SVET I MI - VREMEPLOV -dogodilo se na današnji dan

[Bisernica]

7. jul





Rođenje pisca Miroslava Krleže i austrijskog kompozitora i direktora Bečke opere Gustava Malera obeležili današnji dan kroz istoriju. Nemački fizičar Georg Simon Om umro je 1854. godine.

Akademik, pisac Miroslav Krleža rođen je na današnji dan 1893. godine u Zagrebu. Jedna od najznačajnijih ličnosti u kulturno-književnim zbivanjima 20. veka na jugoslovenskom prostoru. Od 1950. bio je na čelu Jugoslovenskog leksikografskog zavoda i glavni i odgovorni urednik Enciklopedije Jugoslavije. Njegov obimni književni opus obuhvata poeziju, romane, pripovetke, drame, eseje ("Hrvatski bog Mars", "Povratak Filipa Latinovića", "Gospoda Glembajevi", "U agoniji"). Krleža je umro 1981. godine u Zagrebu.

Na današnji dan 1854. godine umro je nemački fizičar Georg Simon Om. Po njemu je dobila ime jedinica za merenje eletričnog otpora u međunarodnom sistemu mera (om).

Godine 1860. rođen je austrijski kompozitor i dirigent Gustav Maler autor devet čuvenih simfonija i ciklusa pesama. Bio je direktor Bečke opere (1897-1907) koja je pod njegovom upravom doživela zlatno doba. Umro je 1911. godine u Beču.

1752. - Rođen Žozef Mari Žakar, francuski pronalazač, izumeo mehanički tkački razboj (Lion, 07. 07. 1752 - Ulin, 07. 08. 1834)

1807. - Sklopljen Tilzitski mir između Francuske i Rusije

1816. - Umro Ričard Brinsli Batler Šeridan, engleski književnik i političar (Dablin, 30.10. 1751 - London, 07. 07. 1816)

1887. - Rođen Mark Šagal, francuski slikar

(Vitebsk, 07. 07. 1887 - Sen Pol d Vene, 29. 03. 1985)

1899. - Rođen Džordž Kjukor, američki filmski reditelj, dobitnik Oskara

(Njujork, 07. 07. 1899 - Los Anđeles, 24. 01. 1983)

1901.- Rođen Vitorio de Sika, italijanski filmski glumac i reditelj
(Napulj, 07. 07. 1901 - Pariz, 13. 11. 1974)

1911. - Rođen Đan Karlo Menoti, italijansko-američki kompozitor, libretista i osnivač festivala "Dva sveta" (Kadeljano, 07. 07. 1911- Monte Karlo, 01. 02. 2007)

1913. - Rođen Džo Vili Pajntop Perkins, američki bluz muzičar,najstariji dobitnik nagrade "Gremi" (Belzoni, 07. 07. 1913 - Ostin, 21. 03. 2011)

1913. - Rođen Milentije Popović, političar, revolucionar i državnik, ministar trgovine i finansija FNRJ, član Saveznog izvršnog veća i CK SKJ (Crna Trava, 07. 07. 1913 - Beograd, 08. 05. 1971)

1921. - Rođen Dragomir Felba, pozorišni, filmski i TV glumac
(Skoplje, 07. 07. 1921 - Beograd, 14. 07. 2006)

1922. - Rođen Dejan Medaković, dr istorijskih nauka, istoričar umetnosti, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, književnik, akademik, predsednik SANU (Zagreb, 07. 07. 1922 - Beograd, 01. 07. 2008)

1922. - Rođen Pjer Karden, italijanski dizajner i modni kreator (Venecija, 07. 07. 1922)

1930. - Umro Artur Konan Dojl, engleski književnik (Edinburg, 22. 05. 1859 - Krouborou, 07. 07. 1930)

1931. - Rođen Dejvid Edings, američki pisac epske fantastike
(Spokejn, 07. 07. 1931 - Karson Siti, 02. 06. 2009)

1932. - Rođen prof. dr Miroslav Karaulac, književnik, istoričar književnosti, prevodilac i dramaturg, urednik TV Beograd (Mrkonjić Grad, 07. 07. 1932 - Beograd,19. 03. 2011)

1939. - Rođen Đorđe Bobić, arhitekta, glavni arhitekta grada Beograda (Beograd, 07. 07. 1939)

1940. - Rođen Ringo Star (Ričard Starkni), britanski pevač i bubnjar, član grupe"The Beatles" (Liverpul, 07. 07. 1940)

1941. - Počeo oružani ustanak u Srbiji u Drugom svetskom ratu

1944. - Rođen Vojislav Opsenica, kamerman TV Beograd, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu (07. 07. 1944 - Beograd, 29. 11. 2008)

1958. - Inženjer Zoran Manojlović izradio prvu TV kameru u Srbiji i njome načinio prve TV zapise

1980. - Rođena Mišel Kvan, američka klizačica, petostruka svetska prvakinja u umetničkom klizanju (Torens, 07. 07. 1980)

1991. - Potpisana Brionska deklaracija o mirnom rešenju jugoslovenske krize

1994. - Umro Stevan Pešić, književnik
(Kovilj, 1939 - Sremska Kamenica, 07. 07. 1994)

1995. - U Beogradu je otvorena prva podzemna železnička stanica - "Vukov spomenik"

2001. - Umrla Vesna Jurišević, muzički urednik Radio Beograda
(Beograd, 18. 06. 1959 - Beograd, 07. 07. 2001)

2005. - Teroristički napad u Londonu, poginulo 56 ljudi

2006. - Umro Sid Baret (Rodžer Kit), britanski muzičar, jedan od osnivača grupe "Pink Floyd" (Kembridž, 06. 01. 1946 - Kembridž, 07. 07. 2006)

2006. - Umro Mario Rijavec, slovenački kompozitor i dirigent
(Zagreb, 17. 05. 1921 - Ljubljana, 07. 07. 2006)

2008. - Umro Brus Koner, američki avangardni umetnik i filmski autor
(Mek Ferson, 18. 11. 1933 - San Francisko, 07. 07. 2008)

2010. - Umro Šandor Pal, političar, prevodilac, lektor, književnik i predavač (Bačko Petrovo Selo, 15. 02. 1954 - Novi Sad, 07. 07. 2010)

[Bisernica]

8. jul





Američki pisac i revolucionar Tomas Pejn umro na današnji dan 1809. godine. Filmski reditelj i scenarista Petar Lalović rođen 8. jula 1932. godine.

Pisac i revolucionar Tomas Pejn umro je na današnji dan 1809. godine. Rođen u Britaniji, a odrastao u porodici kvekera. U Ameriku je otišao 1774. i u Ratu za nezavisnost Sjedinjenih Američkih Država borio se na strani kolonista. Vratio se u Englesku 1789. ali pošto je optužen za izdaju pobegao je u Francusku, gde je bio pristalica republikanizma. Za vreme jakobinske diktature jedva je izbegao giljotinu. Pejnov radikalizam spojio je privrženost političkoj slobodi sa snažnom verom u suverenitet naroda što je inspirisalo i liberalni republikanizam i socijalistički egalitarizam. Njegova najznačajnija dela su: "Zdrav razum", "Prava čoveka" i "Doba razuma".

Filmski reditelj i scenarista Petar Lalović rođen je 8. jula 1932. godine. Dokumentarista, svestrani filmski umetnik, Petar Lalović je za četiri decenije rada snimio preko 50 dokumentarnih i kratkometražnih filmova, TV serija i igranih filmova sa temama iz prirode. Iz bogatog opusa dokumentarnog stvaralaštva, izdvajaju se "Poslednja oaza" i "Svet koji nestaje", filmovi o kojima su izdate i fotomonografije. Lalovićeva najpoznatija TV serija je "Briga za potomstvo", a njegov prvi igrani film "Ptice koje ne polete". Nemoguće je nabrojati mnoštvo nagrada sa domaćih festivala, pre svega Festivala dokumentarnog i kratkometražnog filma u Beogradu. Nagradu Saveta jugoslovenskog filma za životno delo dobio je 1986. godine. Autor čiji su filmovi obišli zemaljsku kuglu i pobrali najviša međunarodna priznanja. U svetu je izuzetno poznat i cenjen. Napravio je putopisni filmski materijal sa Kube i autentične snimke Če Gevare, projekte o prirodi Amazonije, Indonezije... Lalovićevi filmovi su vredna svedočanstva iz oblasti ekologije, biologije, medicine, antropologije, humanosti... Svedočenjem o prirodi, koja je ugrožena i nestaje, njegovo delo predstavlja i svojevrsnu opomenu. Film o posledicama NATO agresije na SRJ "Rekvijem za prirodu", uradio je bez honorara, izjavivši da je to njegov dug prirodi.

1822.- Umro Persi Biš Šeli, engleski književnik (Fild Plejs, 04. 08. 1792 - Vijaređo, 08. 07. 1822)

1836.- Rođen Džozef Čemberlen, britanski državnik (London, 08. 07. 1836 - Birmingem, 02. 07. 1914)

1838.- Rođen Ferdinand Cepelin, nemački konstruktor aviona (Konstans, 08. 07. 1838 - Šarlotenburg, 08. 03. 1817)

1839.- Rođen Džon D. Rokfeler, američki industrijalac (Ričford, 08. 07. 1839 - Kejzments, 23. 05. 1937)

1885.- Rođen Ernst Bloh, nemački filozof (Ludvigshafen, 08. 07. 1885 - Tibingen, 04. 08. 1977)

1936.- Rođena Gabi Novak, pevačica (Berlin, 08. 07. 1936)

1941.- Rođen Momčilo Baljak, novinar i urednik Radio Beograda, političar, jedan od osnivača DADOV-a (Beograd, 08. 07. 1941- Beograd, 28. 02. 1999)

1942.- Umro Luj Feliks Fransoa Franše d Epere, francuski maršal, počasni vojvoda srpske vojske (Oran, 25. 05. 1856 - Albi, 08. 07. 1942)

1951.- Rođena Anđelika Hjuston, američka filmska glumica (Santa Monika, 08. 07. 1951)

1955.- Rođena Vladislava - Vladica Milosavljević, pozorišna, filmska i TV glumica (Beograd, 08. 07. 1955)

1967.- Umrla Vivijen Li, engleska filmska glumica (Dardželing, 05. 09. 1913 - London, 08. 07. 1967)

1994.- Umro Kim Il Sung, korejski državnik, predsednik Severne Koreje (Mangionde, 15. 04. 1912 - Pjongjang, 08. 07. 1994)

1996.- Umro Mitar Pešikan, lingvista, akademik (Trešnjevo, 08. 11. 1927 - Beograd, 08. 07. 1996)

1998.- Umro Dušan Vukotić, reditelj, scenarista, animator i filmski pedagog, dobitnik "Oskar"-a (Bileća, 07. 02. 1927 - Zagreb, 08. 07. 1998)

2000.- Umro Nikola Hercigonja, kompozitor i muzikolog (Vinkovci, 19. 02. 1911 - Beograd, 08. 07. 2000)

2000.- Umro Konstantin Vinaver, pijanista, muzikolog, direktor Opere i Baleta Narodnog pozorišta u Beogradu (Kustrih, 21. 05. 1930 - Beograd, 08. 07. 2000)

2007.- Umrla Gordana Jevtović Minov, operska pevačica-sopran, prvakinja Beogradske opere, profesor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu (Beograd, 09. 06. 1947 - Beograd, 08. 07. 2007)

2010. - Umro Bogomil Karlavaris, slikar, profesor Akademije umetnosti u Novom Sadu, akademik (Perlez, 18. 09. 1924 - Novi Sad, 08. 07. 2010)

[Bisernica]

9. jul





Kamen-temeljac Karlovog mosta u Pragu položen položen na današnji dan 1357. godine. Pobedom srpske vojske nad bugarskim trupama 9. jula 1913. završena Bregalnička bitka. Muzej Matice srpske u Novom Sadu otvoren 1933. godine.

Kamen-temeljac Karlovog mosta u Pragu položen je na današnji dan 1357. godine. Karlov most predstavlja najstariji očuvani praški most, koji je podigao kralj Karlo Četvrti. Vekovima je most bio najvažnija komunikacija koja je povezivala praške gradove na obe obale Vltave. Po redu je četvrti kameni most u Češkoj. Karlov most je izgrađen na mestu prethodnog, Juditinog mosta koji je srušen 1342. Izgradnja novog mosta, započeta 1357, završena je 1402. godine. Do izgradnje mosta Franje, 1841. godine, bio je jedini most preko Vltave. Zvanično je nazvan Karlov most 1870. godine, a do tada se nazivao Praški most ili Kameni most. Most je dug 516 metara i blizu 10 metara širok. Obezbeđen sa tri tornja, od kojih su dva na Maloj Strani, a treći u Starom Gradu. Ukrašen je sa 30 statua podignutih oko 1700. godine od kojih je većina u baroknom stilu.

Pobedom srpske vojske nad bugarskim trupama 9. jula 1913. godine okončana je Bregalnička bitka. Ta pobeda bila je odlučujuća za pobedu Srbije u Drugom balkanskom ratu protiv Bugarske. Kraljevina Srbija je, tom pobedom, oslobodila i pripojila tadašnju Južnu Srbiju (veći deo današnje Makedonija) kao i Staru Srbiju, odnosno Kosovo i Metohiju.

1810.- Napoleon priključio Holandiju Francuskoj

1845.- Rođen Džordž Hauard Darvin, matematičar i astronom, sin Čarlsa Darvina (Daun, 09. 07. 1845 - Kembridž, 07. 12. 1912)

1890.- Rođen Danilo Ilić, publicista i učitelj, učesnik Sarajevskog atentata (Sarajevo, 09. 07. 1890 - Sarajevo, 03. 02. 1915)

1897.- Rođen Žan Kasu, francuski književnik i istoričar umetnosti, predsednik Društva prijateljstva Francuska - Jugoslavija, član SANU (Bilbao, 09. 07. 1897 - Pariz, 15. 01. 1986)

1922.- Rođen Dragutin Dobričanin, pozorišni, filmski i TV glumac (Prokuplje, 09. 07. 1922 - Beograd, 28. 11. 1988)

1925.- Rođen Borivoje Stanković, košarkaš, trener i sportski radnik, predsednik Svetske košarkaške federacije (Bihać, 09. 07. 1925)

1933.- Otvoren Muzej Matice srpske u Novom Sadu

1939.- Rođen Slobodan Stanišić, književnik i novinar (Velika Graduša, 09. 07. 1939)

1941.- Streljan Božidar Adžija, publicista i revolucionar, narodni heroj (Drniš, 24. 12. 1890 - Zagreb, 09. 07. 1941)

1941.- Streljan Otokar Keršovani, publicista, narodni heroj (Trst, 23. 02. 1902 - Zagreb, 09. 07. 1941)

1956.- Rođen Tom Henks, američki filmski glumac, dobitnik "Oskar"-a (Konkord, 09. 07. 1956)

1957.- Rođen Nebojša Krstić, muzičar, član grupe "Idoli", lekar (Beograd, 09. 07. 1957)

1960.- Lider SSSR-a Nikita Hruščov upozorio SAD da ne intervenišu protiv Kube, pošto će, u tom slučaju, sovjetske snage podržati suverenost te karipske zemlje

1988.- Nekoliko desetina hiljada Novosađana, na mitingu na kome je učestvovalo i oko hiljadu Srba sa Kosova i Metohije, protestovalo protiv autonomaške politikom rukovodstva Vojvodine i zahtevalo jedinstvenu Srbiju

1998.- Umro Dušan Vukotić, filmski režiser, začetnik našeg crtanog filma, dobitnik "Oskar"-a (Bileća, 07. 02. 1927 - Bileća, 09. 07. 1998)

2006.- Umro Zoran Jovanović Zrpa, novinar i voditelj programa Beograd 202 (Beograd, 24. 04. 1948 - Beograd, 09. 07. 2006)

2007.- Umro Dragoljub Ješa Ivkov, filmski scenograf, reditelj i scenarista (Beograd, 01. 04. 1931 - Beograd, 09. 07. 2007)

[Bisernica]

10. jul





Slavni srpski naučnik Nikola Tesla rođen na današnji dan 1856. godine. Italijanski slikar Đorđo de Kiriko rođen 10. jula 1888. Američki satelit "Telstar", koji je omogućio prenos TV programa preko Atlantika, lansiran 1962. godine.

Slavni srpski naučnik i pronalazač Nikola Tesla, jedan od najvećih umova u istoriji čovečanstva, rođen je u ličkom selu Smiljanu, kod Gospića, na današnji dan 1856. godine. Njegovi izumi postavili su temelj naučno-tehničkog razvoja u 20. veku. Rođen je kao sin sveštenika Srpske pravoslavne crkve. Studirao je elektrotehniku, ali je nikada nije završio. Nasuprot svim velikim autoritetima njegovog vremena instistirao je na korišćenju naizmenične struje namesto jednosmerne. Pronašao je obrtno magnetno polje, indukcioni motor, generator i transformator, fenomen elektromagnetne rezonance i patentirao je niz izuma na kojima se zasniva savremena elektronika i elektrotehnika uopšte. Bez njegovih izuma savremena civilizacija imala bi potpuno drugačiji izgled. Pionir je i radio tehnike, bežične telegrafije, radara. Patentirao je oko 700 pronalazaka. Nakon što je prekinuo studije u Gracu, izvesno vreme proveo je u Budimpešti i Parizu, zatim odlazi u SAD, gde ostaje do kraja života. Povodom stogodišnjice njegovog rođenja, 1956. jedinica za merenje visokog napona dobila je Teslino ime, kojim je nazvana i jedinica jačine magnetnog polja.

Italijanski slikar Đorđo de Kiriko rođen je 10. jula 1888. godine. De Kiriko je slikarstvo učio u Grčkoj i na Akademiji likovnih umetnosti u Minhenu. Odlazi u Pariz 1911. godine, gde počinje da izlaže, a 1918. ima prvu izložbu u Rimu. Jedno vreme boravi u SAD, da bi se ponovo vratio u Italiju. Kuća u kojoj je živeo i radio u Rimu danas je spomen - muzej, otvoren na 20-godišnjicu slikareve smrti. De Kiriko je začetnik metafizičkog slikarstva - pionir nadrealizma. U svojim delima spajio je svet imaginacije sa konstruktivnim oblicima realnog sveta, posebno naglašavajući plastične vrednosti objekta. Nekim radovima približava se kubizmu, a ima i slika - kompozicija sa elementima grčke klasične arhitekture. Najpoznatije njegove slike su: "Veliki metafizičar", "Hektor i Andromaha", "Konji u klasičnom pejzažu". Radio je i pozorišne scenografije, bavio se književnošću i likovnom kritikom. Napisao je i autobiografsko delo "Uspomene iz mog života".

138. - Umro Hadrijan, rimski imperator (Italika, 24. 01. 76 - Baia, 10. 07. 138)

1509. - Rođen Žan Kalvin, francuski verski reformator (Nojon, 10. 07. 1509 - Ženeva, 27. 05. 1564)

1830. - Rođen Kamij Pisaro, francuski slikar (Sen Tomas, 10. 07. 1830 - Pariz, 13. 11. 1903)

1842. - Rođen Gligorije Giga Geršić, pravnik, političar i publicista, profesor Velike škole u Beogradu, državni savetnik i ministar pravde Srbije, akademik (Bela Crkva, 10. 07. 1842 - Beograd, 21. 03. 1918)

1851. - Umro Luj Dager, francuski hemičar, pionir fotografije (Kormej, 18. 11. 1787 - Bri na Marni, 10. 07. 1851)

1853. - Rođen Petar Dobrinović, pozorišni glumac i reditelj (Beograd, 10. 07. 1853 - Novi Sad, 22. 12. 1923)

1871. - Rođen Marsel Prust, francuski književnik (Pariz, 10. 07. 1871 - Pariz, 18. 11. 1922)

1895. - Rođen Karl Orf, nemački kompozitor i muzički pedagog (Minhen, 10. 07. 1895 - Minhen, 29. 03. 1982)

1908. - Rođena Olga Skovran, koreograf, pedagog, osnivač i direktor ansambla "Kolo" (Pančevo, 10. 07. 1908 - Beograd, 09. 02. 1995)

1926. - Rođen Pavle Paja Vuisić, filmski i TV glumac (Beograd, 10. 07. 1926 - Beograd, 01. 10. 1988)

1941. - Počela Smolenska bitka u Drugom svetskom ratu

1943. - Rođen Artur Eš, američki teniser, prvi crnac - svetski šampion (Ričmond, 10. 07. 1943 - Njujork, 06. 02. 1993)

1943. - Saveznički desant na Siciliju u Drugom svetskom ratu

1962. - Lansiran američki satelit "Telstar" koji je omogućio prenos TV programa preko Atlantika

1973. - Bahamska ostrva, posle 190 godina britanske vladavine, stekla nezavisnost u okviru Britanskog komonvelta

1995. - Umro Gojko Nikoliš, general - pukovnik, lekar, književnik i diplomata, akademik (Sjeničak, 11. 08. 1911 - Pariz, 10. 07. 1995)

2001. - Umrla Anđelija Milić, pevačica narodne muzike (Beograd, 03. 04. 1921 - Beograd, 10. 07. 2001)

2009. - Umro Edvard Dauns, britanski dirigent Filharmonijskog orkestra Bi-Bi-Sija (Birmingem, 17. 06. 1924 - Cirih, 10. 07. 2009)

2010. - Umro Božidar Orešković, hrvatski glumac (Zagreb, 21. 08. 1942 - Velika Gorica, 10. 07. 2010)

2010. - Umro Stanko Terzić, muzički urednik RTB, direktor i glavni urednik PGP RTB (Ivangrad, 09. 09. 1934 - Beograd, 10. 07. 2010)

[Bisernica]

11. jul





Kralj Petar Prvi Karađorđević rođen na današnji dan 1844. godine. Prvo zvanično prvenstvo Jugoslavije u vaterpolu održano 1921. Književnik i akademik Meša Selimović umro 11. jula 1982. godine.

Kralj Petar Prvi Karađorđević (poznat i kao Kralj Petar Oslobodilac), kralj Srbije od 1903. do 1918. i potom Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca do smrti 1921, rođen je na današnji dan 1844. godine. Njegova vladavina obeležena je razvojem parlamentarne demokratije, ubrzanim privrednim i kulturnim napretkom i slobodom štampe. Tokom njegove uprave ojačane su političke i kulturne veze sa južnoslovenskim narodima i pod njegovim žezlom Srbija je postala neka vrsta Pijemonta, ideal ustavnog uređenja i žarište slobode i napretka. Ipak, njegova vladavina obeležena je i samovoljom grupe oficira zaverenika iz 1903. pripadnika "Crne ruke". Posle zbacivanja sa prestola 1858. njegovog oca kneza Aleksandra Karađorđevića, živeo je u inostranstvu i završio je Vojnu akademiju u Sen Siru i višu Vojnu akademiju u Mecu. Učestovao je kao dobrovoljac u Legiji stranaca u Francusko-pruskom ratu 1870. i 1871, kad je zbog ispoljene hrabrosti odlikovan Ordenom Legije časti, postavši jedini evropski vladalac koji je to odličje zaslužio na bojnom polju. Pod imenom Petar Mrkonjić u Bosansko-hercegovačkom ustanku protiv Turaka komandovao je 1875. i 1876. jednim ustaničkim odredom. Posle ubistva kralja Aleksandra Obrenovića, Skupština Srbije ga je 15. juna 1903. izabrala za kralja. U narodu je zbog retkog poštenja i skromnosti nazivan "Čika Pera". U Balkanskim ratovima je kao vrhovni komandant predvodio do pobede srpsku vojsku, a s vlasti se povukao 1914. u korist sina Aleksandra koji je u njegovo ime vladao kao regent. U Prvom svetskom ratu 1915. prošao je zajedno sa srpskom vojskom preko planinskih bespuća do jadranske i jonske obale. Preveo je na srpski spis "O slobodi" engleskog filozofa Džona Stjuarta Mila.

Književnik i akademik Mehmed-Meša Selimović umro je 11. jula 1982. godine. Selimović je završio Filozofski fakultet u Beogradu. Radio je kao profesor u Tuzli, bio docent Filozofskog fakulteta u Sarajevu, umetnički direktor "Bosna filma", direktor Drame Narodnog pozorišta u Sarajevu i glavni urednik "Svjetlosti". Književnost Meše Selimovića obeležena je psihološkom i moralnom karakterizacijom njegovih junaka, opisom ljudskih slabosti i vrlina, sukoba dobra i zla, istine i laži. Iako vezano za određeno istorijsko vreme, delo Meše Selimovića ostaje vanvremensko, univerzalno. Poznate su njegove zbirke pripovedaka Prva četa i Tuđa zemlja, romani: Tišine, Magla i mjesečina, Derviš i smrt, Tvrđava, Ostrvo i nedovršeni roman Krug. Roman Derviš i smrt je imao preko 30 izdanja i preveden je na mnoge strane jezike. Za svoj rad Selimović je primio mnoga priznanja: "NIN-ovu", "Njegoševu", "Goranovu" nagradu... Njemu u spomen, ustanovljena je 1988. godine književna nagrada, koja se dodeljuje za najbolje literarno ostvarenje u protekloj godini.

1732.- Rođen Žozef Žerom de Laland, francuski astronom (Burg, 11.7.1732 - Pariz, 4.4.1807)

1807.- Prvi parobrod na svetu "Klermon" zaplovio rekom Hadson

1857.- U pariskim knjižarama se pojavila knjiga "Cveće zla" Šarla Bodlera

1890.- Umro Novak Radonić, slikar (Mol, 31.3.1826 - Sremska Kamenica, 11.7.1890)

1915.- Rođen Jul Briner (Taiđe Kan), američki filmski glumac (Sahalin, 11.7.1915 - Njujork, 10.10.1985)

1921.- Održano prvo zvanično prvenstvo Jugoslavije u vaterpolu

1934.- Rođen Đorđo Armani, italijanski modni kreator (Pjaćenca, 11.7.1934)

1937.- Umro Džordž Geršvin, američki pijanista i kompozitor (Njujork, 26.9.1898 - Holivud, 11.7.1937)

1941.- Nemačka izdala uredbu o kaznama za sabotaže u Srbiji

1960.- Predsednik vlade provincije Katanga Moiz Čombe, marioneta belgijskih i zapadnih kompanija u Kongu, proglasio nezavisnost te, rudnim bogatstvima bogate, kongoanske provincije

1974.- Umro Per Fabijan Lagerkvist, švedski književnik, nobelovac (Vekaj, 23.5.1891 - Stokholm, 11.7.1974)

1989.- Umro Lorens Olivije, engleski pozorišni i filmski glumac i reditelj (Dorking, 27.5.1907 - London, 11.7.1989)

1995.- Masakr Bošnjaka u Srebrenici

2002.- Umro Branislav Jovanović, arhitekta, ilustrator, urednik Politike, filmski animator i scenograf (Beograd, 5.9.1933 - Beograd, 11.7.2002)

2003.- Umro Miomir Grujić Fleka, slikar, jedan od osnivača kluba "Akademija" (Bogatić, 1954 - Beograd, 11.7.2003)

2008.- Umro Majkl Debejki, američki kardiovaskularni hirurg, inovator u svetskoj kardiohirurgiji, prvi izveo operaciju ugradnje baj-pasa (Lejk Čarls, 7.9.1908 - Hjuston, 11.7.2008)

2009.- Umro Arturo Gati, kanadski bokser, prvak sveta u superpero kategoriji (Kalabrija, 15.4.1972 - Porto de Galinjas, 11.7.2009)

[Bisernica]

12. jul





Rođenje rimskog vojskovođe, pisca i državnika Gaja Julija Cezara i italijanskog slikara i vajara Amadea Modiljanija, obeležili današnji dan kroz istoriju.

Na današnji dan 100. godina p. n. e. rođen je rimski vojskovođa, pisac i državnik Gaj Julije Cezar, jedna od najmarkantnijih ličnosti antičke istorije. Republikanski zaverenici ubili su ga 44. godine p.n.e. na dan martovskih ida, ali time nisu uspeli da spasu republiku što je bio njihov cilj. U početku karijere bio je pristalica stranke populista, rimskih republikanskih demokrata, uz čiju je pomoć 68. počeo da se penje lestvicama moći, postavši kvestor, zatim edil, pretor i prokonzul u Španiji. Ambiciozan i bezobziran, okrenuo je leđa populistima i 60. sklopio je Prvi trijumvirat o podeli vlasti s Gnejem Pompejem i Markom Licinijem Krasom. Vojnički se proslavio osvajanjem Galije (današnja Francuska i Belgija). Posle Krasove smrti ušao je vojskom na teritoriju Rima - za prelazak granične rečice Rubikon vezuje se znamenita njegova izjava: "Kocka je bačena" (na teritoriji samog Rima nisu smele da se nalaze naoružane trupe, drugim rečima prelazak te reke značio je građanski rat). Potukao je Pompejeve snage 48. u bici kod Farsale u Tesaliji. Pripojio je Egipat, iz kog je doveo grčkog astronoma Sosigena koji mu je pomogao da reformiše računanje vremena i sačini Julijanski kalendar. Dosta je pisao i bio je dobar stilista, ali su izgubljene njegove pesme i gramatički spis "O analogiji". Ostala dela: "Komentari o građanskom ratu", "Komentari o galskom ratu".

Godine 1884. rođen je Amadeo Modiljani, italijanski slikar i vajar. Modiljani je studirao u Livornu i Firenci, a zatim odlazi u Pariz, gde se uklapa u savremene likovne tokove toga doba. U prvoj fazi svog stvaralaštva bio je pod uticajem Pikasa, kubizma i crnačke plastike. Ovi elementi stapaju se u njegovom delu u prečišćen, senzibilan i osoben izraz. Radeći portrete i ženske aktove, Modiljani je stilizovao likove u duguljaste forme, a u koloritu je primenjivao tonove toplih, pretežno crvenkasto - smeđih boja. Njegovi portreti i aktovi nisu samo znalačka likovna dostignuća, već zrače ljudskom notom i životnim vibracijama. Uz crteže, Modiljani je radio i plastiku, pokazujući izuzetnu sklonost ka suptilnoj i produhovljenoj formi

1536. - Umro Erazmo Roterdamski, holandski humanista, književnik i filozof (Roterdam, 28. 10. 1467 - Bazel, 12. 07. 1536)

1851. - Umro Luj Žak Mand Dager, francuski slikar, pionir fotografije (Kormej, 18. 11. 1787 - Pti Bri, 12. 07. 1851)

1904. - Rođen Pablo Neruda, čileanski književnik, nobelovac (Paralna, 12. 07. 1904 - Santjago, 23. 09. 1973)

1936. - Osnovan Zoološki vrt u Beogradu

1937. - Rođen Bil Kozbi, američki glumac - komičar (Filadelfija, 12. 07. 1937)

1938. - Rođen Mihailo Isailović, pozorišni glumac i reditelj (Kalafat, 15. 10. 1870 - Beograd, 12. 07. 1938)

1948. - Rođen Dušan Kovačević, književnik, scenarista i režiser (Mrđenovac, 12. 07. 1948)

1962. - Osnovana britanska rok - grupa " Roling Stons"

1964. - Umro Moris Torez, francuski političar (Nojel-Godo, 28. 04. 1900 - Jalta,12. 07. 1964)

1984. - Umro Marko Ristić, književnik i diplomata (Beograd, 20. 06. 1902 - Beograd, 12. 07. 1984)

2000. - Umro Tomislav Karađorđević, princ (Beograd, 19. 01. 1928 - Oplenac, 12. 07. 2000)

2001. - Umro Vladimir Dapčević, pukovnik, revolucionar i španski borac (Ljubotinj,14. 06. 1917 - Brisel, 12. 07. 2001)

2002. - Umrla Edita Vajs, profesor Fakulteta političkih nauka u Beogradu, naučni savetnik Instituta za međunarodnu politiku i privredu

2003. - Umro Beni Karter, američki džez - saksofonista i kompozitor

2003. - Otvoren Muzej šljivovice u Ribnici kod Mionice

2004. - Umro Zoran Božinović, gitarista i pevač
(Beograd, 05. 10. 1952 - Beograd, 12. 07. 2004)

2007. - Puštena u rad Teslina fontana u Beogradu

2008. - Umrla Ljiljana Stojimirović, odbojkašica Crvene zvezde, reprezentativka
(Kruševica, 07. 11. 1955 - Novi Zeland, 12. 07. 2008)

[Bisernica]

13. jul





Kneževine Srbija i Crna Gora međunarodno priznate kao nezavisne države 13. jula 1878. godine na Berlinskom kongresu. Na današnji dan 1930. u Urugvaju počelo je Prvo svetsko prvenstvo u fudbalu. Humanitarni koncert "Lajv eid", za pomoć gladnima Afrike, održan 1985. godine.

Odlukama Berlinskog kongresa Kneževine Srbija i Crna Gora međunarodno priznate kao nezavisne države 13. jula 1878. godine. Tim odlukama Srbiji su priključeni Niški, Pirotski, Toplički i Vranjski okrug. Austrougarskoj je dato pravo da okupira Bosnu i Hercegovinu i da stacionira svoj garnizon u Raškoj oblasti (Novopazarski sandžak). Velikoj Britaniji je dato pravo da okupira Kipar. Rumunija je, takođe, dobila nezavisnost. Bugarska je formirana kao kneževina pod suverenitetom turskog sultana, dok je Istočna Rumelija ostala u sastavu Turske u autonomnom statusu. Rusija je dobila proširenja na Kavkazu. Godinu dana kasnije, u Srbiji 13. jul 1879. godine prvi put obeležen kao Dan nezavisnosti.

Na današnji dan 1930. godine, u glavnom gradu Urugvaja Montevideu počelo je Prvo svetsko prvenstvo u fudbalu. Reprezentacija Kraljevine Jugoslavije bila je sastavljena samo od beogradskih igrača, pošto su klubovi iz Zagreba, Sarajeva i Subotice bojkotovali nacionalni tim. Jugoslovnski tim je osvojio treće mesto. Prvak sveta bila je reprezentacija domaćina, a srebro je osvojila reprezentacija Argentine.

1793. - Ubijen Žan Pol Mara, lekar, fizičar i revolucionar (Boudri, 24.5.1743 - Pariz, 13.7.1793)

1817. - Umrla Madam de Stal, francuska književnica (Pariz, 22.4.1766 - Pariz, 13.7.1817)

1837. - Kraljica Viktorija I se kao prvi britanski monarh preselila u Bakingemsku palatu u Londonu

1839. - U Beogradu prvi put održani izbori za Opštinu Grada Beograda

1859. - Umro Toma Vučić Perišić, srpski političar (Barič, 1790 - Beograd, 13.7.1859)

1942. - Rođen Harison Ford, američki filmski glumac (Čikago, 13.7.1942)

1953. - Rođen Oliver Mandić, muzičar (Užice, 13.7.1953)

1954. - Umrla Frida Kalo Kalderon, meksička slikarka (Kojoakan, 6.7.1907 - Kojoakan, 13.7.1954)

1965. - Prvi put zaplovio naš najstariji trajekt "Sveti Stefan", prestao da saobraća 1997. godine

1985. - Održan humanitarni koncert "Lajv eid" (Live Aid) za pomoć gladnima u Africi, u organizaciji britanskog muzičara Boba Geldofa

2003. - Umro Kompaj Segundo (Fransisko Repilado), kubanski pevač, kompozitor i gitarista (Santjago de Kuba, 18.8.1907 - Havana, 13.7.2003)

2004. - Umro Božidar Pavićević Longa, pozorišni, filmski i TV glumac (Sarajevo, 9.1.1932 - Beograd, 13.7.2004)

2005. - Umro Zdravko Vuković, generalni direktor Radio televizije Beograd, ministar prosvete Srbije i direktor Zavoda za udžbenike i nastavna sredstva (Vajska, 11.1.1924 - Beograd, 13.7.2005)

2006. - Umro Bora Roković, džez muzičar, pijanista, kompozitor, dirigent i aranžer (Veliki Bečkerek, 19.7.1925 - Keln, 13.7.2006)

2008. - Osnovana Unija za Mediteran

2008. - Umro Bronislav Geremek, poljski istoričar, političar i diplomata, ministar inostranih poslova Poljske (Varšava, 6.3.1932 - Novi Tomišl, 13.7.2008)

2009. - Umro Darko Glavan, hrvatski istoričar umetnosti i rok kritičar, kustos Muzeja "Mimara" (Rijeka, 29.6.1951 - Varaždin, 13.7.2009)

[Bisernica]

14. jul





Na današnji dan rođeni književnik i nobelovac Isak Baševis Singer i pozorišni, filmski i TV reditelj Ingmar Bergman, dobitnik Oskara.


Književnik i nobelovac Isak Baševis Singer rođen je 1904. godine na današnji dan. Singer je dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1978, čija su dela inspirisana tradicijom i folklorom Jevreja u Istočnoj Evropi, preciznije Galiciji. Ova oblast je istorijski pripadala Poljskoj, sa čestim menama kroz istoriju. Danas je podeljena između Poljske i Ukrajine. Jevrejska zajednica u toj oblasti imala je brojne specifičnosti - i one su najčešća tema njegovih dela. Preselio se u SAD 1935. Dela: romani Satana u Goraju, Moskatovi, Mađioničar iz Lublina, Rob, Imanje, Posed, Neprijatelji: ljubavna priča, Šoša, zbirke priča Gimpel luda, Spinoza iz Pijačne ulice, Kratki petak, Seansa i druge priče, Strasti, Stara ljubav, memoarske knjige U sudnici mog oca, Dečak u traganju za Bogom, Mladić u traganju za ljubavlju, Izgubljen u Americi.

Na današnji dan 1918. godine rođen je Ingmar Bergman, švedski pozorišni, filmski, radio i TV reditelj, dobitnik Oskara. Bergman je posle studija na Univerzitetu u Stokholmu bio pomoćnik direktora Kraljevske opere u Stokholmu, a zatim direktor nekoliko pozorišta. Režirao je u Malmeu, Stokholmu, Geteborgu, Londonu, Kopenhagenu, Oslu. U svojoj dugoj stvaralačkoj karijeri ostvario je preko 50 dugometražnih igranih filmova, među kojima i nekoliko remek-dela sedme umetnosti: Osmesi letnje noći, Sedmi pečat, Divlje jagode, Devičanski izvor, Strast, Dodir, Čarobna frula, Zmijsko jaje, Fani i Aleksandar... U njima Bergman uspeva da spoji filozofska meditiranja o smislu egzistencije uopšte, sa do savršenstva iznijansiranim briljantnim filmskim jezikom. Za svoj umetnički rad nagrađen je sa tri Oskara.

1789 - Počela Francuska buržoaska revolucija - pad Bastilje

1808 - Usponom na Mon Blan Francuskinja Mari Paradi postala prva žena koja je osvojila najviši evropski vrh

1857 - Rođen Henrik Pontopidan, danski književnik, nobelovac
(Fredericija, 14.7.1857 - Kopenhagen, 21.8.1943)

1865 - Osvojen alpski vrh Materhorn

1887 - Umro Alfred Krup, nemački industrijalac
(Esen, 26.4.1812 - Esen, 14.7.1887)

1889 - Osnovana Druga internacionala

1902 - Osnovana "Prosvjeta", srpsko kulturno - prosvetno društvo u Sarajevu

1913 - Rođen Džerald Ford, političar i državnik, predsednik SAD
(Omaha, 14.7.1913 - Ranč Miraž, 26.12.2006)

1920 - Rođen Radenko Mišević, slikar, profesor i dekan Fakulteta likovnih umetnosti u Beogradu
(Rogatica, 14.7.1920 - Beograd, 15.2.1995)

1923 - Rođen Božidar Prodanović, slikar,profesor Fakulteta likovnih umetnosti u Beogradu
(Pranjani, 14.7.1923 - Beograd, 24.1.2006)

1927 - Rođen Petar Otoranov, fotoreporter
(Kikinda, 14.7.1927 - Beograd, 15.1.1997)

1930 - Rođen Dragoljub Mićunović, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, političar i državnik, predsednik Skupštine SRJ, predsednik Skupštine Srbije i Crne Gore, predsednik Političkog saveta Demokratske stranke
(Skoplje, 14.7.1930)

1945 - Rođen Pavle Milić, rukovodilac PJ Programske službe TV Beograd
(Beograd, 14.7.1945 - Beograd, 16.5.2007)

1954 - Umro Hasinto Benavente, španski književnik, nobelovac
(Madrid, 12.8.1866 - Madrid, 14.7.1954)

1957 - Rođena Ljiljana Tica, manekenka i glumica
(Zemun, 14.7.1957)

1965 - Umro Pavle Beljanski, diplomata i kolekcionar
(Veliko Gradište, 19.6.1892 - Beograd, 14.7.1965)

2004 - Umro prof. dr Gavro Perazić, general, profesor Pravnog fakulteta u Podgorici, akademik
(Godinje, 27.2.1923 - Beograd, 14.7.2004)

2006 - Umro Dragomir Felba, filmski, pozorišni i TV glumac
(Skoplje, 7.7.1921 - Beograd, 14.7.2006)

2008 - Umro Svetislav Pavlović,filmski reditelj, osnivač beogradske škole dokumentarnog filma
(Rogljevo, 1926 - Beograd, 14.7.2008)

2009 - Umro Dagmar Stojanović Videnović, akademski slikar - scenograf
(Brno, 21.4.1943 - Beograd, 14.7.2009)

2010 - Umro Ivan Jagodić, pozorišni, filmski i televizijski glumac
(Zrenjanin, 7.5.1936 - Beograd, 14.7.2010)

[Bisernica]

15. jul





Na današnji dan rođen holandski slikar Rembrant van Rajn. Preminuo Anton Pavlovič Čehov, ruski književnik. Prvi put upotrebljene sovjetske "kaćuše".



Godine 1606. na današnji dan rođen je Rembrant van Rajn u Lajdenu. Bio je najveći i najpoznatiji holandski slikar i jedan od najuticajnijih umetnika u tradiciji umetnosti zapadne Evrope 17. veka. Ovo doba je poznato kao Zlatno doba Holandije. Psihološka dubina njegovih portreta i produbljena interpretacija biblijskih događaja koje je rado slikao ostale su do danas jedinstvene i neponovljive. Rembrant je slikarstvo učio od čuvenog Jakoba van Svanenburga. Rembrant je bio uspešan portretista, uradivši i dosta autoportreta. Ipak, pretpostavlja se da je sebe smatrao pre svega istorijskim slikarom, što se vidi po kolekciji istorijskih slika i slika religiozne tematike. Poznata dela su Noćna straža, Čas anatomije doktora Nikolasa Tulpa, "evrejska nevesta, Bludni sin u krčmi. Umro je u Amsterdamu 1669. godine.

Na današnji dan 1904. umro je Anton Pavlovič Čehov, ruski književnik. Čehov je završio Medicinski fakultet u Moskvi i radio izvesno vreme kao lekar. Književnim radom počeo je da se bavi kao student, objavljujući pod pseudonimom kratke humoreske, feljtone i kozerije po humorističkim listovima. U dnevniku Novo vreme, prvi put se javlja pod pravim imenom. Godine 1886. izašla je prva Čehovljeva zbirka novela Šarene priče, a već sledeće godine dodeljena mu je "Puškinova nagrada". Majstor ruske novele, Čehov obrađuje teme malograđanskog ponašanja, karijerizma i primitivizma. Njegove drame ne počivaju na retorici, konvencionalnom zapletu i dramskim efektima, već se grade na unutrašnjoj dramatičnosti i lirskim elementima. To nisu drame zbivanja, već raspoloženja i po tome je Čehov jedan od začetnika moderne dramaturgije. Na njegovim dramama svoj stil je izgradio čuveni Moskovski hudožestveni teatar pod vođstvom Stanislavskog. Glavna Čehovljeva dela su novele: Činovnikova smrt, Dušica, Stepa, Čovek u futroli, Paviljon br. 6, U uvali, Kaštanka i drame: Ujka Vanja, Tri sestre, Višnjik, Galeb i druge, koje se nalaze na redovnom repertoaru naših i inostranih pozorišta, ne gubeći aktuelnost i životnost do današnjih dana.

1663 - Rođen Marko Martinović, pomorac, matematičar i pedagog
(Perast, 15.7.1663 - 28.10.1716)

1922 - Osnovana KP Japana

1924 - Rođen Petar Slovenski Stojanović, glumac, reditelj i novinar-voditelj RTB-a(Požarevac, 15.7.1924 -11.2002)

1930 - Rođen Žak Derida, francuski filozof i teoretičar književnosti
(El-Biar, 15.7.1930 - Pariz, 8.10.2004)

1940 - Rođen Ivan Rastegorac, književnik i dramaturg
(Priština, 15.7.1940)

1941 - Prvi put upotrebljene sovjetske "kaćuše"

1946 - Rođen Predrag Vitas, novinar, glavni i odgovorni urednik Informativnog programa TV Beograd
(Split, 15.7.1946 - Beograd, 6.12.1998)

1949 - Rođen Karl Bilt, švedski političar, državnik i diplomata
(Halmštad, 15.7.1949)

1953 - Rođena Neda Arnerić, pozorišna, filmska i TV glumica i galerista i poslanik Skupštine Srbije
(Knjaževac, 15.7.1953)

1971 - Umro Ljubiša Jovanović, pozorišni glumac
(Šabac, 1.10.1908 - Beograd, 15.7.1971)

1993 - Umro Boža Ilić, slikar
(Žitni Potok, 17.4.1919 - Leskovac, 15.7.1993)

1997 - Slobodan Milošević izabran za predsednika SRJ

1997 - Ubijen Đani Versaće, italijanski modni kreator
(Ređo di Kalabrija, 2.12.1946 - Majami Bič, 15.7.1997)

2004 - Umro Čarls Svini, američki general, pilot aviona koji je bombardovao Nagasaki, 9.8.1945. godine.
( Masačusets, 15.7.2004)

2006 - Umro Mladen Bata Vranešević, muzičar, član grupe "Laboratorija zvuka"
(Novi Sad, 21.10.1947 - Novi Sad, 15.7.2006)

2009 - Umrla Natalija Estemirova, ruska novinarka, borac za ljudska prava
(Sverdlovsk, 28.2.1958 - Gazi-Jurt, 15.7.2009)

2009 - Umrla Marina Fjodorovna Šaljapin Fredi, kćerka ruskog operskog pevača Fjodora Šaljapina
(Rim, 15.7.2009)

2009 - Umro Ratomir Vićentić, košarkaš "Crvene zvezde", reprezentativac
(5.8.1939 - 15.7.2009)

2009 - Umro Krunislav Mihailović, dipl. inženjer geodezije, profesor Građevinskog fakulteta u Beogradu (Đakovica, 16. 02. - 15. 07. 2009)

2010 - Umro Saša Marković Mikrob, multimedijalni umetnik i novinar
(Beograd, 21. 10. 1959 - Beograd, 15. 07. 2010)

2010 - Umrla Radmila Vidak, lektor RTS-a (Beograd, 14. 04. 1929 - 15. 07. 2010)

[Bisernica]

16. jul





Na današnji dan pogubljen poslednji ruski car Nikolaj Drugi Aleksandrovič Romanov sa porodicom, umro austrijski dirigent Herbert fon Karajan. Prvi čovekov let ka Mesecu - 1969. lansiran američki vasionski brod "Apolo11" sa astronautima Nilom Armstrongom, Edvinom Oldrinom i Majklom Kolinsom.

Na današnji dan 1989. umro Herbert fon Karajan, austrijski dirigent, direktor Berlinske filharmonije i Bečke državne opere. Karajan, jedan od najčuvenijih dirigenata sveta, prvi put je pred publiku izašao u desetoj godini kao pijanista. Po savetu svojih učitelja postao je dirigent. Godine 1935. povereno mu je pozorište u Ahenu i fon Karajan je postao najmlađi muzički direktor u Nemačkoj. Četiri godine kasnije, našao se na čelu Državne opere u Berlinu. Za "čudo zvano Karajan" proglašen je nakon što je u berlinskoj Državnoj operi napamet dirigovao Vagnerovo delo "Tristan i Izolda". Posle II svetskog rata, zbog svog političkog angažmana, suspendovan je s posla, da bi se dirigentskoj palici vratio 1947. Pedesetih godina, Karajan je krenuo u osvajanje sveta, najpre kao dirigent u milanskoj Skali, umetnički direktor Festivala u Salcburgu, dirigent Berlinske filharmonije i umetnički direktor Bečke opere. Svoj šezdeseti rođendan obeležio je osnivanjem fondacije za izučavanje muzike koja nosi njegovo ime. Sa 800 snimljenih ploča, Karajan je dirigent koji je iza sebe ostavio najviše snimljenog muzičkog materijala. Bio je vlasnik diskografske kuće "Telemondial" sa sedištem u Monte Karlu. Posedovao je snažnu emotivnost, izraženu fantaziju, izuzetnu preciznost i harizmu, kojom je plenio.

1054.- Dan velike šizme - raskola između Istočne i Zapadne crkve

1723.- Rođen Džošua Rejnolds, engleski slikar, prvi predsednik britanske Kraljevske umetničke akademije
(Plimpton Erl, 16. 07. 1723 - London, 23. 02. 1792)

1796.- Rođen Žan Batist Kamij Koro, francuski slikar
(Pariz, 16. 07. 1796 - Pariz, 22. 02. 1875)

1805.- Počela sa radom Osnovna škola "Karađorđe" u Ostružnici

1858.- Rođen Petar Bojović, vojvoda
(Mišićevo, 16. 07. 1858 - Beograd, 20. 01. 1945)

1886.- Rođen Pjer Benoa, francuski književnik, akademik
(Albi, 16. 07. 1886 - Sibur, 03. 03. 1962)

1872.- Rođen Roal Amundsen, norveški polarni istraživač, osvajač Južnog pola
(Borg, 16. 07. 1872 - Bergen, 17. 06. 1928)

1896.- Umro Edmon Gonkur, francuski književnik
(Nansi, 26. 05. 1822 - Šamprosej, 16. 07. 1896)

1899.- Rođen Božidar Jakac, slovenački slikar i grafičar
(Novo Mesto, 16. 07. 1899 - Ljubljana, 20. 11. 1989)

1907.- Rođena Barbara Stenvik (Rubi Stivens), američka filmska glumica, dobitnica "Oskar"-a
(Njujork, 16. 07. 1907 - Santa Monika, 20. 01. 1990)

1911.- Rođena Džindžer Rodžers (Virdžinija Ketrin Mek Mat), američka pozorišna i filmska glumica i plesačica
(Indipendens, 16. 07. 1911 - Los Anđeles, 25. 04. 1995)

1918.- U Jekaterineburgu pogubljen poslednji ruski car Nikolaj Drugi Aleksandrovič Romanov sa porodicom

1921.- Rođen Krste Crvenkovski, publicista, političar i državnik, potpredsednik Predsedništva SFRJ
(Prilep, 16. 07. 1921 - Skoplje, 21. 07. 2001)

1932.- Rođen Tripo Simonuti, violinista, profesor Muzičke škole "Mokranjac" u Beogradu
(Kotor, 16. 07. 1932)

1939.- Umro dr Dragoslav Jovanović, profesor Pravnog fakulteta u Beogradu, rektor Beogradskog univerziteta
(Beograd, 04. 12. 1886 - Beograd, 16. 07. 1939)

1945- U Alamogordu u Novom Meksiku SAD izvršile prvu atomsku probu

1953.- Umro Hiler Belok, engleski književnik
(Sen Klod, 27. 07. 1870 - Gulijford, 16. 07. 1953)

1969.- Prvi čovekov let ka Mesecu - lansiran američki vasionski brod "Apolo11" sa astronautima Nilom Armstrongom, Edvinom Oldrinom i Majklom Kolinsom

1981.- Umrla Neda Spasojević, pozorišna, filmska i TV glumica
(Beograd, 16. 04. 1941 - Beograd, 16. 07. 1981)

1985.- Umro Hajnrih Teodor Bel, nemački književnik, nobelovac
(Keln, 21. 12. 1917 - Merten, 16. 07. 1985)

1995.- Umro Stiven Harold Spender, engleski književnik i književni kritičar
(London, 28. 02. 1909 - London, 16. 07. 1995)

1997.- Umrla Dora Mar (Teodora Marković), slikar i fotograf, muza i ljubavnica Pabla Pikasa
(Turena, 22. 11. 1907 - Pariz, 16. 07. 1997)

1998.- Umro Darko Kraljić, kompozitor
(Zagreb, 18. 02. 1920 - Beograd, 16. 07. 1998)

2003.- Umrla Selija Kruz, kubanska pevačica
(Havana, 21. 10. 1924 - Fort Li, 16. 07. 2003)

2007.- Umro Mihail Kononov, ruski glumac
(Moskva, 25. 04. 1940 - Moskva, 16. 07. 2007)

2007.- Umro Dmitrij Prigov, ruski književnik i likovni umetnik
(Moskva, 1940 - Moskva, 16. 07. 2007)

2008.- Umro Veselin Tomović, crnogorski novinar, urednik Radija Crne Gore, Televizije IN, Radija Antena M i Televizije Atlas
(Podgorica, 16. 07. 2008)

[Bisernica]

17. jul





Škotski ekonomista, tvorac "Bogatstva naroda" Adam Smit umro na današnji dan 1790. godine. Počeo Španski građanski rat.
Na današnji dan 1790. godine u Edinburgu je umro je Adam Smit, škotski ekonomista i etičar. Poznat po ideji da rad pojedinca u racionalnom ličnom interesu u slobodnoj ekonomiji vodi i povećanju blagostanja svih. Takva ideja bila je preteča tržišne privrede, koja pokazuje da takav sistem ima svoju unutrašnju logiku i mehanizme. Glavno delo "Bogatstvo naroda" (Istraživanje o prirodi i uzrocima bogatstva naroda), koje je objavljeno 1776. godine.

U noći između 17. i 18. jula 1936. godine u mnogim gradovima Španije, španskom Maroku, kao i na Kanarskim ostrvima, izbila je fašistička pobuna. Vojno - fašistički krugovi zemlje, pod rukovodstvom generala Franka, poveli su oružanu borbu protiv vlade Narodnog fronta, koji je, pet meseci ranije, na slobodnim izborima odneo veliku pobedu. Građanski rat u Španiji je počeo kao kontrarevolucionarna pobuna, a ubrzo se pretvorio u rat za nacionalnu nezavisnost Španije. Španskom narodu najveću pomoć pružili su dobrovoljci, koji su stizali iz svih krajeva sveta. Među njima se nalazilo i 1.200 dobrovoljaca iz Jugoslavije. Međutim, sve to nije bilo dovoljno. Posle trogodišnjeg krvavog rata, teških razaranja i brojnih žrtava, republikanska vojska je pobđena i zavedena je diktatura na čelu sa generalom Fransiskom Frankom.

1859. - Dekretom Miloša Obrenovića varošica Vrbica preimenovana u Aranđelovac

1888. - Rođen Samuel Josif Agnon, izraelski književnik, nobelovac
(Bučak, 17. 07. 1888 - Izrael, 17. 02. 1970)

1899. - Rođen Džejms Kegni, američki filmski glumac, dobitnik "Oskar"-a
(Njujork, 17. 07. 1899 - Njujork, 30. 03. 1986)

1912. - Umro Žil Anri Poenkare, francuski filozof, matematičar i fizičar, autor teorije relativiteta
(Nansi, 29. 04. 1854 - Pariz, 17. 07. 1912)

1920. - Rođen Huan Antonio Samaran, španski atletičar i sportski radnik, predsednik Međunarodnog olimpijskog komiteta
(Barselona, 17. 07. 1920 - Barselona, 21. 04. 2010)

1927. - Obavljen prvi sportski radio prenos u Jugoslaviji - utakmicu Građanski - HAŠK Zagreb prenosio Vilim Brkić

1928. - Umro Svetolik Radovanović, geolog i paleontolog, profesor Univerziteta u Beogradu, akademik
(Prćilovica, 23. 03. 1863 - Beograd, 17. 07. 1928)

1928. - Rođen Dušan Trninić, baletski igrač i koreograf
(Dubica, 17. 07. 1928 - Beograd, 12. 02. 2004)

1931. - Rođen Nikola Popović, filmski reditelj i producent
(Podgorica, 17. 07. 1931 - Pariz, 06. 03. 2003)

1933. - Rođen Kosta Dimitrijević, književnik, publicista i novinar
(Beograd, 17. 07. 1933)

1935. - Rođen Donald Saterlend, kanadski filmski glumac
(Sent Džon, 17. 07. 1935)

1941. - Umro August Cesarec, književnik i revolucionar
(Zagreb, 04. 12. 1893 - Zagreb, 17. 07. 1941)

1945. - Počela Potsdamska konferencija velikih sila - pobednica u Drugom svetskom ratu

1945. - Rođen Aleksandar Karađorđević, princ, prestolonaslednik
(London, 17. 07. 1945)

1946. - Pogubljen Dragoljub Draža Mihailović, general Kraljevske jugoslovenske vojske
(Ivanjica, 27. 04. 1893 - Beograd, 17. 07. 1946)

1949. - Rođen Novica Tadić, književnik, urednik časopisa "Književna reč", "Vidici" i "Književna kritika"
(Smriječno,17. 07. 1949 - Beograd, 23. 01. 2011)

1954. - Rođena dr Angela Merkel, fizičar, kancelar Nemačke
(Hamburg, 17. 07. 1954)

1955. - Otvoren prvi Diznilend u Anahajmu, Kalifornija, SAD

1959. - Umrla Bili Holidej (Elenor Fejgn), američka džez i bluz - pevačica
(Filadelfija, 07. 04. 1915 - Njujork, 17. 07. 1959)

1984. - Lansiran sovjetski kosmički brod Sojuz T - 12, sa Svetlanom Jevgenjevnom Savickom, prvom ženom - pilotom, koja je prošetala slobodnim svemirskim prostorom i prvom ženom - inženjerom avijacije u Sovjetskom Savezu

1990. - Osnovana Socijalistička partija Srbije

1995. - Umro Huan Manuel Fanđo, argentinski automobilista, petostruki svetski šampion "Formule 1"
(Balkarka, 24. 06. 1911 - Buenos Aires, 17. 07. 1995)

1995. - Na sastanku hrvatskog predsednika Franje Tuđmana sa najužim vojnim i policijskim vrhom, na Brionima, doneta odluka o vojnoj akciji "Oluja"

1996. - Umrla Gordana Brajović, novinar i književnik
(Subotinac, 1937 - Beograd, 17. 07. 1996)

1996. - Umro Čes Čendler, britanski rok - muzičar, basista grupe "Animals"
(Njukastl, 18. 12.1938 - Hiton, 17. 07. 1996)

2001. - Umro Julijan Knežević, iguman manastira Studenica
(1918 - Studenica, 17. 07. 2001)

2004. - Umrla Mirjana Kodžić, pozorišna, filmska i TV glumica i književnica
(Beograd, 30. 07. 1928 - Beograd, 17. 07. 2004)

2004. - Umro Stevan Zec, novinar i publicista
(Zagreb, 1951- Beograd, 17. 07. 2004)

2005. - Umro ser Edvard Hit, britanski političar i državnik, premijer Velike Britanije
(Brodster, 09. 07. 1916 - Selzberi,17. 07. 2005)

2005. - Umrla Ljiljana Kontić, pozorišna, filmska i TV glumica
(Savinac, 07. 09. 1931- Beograd,17. 07. 2005)

2007. - Umrla Tereza Štih Randal, američka operska pevačica - sopran
(Nju Hartford, 24. 12. 1927 - Beč, 17. 07. 2007)

2008. - Umrla dr Nada Šerban, profesor Biološkog fakulteta u Beogradu, ćerka slikara Milenka Šerbana
(1948 - Beograd, 17. 07. 2008)

2009. - Umro Lešek Kolakovski, poljski filozof
(Radom, 23.10. 1927 - Oksford,17. 07. 2009)

2009. - Umro Volter Kronkajt, američki radio i TV novinar
(Sen-Džozef, 04. 11. 1916 - Njujork, 17. 07. 2009)

[Bisernica]

18. jul





Italijanski književnik Frančesko Petrarka umro na današnji dan 1374. godine. Engleska književnica Džejn Ostin preminula 18. jula 1817. Južnoafrički državnik i borac protiv aparthejda Nelson Mandela rođen 1918. godine.

Na današnji dan 1374. godine umro je italijanski književnik Frančesko Petrarka. Još kao dečak čitao je rimske klasike i pesme italijanskih i provansalskih trubadura. Na njegov književni rad uticao je i Dante. Pisao je na italijanskom i latinskom jeziku. Zbirka Kanconijer ili Rasute rime - 366 pesama, od kojih su najbrojniji i najpoznatiji ljubavni soneti, inspirisana je Petrarkinom neostvarenom ljubavlju prema lepotici Lauri. Pored pesama, Petrarka je pisao istorijske, filozofske i polemičke spise, pisma i poslanice. Za ep Afrika dobio je najveće književno priznanje toga doba - 1341. godine krunisan je pesničkim lovorovim vencem na rimskom Kapitolu. U istoriji književnosti ostavio je trag kao veliki lirski pesnik, majstor forme i preteča renesanse. Uticao je na evropske i dubrovačke pesnike 15. i 16. veka. Preveden je na mnoge svetske jezike.

Engleska književnica Džejn Ostin umrla je 18. jula 1817. godine. U svojim romanima realistički je slikala svakodnevni život provincijske Engleske. Zapleti njenih romana protkani su humorom i blagom ironijom. Dijalog je neobično vešto vođen. Najpoznatija dela Džejn Ostin su romani: "Razum i osećajnost", "Gordost i predrasuda", "Mensfild park", "Ema", "Nortagentska opatija" i "Nagovaranje".

Južnoafrički pravnik i državnik Nelson Rolihlahija Mandela, prvi predsednik Južnoafričke republike po okončanju aparthejda i vođa Afričkog nacionalnog kongresa, rođen je na današnji dan 1918. godine. Kao predvodnika borbe protiv aparthejda rasistički režim Južne Afrike ga je 1962. osudio na pet godina zatvora, a 1964. na doživotnu robiju. Iz zatvora na ostrvu Roben oslobođen je tek 1990. godine, posle ogromnog pritiska svetskog javnog mnjenja kao i javnosti Južne Afrike. Dužnost šefa države obavljao je od 1994. do 1999. godine.

1610. - Umro Mikelanđelo Merizi da Karavađo, italijanski slikar (Bergamo, 1573 - Porto d Erkole, 18.7.1610)

1635. - Rođen Robert Huk, engleski fizičar, usavršio mikroskop (Frešvoter, 18.7.1635 - London, 3.3.1703)

1721. - Umro Žan Antoan Vato, francuski slikar (Valensijen, 10.10.1684 - Nožan, 18.7.1721)

1811. - Rođen Vilijem Tekeri, engleski književnik (Kalkuta, 18.7.1811 - London, 24.12.1863)

1859. - Položen kamen-temeljac Terazijske česme u Beogradu

1873. - Umro Luka Vukalović, hercegovački vojvoda (Bogojević, 30.10.1823 - Saltakča, 18.7.1873)

1876. - Umro Janko Šafarik, istoričar i filolog (Kiškereš, 14.11.1814 - Beograd, 18.7.1876)

1892. - Otkriven spomenik Hajduk-Veljku Petroviću u Negotinu, podignut prema projektu arhitekte Jovana Ilkića, na mestu pogibije velikog junaka 1813. godine

1892. - Prvi put izvedena Mokranjčeva Šesta rukovet, na svečanosti upriličenoj povodom otkrivanja spomenika Hajduk-Veljku Petroviću

1894. - Umro Šarl Mari Lekont de Lil, francuski književnik (Sent Pol, 22 10.1818 - Luvesien, 18.7.1894)

1895. - U Sremskim Karlovcima objavljen prvi broj nedeljnog lista za zabavu, nauku i književnost Brankovo kolo

1898. - Francuski fizičari Marija i Pjer Kiri otkrili polonijum

1917. - Rođen Anri Salvador, francuski šansonjer (Kajen, 18.7.1917 - Pariz, 13.2.2008)

1921. - Rođen Džon Glen, američki kosmonaut (Kembridž, 18.7.1921)

1922. - Rođen Iso Voljevica, slikar, karikaturista i humorista (Mostar, 18.7.1922 - Mostar, 26.1.1981)

1933. - Rođen Jevgenij Aleksandrovič Jevtušenko, ruski književnik (Zima, 18.7.1933)

1941. - Rođena Natalija Besmertnova, ruska balerina (Moskva, 19.7.1941 - Moskva, 19.2.2008)

1960. - Rođen Antonio Banderas, španski filmski glumac (Malaga, 18.7.1960)

1989. - Umro Mihailo Živanović, klarinetista, kompozitor, dirigent RTS-a ( - 18.7.1989)

1994. - Umro Predrag Golubović, filmski reditelj i scenarista (Sarajevo, 25.6.1935 - Beograd, 18.7.1994)

1996. - Umrla Olga Milošević, lekar, generalni sekretar Crvenog krsta Jugoslavije (Temišvar, 1907 - Beograd, 18.7.1996)

1998. - U Rimu osnovan prvi stalni Međunarodni krivični sud za ratne zločine

2005. - Umro Zoran Petrović, spiker Radio Beograda (Beograd, 8.12.1934 - Beograd, 18.7.2005)

2009. - Umro Henri Alingam, najstariji muškarac na svetu - 114 godina, jedan od poslednjih učesnika Prvog svetskog rata (London, 6.6.1896 - Ovingdin, 18.7.2009)

[Bisernica]

19. jul





Na današnji dan rođen ruski književnik Vladimir Majakovski. Doajen jugoslovenskog novinarstva Radivoje-Raća Marković umro 19. jula 1979. godine.

Ruski književnik Vladimir Vladimirovič Majakovski rođen je na današnji dan 1893. godine. Pošao je u slikarsku školu, bio zatvoren zbog socijalističke agitacije, oduševljeno prihvatio Oktobarsku revoluciju i stavio u njenu službu svoj pesnički i slikarski talenat. Pesnički rad počeo je kao futurista, stojeći ujedno na čelu toga pokreta. Nastojao je da stvori novu poeziju koja bi odgovarala urbanom, a zatim i revolucionarnom razdoblju istorije Rusije i čovečanstva. Uveo je u poeziju vulgarizme, žargonske reči, namerno grube antiestetizme, stvarao vlastite kovanice, služio se vrlo često igrom reči, dotada nepoznatim metaforama, a posebno voleo hiperbole. Razbio je tradicionalnu ritmičku strukturu stiha i stvara novi, u grafičkom slogu stepenasti stih, koji posebno pogoduje stavu retoričkog pesnika koji se direktno obraća velikom auditorijumu. Smisao takve poezije odvodi ga direktno na revolucionarnu tribinu, miting.

Doajen jugoslovenskog radio-novinarstva, novinar, urednik Radio Beograda i sportski radnik Radivoje-Raća Marković umro je 19. jula 1979. godine. Marković je završio Pravni fakultet u Beogradu. Novinarstvom se bavio od 1932. godine. U Radio Beogradu je proveo više od četiri decenije, kao radio-reporter i urednik. Prvi sportski prenos imao je 1. decembra 1937, kada se javio sa fudbalske utakmice gradskih reprezentacija Beograda i Zagreba. Svoju univerzalnost dokazao je prenoseći parade u Beogradu, postavši svojevrsni rekorder. Najduži prenos u novinarskoj karijeri ostvario je 1946. godine, kada je sa parade izveštavao neprekidno 7 časova i 36 minuta. Njegov poklič "Gol, gol, gol!", izdvojen iz prenosa utakmice Svetskog prvenstva u Švedskoj između Jugoslavije i Paragvaja i postao je simbol emisije Vreme sporta i razonode. Marković je objavio 12 knjiga, među kojima su najzapaženije putopisne. Kao urednik i pedagog vaspitavao je generacije mladih novinara, učeći ih tajnama teškog i odgovornog posla, da vole sport i afirmišu ono što je u sportu najlepše.

1896. - Rođen Arčibald Džozef Kronin, škotski književnik (Kardros, 19.7.1896 - Montre, 6.1.1981)

1898. - Rođen Herbert Markuze, nemački filozof i sociolog (Berlin, 19.7.1898 - Starnberg, 29.7.1979)

1925. - Rođen Bora Roković, džez-muzičar, pijanista, kompozitor, dirigent i aranžer (Veliki Bečkerek, 19.7.1925 - Keln, 13.7.2006)

1936. - Umro Jovan Žujović, geolog, političar i profesor Univerziteta u Beogradu, akademik (Brusnica, 18.10.1856 - Beograd, 19.7.1936)

1945. - Umro Dragutin Gavrilović, major Kraljevske jugoslovenske vojske, junak odbrane Beograda 1915. godine (Čačak, 25.5.1882 - Beograd, 19.7.1945)

1947. - Rođen Brajan Mej, britanski pop muzičar, gitarista grupe "Kvin" (Hempton, 19.7.1947)

1956. - Posle trilateralnog sastanka Tito - Naser - Nehru objavljena Brionska deklaracija

1984. - Umro Marko Tajčević, kompozitor (Osijek, 29.1.1900 - Beograd, 19.7.1984)

2008. - Umro Dragiša Šarić, košarkaš i trener košarkaškog kluba "Partizan" (1961 - Pula, 19.7.2008)

2009. - Umro Frenk Makort, američki književnik, dobitnik Pulicerove nagrade za književnost (Njujork, 19.8.1930 - Njujork, 19.7.2009)

[Bisernica]

20. jul





Prvi čovek stupio na Mesečevo tlo u sklopu američkog programa "Apolo". Potpisana "Krfska deklaracija" o stvaranju zajedničke države Srba, Hrvata i Slovenaca.

Na današnji dan 1969. godine prvi čovekov leteo na Mesec, u sklopu američkog programa "Apolo". Kada je svemirski brod "Apolo 11" sa kosmonautima Nilom Armstrongom, Edvinom Oldrinom i Majklom Kolinsom ušao u stabilnu putanju oko Meseca, od njega se odvojio lunarni modul "Orao", koji se spustio na Mesec. Prvi čovek, koji je stao na Mesečevo tlo i boravio na njemu 2 sata i 21 minut, Nil Armstrong, propratio je ovaj istorijski događaj rečima: "Ovo je mali korak za čoveka, ali veliki za čovečanstvo!"

Godine 1917. potpisana Krfska deklaracija o stvaranju zajedničke države Srba, Hrvata i Slovenaca. Deklaraciju potpisali premijer Srbije Nikola Pašić i predsednik Jugoslovenskog odbora Ante Trumbić. Srpska vlada čiji je prvi ministar tada bio Nikola Pašić i takozvani Jugoslavenski odbor hrvatskog političara Ante Trumbića potpisali su na grčkom ostrvu Krf "Krfsku deklaraciju", kojom su južnoslovenski narodi u Austrougarskoj zatražili ujedinjenje sa Kraljevinom Srbijom u zajedničku državu pod nazivom Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca, s dinastijom Karađorđević na čelu.

1304 - Rođen Frančesko Petrarka, italijanski književnik
(Areco, 20.7.1304 - Arkva, 18.7.1374)

1785 - Rođen Josif Rajačić, mitropolit i patrijarh Srpske pravoslavne crkve
(Lučani, 20.7.1785 - Sremski Karlovci, 1.12.1861)

1847 - Rođen Maks Liberman, nemački slikar i grafičar, akademik
(Berlin, 20.7.1847 - Berlin, 8.2.1935)

1919 - Rođen ser Endmund Persival Hilari, novozelandski alpinista i istraživač, prvi osvajač Mont Everesta (Tuakau, 20.7.1919 - Oklend, 11.1.2008)

1924 - Osnovana Svetska šahovska federacija - FIDE

1932 - Rođen Vasilije Krestić, istoričar, akademik
(Đala, 20.7.1932)

1933 - Rođen Predrag-Preža Milinković, filmski i TV glumac, najpoznatiji epizodista jugoslovenskog filma
(Beograd, 20.7.1933 - Beograd, 4.4.1998)

1938 - Rođena Natali Vud (Nataša Gardin), američka filmska glumica
(San Francisko, 20.7.1938 - Katalina, 29.11.1981)

1944 - Pokušaj atentata na Adolfa Hitlera u "Vučjoj jami" u Rastenburgu

1945 - Umro Pol Valeri, francuski književnik
(Sete, 30.10.1871 - Pariz, 20.7.1945)

1947 - Rođen Karlos Santana, meksički gitarista
(Autlan de Navaro, 20.7.1947)

1962 - Rođena Lidija Vukićević, pozorišna, filmska i TV glumica
(Kraljevo, 20.7.1962)

1973 - Umro Brus Li, američki filmski glumac
(San Francisko, 27.11.1940 - Hong Kong, 20.7.1973)

1977 - Umro Guljelmo Markoni, italijanski inženjer, pionir bežične telegrafije, nobelovac
(Bolonja, 25.4.1874 - Rim, 20.7.1977)

1980 - Rođena Žizel Bundšen, brazilska manekenka
(Horizontino, 20.7.1980)

1990 - Umro Sergej Paradžanov, ruski filmski reditelj
(Tbilisi, 9.1.1924 - Jerevan, 20.7.1990)

2003 - Umro Vladeta Vuković, književnik,profesor Filozofskog fakulteta u Prištini, akademik
(Vrnjačka Banja, 16.2.1928 - Vrnjačka Banja, 20.7.2003)

2004 - Umro Slavko Vukosavljević, književnik
(Užice, 17.1.1927 - Beograd, 20.7.2004)

2006 - Umro Benjamin Filipović, bosanskohercegovački režiser i scenarista, profesor Akademije scenskih umetnosti u Sarajevu
(Sarajevo, 1962 - Sarajevo, 20.7.2006)

2009 - Umro Petar Šobajić, filmski producent
(1924 - Beograd, 20.7.2009)

2009 - Umro Jovan Milošević, mašinski inženjer, predsednik opštine Bor, generalni direktor RTB Bor
(1931 - Bor, 20.7.2009)

[причалица]

22. jul

1298. - Odigrala se bitka kod Folkirka, u kojoj su Englezi porazili Škotlanđane.


1456. - Hrišćanska vojska pod komandom erdeljskog vojvode Janoša Hunjadija, u srpskim narodnim pesmama poznatog kao Sibinjanin Janko, u odlučujućoj bici - u kojoj su se posebno istakli srpski odredi - potukla je Turke koji su opkolili Beograd. Preživelo je oko 150.000 Turaka pod vođstvom sultana Mehmeda II Osvajača i dan nakon bitke, u kojoj je ranjen i sam sultan, odustali su od opsade grada koji su uz Srbe branili i nemački, ugarski i poljski krstaši.


1739. - Turci su porazili Austrijance kod Grocke i primorali ih da napuste Srbiju i Beograd. Beogradskim mirom u novembru iste godine, Beograd i sve teritorije severno od Zapadne Morave ponovo su, posle 21 godine, pripali Otomanskom carstvu.


1887. - Rođen je Gustav Herc, nemački fizičar (sinovac Hajnriha Herca, koji je eksperimentalno dokazao postojanje elektromagnetnih talasa). Bavio se ispitivanjem jonizovanja razređenih gasova. Sa Džejmsom Frankom je 1925. godine dobio Nobelovu nagradu za klasični eksperiment o sudaru elektrona sa atomima koji je potvrdio teoriju kvanta (Frank-Hercov ekperiment).


1912. - Zatvorene su 12. Olimpijske igre u Stokholmu.


1941. - Oko 600 ustanika iz Drobnjaka i Uskoka oslobodilo je u Drugom svetskom ratu, u snažnom napadu na italijanske fašističke okupatorske snage, crnogorski gradić Šavnik.


1950. - Begijski kralj Leopold vraća se u zemlju posle šest godina egzila.


1952. - U Poljskoj je usvojen novi Ustav.


1963. - Bitlsi su objavili album "Introducing the Beatles".


1995. - Šef jugoslovenske diplomatije, Vladislav Jovanović, uputio je protestno pismo generalnom sekretaru UN, Butrosu Butros Galiju, zbog nasilne mobilizacije Srba u Gorskom Kotaru u Vojsku Hrvatske i hrvatsko Vijeće obrane za borbe u Bosni.

[Bisernica]

23. jul





Vojska turskog sultana Mehmeda Drugog Osvajača poražena, kod Beograda, od hrišćanske vojske pod komandom Janoša Hunjadija jula 1456. godine. Na današnji dan 1914. Austrougarska uputila ultimatum Srbiji. Staljingradska bitka u Drugom svetskom ratu počela 1942. godine.


Hrišćanska vojska porazila je tursku vojsku sultana Mehmeda Drugog Osvajača kod Beograda, 23. jula 1456. godine. Turska vojska je, posle teškog poraza u odlučujućoj bici prethodnog dana i ranjavanja sultana, odustala od opsade Beograda. Grad je opsedalo oko 150.000 Turaka sa 200 topova, a branila ga je združena hrišćanska vojska u kojoj su se uz srpske odrede, koji su se posebno istakli, borili nemački, ugarski i poljski krstaši, pod komandom erdeljskog vojvode Janoša Hunjadija, koji je u srpskoj epici poznat kao Sibinjanin Janko.

Na današnji dan 1914. godine Austrougarska je uputila ultimatum Srbiji, zahtevajući odgovor u roku od 48 časova, okrivivši je za atentat u kojem je 28. juna 1914. u Sarajevu ubijen austrijski prestolonaslednik Franc Ferdinand. Uslovi ultimatuma bili su ponižavajući i unapred se računalo da ih Srbija kao suverena država neće prihvatiti. Uz podršku Nemačke, Beč je odlučio da Srbiju vojno kazni, najviše zbog jačanja njenog autoriteta u južnoslovenskim delovima Austrougarske. U noti je zatraženo objavljivanje izjave u kojoj se indirektno priznaje krivica za atentat, uklanjanje svih oficira protivnika Austrougarske i dozvola srpske vlade da austrougarska policija vodi istragu na teritoriji Srbije. Srpska vlada je formulisala odgovor koji je, čak i prema sudu nemačke diplomatije, bio remek-delo. Imajući u vidu krajnju iscrpljenost balkanskim ratovima, srpska vlada je prihvatila sve zahteve osim da austrougarski organi vode istragu u Srbiji. Austrougarska je to iskoristila da 28. jula 1914. Srbiji objavi rat, započevši tako Prvi svetski rat.

1757. - Umro Domeniko Skarlati, italijanski kompozitor i čembalista (Napulj, 26. 10. 1685 - Madrid, 23. 07. 1757)

1824. - Prvo ispitivanje javnog mnenja u svetu obavljeno uoči američkih predsedničkih izbora, među građanima Vilmingtona u državi Delaver

1839. - Rođen Laza Telečki, pozorišni glumac i reditelj (Kumane, 23. 07. 1839 - Novi Sad, 28. 04. 1873)

1885. - Umro Julisiz Simpson Grant, američki general i državnik, predsednik SAD (Point Pleznt, 27. 04. 1822 - Saratoga, 23. 07. 1885)

1887. - Umro Đorđe Natošević, lekar, pedagog i književnik (Slankamen, 31. 07. 1821 - Karlovac, 23. 07. 1887)

1888. - Rođen Rejmon Čendler, američki književnik (Čikago, 23. 07. 1888 - La Džola, 26. 03. 1959)

1914. - Austrougarska uputila ultimatum Srbiji da sprovede istragu povodom atentata na
austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda i da u toj istrazi učestvuju austrougarski policajci

1931. - Rođen Viktor Ljvovič Korčnoj, sovjetski šahovski velemajstor (Lenjingrad, 23. 07. 1931)

1937. - Umro Varnava (Nastić), patrijarh Srpske pravoslavne crkve (1930-1937) (Pljevlja, 29. 07. 1880 - Beograd, 23. 07. 1937)

1941. - Rođen Miroslav Jokić, reditelj, glavni i odgovorni urednik Dramskog programa Radio Beograda, profesor Fakulteta za kulturu i medije "Megatrend univerziteta" u Beogradu
(Beograd, 23. 07. 1941)

1942. - Počela Staljingradska bitka u Drugom svetskom ratu - završena 02. 02. 1943. god.

1943. - Umro Đorđe Jovanović, književnik, književni kritičar i revolucionar (Beograd, 27. 10. 1909 - Slatine, 23. 07. 1943)

1948. - Umro Dejvid Vork Grifit, američki filmski reditelj, scenarista i producent, osnivač američke filmske umetnosti i industrije (Kentaki, 22. 01. 1875 - Holivud, 23. 07. 1948)

1951. - Umro Anri Filip Peten, francuski maršal (Koši a la Tur, 24. 04. 1856 - Port Žoinvil, 23. 07. 1951)

1957. - Umro Nikola Mirkov, inženjer, idejni tvorac Kanala Dunav-Tisa-Dunav (Novi Sad, 09. 05. 1890 - Cirih, 23. 07. 1957)

1963. - Rođen Slobodan Boba Živojinović, teniser, predsednik Teniskog saveza Srbije (Beograd, 23. 07. 1963)

1986. - Umro Marko Čelebonović, slikar (Beograd, 21. 11. 1902 - Sen Trope, 23. 07. 1986)

1989. - Rođen Danijel Redklif, britanski filmski glumac (Fulam, 23. 07. 1989)

1994. - Osnovana Jugoslovenska levica (JUL)

1999. - Umro Hasan Drugi, marokanski kralj (Rabat, 09. 07. 1929 - Rabat, 23. 07. 1999)

2002. - Umro Đorđe Lobačev (Jurij Pavlovič), strip - crtač (Skadar, 04. 03. 1909 - Sankt Petersburg, 23. 07. 2002)

2007. - Umro Zahir Šah, avganistanski kralj (1933-1973) (Kabul, 15. 10. 1914 - Kabul, 23. 07. 2007)

2010. - Umro Zdenko Krnić, internacionalni šahovski majstor, direktor i urednik "Šahovskog - informatora" (Maribor, 1947 - Beograd, 23. 07. 2010)

2011. - Umrla Ejmi Vajnhaus, britanska pevačica (London,14. 09. 1983 - London, 23. 07. 2011)

[Bisernica]

24. jul





1704. - Britanska i holandska flota preuzele Gibraltar od Španije

1783. - Rođen Simon Bolivar, južnoamerički revolucionar, vojskovođa i državnik
(Karakas, 24. 07. 1783 - San Pedro Aleandrino, 17. 12. 1830)
Simon Bolivar, veliki vojskovođa i borac za nezavisnost Južne Amerike, školovao se u Evropi, gde je prihvatio ideje Francuske revolucije i pristupio "slobodnim zidarima". Po povratku u domovinu staje na čelo ustanika. Pobedio je u više od 15 bitaka protiv španskih kolonizatora i, marta 1813. godine, ušao u Karakas. Oslobodio je Venecuelu, Novu Granadu (Kolumbija), Ekvador i Panamu i ujedinio ih pod imenom Republika Kolumbija. Osvajanjem Lime i uspehom u bici kod Ajakuča, izvojevao je konačnu pobedu nad Španijom. Dobio je nadimak Libertador de la patria - Oslobodilac otadžbine. Izabran je za prvog predsednika Kolumbije i Gornjeg Perua, po njemu kasnije nazvanog Bolivija. Radeći na jakoj i nezavisnoj uniji, sazvao je kongres u Panami 1826. godine, koji je pokazao razjedinjenost latinoameričkih država. Bolivar je optužen da želi da se proglasi monarhom i 1830. primoran je na abdikaciju. Ubrzo, Venecuela, Bolivija i Ekvador proglašavaju svaka svoju nezavisnost.

1802. - Rođen Aleksandar Dima Otac, francuski književnik
(Vile - Kotre, 24. 07. 1802 - Diep, 05. 12. 1870)

1828. - Rođena Vilhemina Mina Karadžić - Vukomanović, slikarka i književnica
(Beč, 24. 07. 1828 - Beč, 24. 06. 1894)

1828. - Rođen Nikolaj Gavrilovič Černiševski, ruski književnik, književni kritičar i estetičar
(Saratov, 24. 07. 1828 - Saratov, 29. 10. 1889)

1854. - Rođen Konstantin Josif Jireček, češki istoričar i filolog
(Beč, 24. 07. 1854 - Beč, 10. 01. 1918)

1860. - Beograd podeljen na 6 kvartova: Varoški, Dorćolski, Palilulski, Terazijski, Savamalski i Vračarski

1898. - Rođena Amelija Erhart, prva žena koja je preletela Atlantik
(Boston, 24. 07. 1898 - Tihi okean, 02. 07. 1937)

1921. - Osnovan prvi auto - klub u Beogradu

1921. - Rođen Đuzepe di Stefano, italijanski tenor
(Katanija, 24. 07. 1921- Milano, 03. 03. 2008)

1929. - Rođen Piter Jejts, britanski reditelj i producent
(Alderšot, 24. 07. 1929 - London, 09. 01. 2011)

1930. - Rođen Predrag Ivanović, trubač, kompozitor i aranžer
(Beograd, 24. 07. 1930 - Beograd, 04. 05. 2010)

1947. - Rođen Predrag Ejdus, pozorišni, filmski i TV glumac
(Beograd, 24. 07. 1947)

1954. - Prvi dabldeker pojavio se na londonskim ulicama, otišao u istoriju 09. 12. 2005.

1957. - Umro Saša Gitri (Aleksandar Žorž Gitri), francuski književnik, glumac i reditelj
(Sankt Petersburg, 21. 02. 1885 - 24. 07. 1957)

1969. - Rođena Dženifer Lopez, američka pevačica i glumica
(Njujork, 24. 07. 1969)

1977. - Rođena Olivera Jevtić, atletičarka, evropska šampionka
(Užice, 24. 07. 1977)

1980. - Umro Piter Selers, engleski filmski glumac
(Sautsi, 08. 09.1925 - London, 24. 07. 1980)

1991. - Umro Isak Baševis Singer, američki književnik, nobelovac
(Radžimin, 14. 07. 1904 - Majami, 24. 07. 1991)
Rođen u porodici koja je dala nekoliko rabina, Singer je i sam bio rabin. Kao tridesetogodišnji pisac iselio se, 1935. godine, u SAD. Pisao je na hebrejskom i jidišu, ali su se njegova dela, uglavnom pojavljivala na engleskom, kao prevodi u kojima je često sudelovao i sam autor. Najistaknutiji savremeni pisac književnosti na jidišu, Singer je objavio više romana, kratkih priča, drama, knjiga za decu i prevoda sa nemačkog Remarka, Mana i drugih autora. Najpoznatija njegova dela su: "Gimpel luda", "Rob", "Zašto je Noa odabrao galeba", "Sotona u Goraju", "Moskatovi", "Mađioničar iz Lublina", "Senke nad Hadsonom", "Metuzalemova smrt", "Ljubav i izgnanstvo", "Šoša", "Zamak", "Ludak" i "Izgubljen u Americi". Pored romana i pripovedaka, pisao je i pozorišne komade. Veliki majstor pripovedanja, Singer svojim stilom i veštim vođenjem radnje spaja dobru priču, filozofiju života i svakodnevicu u najneverovatnijim oblicima - folklorističkim, satiričnim, erotskim, divljim... Oslanjajući se na klasičnu hebrejsku tradiciju, on u tonu mističnog realizma opisuje složene odnose iz života Jevreja, sa posebnim osvrtom na bizarno i groteskno u ljudskom životu. Njegov je izraz ironičan i prožet filozofsko - psihološkim opservacijama. Singer je Nobelovu nagradu za književnost dobio 1978. godine. Bio je član Akademije nauka i umetnosti SAD, Jevrejske akademije nauka i Poljskog instituta za nauku i umetnost.

1992. - Umrla Arleti (Arlet - Leoni Batia), francuska filmska glumica
(Kurbvua, 15. 05. 1898 - Pariz, 24. 07. 1992)

2011. - Umro Josip Bobi Maroti, hrvatski pozorišni, filmski i TV glumac
(Maribor, 18. 12. 1922 - Zagreb, 24. 07. 2011)

2011. - Umro - Milan Delčić Delča, dramaturg i rok muzičar
(Pirot, 19. 11. 1960 - Beograd, 24. 07. 2011)

[Bisernica]

25. jul





Na današnji dan rođen Gavrilo Princip, pripadnik "Mlade Bosne", atentator na austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda. Ubijen Đorđe Petrović-Karađorđe, vođa Prvog srpskog ustanka.


Godine 1894. na današnji dan rođen je Gavrilo Princip, revolucionar, pripadnik "Mlade Bosne", atentator na austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda. Franc Ferdinand je došao u Sarajevo na čelu vojnih snaga koje su vršile manevre u okolini grada. Srpsko stanovništvo grada je njegovo pojavljivanje na čelu vojske doživljavalo kao provokativno, budući da se sve to odigravalo na Vidovdan. Austro-Ugarske vlasti su u toku istrage došli do saznanja da je oružje korišćeno u atentatu doneseno iz Srbije. Iako sa ovim incidentom nisu bile povezane zvanične vlasti Kraljevine Srbije već određeni ljudi na visokim položajima (pripadnici organizacije „Ujedinjenje ili smrt" ili „Crna ruka" Austro-Ugarske vlasti su iskoristile novonastalu situaciju da upute ultimatum Srbiji. Srpske vlasti su odgovorile pozitivno na sve tačke ultimatuma, osim na jednu koja je zahtevala upućivanje austrougarskih istražnih organa unutar teritorija Kraljevine Srbije. Ovo su vlasti Austro-Ugarske iskoristile da objave Srbiji rat, koji je ubrzo eskalirao u Prvi svetski rat. Po prvobitnom planu atentata, izvršilaca je bilo šest. Od tih šest četiri nije uradilo ništa prilikom prvog prolaska carske kolone prilikom koje je Nedeljko Čabrinović bombom promašio automobil u kome se nalazio Ferdinand, ali je lakše ranio pukovnika Eriha fon Mericija i grofa Boz-Valdeka. Prilikom povratka kolone Gavrilo Princip je uspešno izvršio atentat. Na suđenju je ustanovljeno da atentatori nisu imali nameru da ubiju Sofiju Hotek. Oružje koje je Princip koristio bio je belgijski Fabriljue Nationale M 1910 poluautomatski pištolj, kalibra 7.65x17mm (.32 ACP) i navodno ga je pripadnicima Mlade Bosne uručio sam Dragutin Dimitrijević Apis.

(Veliki Obalj, 25. 07. 1894 - Terezin, 28. 04. 1918)

1817.- Ubijen Đorđe Petrović-Karađorđe, vođa Prvog srpskog ustanka i rodonačelnik dinastije Karađorđevića. Rođen je najverovatnije 16. novembra (po starom kalendaru 3.novembra) 1762. godine (po nekim podacima 1752.) u Viševcu u Osmanskom carstvu na Đurđic, od oca Petra i majke Marice. Tvrdi se najverovatnije, jer se za godinu rođenja pominju period od 1749. do 1770. godine. Imao je dva sina, Aleksu i Aleksandra. Povod za Prvi srpski ustanak bio je krvavi događaj, poznat kao seča knezova. O tome je pevao Filip Višnjić u čuvenoj pesmi Početak bune protiv dahija. Posecanjem viđenijih srpskih glava, Turci su hteli da zaplaše srpski narod i onemoguće ustanak za koji su znali da se sprema. Na narodnom zboru u Orašcu Karađorđe je izabran za vođu ustanka i tako je stao na čelo izmučenog srpskog naroda u borbi protiv Turaka. Ne može se tačno reći kada je održan zbor u Orašcu, ali se uzima najčešće pominjani datum, a to je Sretenje Gospodnje, 15. februar 1804. godine (2.februar po starom kalendaru). Karađorđe je lično obilazio narod i dogovarao sa ostalim vođama tok borbe i pripreme za ustanak. Kao strog i dosledan, uživao je autoritet u narodu i među drugim vođama. Ostalo je zapisano da su ga se plašili zbog preke naravi i zbog spremnosti da bez kompromisa dođe do cilja. Iza njega su ostale mnoge pobede često nad brojnijom i opremljenijom turskom vojskom: Ivankovac, Mišar, Novi Pazar, Varvarin...

(Viševac, 03. 11. 1766 - Radovanjski lug, 25. 07. 1817)

1794.- Pogubljen Andre Šenije, francuski književnik

(Konstantinopolj, 30. 10. 1762 - Pariz, 25. 07. 1794)

1839.- Izdat Ukaz o ustrojstvu prvih gradskih opština u Srbiji

1848.- Rođen Artur Džejms Balfur, britanski filozof, političar i državnik, premijer Velike Britanije (Vajtingem, 25. 07. 1848 - Voking, 19. 03. 1930)

1878.- Umrla Milica Stojadinović-Srpkinja, književnica

(Bukovac, 1830 - Beograd, 25. 07. 1878)

1894.- Rođen Krešimir Baranović, kompozitor, dirigent Beogradske opere, dirigent i direktor Beogradske filharmonije, profesor Muzičke akademije u Beogradu, akademik (Šibenik, 25. 07. 1894 - Beograd, 17. 09. 1975)

1905.- Rođen Elijas Kaneti, bugarski književnik, nobelovac

(Ruščuk, 25. 07. 1905 - Cirih, 18. 08. 1994)

1909.- Francuski avijatičar Luj Blerio avionom sopstvene konstrukcije preleteo Lamanš

1914.- Srpska vlada odbila austrougarski ultimatum

1930.- Rođen Borivoje Oljačić, novinar Radio Beograda i književnik

(Lešnica, 25. 07. 1930)

1969.- Umro Vitold Gombrovič, poljski književnik

(Malošice, 04. 08. 1904 -Vans, 25. 07. 1969)

1978.- U bolnici u Lankaširu u Velikoj Britaniji rođena prva beba začeta u epruveti

2000.- U udesu supersoničnog aviona "Konkord" u blizini Pariza poginulo 113 ljudi

2003.- Umro Džordž Šlezinger, britanski filmski reditelj, dobitnik "Oskara"

(London, 16. 02. 1926 - Palm Springs, 25. 07. 2003)

2003.- Umrla Olga Jovanović, pijanistkinja, profesor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu

(Beograd, 23. 03. 1925 - Beograd, 25. 07. 2003)

2007.- Umro Bogdan Trifunović, političar i diplomata, predsednik SSRNj i CK SK Srbije, osnivač i predsednik SPS-a, ambasador SRJ u Francuskoj

(Turija, 28. 12. 1933 - Beograd, 25. 07. 2007)

2008.- Umro Džoni Grifit, američki džez-saksofonista

(Čikago, 1928 - Poatje, 25. 07. 2008)

2009.- Umro Hari Peč, poslednji veteran britanske vojske iz Prvog svetskog rata

(1898 - Vels, 25. 07. 2009)

2009.- Umro Vernon Forest, američki bokser, šampion sveta u velter kategoriji

(Augusta, 12. 01. 1971 - Atlanta, 25. 07. 2009)

2011. - Umro Mihalis Kakojanis, grčki filmski reditelj

(Limasol, 11. 06. 1921 - Atina, 25. 07. 2011)

[Bisernica]

26. jul





Književnik i nobelovac Džordž Bernard Šo rođen na današnji dan 1856. godine. Frontmen grupe "Roling Stouns" Mik Džeger rođen 26. jula 1943. Kubanska revolucija počela 1953. godine.

Irski književnik i nobelovac Džordž Bernard Šo u Dablinu na današnji dan 1856. godine. Karijeru je počeo pisanjem romana i pozorišnih kritika, a tek se kasnije ogledao u dramskom stvaralaštvu. Napisao je preko 50 pozorišnih komada, a na poslednjem je radio kad je imao čak 94 godine. Njegov prvi komad "Kuće udovačke" prikazan je 1892. godine. Osam godina kasnije, objavio je zbirku "Tri pozorišna komada za puritance". Sledili su komadi: "Čovek i natčovek", "Vraćanje Metuzalemu", "Pigmalion", "Kandida" i "Zanat gospođe Vorn". U njima je Šo dramski sukob, umesto emotivnog, preneo u oblast intelektualnog i idejnog. Smelim i racionalnim duhom on je u delima izložio svoja shvatanja rušeći idole savremenog društva - zastarele i nazadne konvencije i lažni moral u oblasti religije i etike. Šoova ljubavna prepiska, dramatizovana 1960. pod nazivom "Dragi moj lažljivče", bila je jedna od legendarnih predstava beogradskog "Ateljea 212". Ona predstavlja samo deo ogromnog opusa, koji čini preko 250.000 pisama. Šo je, 1929. godine, posetio Dubrovnik i Cetinje, a napisao je komediju "Armija i čovek" sa temom iz srpsko-bugarskog rata. Nobelovu nagradu za književnost dobio je 1925. godine.

1809. - Umro Jovan Muškatirović, književnik, sakupljač narodnih poslovica, prvi Srbin - advokat (Senta, 1743 - Pešta, 26. 07. 1809)

1815. - Boj na Dublju u Drugom srpskom ustanku

1815. - Umro Sima Nenadović, vojvoda (Brankovina, 1793 - Dublje, 26. 07. 1815)

1847. - Liberija (zemlja slobodnih) proglašena prvom nezavisnom državom u Africi

1875. - Rođen Karl Gustav Jung, švajcarski psihoanalitičar (Kešvil, 26. 07. 1875 - Kušnaht, 06. 06. 1961)

1885. - Rođen Andre Moroa (Emil Ercog), francuski književnik i publicista, akademik (Elbef, 26. 07. 1885 - Neji, 09. 10. 1967)

1887. - Poljski lekar Ludvig Zamenhof objavio prvu knjigu na esperantu

1894. - Rođen Oldous Haksli, engleski književnik (Godalming, 26. 07. 1894 - Holivud, 22. 11. 1963)

1894. - Rođen Milenko Đurić, slikar i grafičar (Zemun, 26. 07. 1894 - Zagreb, 21. 01. 1945)

1928. - Rođen Stenli Kjubrik, američki filmski reditelj (Njujork, 26. 07. 1928 - Sent Albens, 07. 03. 1999)

1930. - U Voronježu izveden prvi grupni skok padobranaca

1943. - Rođen Mik Džeger (Majkl Filip), britanski rok-pevač, član grupe "Roling Stouns" (Dartford, 26. 07. 1943)

1945. - Rođen Staniša Stošić, pevač (Vrbovo, 26. 07. 1945 - Beograd, 08. 04. 2008)

1945. - Rođena Helen Miren, britanska pozorišna i filmska glumica, dobitnica "Oskar"-a
(London, 26. 07. 1945)

1947. - Osnovana Centralna obaveštajna agencija Sjedinjenih Američkih Država (CIA)

1948. - Rođen Andrija Đukić, filmski i TV reditelj, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu (Beograd, 26. 07. 1948)

1952. - Umrla Eva Peron, argentinski narodni tribun, supruga Huana Perona (Buenos Ajres, 07. 05. 1919 - Buenos Ajres, 26. 07. 1952)

1953. - Počela Kubanska revolucija

1956. - Egipat nacionalizovao Suecki kanal

1963. - Katastrofalni zemljotres pogodio Skoplje , 1070 poginulih

1966. - Umro prof. dr Aleksandar Simić, specijalista-radiolog (Osečina, 26. 06. 1899 - Beograd, 26. 07. 1966)

1986. - Umro Averal Hariman, američki političar, diplomata i državnik (Njujork, 15. 11. 1891 - Njujork, 26. 07. 1986)

1992. - Osnovana Demokratska stranka Srbije (DSS)

2006. - Umro Ejub Štitkovac, novinar, književnik i publicista (Žepa, 27. 02. 1947 - Beograd, 26. 07. 2006)

2009. - Umro Mers Kaningam, američki plesač i koreograf (Sentralija, 16. 04. 1919 - Njujork, 26. 07. 2009)

[Bisernica]

27. jul





Engleski hemičar i fizičar Džon Dalton umro na današnji dan 1844. godine. Slikar i akademik Petar Lubarda rođen 27. jula 1907. Korejski rat završen potpisivanjem primirja u Panmundžou 1953. godine.


Engleski hemičar i fizičar Džon Dalton, jedan od osnivača atomske teorije materije, umro je na današnji dan 1844. godine. Objasnio je Prustov zakon stalnih proporcija, postavio zakon umnoženih proporcija i prvi određivao relativne atomske mase hemijskih elemenata. Ispitivao je osobine gasova, postavio zakon parcijalnih pritisaka i bavio se meteorologijom. Patio je od slepila za boje, pa je proučavao i tu anomaliju, koja je po njemu nazvana - Daltonizam. Shvatanja je izložio u trotomnom delu "Novi sistem filozofije hemije".

Slikar i akademik Petar Lubarda rođen je 27. jula 1907. godine u Ljubotinju. Lubarda je bio jedan od naših najznačajnijih slikara 20. veka. Slikarstvo je studirao na Umetničkoj školi u Beogradu i Akademiji lepih umetnosti u Parizu. Izlagao je u Salonu nezavisnih, a po povratku u Beograd, učestvovao je na prolećnim i jesenjim izložbama Udruženja likovnih umetnika. Međunarodna javnost imala je prilike da vidi njegove najbolje radove na internacionalnim izložbama u Parizu i Briselu i bijenalima u Veneciji, Tokiju i Sao Paolu. Slikao je pejzaže Crne Gore i Pariza, mrtve prirode i figure, a obrađivao je i teme iz nacionalnog eposa. Najpoznatije njegove slike su: "Guslar", "Crnogorski pejzaž", "Kosovski boj" i "Crkva". U poslednjem stvaralačkom periodu se oprobao u apstraktnom slikarstvu, zadržavajući osobeni stil i prepoznatljiv snažan kolorit.

916. - Umro Kliment Ohridski, slovenski književnik i prosvetitelj (Ohrid,830 - Ohrid, 27.07.916)

1189. - Prilikom susreta srpskog velikog župana Stefana Nemanje i nemačkog cara Fridriha i Barbarose u Nišu potpisan prvi srpsko - nemački ugovor o saradnji

1824. - Rođen Aleksandar Dima Sin, francuski književnik (Pariz, 27. 07. 1824 - Marli l Rua, 27. 11. 1895)

1835. - Rođen Đozue Karduči, italijanski književnik, nobelovac (Valdikastelo, 27. 07. 1835 - Bolonja, 16. 02. 1907)

1841. - U dvoboju poginuo Mihail Jurjevič Ljermontov, ruski književnik (Moskva, 15. 10. 1814 - Pjatigorsk, 27. 07. 1841)

1853. - Rođen Vladimir Galaktionovič Koroljenko, ruski književnik i publicista (Žitomir, 27. 07. 1853 - Poltava, 25. 12. 1921)

1870. - Rođen Hiler Belok, engleski književnik (Sen Klod, 27. 07. 1870 - Gulijford, 16. 07. 1953)

1872. - Rođen Stanislav Binički, kompozitor i dirigent, osnivač Srpske muzičke škole i Beogradskog vojnog orkestra, dirigent i direktor Beogradske opere (Jasika, 27. 07. 1872 - Beograd, 15. 02. 1942)

1898. - Donet prvi zakon o ribolovu u Kraljevini Srbiji

1915.- Rođen Mario del Monako, italijanski operski pevač (Firenca, 27. 07. 1915 - Venecija, 16. 10. 1982)

1935. - Rođen Rajko Maksimović, kompozitor, profesor Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu

1937. - Rođen Mirko Marjanović, privrednik i političar, direktor "Progresa", premijer Srbije (Knin, 27. 07. 1937 - Beograd, 21. 02. 2006)

1939.- Umrla Milica Janković, književnica (Požarevac, 23. 11. 1881 - Beograd, 27. 07. 1939)

1946. - Rođen Rade Šerbedžija, pozorišni, filmski i TV glumac (Bunić, 27. 07. 1946)

1967.- Umro Veljko Petrović, književnik, predsednik Matice srpske, Srpske književne zadruge i upravnik Narodnog muzeja u Beogradu, akademik (Sombor, 05. 02. 1884 - Beograd, 27. 07. 1967)

1969. - Rođena Marija Gracija Kučinota, italijanska filmska glumica (Masina, 27. 07. 1969)

1976. - Katastrofalni zemljotres u Kini - poginulo 242.000 ljudi

1984.- Umro Džordž Horas Galup, američki statističar, osnivač i direktor Galupovog instituta za ispitivanje javnog mnenja (1902 - Tun, 27. 07. 1984)

1984. - Umro Džejms Mejson, britanski pozorišni i filmski glumac (Jorkšir, 15. 05. 1909 - Lozana, 27. 07. 1984)

1998.- Umro Zlatko Čik Čajkovski, fudbaler i trener, reprezentativac (Zagreb, 24. 11. 1923 - Minhen, 27. 07. 1998)

2003.- Umro Bob Houp (Lesli Tauns), američki pozorišni, filmski i TV glumac, pevač i zabavljač, dobitnik "Oskar"-a (Elthem , 29. 05. 1903 - Toluka Lejk, 27. 07. 2003)

2006.- Umro Vojislav Đurić, šef Katedre za opštu književnost i teoriju književnosti Filološkog fakulteta u Beogradu, akademik (Mali Krčmari, 17. 01. 1912 - Beograd, 27. 07. 2006)

2006. - Umro Zoran Pavlović, slikar i istoričar umetnosti, profesor Fakulteta likovnih umetnosti u Beogradu (Skoplje, 14. 03. 1932 - Beograd, 27. 07. 2006)

2008. - Umro Jusef Šahin, egipatski filmski reditelj (Aleksandija, 25. 01. 1926 - Kairo, 27. 07. 2008)

2008. - Umro lord Dejvid Rasel - Džonston, škotski političar, predsednik Parlamentarne
skupštine Saveta Evrope, izvestilac za Kosovo i Metohiju (28. 07. 1932 - Pariz, 27. 07. 2008)