Rođen Peter Paul Rubens, flamanski slikar
(Siegen, 28. 06. 1577 - Antverpen, 30. 05. 1640)

1712.- Rođen Žan Žak Ruso, francuski filozof i književnik
(Ženeva, 28. 06. 1712 - Ermanonvil, 02. 07. 1778)

1841.- Prvi put izveden balet "Žizela" kompozitora Adolfa Adama, po libretu Teofila Gotjea na sceni pariske Opere

1860.- Rođen Lajoš Vermeš, univerzalni sportista, pionir subotičkog sporta, pokretač "Palićke olimpijade"
(28. 06. 1860 - 22. 05. 1945)

1867.- Rođen Luiđi Pirandelo, italijanski književnik, nobelovac
(Agriđento, 28. 06. 1867 - Rim, 01. 12. 1936)

1874.- Umro Ilija Garašanin, političar i državnik, ministar unutrašnjih poslova i predsednik vlade Kneževine Srbije
(Garaši, 28. 01. 1812 - Beograd, 28. 06. 1874)

1907.- U Banjaluci izašao prvi broj časopisa za književnost "Otadžbina"

1914.- Sarajevski atentat na austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda

1919.- Versajskim mirovnim ugovorom završen Prvi svetski rat i stvorene nove države u Evropi: Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca, Poljska, Čehoslovačka, Mađarska, Finska, Estonija, Letonija i Litvanija

1919.- U Versaju osnovana Međunarodna organizacija rada (ILO)

1920.- Rođen Dragoslav - Draža Marković, političar i državnik, predsednik Predsedništva Srbije, Predsedništva SFRJ i Predsedništva CK SKJ
(Popović, 28. 06. 1920 - Beograd, 20. 04. 2005)

1921.- Ustavotvorna skupština Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca izglasala Vidovdanski ustav

1921.- Rođen Dušan Kanazir, biolog, profesor Prirodno- matematičkog fakulteta u Beogradu, akademik, predsednik SANU
(Mošorin, 28. 06. 1921 - Beograd, 19. 09. 2009)

1924.- Svečano otvoren stadion "Karađorđe" u Novom Sadu

1926.- Rođen Mel Bruks (Melvin Kaminski), američki filmski glumac i reditelj (Njujork, 28. 06. 1926)

1929.- Rođen Andrej Karađorđević, princ
(Bled, 28. 06. 1929 - Palm Springs, 09. 05. 1990)

1931.- Rođen Svetozar Petrović, teoretičar književnosti, profesor Filološkog fakulteta u Beogradu, glavni i odgovorni urednik Izdavačkog preduzeća Matice srpske, akademik (Karlovac, 28. 06. 1931- Novi Sad, 23. 10. 2005)

1935.- U Kragujevcu izašao prvi broj lista "Svetlost"

1938.- Otkriven spomenik Neznanom junaku na Avali

1940.- Rođena Stojanka Grozdanov - Davidović, književnica, urednik Radio Beograda (Zrenjanin, 28. 06. 1940 - Beograd, 02. 04. 2010)

1946.- Rođen Slobodan Inić, sociolog
(Zrenjanin, 28. 06. 1946 - Beograd, 22. 06. 2000)

1948.- Objavljena "Rezolucija Informbiroa o stanju u KPJ"

1948.- Osnovan Stomatološki fakultet u Beogradu

1948.- Rođen Radoslav Bratić, književnik, urednik časopisa "Kniževna reč", "Književnost", "Relations" i "Nova Zora"
(Brestice, 28. 06. 1948)

1960.- Osnovan Univerzitet u Novom Sadu

1971.- Rođen Fabijan Bartez, francuski golman
(Laveljanat, 28. 06. 1971)

1977.- Umro Ivan Tabaković, slikar, profesor Akademije primenjenih umetnosti u Beogradu, akademik (Arad, 10. 12. 1898 - Beograd, 28. 06. 1977)

1987.- Umro Rato Dugonjić, političar i državnik, narodni heroj
(Trebinje, 10. 01. 1916 - Sarajevo, 28. 06. 1987)

2001.- Bivši jugoslovenski predsednik Slobodan Milošević izručen Međunarodnom krivičnom tribunalu za bivšu Jugoslaviju u Hagu

2006.- Umro Slobodan-Boban Janković, košarkaš, reprezentativac
(Lučani, 15. 12. 1963 - Rodos, 28. 06. 2006)

2006.- Umro Branislav-Ciga Jerinić, pozorišni, filmski i TV glumac
(Kragujevac, 20. 03. 1932 - Beograd, 28. 06. 2006)

[Bisernica]

29. jun





Na današnji rođeni književnici Petar Kočić i Vasko Popa. Danas se obeležava i Dan Dunava. Godine 1892. uveden vodovod u Beogradu.

Na današnji dan 1877. Rođen Petar Kočić, jedan od najistaknutijih predstavnika srpskog realizma i nacionalni borac protiv austrougarske okupacije Bosne i Hercegovine. Studije slavistike završio je u Beču, a zatim službovao kao nastavnik u Skoplju. Po povratku u Bosnu, bavio se političkim i javnim radom i žurnalistikom. U Banja Luci je pokrenuo list "Otadžbina", koji je često zabranjivan, a sam Kočić je više puta bio zatvaran. U književnosti se javio pesmama, ali je kasnije pisao uglavnom prozu. Jedrim i sažetim pripovedanjem i svežim poetskim jezikom snađno je prikazao svoj zavičaj, život u njemu i sudbinu seljaka, dok je u satirama britko kritikovao austrougarsku vlast u Bosni. Kočićevi najznačajniji radovi su satire: "Jazavac pred sudom" i "Sudanija" i zbirke pripovedaka "S planine i ispod planine" i "Jauci sa Zmijanja".

Godine 1922. rođen je književnik i akademik Vasko Popa. Završio je Filozofski fakultet u Beogradu, a studirao je i u Beču i Bukureštu. Bavio se profesionalno novinarstvom i bio urednik izdavačkog preduzeća "Nolit". Srpska poezija u drugoj polovini 20. veka nema značajnijeg pesnika od Vaska Pope, niti je ijedan drugi srpski pesnik, koliko on, prevođen na druge jezike. Još za života, Popa je stekao ugled ne samo nacionalnog, već i evropskog pesnika, čije delo ulazi u probranu svetsku književnu riznicu. Od prve objavljene pesme "Branim" (1950) i prve štampane knjige, "Kora" (1953), preko zbirke pesama "Nepočin polje", Popa je intrigirao ne samo kritičare, već i ljubitelje poezije, izazivao polemike o smislu poezije u savremenom svetu. Njegov pesnički izraz je naklonjen aforizmu, eliptičan je i jezgrovit. Nema antologije moderne srpske poezije u kojoj nije zastupljen. Popina dela nastoje da u novom svetlu prikažu poetski svet narodnih umotvorina ("Od zlata jabuka"), pesničkog humora ("Urnebesnik") i pesničkih snoviđenja ("Ponoćno sunce"). Knjiga poezije "Nepočin polje" Vaska Pope proglašena je 1995. godine najboljim poetskim ostvarenjem na srpskom jeziku posle Drugog svetskog rata

1798. Rođen Đakomo Leopardi, italijanski književnik
(Rokanati, 29. 06. 1798 - Napulj, 14. 06. 1837)

1842. Rođen Gligorije - Giga Geršić, političar i pravnik - stručnjak za međunarodno javno pravo, akademik
(Bela Crkva, 29. 06. 1842 - Beograd, 08. 03. 1918)

1844. Rođen Ljubomir Klerić, matematičar, profesor mehanike na Velikoj školi, ministar prosvete i privrede Srbije, akademik
(Subotica, 29. 06. 1844 - Beograd, 21. 01. 1910)

1895. Umro Tomas Haksli, engleski biolog
(Iling, 04. 05. 1825 - Istburn, 29. 06. 1895)

1900. Rođen Antoan d Sent - Egziperi, francuski književnik
(Lion, 29. 06. 1900 - nad Mediteranom, 31. 07. 1944)

1933. Rođen Mirko Šouc, dirigent, kompozitor i aranžer, virtuoz na harmonici, dirigent
Velikog narodnog orkestra RTB-a
(Zemun, 29. 06. 1933)

1933. Rođen Aleksandar Joksimović, modni kreator
(Priština, 29. 06. 1933)

1940. Umro Pol Kle, švajcarski slikar i grafičar
(Bern, 18. 12. 1879 - Muralto, 29. 06. 1940)

1941. Umro Ignjaci Jan Paderevski, poljski kompozitor, pijanista i državnik
(Kirilovko, 06. 11. 1860 - Njujork, 29. 06. 1941)

1943. Nemci počinili masovni zločin nad stanovništvom Kruševca na Kasinskom polju podBagdalom

1948. Osnovano Slavističko društvo Srbije

1967. Izrael izvršio aneksiju starog grada Jerusalima

1984. Umro Dušan Nedeljković, filozof i etnopsiholog
(Isakovo, 18. 05. 1899 - Beograd, 29. 06. 1984)

1994. U Sofiji doneta Konvencija o zaštiti Dunava, ovaj datum obeležava se kao Dan Dunava

1995. Umrla Lana Tarner, američka filmska glumica
(Volis, 08. 02. 1921 - Senčri Siti, 29. 06. 1995)

1999. Umro Petar Mandić, profesor Univerziteta u Sarajevu, predsednik Akademije nauka i umetnosti Republike Srpske
(Vlahovlje, 12. 07. 1928 - Beograd, 29. 06. 1999)

2000. Umro Vitorio Gasman, italijanski filmski i pozorišni glumac i reditelj
(Đenova, 01. 09. 1923 - Rim, 29. 06. 2000)

2003. Osnovan Savez srpskih horova (građanskih i crkvenih) u zemlji i rasejanju

2003. Umrla Ketrin Hepbern, američka filmska glumica, dobitnica" Oskar"- a
(Hartford, 12. 05. 1907 - Old Sejbruk, 29. 06. 2003)

2004. Umro Stipe Šuvar, profesor Filozofskog fakulteta u Zagrebu, političar i državnik, predsednik CK SKJ i član Predsedništva SFRJ
(Zagvozd, 17. 02. 1936 - Zagreb, 29. 06. 2004)

2004. Umro Dragan Marković, novinar i publicista, osnivač Radija Studio B, direktor Radio Jugoslavije, direktor Jugoslovenskog kulturnog centra u Njujorku
(Beograd, 01. 04. 1929 - Beograd, 29. 06. 2004)

[Bisernica]

30. jun





Veliki pesnik srpskog romantizma Branko Radičević umro na današnji dan 1853. godine. U "Noći dugih noževa", 30. juna 1934., nemački nacistički režim krvavo se obračunao sa dotadašnjim bliskim saradnicima. Nakon 156 godina britanske uprave, Kina 1997. preuzela upravu nad Hong Kongom.


Romantičarski lirski pesnik mladosti, ljubavi i patriotskog zanosa Branko Radičević umro je na današnji dan 1853. godine u Beču. Radičević je bio oduševljeni pristalica jezičke reforme Vuka Stefanovića Karadžića. Prvi je počeo da peva na narodnom jeziku i u duhu srpske narodne poezije i pesničkim slobodama označio prodor u novu epohu. Pesme su mu pune vedrine, vitalnosti, žudnje i uživanja u prirodi, ali i predosećaja sopstvene smrti. Mladost je proveo u Karlovcima, čije su lepote, posebno Stražilovo, bile njegova lirska inspiracija. U njegovom stvaračaštvu ističu se pesme "Đački rastanak", "Tuga i opomena" i "Kad mlidijah umreti". Radičevićev alegorijsko - satirični spev "Put" svojevrsni je pesnikov obračun sa pseudoklasicizmom, sa protivnicima stare feudalno-crkvene kulture i konzervativnom građanskom inteligencijom. Branko Radičević je umro u Beču, gde je studirao pravo i medicinu. Njegovi posmrtni ostaci 1883. godine preneti su iz Beča u Sremske Karlovce i sahranjeni na Stražilovu.

U krvavom obračunu sa bliskim saradnicima, koji je u istoriji ostao poznat kao "Noć dugih noževa", Adolf Hitler je 30. juna 1934. godine, pod optužbom za zaveru, likvidirao komandanta "jurišnih odreda" (SA) Ernsta Rema i jednog od, u to vreme, najviših nacističkih glavešina Gregora Štrasera. Te noći je ubijeno ili uhapšeno i stotine drugih političkih i vojnih zvaničnika, većinom oficira SA. U takvoj atmosferi, nacisti su iskoristili priliku da ubiju i Hitlerovog suparnika, bivšeg nemačkog kancelara generala Kurta fon Šlajhera.

1865.- Otvorena prva bolnica u Beogradu - Bolnica varoši i okruga Beograd

1876.- Srbija i Crna Gora objavile rat Turskoj

1882.- Umro Medo Pucić, književnik, vaspitač kneza Milana Obrenovića (Dubrovnik, 12. 03. 1821 - Dubrovnik, 30. 06. 1882)

1889.- U Beču osnovana Interparlamentarna unija (IPU)

1894.- Rođen Jurij Zavadski, ruski pozorišni reditelj, glumac, scenograf i slikar (Moskva, 30. 06. 1894 - Moskva, 07. 04. 1977)

1896.- Rođen Hauard Hoks, američki režiser (Gošin, 30. 06. 1896 - Palm Springs, 26. 12. 1977)

1913.- Počeo Drugi balkanski rat napadom bugarske armije na srpske položaje na Bregalnici

1930.- Rođen dr Aleksa Piščević, profesor i dekan Stomatološkog fakulteta u Beogradu (Čačak, 30. 06. 1930 - Beograd, 17. 12. 2007)

1937.- Poginula Amelija Erhart, prva žena koja je preletela Atlantik (Boston, 24. 07. 1898 - Tihi okean, 30. 06. 1937)

1938.- Rođen Petar Ljubojev, filmski reditelj, profesor Univerziteta u Novom Sadu i urednik TV Novi Sad (Obrovac, 30. 06. 1938 - Novi Sad, 11. 06. 2000)

1938.- Umro Milan Rakić, književnik i diplomata, akademik (Beograd, 18. 09. 1876 - Zagreb, 30. 06. 1938)

1966.- Rođen Majk Tajson, američki bokser, prvak sveta u teškoj kategoriji (Njujork, 30. 06. 1966)

1968. - Umro prof. dr Miloš Moskovljević, lingvista, književnik i prevodilac, naučni savetnik Insituta za srpskohrvatski jezik SANU, autor prvog srpskog rečnika posle Vukovog
(Varna, Šabac, 22. 10. 1884 - Beograd, 30. 06. 1968)

1975.- Rođen Ralf Šumaher, nemački automobilista, vozač "Formule 1" (Hirt, 30. 06. 1975)

1985.- Rođen Majkl Felps, američki plivač, osmostruki olimpijski šampion (Baltimor, 30. 06. 1985)

1994.- Umro Dušan Stojanović, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu (Beograd, 29. 10. 1927 - Beograd, 30. 06. 1994)

2001.- Umro Čet Etkins, američki gitarista (Lutrel, 20. 06. 1924 - Nešvil, 30. 06. 2001)

2001.- Umro Boško Petrović, književnik, akademik (Veliki Varadin, 20. 01. 1915 - Novi Sad, 30. 06. 2001)

2002.- Umro Stevan Šalajić, pozorišni, filmski i TV glumac (Borča, 23. 06. 1929 - Novi Sad, 30. 06. 2002)

2006.- Umro Milivoj S. Nešić, majstor problemskog šaha (Senta, 12. 12. 1940 - Beograd, 30. 06. 2006)

2009.- Umrla Filipina Pina Bauš, nemačka balerina i koreograf (Solingen, 27. 07. 1940 - Vupertal, 30. 06. 2009)

[Bisernica]

1. jul





Odlukom kneza Miloša Obrenovića, 1838. godine ustanovljen je Licej u Kragujevcu. Francuski pionir vazduhoplovstva inženjer Luj Blerio rođen 1. jula 1872. godine.


Odlukom kneza Miloša Obrenovića, 1. jula 1838. godine ustanovljen je Licej u Kragujevcu. Liceum Knjažestva serbskog je otvoren u oktobru iste godine. Knez je Ukazom produžio gimnazijsko školovanje sa četiri na šest godina, a Ministarstvo prosvete je odredilo da će se prve godine u novoosnovanom Liceju predavati sledeći predmeti: filozofija, opšta istorija, čista matematika, statistika, nemački jezik i crtanje. Škola je 1841. godine premeštena u Beograd i smeštena u Konak knjeginje Ljubice. Licej je 1863. preseljen u Kapetan Mišino zdanje i, nakon donošenja Zakona o ustrojstvu Velike škole (akademije), pretvoren u Veliku školu. Tako je dotadašnja funkcija Liceja, obrazovanje visokih činovnika, zamenjena novom - obrazovanjem naučnog kadra. Velika škola je 1905. godine prerasla u Beogradski univerzitet.

Pionir vazduhoplovstva, francuski inženjer i pilot Luj Blerio rođen je 1. jula 1872. godine. Blerio je prvi čovek koji je avionom preleteo Lamanš, 1909. godine. U početku je pokušavao da napravi avion mahokrilac (ornitopter), ali je brzo odustao od te ideje i 1903. je konstruisao svoj prvi avion. Godine 1906. napravio je avion sa, za to vreme, savremenim motorom od tri cilindra. Tokom Prvog svetskog rata proizvodio je avione za francusko ratno vazuhoplovstvo, koji su smatrani najuspešnijim u to vreme.

1804.- Rođena Žorž Sand (Oror Dipen), francuska književnica
(Pariz, 01. 07. 1804 - Noan, 08. 06. 1876)

1835.- U Pešti štampan prvi broj Serbskog narodnog lista, ilustrovanog književnog nedeljnika Srba u Mađarskoj

1868.- U Vrnjačkoj Banji osnovana prva turistička organizacija u Srbiji

1883.- Osnovano Srpsko arheološko društvo

1887.- U Beogradu osnovana prva Astronomsko-meteorološka stanica u Srbiji

1896.- Umrla Harijet Bičer - Stou, američka književnica
(Ličfild, 14. 06. 1811 - Hartford, 01. 07. 1896)

1903.- Organizovana prva biciklistička trka "Tur d' Frans"

1916.- Počela bitka na Somi u Prvom svetskom ratu, u kojoj su prvi put u ratu upotrebljeni tenkovi

1921.- Osnovana Komunistička partija Kine

1935.- Rođen Ivo Eterović, fotograf
(Split, 01. 07. 1935)

1935.- Rođen Dalaj Lama (Tenzin Gjatso), tibetanski duhovni vođa, nobelovac
(Tagtser, 01. 07. 1935)

1941.- Streljan Pavle Bihalji, književnik i izdavač
(Zemun, 08. 08. 1898 - Beograd, 01. 07. 1941)

1941.- Emitovana prva televizijska reklama - na televiziji En-Bi-Si prikazan spot od 10 sekundi za "Bulova Voč Kompani"
(Bulova Watch Company)

1942.- Posle osmomesečne opsade, nemačka vojska zauzela Sevastopolj u Drugom svetskom ratu

1945.- Rođena Debora Debi En Hari, pevačica američke grupe "Blondi"
(Majami, Florida, 01.07.1945)

1953.- Osnovana Evropska organizacija za nuklearna istraživanja (CERN)

1955.- Rođen Vladimir Petrović Pižon, fudbaler, reprezentativac i trener FK Crvena zvezda
(Beograd, 01. 07. 1955)

1959.- Rođena Ivana Vujić, pozorišni reditelj, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu
(Beograd, 01. 07. 1959)

1961.- Rođena Dajana Spenser, britanska princeza
(Sandringem, 01. 07. 1961 - Pariz, 31. 08. 1997)

1966.- Održan Brionski plenum CK SKJ

1967.- Rođena Pamela Anderson, američka filmska glumica
(Vankuver, 01. 07. 1967)

1969.- Osnovan Radio Avala, prva nezavisna radio-stanica u Istočnoj Evropi

1974.- Umro Huan Domingo Peron, argentinski general, političar i državnik, predsednik Argentine
(Buenos Aires, 08. 10. 1895 - Buenos Aires, 01. 07. 1974)

1977.- Umro Zoran Ristanović, pozorišni glumac
(Skoplje, 1924 - Beograd, 01. 07. 1977)

1980.- Rođen Ilija Marinković, violinista
(Zemun, 01. 07. 1980)

1989.- Počeo sa radom Treći kanal RTB-a, prestao sa emitovanjem programa 2006. godine

1990.- Stupila na snagu monetarna i ekonomska unija Savezne Republike Nemačke i Demokratske Republike Nemačke

1991.- Umro Đura Jakšić, dirigent
(Karlovac, 30. 04. 1924 - Beograd, 01. 07. 1991)

1994.- Umro Slobodan Božović, novinar RTV Novi Sad i književnik
(Beograd, 04. 11. 1938 - Novi Sad, 01. 07. 1994)

1996.- Umro Stojan Stiv Tešić, američki književnik i scenarista, dobitnik "Oskar"-a Užice
(29. 09. 1942 - Sidnej, Kanada, 01. 07. 1996)

1996.- Umrla Margo Hemingvej, američka filmska glumica, maneken i foto - model, unuka Ernesta Hemingveja
(Portland, 16. 02. 1955 - Santa Monika, 01. 07. 1996)

2000.- Umro Pjer Peti, francuski kompozitor i muzički kritičar
(Poatje, 21. 04. 1922 - Pariz, 01. 07. 2000)

2000.- Umro Volter Matau, američki filmski glumac
(Njujork, 01. 10. 1920 - Santa Monika, 01. 07. 2000)

2004.- Umro Marlon Brando, američki filmski glumac, dobitnik "Oskar"-a
(Omaha, 03. 04. 1924 - Los Anđeles, 01. 07. 2004)

2004.- Umro Ričard Mej, britanski sudija, predsedavajući suđenja Slobodanu Miloševiću pred Međunarodnim krivičnim tribunalom u Hagu
(London - 01. 07. 2004)

2007.- Umro Milan Oklopdžić - Mika Oklop, književnik
(Beograd, 09. 05. 1948 - San Francisko, 01. 07. 2007)

2008.- Umro Dejan Medaković, doktor istorijskih nauka, istoričar umetnosti, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, književnik, akademik, predsednik SANU
(Zagreb, 07. 07. 1922 - Beograd, 01. 07. 2008)

2008.- Umro Aleksandar Dragojlović, novinar i urednik Radio Beograda
(Beograd, 07. 08. 1937 - Beograd, 01. 07. 2008)

2009.- Umro Karl Malden (Mladen Sekulović), američki filmski i pozorišni glumac, dobitnik "Oskara"-a
(Čikago, 22. 03. 1912 - Brentvud, 01. 07. 2009)

[Bisernica]

2. jul





Međunarodni dan sportskih novinara, Dan opštine Sopot
1566. - Umro Nostradamus (Mišel d Notrdam), francuski fizičar i astrolog
(Sen Remi, 14. 12. 1503 - Salon, 02. 07. 1566)

1714. - Rođen Kristof Vilibald Gluk, nemački kompozitor
(Erasbah, 02. 07. 1714 - Beč, 15. 11. 1787)

1778. - Umro Žan Žak Ruso, francuski književnik i filozof
(Ženeva, 28. 06. 1712 - Ermanonvil, 02. 07. 1778)

1850.- Umro Robert Pil, britanski političar i državnik, osnivač Konzervativne partije, premijer Velike Britanije (Bari, 05. 02. 1788 - London, 02. 07. 1850)

1877. - Rođen Herman Hese, nemački književnik, nobelovac
(Kalv, 02. 07. 1877 - Montanjola, 09. 08. 1962)

1844. - Počela sa radom Narodna banka Kraljevine Srbije

1884. - Odštampana prva srpska papirna novčanica

1900. - Grof Ferdinand fon Cepelin izvršio prvi let vazdušnim brodom (dirižabl)

1914. - Umro Džozef Čemberlen, britanski državnik
(London, 08. 07. 1836 - Birmingem, 02. 07. 1914)

1923. - Rođena Vislava Šimborska, poljska književnica, nobelovac
(Kornik, 02. 07. 1923 - Krakov, 01. 02. 2012)

1927. - Rođen Brok Piters (Džordž Fišer), američki filmski glumac
(Njujork, 02. 07. 1927- Los Anđeles, 23. 08. 2005)

1949. - Umro Georgi Dimitrov, bugarski revolucionar, političar i državnik
(Kovačevci, 18. 06. 1882 - Moskva, 02. 07. 1949)

1958. - Rođen Nebojša Čović, privrednik i političar, gradonačelnik Beograda, potpredsednik Vlade Srbije, predsednik Socijaldemokratske partije (Beograd, 02. 07. 1958)

1961. - Umro Ernest Miler Hemingvej, američki književnik, nobelovac
(Ouk Park, 21. 07. 1899 - Kečam, 02. 07. 1961)

1964. - Predsednik SAD Lindon Džonson potpisao "Akt o građanskim pravima", kojim je zabranjena rasna diskriminacija

1976. - Proglašeno ujedinjenje Severnog i Južnog Vijetnama u Socijalističku Republiku Vijetnam

1977. - Umro Vladimir Nabokov, ruski književnik
(Petrograd, 23. 04. 1899 - Montre, 02. 07. 1977)

1989. - Umro Andrej Gromiko, sovjetski političar i diplomata, ministar inostranih poslova i predsednik Prezidijuma SSSR-a (Minsk, 18. 07. 1909 - Moskva, 02. 07. 1989)

1990. - Albanski delegati Skupštine Kosova usvojili Ustavnu deklaraciju i proglasili odvajanje Kosova od Srbije

1992. - Umro Borislav Pekić, književnik (Podgorica, 04. 02. 1930 - London, 02. 07. 1992)

Jedan od najvećih srpskih i jugoslovenskih pisaca, Pekić je ostavio delo koje po vrednosti i obimu čini temelj naše literature: dvadesetak proznih dela, knjige dnevničkih eseja, autobiografskih zapisa i više od trideset drama, koje su postavljane u pozorištima ili adaptirane za radio izvođenje. Studirao je na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Prvu knjigu "Vreme čuda", koja ga je odmah uvrstila u sam vrh naše literature, objavio je 1965. godine. Sledila su dela: "Hodočašće Arsenija Njegovana", "Uspenje i pad Ikara Gubelkijana", "Odbrana i poslednji dani", "Kako upokojiti vampira", "Zlatno runo", "Godine koje su pojeli skakavci" i druga. Ubrzo nakon Pekićeve smrti, februara 1993. godine, osnovana je Fondacija, s ciljem da čuva i publikuje piščevu zaostavštinu, koju čini preko 20 hiljada strana neobjavljenih zapisa, dnevnika i prepiske, kao i da neguje uspomenu na znamenitog književnika. Takođe je ustanovljena stipendija "Borislav Pekić", za podsticaj darovitim mladim piscima.

1997. - Umro Džejms Stjuart, američki filmski glumac, dobitnik "Oskar"-a
(Indijana, 20. 05. 1908 - Los Anđeles, 02. 07. 1997)

1999. - Umro Mario Puzo, američki književnik, dobitnik "Oskar"-a
(Njujork,15. 10. 1920 - Njujork, 02. 07. 1999)

1999. - Umro Slobodan Jakulić, neuropsihijatar, profesor Beogradskog univerziteta (Beograd, 1937 - Beograd, 02. 07. 1999)

2001. - U Jevrejskoj bolnici u Luisvilu ugrađeno prvo veštačko mehaničko srce - abiokor

2002. - Otvoren prvi muzej automobila u Beogradu - Moderna garaža Bratislava Petkovića

2003. - Umro dr Dejan Kreculj, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, akademik (Mramorak, 08. 08. 1927 - Pančevo, 02. 07. 2003)

2004. - Manastir Dečani uvršten u listu Svetske kulturne baštine

2007. - Umro Aleksandar Aca Šišić, violinista, solista Velikog narodnog orkestra Radio Beograda (Obrenovac, 17. 08. 1937 - Beograd, 02. 07. 2007)

2007. - Umrla Beverli Sils, američka operska pevačica
(Bruklin, 25. 05. 1929 - Njujork, 02. 07. 2007)

2007. - Umro Haj Zaret, američki književnik (Njujork, 21. 08. 1907 - Vestport, 02. 07. 2007)

2007. - Umro Vojislav Nikčević, filolog, direktor Instituta za crnogorski jezik, profesor Filozofskog fakulteta u Nikšiću, osnivač Dukljanske akademije nauka i umjetnosti i Matice crnogorske (Stubica, 18. 01. 1935 - Beograd, 02. 07. 2007)

2010. - Umro Ljubomir Šovljanski, novinar (Đurđevo, 08. 03. 1934 - Novi Sad, 02. 07. 2010)

2010. - Umro Loran Terzijef, francuski reditelj, pozorišni i filmski glumac
(Tuluz, 27. 06. 1935 - Pariz, 02. 07. 2010)

2011. - Umrla Olivera Marković, pozorišna, filmska i TV glumica i pevačica
(Beograd, 03. 05.1925 - Beograd, 02. 07. 2011)

2011. - Umro Zoran Simić, profesor srpskog jezika i književnosti, novinar "Politike"
(Mrmoš, 1950 - Požarevac, 02. 07. 2011)

[Bisernica]

3. jul





Na današnji dan rođeni češki pisac Franc Kafka i srpski književnik Milovan Danojlić. Godine 1908. počela Mladoturska revolucija.

Na današnji dan 1883. godine rođen je češki pisac jevrejskog porekla Franc Kafka. Do 1945. bio je nepoznat, jer za života gotovo i nije objavljivao. Glavninu spisa, uključujući pisma i "Dnevnike", izdao je njegov prijatelj Maks Brod, uprkos Kafkine izričite instrukcije da budu spaljeni. Njegovo delo, najvećim delom, je prikaz apsolutne nezaštićenosti pojedinca u savremenom društvu, u kojem je čovek neretko suočen sa potpuno nevidljivim i neprepoznatljivim silama i motivima. Dela: romani "Proces", "Zamak", "Amerika", pripovetke "Presuda", "Preobražaj", "U kažnjeničkoj koloniji", "Seoski lekar", "Umetnik u gladovanju".

Godine 1937. rođen je književnik Milovan Danojlić. Nakon završenih studija francuskog jezika i književnosti na Beogradskom univerzitetu, Danojlić je živeo i radio u Londonu, Čikagu, Njujorku, Poatjeu i Parizu, gde se zaustavio 1984. godine. Iz "dobrovoljne emigracije" bar jednom godišnje dolazi u Srbiju, istovremeno ne prestajući da živi u njoj kroz svoje stvaralaštvo. Pesnik i esejista biranog i negovanog jezika i stila, Danojlić je jedan od rodonačelnika srpskog pesničkog modernizma. Kao književni hroničar vratio je u našu kulturu pomalo zaboravljeni žanr književnog feljtona - podlistka, obrađujući zbivanja i duhovne fenomene u srpskoj kulturi i društvu. Napisao je četrdesetak knjiga poezije i poetske proze, romana, eseja, knjiga za decu: "Urođenički psalmi", "Kako spavaju tramvaji", "Muka s rečima", "Kako je Dobroslav protrčao kroz Jugoslaviju", "Zmijin svlak", "Oslobodioci i izdajnici", " Dragi moj Petroviću"... Dobitnik je gotovo svih značajnih književnih nagrada kod nas: "Oktobarske", "Zmajeve", "NIN"-ove, "Vitalove", nagrade"Isidora Sekulić", "Miloš Đurić", "Brana Cvetković", kao i nagrade SANU iz fonda "Branko Ćopić". Izdavačka kuća "Filip Višnjić" objavila je njegov novi roman memoarskog karaktera "Pustolovina ili ispovest u dva glasa". Glavni junak je intelektualac u emigraciji, a pisana je u drugom licu ,čime je dočaran retrospektivni dijalog čoveka sa samim sobom.

321. - Rimski car Konstantin proglasio nedelju danom odmora i verskih obreda

1642. - Umrla Marija Mediči, francuska kraljica
(Firenca, 26. 04. 1573 - Kolonj, 03. 07. 1642)

1841. - Rođen Mita Popović, književnik
(Baja, 03. 07. 1841 - Budimpešta, 06. 06. 1888)

1854. - Rođen Leoš Janaček, češki kompozitor
(Hukvaldi, 03. 07. 1854 - Moravska Ostrava, 12. 08. 1928)

1900. - Nad Bodenskim jezerom izveden prvi uspešan let cepelina

1908. - Počela Mladoturska revolucija

1928. - Rođen dr Slobodan Vitanović, književnik i prevodilac, profesor Filološkog fakulteta u Beogradu, osnivač i predsednik Društva prijatelja Francuske
(Beograd, 03. 07. 1928 - Beograd, 10. 02. 2007)

1939. - Rođen Ljubivoje Ršumović, književnik
(Ljubić, 03. 07. 1939)

1953. - Rođen Dragan Velikić, književnik i diplomata
(Beograd, 03. 07. 1953)

1962. - Proglašena nezavisnost Alžira

1969. - Umro Brajan Džons, britanski muzičar, osnivač grupe "The Rolling Stones"
(Čeltenhem, 28. 02. 1942 - Saseks, 03. 07. 1969)

1971. - Umro Džim Morison (Džejms Daglas), američki muzičar, pevač grupe "Doors"
(Melburn, Florida, 08. 12. 1943 - Pariz, 03. 07. 1971)

1975. - Rođen Vuk Jeremić, ministar inostranih poslova Srbije
(Beograd, 03. 07. 1975)

1995. - Na prvenstvu u Atini jugoslovenski košarkaši postali evropski šampioni

2000. - Umro Gojko Janjušević, književnik i prevodilac
(Ozrinići, 15. 08. 1936 - Novi Sad, 03. 07. 2000)

2001. - Počelo suđenje bivšem predsedniku SRJ Slobodanu Miloševiću pred Međunarodnim krivičnim tribunalom za bivšu Jugoslaviju u Hagu

2003. - Umro Prvoslav Raković, prvi direktor "Zastave" iz Kragujevca
(Sarajevo, 1914 - 03. 07. 2003)

2005. - Umro Alberto Latuada, italijanski filmski reditelj
(Milano,13. 11. 2005 - Rim, 03. 07. 2005)

2007. - Umro Buts Randolf, američki saksofonista
(Kadiz, 03. 06. 1927 - Nešvil, 03. 07. 2007)

2008. - Umro Milorad-Mida Stevanović, glumac, prvak Drame Narodnog pozorišta u Beogradu
(Gornji Ribnik, 22. 10. 1939 - Beograd, 03. 07. 2008)

2010. - Umro dr Dejan Janča, diplomata, profesor Pravnog fakulteta u Novom Sadu, član Komiteta UN za ljudska prava, ombudsman Vojvodine
(Subotica, 11. 07. 1928 - Novi Sad, 03. 07. 2010)

2011. - Umro Gradimir Pavlović, profesor Rudarsko-metalurškog fakulteta u Boru
(Beograd, 25. 06. 1922 - Borsko jezero, 03. 07. 2011)

[Bisernica]

4. jul





Na današnji dan 1900. godine rođen legendarni američki pevač i džez trubač Luis Armstrong. Politbiro CK SKJ 4. jula 1941. godine doneo odluku o dizanju ustanka u Drugom svetskom ratu.


Legendarni američki pevač i džez trubač Luis Daniel Armstrong rođen je u Nju Orleansu 4. jula 1900. godine. "Sačmo" ili "Paps", kako je kasnije nazvan, počeo je da se bavi muzikom svirajući trubu na parobrodima, u barovima, a zatim u ansamblu Kida Orija. Na poziv Džoa Kinga Olivera stigao je 1922. godine iz rodnog Nju Orleansa u Čikago. Bio je to početak zlatne ere džeza. Istoričari džeza navode da je u Čikagu prosto "oduvao" svoje kolege, ali i publiku koja je dolazila da ga čuje. Godine 1925. prešao je u Njujork, u orkestar Flečera Hendersona, a zatim sledi ulazak u studio. Snima ploče sa orkestrom Hendersona, Klarensa Vilijemsa, sa pevačicama Besi Smit i Ma Rejni... Sačmo postaje svetski poznati muzičar. Od kreolskog džeza i diksilenda koji su se svirali na američkom jugu, Armstrong je stvorio autentični muzički izraz koji i danas važi za jedan od najznačajnijih doprinosa američke kulture svetskoj muzičkoj riznici. Pevao je i svirao sa Bingom Krozbijem, Frenkom Sinatrom, Elom Ficdžerald, Djukom Elingtonom, Leonardom Bernštajnom... Godine 1944. izabran je za najboljeg džez - muzičara na svetu i tada je priredio prvi džez koncert u Metropolitenu. Armstrong je nastupao i u Beogradu. Aprila 1959. godine održao je dva veličanstvena koncerta u Domu sindikata, koje je direktno prenosila Radio-televizija Beograd.

Na današnji dan 1941. godine Politbiro Centralnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije doneo odluku o dizanju ustanka protiv okupatora u Drugom svetskom ratu. Datum je 26. aprila 1956. godine proglašen za državni praznik Dan borca, koji se proslavljao u čitavoj zemlji. Obeležavao se do 2001. godine, kada je ukinut odlukom Vlade Srbije.

1776. - U Filadelfiji objavljena Deklaracija nezavisnosti Sjedinjenih Američkih Država

1804. - Rođen Natanijel Hotorn, američki književnik (Salem, 04. 07. 1804 - Plimut, 19. 05. 1864)

1807. - Rođen Đuzepe Garibaldi, italijanski revolucionar, vođa oslobodilačkog pokreta za ujedinjenje Italije (Nica, 04. 07. 1807 - Kaprera, 02. 06. 1882)

1826. - Umro Tomas Džeferson, američki pravnik, političar i državnik, predsednik SAD (Šedvel, 13. 04. 1743 - Montičelo, 04. 07. 1826)

1831. - Umro Džejms Monro, američki političar i državnik, predsednik SAD (Monro Krik, 28. 04. 1758 - Njujork, 04. 07. 1831)

1845. - Uveden javni gradski saobraćaj u Novom Sadu

1848. - Umro Fransoa Rene de Šatobrijan, francuski književnik i diplomata (Sen - Malo, 04. 09. 1768 - Pariz, 04. 07. 1848)

1853. - Rođen Petar Bojović, vojvoda Srpske vojske (Mišićevo, 04. 07. 1853 - Beograd, 20. 01. 1945)

1855. - Rođen Vlaho Bukovac, slikar (Cavtat, 04. 07. 1855 - Prag, 23. 04. 1922)

1887. - Rođen Kosta Todorović, lekar, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu, predsednik Srpskog lekarskog društva, akademik (Beograd, 04. 07. 1887 - Beograd, 19. 09. 1975)

1927. - Rođena Đina Lolobriđida, italijanska filmska glumica (Subjak, 04. 07. 1927)

1934. - Umrla Marija Sklodovska Kiri, francuski fizičar i hemičar, akademik, nobelovac (Varšava, 07. 11. 1867 - Savoja, 04. 07. 1934)

1940. - Rođen Filip David, književnik, urednik RTS-a, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu (Kragujevac, 04. 07. 1940)

1972. - Severna i Južna Koreja ugovorom se odrekle upotrebe sile u rešavanju sporova i složile da rade na ponovnom ujedinjenju Koreje mirnim putem

1976. - Izraelski komandosi upali su na aerodrom Entebe u Ugandi i oslobodili 102 taoca iz francuskog putničkog aviona koji su oteli palestinski teroristi

1994. - Predsednik Francuske Fransoa Miteran, kao prvi strani državnik, govorio u parlamentu Južne Afrike oformljenom posle ukidanja aparthejda

1995. - Umro Arsen Diklić, književnik, filmski i TV scenarista (Staro Selo, 14. 11. 1922 - Beograd, 04. 07. 1995)

1997. - Umro Miguel Najdorf, argentinski šahista (Varšava, 15. 04. 1910 - Malaga, 04. 07. 1997)

2002. - Umro Aleksandar Karakušević - Klas, karikaturista, novinar i slikar - grafičar (Skoplje, 17. 11. 1928 - Beograd, 04. 07. 2002)

2004. - Umro Andrijan Nikolajev, ruski kosmonaut, heroj Sovjetskog Saveza (Šoršeli, 05. 09. 1929 - Čeboksara, 04. 07. 2004)

2011. - Umro Oto fon Habsburg, najstariji sin poslednjeg austrougarskog cara (Poking, 20. 11. 1912 - Poking, 04. 07. 2011)

[Bisernica]

5. jul





Pisac, književni kritičar i prevodilac Tin Ujević rođen na današnji dan 1891. Bitka kod Kurska, najveća tenkovska bitka u istoriji ratovanja, počela je 5. jula 1943. godine.

Književnik, književni kritičar, publicista i prevodilac Augustin - Tin Ujević rođen je na današnji dan 1891. godine. Filozofski fakultet je završio u Zagrebu, a zatim je boravio u Parizu, Beogradu, Sarajevu i Splitu, da bi se 1940. konačno nastanio u Zagrebu. Njegova prva samostalna knjiga pesama "Lelek sebra" predstavlja novinu u jugoslovenskoj poeziji, donoseći čudesnu, potresnu dramu poraženog čoveka. Usledile su knjiga pesama "Kolajna" i dela iz oblasti poetske proze. Njegovi eseji su znalačka filozofska i estetička osvetljavanja poetskih struktura i sudbina velikih pesnika Getea, Bodlera i Remboa. Ostao je upamćen kao veliki boem, označavajući boemiju modernog vremena kao "njen defetizam prema životu, prema njegovim ograničenjima i sporom tempu ostvarenja, fenomen dekadence u epohi imperijalizma".

Najveća tenkovska bitka u istoriji ratovanja i jedna od najznačajnijih pobeda saveznika u Drugom svetkom ratu, Bitka kod Kurska, počela je 5. jula 1943. godine. Namera nemačkih snaga bila je razbijanje središnjeg dela Istočnog fronta, posle čega je palaniran napad na Moskvu. Cilj nemačke ofanzive, pod tajnim nazivom "Citadela", bio je obuhvatiti sovjetsku prestonicu i naneti odlučujući udarac Crvenoj armiji. U bici je učestvovalo 50 divizija Vermahta, ukupne jačine oko 900.000 vojnika, 2.700 tenkova i samohodnih i jurišnih topova, 10.000 artiljerijskih i minobacačkih cevi, uz podršku oko 2.000 aviona. Snage Crvene armije brojale su 12 armija. Sovjeti su imali izvesnu brojčanu prednost u ljudstvu i naoružanju - 20.000 topova i minobacača, 920 raketnih bacača "kaćuša", 3.600 tenkova, i podršku 2.400 aviona. Najžešće borbe vođene su oko sela Prohorovka. Uprkos većim gubicima, sovjetske snage su izvele uspešan protivnapad i do 23. avgusta Nemci su bili poraženi. Njihovi gubici iznosili su preko pola miliona poginulih, ranjenih i zarobljenih. Stvarni sovjetski gubici obelodanjeni su tek 1991. Tada je saopšteno da su sovjeti imali oko 800.000 poginulih, ranjenih i nestalih. Pobedom u Kurskoj bici, inicijativa na Istočnom frontu prešla je na stranu Crvene armije.

1811.- Venecuela postala prva južnoamerička država koja je proglasila nezavisnost od Španije

1832.- Pojavio se prvi plakat u Beogradu

1857.- Rođena Klara Cetkin, nemački revolucionar, pisac i publicista, osnivač međunarodnog ženskog radničkog pokreta (Viderau, 05. 07. 1857 - Arhangelsk, 20. 06. 1933)

1887.- Rođen Kosta Todorović, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu, predsednik Srpskog lekarskog društva, akademik (Beograd, 05. 07. 1887 - Beograd, 19. 09. 1975)

1889.- Umro Jakov Ignjatović, književnik i advokat, akademik (Sentandreja, 08. 12. 1822 - Novi Sad, 05. 07. 1889)

1901.- Rođen Sergej Vladimirovič Obrascov, ruski pozorišni glumac i reditelj, osnivač pozorišta lutaka (Moskva, 05. 07. 1901 - Moskva, 10. 05. 1992)

1911.- Rođen Žorž Pompidu, francuski politčar i državnik, premijer i predsednik Francuske (Overnj, 05. 07. 1911 - Pariz, 02. 04. 1974)

1928.- Rođen Stevan Raičković, književnik, akademik (Neresnica, 05. 07. 1928 - Beograd, 06. 05. 2007)

1929.- Rođen dr Jovan Rašković, psihijatar, osnivač i prvi predsednik Srpske demokratske stranke u Hrvatskoj, akademik (Knin, 05. 07. 1929 - Beograd, 28. 07. 1992)

1941.- Osnovan koncentracioni logor na Banjici

1954.- Elvis Prisli snimio prvu pesmu

1983.- Umro Radosav Bošković, slavista, profesor Beogradskog univerziteta (Orja Luka, 1907 - Beograd, 05. 07. 1983)

1990.- Skupština SR Srbije usvojila Zakon o prestanku rada Skupštine i Izvršnog veća Kosova zbog njihovog secesionističkog delovanja

1999.- Umro Otac Mitrofan, epitron manastira Hilandar (Ratari, 1923 - Kakov, 05. 07. 1999)

2003.- Umro Milo Miranović, pozorišni, filmski i TV glumac (Kokoti, 23. 03. 1942 - Beograd, 05. 07. 2003)

2007.- Umro Režin Krespen, francuska operska pevačica, sopran i mecosopran (Marsej, 23. 02. 1927 - Pariz, 05. 07. 2007)

2007.- Umro Džordž Meli, britanski džez-pevač (Liverpul, 17. 08. 1926 - London, 05. 07. 2007)

[Bisernica]

6. jul





Srpski vojvoda Živojin Mišić, jedan od najbrilijantnijih vojskovođa Prvog svetskog rata, rođen 6. jula 1855. godine. Meksička slikarka Frida Kalo rođena na današnji dan 1907. godine.


Vojvoda srpske vojske Živojin Mišić, jedan od najbrilijantnijih vojskovođa Prvog svetskog rata, rođen je na danšnji dana 1855. godine. Obrazovao se u Artiljerijskoj školi u Beogradu i austrijskoj Streljačkoj školi. Na Vojnoj akademiji u Beogradu od 1898. do 1904. predavao je strategiju. U srpsko-turskim ratovima, od 1876. do 1878. i 1885, komandovao je bataljonom. Penzionisan je 1904, zbog sumnje da je neprijateljski raspoložen prema oficirima-zaverenicima, koji su 1903. ubili kralja Aleksandra Obrenovića. Posle austrougaske aneksije Bosne i Hercegovine aktiviran je 1909, na zahtev načelnika Glavnog generalštaba vojvode Radomira Putnika i postavljen za njegovog pomoćnika. U Prvom balkanskom ratu iskazao se kao sjajan strateg, jedan od najzaslužnijih za pobedu u Kumanovskoj bici 1912. U Balkanskim ratovima i na početku Prvog svetskog rata bio je pomoćnik načelnika štaba Vrhovne komande. Na sopstvenu molbu 15. novembra 1914, tokom Kolubarske bitke, postavljen je za komandanta Prve armije. Povrativši joj poljuljani moral, izuzetnim taktičkim potezima, uspeo je da zaposedne Suvoborski greben, a potom energičnim dejstvima potpuno razbije austrougarske trupe. Kolubarska bitka bila je sukob 300.000 austrougarskih vojnika sa 120.000 srpskih vojnika. Za briljantnu strategiju kojom je tada nadmudrio austrougarsku komandu unapređen je u čin vojvode.

Poznata meksička slikarka Frida Kalo Kalderon rođena je 6. jula 1907. godine. Rođena je kao Magdalena Karmen Frida Kalo i Kalderon u Kohoakanu, koji je u to vreme bio malo predgrađe grada Meksika. Bila je zapažena po svojoj nuobičajnoj pojavi, jako naglašenim obrvama i tankim brčićima koje nije uklanjala. Slikajući sopstvena iskustva, njeni radovi su često bili šokantni u prikazima bola i teškog života žena. Čak 55 od njene 143 slike su autoportreti, koji sadrže lični simbolizam. Bila je pod uticajem autohtone meksičke kulture, čije je viđenje slikala jakim bojama, mešavinom realizma i simbolizma. Njene slike su privukle pažnju slikara Dijega Rivere, za koga se kasnije i udala. Bila je aktivni pristalica komunizma. Smatra se da je bila u vezi sa Lavom Trockim, koga su sovjetski agenti ubili u Meksiku 1940. godine. Posle smrti Trockog, Frida ga se odriče i postaje staljinista-antirevolucionar.

1415.- Jan Hus, češki verski i prosvetni reformator i rektor Karlovog univerziteta u Pragu, spaljen na lomači (Husinc, 1371 - Kostanc, 06. 07. 1415)

1533.- Umro Ludoviko Ariosto, italijanski književnik (Ređo Emilija, 08. 09. 1474 - Ferara, 06. 07. 1533)

1838.- Rođen Vatroslav Jagić, istoričar književnosti i književni kritičar (Varaždin, 06. 07. 1838 - Beč, 05. 08. 1923)

1859.- Rođen Verner fon Hajdenstam, švedski književnik, nobelovac (Olshamer, 06. 07. 1859 - Evralid, 20. 05. 1940)

1885.- Francuski biolog i hemičar Luj Paster prvi put uspešno primenio vakcinu protiv besnila na ljudskom biću, pacijentu Jozefu Majsteru

1893.- Umro Gi de Mopasan, francuski književnik (Turvil, 05. 08. 1850 - Otej, 06. 07. 1893)

1909.- Rođen Andrej Gromiko, sovjetski političar i diplomata, ministar inostranih poslova SSSR-a (Minsk, 06. 07. 1909 - Moskva, 02. 07. 1989)

1927.- Rođena Dženet Li, američka filmska glumica, dobitnica "Oskar"-a (Mersd, 06. 07. 1927 - Los Anđeles, 04. 10. 2004)

1937.- Poginuo Blagoje Parović, revolucionar, španski borac (Beograd, 25. 03. 1903 - Bruneta, 06. 07. 1937)

1937.- Rođen Vladimir Aškenazi, ruski pijanista i dirigent (Gorki, 06. 07. 1937)

1946.- Rođen Silvester Stalone, američki filmski glumac, režiser i scenarista, dobitnik "Oskar"-a (Njujork, 06. 07. 1946)

1962.- Umro Viljem Fokner, američki književnik, nobelovac (Nju Albani, 25. 09. 1897 - Oksford, 06. 07. 1962)

1971.- Umro Luis Armstrong, američki pevač i džez - trubač (Nju Orleans, 04. 07. 1900 - Njujork, 06. 07. 1971)

2000.- Umro Lazar Koliševski, političar i državnik, predsednik Predsedništva SFRJ, narodni heroj (Sveti Nikola, 12. 02. 1914 - Skoplje, 06. 07. 2000)

2004.- Umro Tomas Klestil, austrijski političar i državnik, predsednik Austrije (Beč, 04. 11. 1932 - Beč, 06. 07. 2004)

2005.- Umro Klod Simon, francuski književnik, nobelovac (Antananarivo/Tananariv, 10. 10. 1913 - Pariz, 06. 07. 2005)

2008.- Umrla Olga Bruči, operska pevačica, prvakinja Opere Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu (Prelog, 1923 - Poreč, 06. 07. 2008)